مقاله درباره توسعه مزیتهای رقابتی در صنعت بنادر جمهوری اسلامی ایران

30 صفحه

قابل ویرایش

چکیده  

مقدمه

نگاهی به آینده بازار بنادر حوزه خلیج فارس

نگاهی به مفهوم  مزیت رقابتی

مزیت رقابتی در صنعت بنادر

تامین رقابت پذیری در بخش بنادر کشور

سخن پایانی

نتیجه گیری

مراجع و مآخذ

چکیده  

  بخش بنادر جمهوری اسلامی ایران ، یک سرمایه ملی راهبردی است که طی ده­ها سال توسعه یافته و اکنون در سطح مطلوبی از استعداد و قابلیت قرار دارد. سرمایه­گذاری­ها و عملکرد موثر بخش­های دولتی و خصوصی کشور در این بخش، زمینه­ رشد خیره کننده آن در دهه1380 فراهم آورد: به نحوی که توسعه متوازن و درخشان این بخش در سطح جهان بارز و مثال­زدنی است. این رشد در سال های ابتدایی دهه 1390 نیز همچنان ادامه یافته است. اما در نیمه اول این دهه، اقتصاد و تجارت کشور با موجی از تحریم­های بین­المللی و تنش­های درونی ناشی از اصلاحات اقتصادی مواجه شده که آن را  وارد دوره مقاومت اقتصادی می کند. در چنین شرایطی ابتکار عمل برای حفظ، ابقا، و توسعه هدفمند بخش بنادر کشور تکلیفی است که باید با تکیه حداکثری بر ادراکات موجود و نهایت دقت، صحت، دوراندیشی، حزم، و سرعت بدان اهتمام ورزید.

     با نگاهی به پروژه های توسعه­ای بازار بنادر خلیج فارس چنین دریافت می­شود که در ده سال آینده ظرفیت بنادر کانتینری به حدود 2/2 برابر مقدار فعلی خواهد رسید.  بر اساس توزیع جمعیت ، تولید ناخالص ملی، روندهای تجاری شکل­گیرنده، و رفتارهای رقابتی (و بعضا غیررقابتی) نقش­آفرینان بازار بنادر حوزه خلیج فارس می­توان پیش­بینی کرد که این بازار در آینده نزدیک به عرضه مازاد ، تنازع شدید  و رویه­های تخریبی مبتلا خواهد شد. علاوه بر این، پیچیدگی ساختار بازار یادشده، و آثار عوامل مجهول و/یا مداخله­گر بر شفافیت بازار بنادر خلیج فارس به اندازه­ای است که استفاده از روش­های متعارف تعیین راهبردهای رقابت در صنعت بنادر (یعنی رویکرد صنعت­محور مبتنی بر «تحلیل پنج نیروی عمل­کننده پورتر») را  تقریبا غیرممکن می­کند. از این رو توصیه بدیع این مقاله بر آن است که از رویکرد منابع­محور برای تعریف راهبرد رقابت بنادر کشور استفاده شود. این رویکرد مبتنی بر شناسایی جانمایه­های موجود و مورد نیاز بنگاه (اعم از منابع یا قابلیت­های راهبردی) برای توسعه مزیت­های رقابتی پایدار و موقت در متن راهبردهای رقابت است. در ادامه مطلب به بررسی مختصر برخی از مهم­ترین خاستگاه­های مزیت رقابتی پرداخته شده است: این خاستگاه­ها عبارتند از فراهم بودن بازار داخلی به عنوان تکیه گاه نشو و نمای بنادر کشور، تعمیق بصیرت نسبت به موقعیت جغرافیایی ایران و پتانسیل­های شبکه حمل ونقلی آن، توانمندی شرکت­های پایانه­دار وابسته به بخش خصوصی، توسعه و تقویت سرمایه انسانی بخش بنادر کشور، توسعه مدیریت نوآوری در آن، و کار بر روی فرهنگ سازمانی. درک ماهیت این خاستگاه­ها و نقش آنان در فضای توسعه بنادر کشور، می تواند به تغییر روندهای توسعه­ای ، تحول تلقی­های رایج از مفاهیم رقابت­پذیری مزیت­های رقابتی، و تغییرات رفتاری در متن بخش بنادر کشور منجر شود.

    در نهایت نتیجه­گیری این مقاله بر آن دلالت دارد که بخش راهبردی بنادر می­تواند به عنوان کلید توسعه اقتصادی کشور در آینده عمل نموده و جایگاه کشور را در سطح منطقه و جهان ارتقا بخشد. البته این موضوع در گرو سرمایه­گذاری در زمینه عبور دادن آن از شرایط گذار تحریم­های بین المللی و فشارهای اقتصادی موجود، و توسعه مزیت های رقابتی پایدار در آن است.