آتشفشان آثار و علائم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 18

آتشفشان، آثار و علائم

مقدمه

آتشفشان در زمین مراحل آتشفشانی از تظاهرات جالب فعالیت درونی سیاره ما است که اثرات زیادی بر روی بسیاری از فرآیند ژئوفیزیکی دارد. می‌توان به کمک این واقعیت که حدود 540 آتشفشان فعال در دنیا وجود دارد. یعنی آتشفشان‌هایی که حداقل یک بار در طی تاریخ ثبت شده دستخوش انفجار شده‌اند. درباره میزان آتشفشان زمین تصوری پیدا نمود. از این تعداد 360 آتشفشان در «حلقه آتش» رشته کوههای آتشفشانی که اقیانوس آرام را احاطه کرده‌اند، واقع شده‌اند و 68 آتشفشان در کامچاتکاپنینولا و جزایر کوریل قرار گرفته‌اند. در سالهای اخیر مشخص شده که تعداد بسیار زیادتری از آتشفشان در کف اقیانوس وجود دارند. و فقط در ناحیه مرکزی اقیانوس آرام ، حداقل 200000 آتشفشان یافت می‌شود. انرژی انفجار آتشفشان مقدار انرژی که در ضمن یک انفجار عادی آزاد می‌شود. با انرژی 400000 تن از سوخت معادل آن قابل قیاس است. انرژی که در یک انفجار عظیم ایجاد می گردد تقریبا معادل انرژی است که از سوختن 5000000 تن ذغال سنگ حاصل می‌شود. پیدایش آتشفشان در سطح ماه ذرات جامد زیادی که در ضمن انفجار به فضا رانده می‌شوند و پراکنده شدن پرتوهای خورشیدی ، اثر قابل توجهی بر مقدار گرمایی که به زمین می‌رسد دارند. برخی از اطلاعات موجود نشان می‌دهند که در تاریخ سیاره ما پیش از دوره یخبندان طولانی فعالیت شدید آتشفشانی صورت گرفته است. اطلاعات کنونی علمی نشان می‌دهند که فعالیت آتشفشانی همچنین در اجسام سیاره‌ای دیگری که از نظر ماهیت و ساختمان به زمین شباهت دارند رخ می‌دهد. آتشفشان ها و حفره‌های سطح ماه ماه که نزدیک‌ترین همسایه زمین است. از نظر تکاملی شباهت زیادی با سیاره زمین دارد. بنابراین ، مقایسه‌ها و مطالعات ماهواره‌ای باید آشکار کننده بسیاری از مسائل باشد. بر اساس اطلاعات به دست آمده از دستگاههای اکتشاف ماه ، بیشتر دهانه‌های حلقه‌ای شکل سطح ماه در اثر تصادم پدید آمده‌اند. از سوی دیگر ، اثرات واضحی از فعالیت آتشفشانی در سطح آن کشف شده است. به عنوان مثال سنگ‌های سیاه آتشفشانی مانند گدازه‌های منجمد از مشخصات برجسته سطح ماه هستند. به علاوه دلایلی برای قبول این مسئله وجود دارد که ما سکون‌ها یا تجمع ماده که به وسیله ماهواره‌های مصنوعی ماه در زیر ماریا (دریای ماه )کشف شده‌اند. چیزی جز حفره‌های گدازه‌های منجمد نیستند. احتمالا مشخصات دیگر سطح ماه وجود ارتباط نزدیکی را با فعالیت آتشفشانی نشان می‌دهند. اثرات آتشفشان در ماه در سطح ماه نواحی برآمده یا مناطق دایره شکل که ارتفاع وجود دارد. و بر روی برخی از آنها علائمی مانند دهانه‌های آتشفشان‌ها (مناطق صخره‌ای تخریب شده اطراف دهانه‌ها) به وضوح دیده می‌شود. ساختمان‌های مشابهی که لاکولیت نامیده می‌شوند نیز در زمین وجود دارند. آنها برآمدگی‌های پوسته زمین هستند که در نتیجه آتشفشان پدید آمده‌اند. برخی از تپه‌های قفقاز شمالی یعنی ماشوک ، بشتاف ، و زیمیکا به این گروه تعلق دارند. دانشمندان عقیده دارند که فعالیتهای آتشفشانی شدید بیشتر در طی نخستین ، یک و نیم میلیون سال تاریخ پیدایش ماه بوجود آمده‌اند. این نظریه به وسیله سنجش عمر صخره‌های ماه که دارای مواد آتشفشان می‌باشد تایید گردید عمر صخره‌ها حداقل سه بیلیون سال است. آتشفشان در سیاره تیر اثرات واضحی از فعالیت آتشفشانی در عکس‌های تهیه شده از تیر نزدیک‌ترین سیاره به خورشید دیده می‌شود. سطح این سیاره به وسیله تعداد زیادی حفره ، سوراخ شده است. با آنکه حفره‌ها در اثر تصادم پدید آمده‌اند. اثرات جاری شدن گدازه‌ها در ته برخی از آنها قابل تشخیص است. آتشفشان در سیاره زهره برخی از اطلاعات حاکی از آن است که فعالیت‌های آتشفشانی هم اکنون نیز در سیاره زهره ادامه دارند. همانطور که می‌دانید درجه حرارت سطح زهره حدود 500 درجه سلسیوس است که در نتیجه اثر گلخانه‌ای معین تجمع گرمای خورشید در ناحیه پایین جو زهره به علت وجود لایه ابری در اطراف سیاره می‌باشد. کاملا امکان دارد که آتشفشان‌ها و به ویژه جریان گدازه‌های داغ عامل کمک کننده دیگری باشد. ممکن است ذرات جامد فراوانی که بر اساس برخی از اطلاعات در جو زهره یافت می‌شوند. دارای منشا آتشفشان باشند. به علاوه باید گفت که 17 درصد جو از دی اکسید کربن ، گازی که در ضمن فوران آتشفشان آزاد می‌گردد تشکیل یافته است.

بمب آتشفشانی

قطعاتی دوکی شکل یا کروی با قطر چند سانتی‌متر تا چندین متر که در انفجارهای شدید آتشفشانهای اسیدی و حد واسط دیده می‌شوند. شکل خاص این قطعات جامد در اثر چرخش گدازه در هنگام صعود در هوا ایجاد می‌گردد. در صورت غلیظ بودن ماگما اثر چرخش در آن مشاهده نمی‌شود ولی پس از سرد شدن در روی سطح بمب شکافهایی دیده می‌شود که به نام بمبهای قرص‌نانی معروفند.

نوعی بمب آتشفشانی

 اسکوری Scorie

آتشفشان در منظومه شمسی (تحقیق)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

آتشفشان در منظومه شمسی

 اطلاعات اولیه

روش مقایسه از مشخصات اختر شناسی جدید است. برای مطالعه قوانین حاکم بر تکامل و ساختمان یک جسم فضایی ، پیدا کردن یک یا چند جسم مشابه آن در فضا و یافتن وجه اشتراک و تفاوت آنها مفید می‌باشد. با تعیین عللی که منجر به تشابه یا اختلاف می‌شوند، پرداختن به کار اصلی را آسانتر می کند. تشابهات ، جنبه‌های مشترکی را که بر تکامل اجسام مورد علاقه تأثیر می‌گذارد نشان می‌دهد و عدم تشابه مشخص کننده عواملی می‌باشد که مسیر‌های مختلف تکامل آنها را تعیین می‌نماید.

نمایی از یک آتشفشان در منظومه شمسی

حتی انتزاعی‌ترین تحقیقات علمی باید طبیعتا به کاربرد علمی دانش جدید منتهی شود. این جهت ‌یابی کارهای علمی ، از ماهیت اجتماعی علم به عنوان نوعی از فعالیتهای انسان سرچشمه می‌گیرد. اختر شناسی نیز از این مسئله مستثنی نیست. اخترشناسان در ضمن بررسی رویدادهایی که در فضا به وقوع می‌پیوندند. بویژه هنگام مطالعه سیارات منظومه شمسی ابتدا درباره زمین فکر می‌کنند. زیرا این مسئله به آنها کمک می‌کند که درباره خانه خود در جهان بیشتر بدانند. از این نظر در مطالعه فعالیت آتشفشان ما بسیار باارزش است.

 آتشفشان در زمین

مراحل آتشفشانی از تظاهرات جالب فعالیت درونی سیاره ما است که اثرات زیادی بر روی بسیاری از فرآیند ژئوفیزیکی دارد. می‌توان به کمک این واقعیت که حدود 540 آتشفشان فعال در دنیا وجود دارد. یعنی آتشفشانهایی که حداقل یک بار در طی تاریخ ثبت شده دستخوش انفجار شده‌اند. درباره میزان آتشفشان زمین تصوری پیدا نمود. از این تعداد 360 آتشفشان در «حلقه آتش» رشته کوههای آتشفشانی که اقیانوس آرام را احاطه کرده‌اند، واقع شده‌اند و 68 آتشفشان در کامچاتکاپنینولا و جزایر کوریل قرار گرفته‌اند. در سالهای اخیر مشخص شده که تعداد بسیار زیادتری از آتشفشان در کف اقیانوس وجود دارند و فقط در ناحیه مرکزی اقیانوس آرام ، حداقل 200000 آتشفشان یافت می‌شود.

 انرژی انفجار آتشفشان

مقدار انرژی که در ضمن یک انفجار عادی آزاد می‌شود. با انرژی 400000 تن از سوخت معادل آن قابل قیاس است. انرژی که در یک انفجار عظیم ایجاد می گردد تقریبا معادل انرژی است که از سوختن 5000000 تن ذغال سنگ حاصل می‌شود.

 پیدایش آتشفشان در سطح ماه

ذرات جامد زیادی که در ضمن انفجار به فضا رانده می‌شوند و پراکنده شدن پرتوهای خورشیدی ، اثر قابل توجهی بر مقدار گرمایی که به زمین می‌رسد دارند. برخی از اطلاعات موجود نشان می‌دهند که در تاریخ سیاره ما پیش از دوره یخبندان طولانی فعالیت شدید آتشفشانی صورت گرفته است. اطلاعات کنونی علمی نشان می‌دهند که فعالیت آتشفشانی همچنین در اجسام سیاره‌ای دیگری که از نظر ماهیت و ساختمان به زمین شباهت دارند رخ می‌دهد.

 آتشفشان ها و حفره‌های سطح ماه

ماه که نزدیک‌ترین همسایه زمین است. از نظر تکاملی شباهت زیادی با سیاره زمین دارد. بنابراین ، مقایسه‌ها و مطالعات ماهواره‌ای باید آشکار کننده بسیاری از مسائل باشد. بر اساس اطلاعات به دست آمده از دستگاههای اکتشاف ماه ، بیشتر دهانه‌های حلقه‌ای شکل سطح ماه در اثر تصادم پدید آمده‌اند. از سوی دیگر ، اثرات واضحی از فعالیت آتشفشانی در سطح آن کشف شده است. 

به عنوان مثال سنگهای سیاه آتشفشانی مانند گدازه‌های منجمد از مشخصات برجسته سطح ماه هستند. به علاوه دلایلی برای قبول این مسئله وجود دارد که ما سکون‌ها یا تجمع ماده که به وسیله ماهواره‌های مصنوعی ماه در زیر ماریا (دریای ماه)کشف شده‌اند. چیزی جز حفره‌های گدازه‌های منجمد نیستند. احتمالا مشخصات دیگر سطح ماه وجود ارتباط نزدیکی را با فعالیت آتشفشانی نشان می‌دهند.

 اثرات آتشفشان در ماه

آتشفشان در ایران (تحقیق)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

آتشفشان در ایران

 و آنگاه که زمین گسترش پیدا کند و آنچه در اندرون دارد بیرون افکند و اندرونش خالی شود…

                                                            قرآن مجید: سوره انشقاق آیه 3 و 4 

همانطور که می دانید در برخی از موارد ماگما به صورت آتشفشان از زمین خارج میشود. بنابراین آتشفشان را می توان به صورت معبرطبیعی عبور گدازهها تعریف کرد. به هنگام فعالیت های آتشفشانی ؛ ماگمای مذاب (با دمای 900 تا 1200 درجه سانتیگراد) همراه با مقدار زیادی گاز؛ بخار آب؛ خاکستر و مواد جامد دیگر از دهانه آن خارج میشود. خروج مواد ممکن است به صورت آرام و تدریجی و یا به صورت  فورانهای ناگهانی و تواْم با انفجار باشد. از نظر زمین شناسی؛ ایران را به چهار واحد  ایران شمالی؛ مرکزی؛ جنوبی و چینهای ساحلی تقسیم می کنند {شفیعی- مدنی(1377)}. بنابر این لازم است که آتشفشانهای هر یک از این واحدها جداگانه  بررسی شوند.

 ایران شمالی یا البرز: شامل کوههایی است که از آذربایجان غربی شروع می شود و تا خراسان ادامه دارد. این کوهها در غرب به نام کوههای آذربایجان؛ در قسمت مرکزی به  نام البرز و در قسمت شرقی به نام هزار مسجد معروفند. آتشفشانهای ایران شمالی  عبارتند از:

 الف –آتشفشان دماوند: ارتفاع قله این آتشفشان 5860 متر و اکنون خاموش است.  این آتشفشان فعالیتهای متناوبی دور لیاس داشته و آخرین فعالیت آن در اوایل کواترنری بوده است. دماوند از گروه آتشفشانهای استرومبولی است.

 ب – آتشفشان سهند: این آتشفشان خاموش؛ در جنوب شرقی تبریز قرار دارد .  فعالیت سهند در اوایل کواترنری  و از تجمع بیش از 12 مخروط که به فاصله چند کیلو  متر از هم قرار دارند به وجود آمده است. ارتفاع بلند ترین مخروط که قله جام نام دارد حدود 3200 متر است.

 ج‌- آتشفشان سبلان: کوه سبلان در حوالی اردبیل واقع شده و از 3 مخروط آتشفشان  که در یک ردیف قرار گرفته اند تسکیل شده است. در اطراف سبلان چشمه های آب  گرم متعددی که مربوط به پدیده های بعد از آتشفشان اند دیده می شود.

 د – آتشفشان آرارات کوچک: این آتشفشان خاموش؛ که در گوشه شمال غربی ایران  قرار دارد ؛به شکل یک مخروط  بزرگ است و ارتفاعش به 30000 متر می رسد.

 ه – آتشفشان آرارات بزرگ: این قله در چند کیلو متری آرارات کوچک قرار دارد و  ارتفاع آن به 2500 متر می رسد.

 ایران مرکزی: این نام به فلات وسیع و بسته ای اطلاق می شود که تقریبا نصف  وسعت ایران را تشکیل می دهد و بین رشته کوههای ایران شمالی و جنوبی محدود  است. هر چند توده های آذرین نفوذی  فراوانی در این قسمت از ایران وجود دارد ولی  اثری از  فعالیت های آتشفشانی در آن دیده نمی شود.

 ایران جنوبی یا رشته کوههای زاگرس: رشته کوههای زاگرس از مرز ایران ترکیه در  شمال غرب شروع می شود و تا بلوچستان ادامه دارد و ادامه آن در شمال غرب به کوههای ترکیه و در جنوب شرق به کوههای پاکستان وصل می شود.

  آتشفشانهای مهم این واحد عبارتند از:

 الف – آتشفشان الوند: این آتشفشان خاموش در حوالی همدان واقع است و در اطراف  آن آثار سنگهای آتشفشانی دیده می شود.

 ب) آتشفشان تفتان: این آتشفشان که تنها آتشفشان فعال ایران است. بلند ترین قله کوههای بلوچستان را تشکیل میدهد در اطراف تفتان چشمه های متعدد گوگردی وجود دارد و جنس گدازه های آن اندزیتی است.

چین های ساحلی: جنوبی ترین قسمت ایران را این منطقه تشکیل میدهد. هر چند در  این قسمت آتشفشانی وجود ندارد ولی در آن بعضی سنگهای آذرین خروجی از   قبیل ریولیت و تراکیت دیده شده است .

به طور کلی می توان گفت: که فعالیتهای آتشفشانی ایران بر دو امتداد قرار دارد یکی  امتداد ایران شمالی یا البرز است که روی آن چنانکه دیدیم آتشفشانهای دماوند و سهند  سبلان و آرارات بزرگ و کوچک  قرارگرفته است و دیگری قوس ایران جنوبی یا  زاگرس است . با توجه به این دو امتداد می توان گفت: که آتشفشان مزبور در محل نقاط ضعف پوسته ایران زمین تمرکز یافته اند. با توجه به اینکه کانون اکثر زمین لرزه ها ایران نیز در این دو ردیف متمرکزبوده اند. (زلزله های بجنورد؛ گرگان؛ بویین زهرا ؛ لاهیجان و… در ردیف شمالی و زلزله های بلوچستان؛ لار؛ کردستان؛ خوی و بم در  ردیف جنوبی) صحت این ادعا را تایید میکند .

 از میان کوههای آتشفشانی ایران معروفترین آن (دماوند) را بررسی می کنیم: 

 کوه دماوند که منظره زیبا آن از شهر تهران قابل رویت است از نوع مرکب میباشد .  زیرا به تناوب از آن مواد آذر اواری خارج شده است و معمولاً شدیدترین  فعالیتها در نوع مرکب دیده میشود .

 تاریخچه وکلیاتی درباره آتشفشان دماوند:

 این آتشفشان از اواخر پلیوسن تا هولوسن (عهد حاضر) فعال بوده است. آخرین  فعالیت شدید این کوه ظاهر اًحدود38500سال پیش اتفاق افتاده است و امروزه در حال فعالیت فومرولی است به نحوی که در روزهای صاف میتوان بخارهایی را که از راس آن خارج میشود را مشاهده کرد!

 استراتو ولکان دماوند از تناوب فازهای انفجاری و گدازه ای درکواترنری تشکیل  شده است. آتشفشان مزبور عمدتا ًبر روی نهشته های مزوزوییک (سازند شمشک و لار) بر پا شده است و مواد آتشفشانی آن (گدازه و آذر اواری) مساحتی نزدیک به 400 کیلو متر مربع را در بر میگیرد .سنگهای آتشفشانی دماوند را میتوان به سه رخساره بازیک , میانهواسیدی تفکیک کرد که شامل بازالتهای الکا لن اولیوین دار و تراکی بازالت و تراکی اندزیت وتراکیت و سنگهای آذر اواری وابسته است.

 نحوه تشکیل آتشفشان دماوند:

 در این مورد نظرات مختلفی ارایه شده است A.Ovcinnikow(1930) منطقه  گسل دار اسک و ابگرمE.cherista(1940)  یک محل خمش در قوس البرز P.allenbach(1960) گسلهای تشکیلات رسوبی Jung t al (1975) زیر راندگی (سابداکشن) پلیت عربستان در امتداد سطح بنیوف و ذوب پلیت مزبور در  اعماق زیاد Broussee t al (1997) برخورد پلیت عربی و اورازی و زیر راندگی  از نوع خاص و ذوب پوسته اقیانوسی ع. درویش زاده (1364) آخرین حرکت کمپرسیونی که فلات ایران را تحت تاثیر قرار داده و حرکت گسل هایی را که  دارای خمیده گی اند موجب تشکیل آتشفشان دماوند دانسته اند. با توجه به فاصله  بسیار زیاد از محل زیر راندگی مفروض پلیت عربستان شواهد کافی برای ارتباط  دماوند  با آن وجود ندارد .

 امروزه در سراسر جهان پذیرفته شده است که منشا ماگمای بازالتی در اثر فرآیند ذوب  در گوشته استHyndman   گوشته تحت حرارت و فشار بالایی قرار دارد  در نتیجه هر گونه کاهشی در فشار همانگونه که در اثر شکستگیهای پوسته ای یا زیر پوسته ای ایجاد میشوند بلکه مجرایی نیز برای حرکت ماگما به طرف سطح زمین ایجاد میکنند.

 قسمت فعال گوشته را به صورت دو لایه در نظر میگیرند: لایه تهی شده از عناصر ناسازگار لیتوفیل  فقیر و لایه بارور از همان عناصر غنی است. نوشتارهای مختلف نظرات گوناگونی را در مورد عمق مرز بین آنها ارئه کرده اند. این مرز به طور متغیر در عمق چندین ده کیلومتری و گاهی تا 200 کیلومتری جای دارد. ماگماهای با  ترکیب متوسط را می توان به عنوان مخلوطی از از مقادیر مختلف مواد از منشاای تهی  شده و بارور تعریف کرد. ترکیب ماگماهایی که به سطح می آیند؛ به لاییه منشا آن؛ و همچنین به نفوذ پذیری گوشته بالایی و پوسته بستگی دارد.گرم شدن گوشته باعث  می شود که ماگما در اثر ذوب حاصل شود. وقتی این امر رخ دهد؛ ماده داغ از  سطوح  عمیق تر زمین بالا می آید. فرایند گرم شدن ابتدا لایه بالا بارور زیرین را که در آنجا ماگماهای آلکا لن ناشی از ذوب حاصل می شوند؛ در بر می گیرد. وقتی لایه  بارور به وسیله گسل های عمیق با سطح مرتبط می شود؛ ماگماهای آن لایه می تواند  موانع پوسته را بر طرف کند و به سطح آید. در این فرآیند تمام انرژی حرارتی در لایه  زیرین مصرف می شود و یک ماگمای آلکان اشباع شده از طریق گسل ها بالا می آید  که تقریبا هیچ تا ثیر متقابلی با واسطه های لایه تهی شده بالایی ندارد و مورد اخیر  را  سرد و جامد می گذارد.

آتشفشان ها

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 27

آتشفشان ها

تعریف

آتشفشانها، مکانهایى هستند که به علل مختلف فیزیکى و تکتونیکى مواد مذاب درونى زمین را به شکل گدازه‌هاى آتشفشانى، مواد پیروکلاستیک و گازها از خود خارج و امکان راهیابى آنها را به سطح زمین مى‌دهند. یک انفجار آتشفشانى مى‌تواند همراه با خروج قطعات سنگى جامد، مواد مذاب و گازهاى آتشفشانى باشد. بطور معمول هر یک از ما با شنیدن نام آتشفشان، گدازه‌هاى آتشفشانى سیال و روان را به خاطرمى‌آوریم که با حرکت خود هر چیزى را در روى سطح زمین به کام خود مى‌کشد. عواملى همچون غلظت ماده مذاب سیال، میزان گازها، شیب سطح زمین و سرعت سرد شدن بر روى میزان سرعت حرکت گدازه‌ها تأثیرگذار مى‌باشند. یک فوران آتشفشانى قادر است ستونى از مواد مختلف را تا ارتفاعى حدود 19 کیلومتر (در بالاى قله آتشفشان) به بیرون پرتاب نماید و منجر به تشکیل یک ابر آتشفشانى گردد. در 15 سال اخیر بیش از 80 فروند هواپیماى تجارى در اثر برخورد با ابرهاى آتشفشانى صدمه دیده‌اند. خاکسترهاى آتشفشانى حاصل از یک فوران قادرند تا منطقه وسیعى در اطراف خود را بپوشانند و این وسعت گاه تا 35000 کیلومترمربع را نیز دربرمى‌گیرد.

تصویر 1- ابرهاى آتشفشانى بر فراز ام تى پیناتوبو (فیلیپین) ،1991

گازهاى آتشفشانى به صورت مستقیم مى‌توانند بر روى سلامتى انسانها تأثیرگذارند و یا با تسهیل در ایجاد بارانهاى اسیدى مشکلاتى را ایجاد نمایند. جریانهاى مواد پیروکلاستیک، زمین لغزشهاى حاصل از آتشفشانها، جریانهاى گلى (Lahars) از جمله پدیده‌هاى مخربى مى‌باشند که با وقوع آتشفشانها همراهند. در هر سال تقریباً 50 فوران آتشفشانى در جهان رخ مى‌دهد. خطرهاى ناشى از یک آتشفشان خاص، بستگى به نوع عملکرد، نوع ماگما و نیز جایگاه زمین شناسى و جغرافیایى آن دارد.  نظیر زمین لرزه ها، پراکندگى و عملکرد آتشفشان ها توسط شکل هندسى صفحات تکتونیکى کنترل مى شود و آتشفشان ها در سه خاستگاه تکتونیکى دیده مى شوند. در درجه نخست تمرکز آنها در مناطق بین صفحات تکتونیکى بسیار زیاد است. نزدیک به 80% آتشفشان هاى فعال در مناطق فرورانش یعنى جایى که صفحات تکتونیکى توسط صفحة دیگر به زیر مى روند واقع اند. آتشفشان‌هاى واقع در منطقة فرورانش انفجارى ترین نوع هستند. مهمترین نوع این آتشفشان ها استراتوولکانو و آتشفشان مرکب است. نوع دوم، آتشفشان هاى ریفتى مى باشند و در جایى که صفحات از یکدیگر دور مى شوند، رخ مى دهند. این نوع آتشفشان ها با انفجار کمترى همراهند و در کف اقیانوس ها واقع مى شوند. نوع سوم، آتشفشان هاى نقطة داغ (Hot spot)  مى باشند که در مرکز صفحات جایى که پوسته ضعیف بوده و اجازة نفوذ مواد مذاب از درون زمین داده مى شود ایجاد مى شوند. در حدود 80% آتشفشان‌هاى فعال روى زمین در منطقة حلقة آتشین قرار گرفته اند.

 در کشور ما عظیم‌ترین فعالیتهاى آتشفشانى مربوط به دوره ائوسن مى‌باشند که در سه منطقه جغرافیایى، ایران مرکزى (ارومیه – دختر)، البرز و بلوک لوت توسعه دارند. اما از دیدگاه کاربردى آتشفشانهایى فعال شمرده مى‌شوند که در دوران کواترنر فعالیتى را از خود نشان داده باشند. مهمترین این آتشفشانها در ایران خصوصیاتى مانند خروج بخار آب، گازهاى گوگردى را در مرحله گوگردزائى نشان مى‌دهند. البته براى اینکه مشخص گردد که آتشفشانى پتانسیل فعالیت مجدد را نشان مى‌دهد یا نه مطالعات جامعى مورد نیاز است. چنین آتشفشانهائى باید بصورت مداوم تحت بازرسى و کنترل باشند. گروه زمین شناسى مهندسى سازمان زمین‌شناسى کشور، طرح کنترل و مطالعات ادوارى آتشفشانهاى با قابلیت فعالیت را در دستور کار خود قرار داده و مطالعه منظم در مورد فعالیت دماوند در این گروه از مدتى پیش آغاز گردیده است.       

آتشفشان هاى منفرد

بسیارى از افراد فکر مى کنند که آتشفشان ها از یک دودکش مرکزى از یک منطقه نظیر یک کوه بلند فوران مى کنند. اکثریت فعالیت آتشفشان ها نزدیک به مرکز صفحات زمین ساختارى اتفاق مى‌افتد. همچنین بیشتر آتشفشان ها روى مناطق فرورانش قرار گرفته اند و معرف مکان هایى هستند که ماگماها در عمق در اثر ذوب شدن ورقه (slab) لیتوسفر اقیانوسى یا با ذوب لیتوسفر فوقانى یا استنوسفر در حال فرورانش به سمت بالا صعود مى کنند. مجاورت با یک منطقة فرورانش، معرف یک منطقة آتشفشانى است، همین طور احتمال زمین لرزه و خطرهاى همراه با آن، در این ناحیه وجود دارد.

آتشفشان ها توسط نوع ساختمانى که تشکیل مى دهند، رده بندى مى شوند. ساختمان آنها معمولاً منعکس کنندة نوع مواد آتشفشانى است که فوران مى کند و اغلب نوع جایگاه تکتونیکى نیز از روى آن مشخص مى شود. این ویژگى ها تا حد زیادى در تعیین نوع فوران از چنین آتشفشان هایى که در آینده احتمال آن داده مى شود، کمک فراوانى مى کنند.

در آتشفشان هاى «سپرى شکل» ، مواد مذاب بازالتى که نسبتاً از نظر SiO2 فقیر و داراى میزان بالایى از تمرکز آهن و منیزیم هستند، نسبتاً روان بوده و به آزادى و سهولت جارى مى شوند و فاصلة زیادى را از نقطه فوران طى مى کنند. نوع توپوگرافى و منظر آتشفشانى تشکیل شده بسیار مسطح است. به دلیل شباهت این آتشفشان ها به سپر مسطح، به آنها آتشفشان هاى سپرى

آتشفشان آثار و علائم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 18

آتشفشان، آثار و علائم

مقدمه

آتشفشان در زمین مراحل آتشفشانی از تظاهرات جالب فعالیت درونی سیاره ما است که اثرات زیادی بر روی بسیاری از فرآیند ژئوفیزیکی دارد. می‌توان به کمک این واقعیت که حدود 540 آتشفشان فعال در دنیا وجود دارد. یعنی آتشفشان‌هایی که حداقل یک بار در طی تاریخ ثبت شده دستخوش انفجار شده‌اند. درباره میزان آتشفشان زمین تصوری پیدا نمود. از این تعداد 360 آتشفشان در «حلقه آتش» رشته کوههای آتشفشانی که اقیانوس آرام را احاطه کرده‌اند، واقع شده‌اند و 68 آتشفشان در کامچاتکاپنینولا و جزایر کوریل قرار گرفته‌اند. در سالهای اخیر مشخص شده که تعداد بسیار زیادتری از آتشفشان در کف اقیانوس وجود دارند. و فقط در ناحیه مرکزی اقیانوس آرام ، حداقل 200000 آتشفشان یافت می‌شود. انرژی انفجار آتشفشان مقدار انرژی که در ضمن یک انفجار عادی آزاد می‌شود. با انرژی 400000 تن از سوخت معادل آن قابل قیاس است. انرژی که در یک انفجار عظیم ایجاد می گردد تقریبا معادل انرژی است که از سوختن 5000000 تن ذغال سنگ حاصل می‌شود. پیدایش آتشفشان در سطح ماه ذرات جامد زیادی که در ضمن انفجار به فضا رانده می‌شوند و پراکنده شدن پرتوهای خورشیدی ، اثر قابل توجهی بر مقدار گرمایی که به زمین می‌رسد دارند. برخی از اطلاعات موجود نشان می‌دهند که در تاریخ سیاره ما پیش از دوره یخبندان طولانی فعالیت شدید آتشفشانی صورت گرفته است. اطلاعات کنونی علمی نشان می‌دهند که فعالیت آتشفشانی همچنین در اجسام سیاره‌ای دیگری که از نظر ماهیت و ساختمان به زمین شباهت دارند رخ می‌دهد. آتشفشان ها و حفره‌های سطح ماه ماه که نزدیک‌ترین همسایه زمین است. از نظر تکاملی شباهت زیادی با سیاره زمین دارد. بنابراین ، مقایسه‌ها و مطالعات ماهواره‌ای باید آشکار کننده بسیاری از مسائل باشد. بر اساس اطلاعات به دست آمده از دستگاههای اکتشاف ماه ، بیشتر دهانه‌های حلقه‌ای شکل سطح ماه در اثر تصادم پدید آمده‌اند. از سوی دیگر ، اثرات واضحی از فعالیت آتشفشانی در سطح آن کشف شده است. به عنوان مثال سنگ‌های سیاه آتشفشانی مانند گدازه‌های منجمد از مشخصات برجسته سطح ماه هستند. به علاوه دلایلی برای قبول این مسئله وجود دارد که ما سکون‌ها یا تجمع ماده که به وسیله ماهواره‌های مصنوعی ماه در زیر ماریا (دریای ماه )کشف شده‌اند. چیزی جز حفره‌های گدازه‌های منجمد نیستند. احتمالا مشخصات دیگر سطح ماه وجود ارتباط نزدیکی را با فعالیت آتشفشانی نشان می‌دهند. اثرات آتشفشان در ماه در سطح ماه نواحی برآمده یا مناطق دایره شکل که ارتفاع وجود دارد. و بر روی برخی از آنها علائمی مانند دهانه‌های آتشفشان‌ها (مناطق صخره‌ای تخریب شده اطراف دهانه‌ها) به وضوح دیده می‌شود. ساختمان‌های مشابهی که لاکولیت نامیده می‌شوند نیز در زمین وجود دارند. آنها برآمدگی‌های پوسته زمین هستند که در نتیجه آتشفشان پدید آمده‌اند. برخی از تپه‌های قفقاز شمالی یعنی ماشوک ، بشتاف ، و زیمیکا به این گروه تعلق دارند. دانشمندان عقیده دارند که فعالیتهای آتشفشانی شدید بیشتر در طی نخستین ، یک و نیم میلیون سال تاریخ پیدایش ماه بوجود آمده‌اند. این نظریه به وسیله سنجش عمر صخره‌های ماه که دارای مواد آتشفشان می‌باشد تایید گردید عمر صخره‌ها حداقل سه بیلیون سال است. آتشفشان در سیاره تیر اثرات واضحی از فعالیت آتشفشانی در عکس‌های تهیه شده از تیر نزدیک‌ترین سیاره به خورشید دیده می‌شود. سطح این سیاره به وسیله تعداد زیادی حفره ، سوراخ شده است. با آنکه حفره‌ها در اثر تصادم پدید آمده‌اند. اثرات جاری شدن گدازه‌ها در ته برخی از آنها قابل تشخیص است. آتشفشان در سیاره زهره برخی از اطلاعات حاکی از آن است که فعالیت‌های آتشفشانی هم اکنون نیز در سیاره زهره ادامه دارند. همانطور که می‌دانید درجه حرارت سطح زهره حدود 500 درجه سلسیوس است که در نتیجه اثر گلخانه‌ای معین تجمع گرمای خورشید در ناحیه پایین جو زهره به علت وجود لایه ابری در اطراف سیاره می‌باشد. کاملا امکان دارد که آتشفشان‌ها و به ویژه جریان گدازه‌های داغ عامل کمک کننده دیگری باشد. ممکن است ذرات جامد فراوانی که بر اساس برخی از اطلاعات در جو زهره یافت می‌شوند. دارای منشا آتشفشان باشند. به علاوه باید گفت که 17 درصد جو از دی اکسید کربن ، گازی که در ضمن فوران آتشفشان آزاد می‌گردد تشکیل یافته است.

بمب آتشفشانی

قطعاتی دوکی شکل یا کروی با قطر چند سانتی‌متر تا چندین متر که در انفجارهای شدید آتشفشانهای اسیدی و حد واسط دیده می‌شوند. شکل خاص این قطعات جامد در اثر چرخش گدازه در هنگام صعود در هوا ایجاد می‌گردد. در صورت غلیظ بودن ماگما اثر چرخش در آن مشاهده نمی‌شود ولی پس از سرد شدن در روی سطح بمب شکافهایی دیده می‌شود که به نام بمبهای قرص‌نانی معروفند.

نوعی بمب آتشفشانی

 اسکوری Scorie