دانلود فایل گزارش کار آزمایشگاه الکترونیک 1 فیزیک کاربردی.

دانلود گزارش کار آزمایشگاه الکترونیک 1 فیزیک کاربردی 

فرمت فایل: ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات:34

بخش هایی از متن:

مقاومت :

برای خواندن مقدار مقاومت‌های کربنی از کدهای رنگی استفاده می‌کنیم به این ترتیب که : رنگ اول و دوم را به صورت عدد و رنگ سوم را به صورت توان عدد ده در آنها ضرب می‌کنیم و رنگ چهارم بیانگر درصد خطا است.

درصد خطا (عدد چهارم) × عدد سوم10 × عدد اول و دوم = مقدار مقاومت

اگر رنگ چهارم طلایی بود 5% خطا و اگر نقره‌ای بود 10% خطا در نظر می‌گیریم و اگر رنگ چهارم نداشتیم خطا 20% است.

اگر رنگ سوم طلایی بود بین رقم اول و دوم ممیز می‌گذاریم ولی اگر رنگ سوم نقره‌ای بود، ممیز قبل از دو رقم قرار می‌گیرد.

آزمایش شماره یک : (اسیلوسکوپ)

هدف : آموزش کار با دستگاه اسیلوسکوپ و کاربرد آن در مطالعه مدارهای جریان متناوب.

الف) آشنایی با اسیلوسکوپ :

وسیله‌ای است بسیار موثر و دقیق که می‌تواند سیگنال ولتاژ را نشان دهد و نوع سیگنال را آشکار کند. به وسیلة این دستگاه می‌توانیم ولتاژ یک سیگنال و اختلاف فاز دو موج را اندازه‌گیری کنیم، و در صورتیکه مقاومت مدار مشخص باشد نیز می‌توانیم جریان مدار را حساب کنیم. ورودی آن می‌تواند یک سیگنال ولتاژ از یک قسمت مدار باشد.

اسیلوسکوپ دارای دو کانال است یعنی می‌توانیم دو سیگنال را همزمان از دو قسمت مدار به آن بدهیم و آن دو سیگنال را با هم مقایسه کنیم.

ورودی دستگاه :

مکان ورودی با نامهای CH1 و CH2 در نوار آبی رنگ مشخص شده است و مکان فیشهای ورودی در پایین‌ترین قسمت دستگاه است.

position (پیچ تنظیم) : می‌توانیم سیگنال موج را تنظیم کنیم، یعنی در راستای عمودی بالا یا پایین ببریم.

volt /Div (ولت بر قسمت) : مقیاس محور عمودی را تغییر می‌دهد. تغییر سایز سیگنال ولتاژ برای اینکه کل موج را در راستای عمودی در صفحه نمایش ببینیم.

آزمایش شماره دو : (صافیها، انتگرال‌گیر، مشتق‌گیر)

هدف : بررسی صافیها و رسم منحنی تغییرات ولتاژ خروجی نسبت به ورودی با تغییر فرکانس.

آزمایش شماره سه : (رسم منحنی مشخصه دیودها)

هدف : آشنایی با دیودها و رسم منحنی مشخصه دیودها.

مواد از نظر رسانش به سه گروه تقسیم می‌شوند:

1- رسانا : در مواد هادی باند ظرفیت و باند هدایت هم‌پوشانی دارند و الکترونها به راحتی می‌توانند از یک باند به باند دیگر بروند. (اغلب فلزات این حالت را دارند)

2- عایق : در مواد عایق باند هدایت خالی و باند ظرفیت پر است و اختلاف انرژی بین این دو باند زیاد است (از مرتبه چندین الکترون ولت به بالا است).

3- نیمه‌رسانا : در مواد نیمه‌رسانا اختلاف انرژی بین دو باند از مرتبه یک یا دو الکترون ولت بیشتر نیست و معمولاً باند ظرفیت آنها 4 الکترون دارد.

ساختار نیمه‌هادیها :

در دماهای پایین همان ساختار اتم را دارند، ولی در دماهای بالا به علت وجود انرژی حرارتی از برخی اتمها الکترون کنده می‌شود و آن اتم حالت بار مثبت را پیدا می‌کند و مایل است الکترون اتم دیگر را کنده و خود را به آرایش کامل برساند. همراه با کنده شده الکترون یک حفره به وجود می‌آید. به دلیل کنده شدن الکترون و پدید آمدن حفره همواره، حفره‌ای تولید و الکترونی کنده می‌شود و این یک پدیده آماری است.

برای بالا بردن ظرفیت نیمه‌هادیها یک ناخالصی وارد آنها می‌کنیم که باعث افزایش هدایت می‌شود یعنی تعداد الکترونها یا حفره‌ها به دلیل ورود ناخالصی بیشتر می‌شود. مثلاً در شبکه سیلیسیوم به جای یک اتم آن یک اتم فسفر 5 ظرفیتی وارد می‌کنیم که 4 الکترونش را با سیلیسیوم پیوند می‌دهد و یکی از اتمهایش باقی می‌ماند که باعث می‌شود ضریب هدایت بالا رود.

آزمایش شماره چهار : (مدارهای دیودی)

هدف : آشنایی با مدارهای دیودی برش و جهش.

مدارهای محدود کننده :

مداری که می‌تواند بخشی از یک موج ورودی را حذف و بخشی از آن را عبور دهد. دیود در این مدار همانند کلیدی است که تحت شرایطی وصل و تحت شرایطی قطع می‌شود.

برش سیگنال :

به وسیلة بعضی از مدارها می‌توانیم یک سیگنال را در سطوح خاصی قطع کنیم. ساده‌ترین مدار برش، مداری است شامل یک دیود، که می‌تواند به صورت سری یا موازی در مدار استفاده شود، و برای تغییر سطح برش می‌توانیم از یک منبع تغذیه مستقیم استفاده کنیم.

آزمایش شماره پنج : (طرح و ساخت منبع تغذیه)

هدف : یکسو کردن جریان متناوب توسط دیودها، صاف کردن خروجی و بررسی ریپل

مقدمه :

تقریباً برای تمام مدارهای الکترونیکی منبع dc مورد استفاده است. برای سیستم‌هایی که توان پایینی را نیاز دارند می‌توانیم از باطری استفاده کنیم. البته در اکثر مدارها و تجهیزات الکترونیکی از دستگاهی به نام منبع تغذیه استفاده کنیم که این دستگاه شکل موج ac (ولتاژ متناوب) را به dc (ولتاژ مستقیم) تبدیل می‌کند.

یکسو کننده :

به هر وسیلة الکتریکی که در مقابل جریان، در یک جهت مقاومت کم و در جهت دیگر مقاومت زیادی داشته باشد یکسو کننده می‌گویند. چنین وسیله‌ای قادر به تبدیل یک موج سینوسی به شکل موج تک جهت است. یکسو کننده‌ها معمولاً از یک دیود نیمه رسانا تشکیل شده‌اند زیرا در دیود عبور جریان (با توجه به منحنی مشخصه خاص دیود) از یک سو صورت می‌گیرد و از سوی دیگر مقاومت دیود مانع از عبور جریان می‌شود. در مدارهای یکسو کننده به واسطة استفاده از یک یا دو یا چهار دیود کیفیت و کمیت جریان موج خروجی تغییر خواهد کرد.

آزمایش شماره شش : (رسم منحنی‌های مشخه ترانزیستور)

هدف : آشنایی با ترانزیستور و رسم منحنی مشخصة آن و محاسبه ضرایب a و b.

ترانزیستور :

هرگاه سه نیمه هادی ناخالص را بهم وصل کنیم تشکیل یک ترانزیستور می‌دهد و بسته به اینکه از دو لایه N و یک لایة P و یا دو لایه P و یک لایه N تشکیل شده باشد به آن ترانزیستور نوع NPN یا PNP می‌گویند. سه پایة ترانزیستور را با نامهای Emitter (نشط دهنده)، Base(پایه) و Collector(جمع کننده) می‌شناسند. معمولاً در کنار یکی از پایه‌های ترانزیستور زائده‌ای وجود دارد که نشان دهندة پایة امیتر است و اگر از بالا به آن نگاه کنیم درست در خلاف جهت عقربه‌های ساعت پایه‌ها بیس و کلکتور می‌باشند. ترانزیستور وسیله‌ای است که در آن با توجه به جریان بیس میتوانیم جریان امیتر را کنترل کنیم.

آشنایی با اسیلوسکوپ

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

دانشجوی رشته برق و الکترونیک دانشگاه آزاد اسلامی یزد موفق به طراحی و ساخت اسیلوسکوپ دیجیتال با شش کاربرد شد.

میثم عباسی، طراح و سازنده این دستگاه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایسنا منطقه یزد، در این خصوص خاطر نشان کرد:‌ نزدیک به سه سال آموزش در آزمایشگاه الکترونیک و کار با وسیله اندازه‌گیری الکتریکی اسیلوسکوپ با توجه به مشکلات عدیده‌ی این وسیله مهم آزمایشگاهی، مرا بر آن داشت تا دستگاهی با کارآیی بالاتر و ساده‌تر طراحی کنم که مشکلات نمونه‌های موجود را همچون حجیم بودن و سنگینی، قیمت بالا، لزوم استفاده از برق شهر و ‌عدم پاسخگویی در فرکانس‌های پایین نداشته باشد.

وی ادامه داد: ‌همچنین علاوه بر رفع مشکل تنظیمات و کالیبراسیون، با امکاناتی نظیر منبع تغذیه، ولت‌متر،‌ آمپرمتر، فرکانس‌متر و مولد موج مربعی PWM همانند یک آزمایشگاه کوچک خانگی استفاده کرد.

عباسی در پایان اظهار داشت: این دستگاه در اولین نمایشگاه ابداعات، اختراعات و نوآوری یزد که در اسفند ماه 84 برگزار شد، به نمایش درآمد و مورد توجه بسیاری از بازدیدکنندگان قرار گرفت.

گفتنی است این متبکر جوان هم اکنون روی طرحی تحت عنوان « ساماندهی وضعیت ترافیکی در مسیرهای پر ترافیک با استفاده از کنترل تقاطع های واقع در مسیر»، فعالیت می‌کند.

آشنایی با اسیلوسکوپ:

اسیلوسکوپ یک دستگاه اندازه گیری است که می توان از ان برای مشاهده و اندازه گیری ولتاژً,فرکانس , زمان تناوب , اختلاف فاز و همچنین مشخصه های ولت وآمپر عناصر نیمه هادی ( مانند دیودها ,ترانزیستورها ,و...) استفاده کرد.

صفحه نمایشگر: هر اسیلوسکوپ دارای یک صفحه نمایشگر است که دو قسمت اصلی تشکیل شده است:

الف) محور زمان , ب ) محور ولتاژ

  در اسیلوسکوپ درجه بندی بر حسب سانتیمترو میلیمتر می باشد (خانه های بزگ 1 سانتی متری وخانه های کوچک 2میلیمتری میباشد.)

کانال : ورود هر اسیلوسکوپ کانال نامیده می شود که هر اسیلوسکوپبر اساس تعداد کاتالهایی که می توان به ان اعمال کرد تقسیم بندی می شود : یک کاناله , دو کاناله , سه کاناله و چهار کاناله که اسیلوسکوپهای 3و4 کاناله دیجیتال می باشند.

الف) اسیلوسکوپ انالوگ :بر اساس انحراف الکترون در میدان الکتروستاتیکی کار می کند

 لامپ پرتو کاتدی

 لامپ پرتو کاتدی

اسیلوسکوپ از یک لامپ پرتو کاتدی که قلب دستگاه است و تعدادی مدار برای کار کردن لامپ پرتو کاتدی تشکیل شده است. قسمتهای مختلف لامپ پرتو کاتدی عبارتند از:

تفنگ الکترونی :

تفنگ الکترونی باریکه متمرکزی از الکترونها را بوجود می‌‌آورد که شتاب زیادی کسب کرده‌اند. این باریکه الکترون با انرژی کافی به صفحه فلوئورسان برخورد می‌کند و بر روی آن یک لکه

دانلود فایل گزارش کارآموزی الکترونیک برق منطقه ای باختر ..

دانلود گزارش کارآموزی الکترونیک، برق منطقه ای باختر

فرمت فایل: ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 17

برخی از عناوین گزارش:

معرفی شرکت برق منطقه ای باختر:

عملکرد دفتر برنامه ریزی فنی:

2-1-برآورد بار:

2-2-مراحل مختلف برنامه ریزی فنی (جهت توسعه شبکه موجود و احداث تجهیزات جدید )

 2-3-مدیریت مصرف :

2-4-GIS :

2-5-کیفیت توان:

امکانات، مزایا و معایب شرکت برق منطقه ای باختر:

تا ریخچه شرکت برق منطقه ای باختر

    تا قبل از تاسیس شرکت برق منطقه ای باختر استانهای لرستان، همدان و مرکزی تحت پوشش برقهای منـــطقه ای غرب و تهـــران بوده اند، با توجه به گسترش روز افزون شبکه های انتقال، فوق توزیع و توزیع و افزایش تعداد مشترکین و بعد مسافت استانهای یاد شده از مراکز شرکتهای فوق الذکر ضرورت امر ایجاب می نمود که شرکتی در محدوده استانهای یاد شده ایجاد گردد.

   در سال 1362 وزیر محترم وقت نیرو از نخست وزیر محترم جمهوری اسلامی ایران خواستار تاسیس شرکتی به نام شرکت منطقه ای برق باختر گردید که پس از طی مراحل قانونی در تاریخ 29/2/ 1363تقدیم مجلس محترم شورای اسلامی گردید .

   اساس نامه شرکت مشتمل بر 18 ماده و 6 تبصره در تاریخ 27/8/1363 به تصویب مجلس محترم شورای اسلامی و در تاریخ 12/10/1363 به تایید شورای محترم نگهبان رسید.

   در نیمه دوم سال 1365 شرکت برق منطقه ای باختر تشکیل که برق استانهای مرکزی، همدان و لرستان زیر نظر این شرکت به مرکزیت اراک فعالیت خود را آغاز نمود.

   پیرو بهبود ساختار تشکیلات صنعت برق و به منظور تامین برق مطمئن تر و ارائه سرویس مطلوب تر با رعایت استاندارد های مربوطه اعم از فنی و اقتصادی در جهت تشکیل توزیع نیروی برق استانی و اعلام داوطلبی شرکت برق منطقه ای باختر در راستای سیاستها و اهداف کلی وزارت نیرو و تعیین خط مشی هاو راهنماهای معاونت امور برق وزارت نیرو  و شرکتهای توزیع برق استانهای مرکزی، همدان و لرستان و شرکتهای مشاوره ای مباشر و تاسیساتی وفنی  و ساختمانی بتانیر تشکیل گردد.

دانلود فایل گزارش کار آزمایشگاه الکترونیک 1 فیزیک کاربردی ..

دانلود گزارش کار آزمایشگاه الکترونیک 1 فیزیک کاربردی 

فرمت فایل: ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات:34

بخش هایی از متن:

مقاومت :

برای خواندن مقدار مقاومت‌های کربنی از کدهای رنگی استفاده می‌کنیم به این ترتیب که : رنگ اول و دوم را به صورت عدد و رنگ سوم را به صورت توان عدد ده در آنها ضرب می‌کنیم و رنگ چهارم بیانگر درصد خطا است.

درصد خطا (عدد چهارم) × عدد سوم10 × عدد اول و دوم = مقدار مقاومت

اگر رنگ چهارم طلایی بود 5% خطا و اگر نقره‌ای بود 10% خطا در نظر می‌گیریم و اگر رنگ چهارم نداشتیم خطا 20% است.

اگر رنگ سوم طلایی بود بین رقم اول و دوم ممیز می‌گذاریم ولی اگر رنگ سوم نقره‌ای بود، ممیز قبل از دو رقم قرار می‌گیرد.

آزمایش شماره یک : (اسیلوسکوپ)

هدف : آموزش کار با دستگاه اسیلوسکوپ و کاربرد آن در مطالعه مدارهای جریان متناوب.

الف) آشنایی با اسیلوسکوپ :

وسیله‌ای است بسیار موثر و دقیق که می‌تواند سیگنال ولتاژ را نشان دهد و نوع سیگنال را آشکار کند. به وسیلة این دستگاه می‌توانیم ولتاژ یک سیگنال و اختلاف فاز دو موج را اندازه‌گیری کنیم، و در صورتیکه مقاومت مدار مشخص باشد نیز می‌توانیم جریان مدار را حساب کنیم. ورودی آن می‌تواند یک سیگنال ولتاژ از یک قسمت مدار باشد.

اسیلوسکوپ دارای دو کانال است یعنی می‌توانیم دو سیگنال را همزمان از دو قسمت مدار به آن بدهیم و آن دو سیگنال را با هم مقایسه کنیم.

ورودی دستگاه :

مکان ورودی با نامهای CH1 و CH2 در نوار آبی رنگ مشخص شده است و مکان فیشهای ورودی در پایین‌ترین قسمت دستگاه است.

position (پیچ تنظیم) : می‌توانیم سیگنال موج را تنظیم کنیم، یعنی در راستای عمودی بالا یا پایین ببریم.

volt /Div (ولت بر قسمت) : مقیاس محور عمودی را تغییر می‌دهد. تغییر سایز سیگنال ولتاژ برای اینکه کل موج را در راستای عمودی در صفحه نمایش ببینیم.

آزمایش شماره دو : (صافیها، انتگرال‌گیر، مشتق‌گیر)

هدف : بررسی صافیها و رسم منحنی تغییرات ولتاژ خروجی نسبت به ورودی با تغییر فرکانس.

آزمایش شماره سه : (رسم منحنی مشخصه دیودها)

هدف : آشنایی با دیودها و رسم منحنی مشخصه دیودها.

مواد از نظر رسانش به سه گروه تقسیم می‌شوند:

1- رسانا : در مواد هادی باند ظرفیت و باند هدایت هم‌پوشانی دارند و الکترونها به راحتی می‌توانند از یک باند به باند دیگر بروند. (اغلب فلزات این حالت را دارند)

2- عایق : در مواد عایق باند هدایت خالی و باند ظرفیت پر است و اختلاف انرژی بین این دو باند زیاد است (از مرتبه چندین الکترون ولت به بالا است).

3- نیمه‌رسانا : در مواد نیمه‌رسانا اختلاف انرژی بین دو باند از مرتبه یک یا دو الکترون ولت بیشتر نیست و معمولاً باند ظرفیت آنها 4 الکترون دارد.

ساختار نیمه‌هادیها :

در دماهای پایین همان ساختار اتم را دارند، ولی در دماهای بالا به علت وجود انرژی حرارتی از برخی اتمها الکترون کنده می‌شود و آن اتم حالت بار مثبت را پیدا می‌کند و مایل است الکترون اتم دیگر را کنده و خود را به آرایش کامل برساند. همراه با کنده شده الکترون یک حفره به وجود می‌آید. به دلیل کنده شدن الکترون و پدید آمدن حفره همواره، حفره‌ای تولید و الکترونی کنده می‌شود و این یک پدیده آماری است.

برای بالا بردن ظرفیت نیمه‌هادیها یک ناخالصی وارد آنها می‌کنیم که باعث افزایش هدایت می‌شود یعنی تعداد الکترونها یا حفره‌ها به دلیل ورود ناخالصی بیشتر می‌شود. مثلاً در شبکه سیلیسیوم به جای یک اتم آن یک اتم فسفر 5 ظرفیتی وارد می‌کنیم که 4 الکترونش را با سیلیسیوم پیوند می‌دهد و یکی از اتمهایش باقی می‌ماند که باعث می‌شود ضریب هدایت بالا رود.

آزمایش شماره چهار : (مدارهای دیودی)

هدف : آشنایی با مدارهای دیودی برش و جهش.

مدارهای محدود کننده :

مداری که می‌تواند بخشی از یک موج ورودی را حذف و بخشی از آن را عبور دهد. دیود در این مدار همانند کلیدی است که تحت شرایطی وصل و تحت شرایطی قطع می‌شود.

برش سیگنال :

به وسیلة بعضی از مدارها می‌توانیم یک سیگنال را در سطوح خاصی قطع کنیم. ساده‌ترین مدار برش، مداری است شامل یک دیود، که می‌تواند به صورت سری یا موازی در مدار استفاده شود، و برای تغییر سطح برش می‌توانیم از یک منبع تغذیه مستقیم استفاده کنیم.

آزمایش شماره پنج : (طرح و ساخت منبع تغذیه)

هدف : یکسو کردن جریان متناوب توسط دیودها، صاف کردن خروجی و بررسی ریپل

مقدمه :

تقریباً برای تمام مدارهای الکترونیکی منبع dc مورد استفاده است. برای سیستم‌هایی که توان پایینی را نیاز دارند می‌توانیم از باطری استفاده کنیم. البته در اکثر مدارها و تجهیزات الکترونیکی از دستگاهی به نام منبع تغذیه استفاده کنیم که این دستگاه شکل موج ac (ولتاژ متناوب) را به dc (ولتاژ مستقیم) تبدیل می‌کند.

یکسو کننده :

به هر وسیلة الکتریکی که در مقابل جریان، در یک جهت مقاومت کم و در جهت دیگر مقاومت زیادی داشته باشد یکسو کننده می‌گویند. چنین وسیله‌ای قادر به تبدیل یک موج سینوسی به شکل موج تک جهت است. یکسو کننده‌ها معمولاً از یک دیود نیمه رسانا تشکیل شده‌اند زیرا در دیود عبور جریان (با توجه به منحنی مشخصه خاص دیود) از یک سو صورت می‌گیرد و از سوی دیگر مقاومت دیود مانع از عبور جریان می‌شود. در مدارهای یکسو کننده به واسطة استفاده از یک یا دو یا چهار دیود کیفیت و کمیت جریان موج خروجی تغییر خواهد کرد.

آزمایش شماره شش : (رسم منحنی‌های مشخه ترانزیستور)

هدف : آشنایی با ترانزیستور و رسم منحنی مشخصة آن و محاسبه ضرایب a و b.

ترانزیستور :

هرگاه سه نیمه هادی ناخالص را بهم وصل کنیم تشکیل یک ترانزیستور می‌دهد و بسته به اینکه از دو لایه N و یک لایة P و یا دو لایه P و یک لایه N تشکیل شده باشد به آن ترانزیستور نوع NPN یا PNP می‌گویند. سه پایة ترانزیستور را با نامهای Emitter (نشط دهنده)، Base(پایه) و Collector(جمع کننده) می‌شناسند. معمولاً در کنار یکی از پایه‌های ترانزیستور زائده‌ای وجود دارد که نشان دهندة پایة امیتر است و اگر از بالا به آن نگاه کنیم درست در خلاف جهت عقربه‌های ساعت پایه‌ها بیس و کلکتور می‌باشند. ترانزیستور وسیله‌ای است که در آن با توجه به جریان بیس میتوانیم جریان امیتر را کنترل کنیم.

بررسی نقاط قوت و ضعف آموزش الکترونیک 19 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

بررسی نقاط قوت و ضعف آموزش الکترونیک

امروز دیگر ساختار و فرایند سنتی آموزش جوابگوی نیازهای جوامع انسانی در عصر اینترنت نیست چرا که از سالهای آغازین قرن بیست و یکم، هریک سال ونیم، یکبار قلمرو دانش بشری بیش از دو برابر می شود تا آنجا که تغییرات علمی، فرمهای سریع و ناپیوسته قرن گـــذشته را پشت سر می گذارد و جهش گونه رخ می دهند. در چنین شرایطی است که افراد جامعه برای هماهنگی با تغییرات دائمی و شتابان پیرامون خود به آموزشهای مدرن نیاز فزاینده ای پیدا مــی کنند.

مدت زمانی نیست که صحبت از آموزش الکترونیک یا به تعبیری آموزش برمبنای رایانه در کشورمان مطرح شده است. آنچه که همواره مورد پرسش مسئولان و صاحبنظران مسایل آموزشی و مدیریتی کشور بوده است، چگونگی راه اندازی این نوع آموزش در نظام آموزش عالی، صنایع و سازمانهای مربوط است، زیرا نتایج حاصل از مقایسه آموزشهای الکترونیک با شیوه های سنتی آمـــوزش که منحصر به کلاس درس، ابزارهای ابتدایی آموزش و شیوه معلم محور است نشـان می دهد که مزیتها و قابلیتهای آموزش برمبنای رایانه ها و اینترنت بسیار کارا، علمی، ســریع و کم هزینه تر می باشد. همین نتایج، اکثر جوامع را تشویق به راه اندازی مدارس و دانشگاههای اینترنتی و نیز سازمانهای مجازی کرده است تا سازمانها و مراکز علمی آنها به صورت ON LINE در شبکه ای گسترده به امر آموزش از راه دور بپردازند.

تحقیقاتی که در زمینه آموزشهای الکترونیک انجام شده است نشان می دهد که آغاز این شیوه جدید آموزشی به سالهای دهه 1970 میلادی باز می گردد. ورود رایانه های شخصی طی آن دهه به بـــازارها و گسترش بسیار سریع استفاده از آنها بر توسعه این تحقیقات افزوده است. اما توسعه واقعی روش آمـــوزش الکترونیک از دهه 1990 به بعد همزمـان با جهانی شدن شبکه اینترنت رخ داده است.

امروز دیگر ساختار و فرایند سنتی آموزش جوابگوی نیازهای جوامع انسانی در عصر اینترنت نیست چرا که از سالهای آغازین قرن بیست و یکم، هریک سال ونیم، یکبار قلمرو دانش بشری بیش از دو برابر می شود تا آنجا که تغییرات علمی، فرمهای سریع و ناپیوسته قرن گـــذشته را پشت سر می گذارد و جهش گونه رخ می دهند. در چنین شرایطی است که افراد جامعه برای هماهنگی با تغییرات دائمی و شتابان پیرامون خود به آموزشهای مدرن نیاز فزاینده ای پیدا مــی کنند.

آموزش از راه دور، راه حلی برای چالشها

تغییراتی کــــه مستمراً در جامعه رخ می دهد تمامی ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده که آموزش نیز مصون از این تغیــــیرات نبوده است. پیشرفت در فناوری های ارتباطی و افزایش افراد متقاضی آموزش، آموزش را وادار به تغییر نموده است. آموزش از راه دور به عنوان راه حلی برای این چالشها در قرن نوزدهم به وجود آمد و مسیری تکاملی را طی کرده است. آموزش از راه دور نوعی روش ارتباطی بااستفاده از رسانه به منظور یادگیری سیستماتیک است که در آن فراگیر و آموزشگر در مسافتی دور از یکدیگر قرار دارند. خصوصیت عمـــــده آموزش از راه دور گفت وگویی آموزشی است که نشانگر ارتباط دوطرفه و پیوسته بین فراگیر و آموزشگر است. نظام آموزش از راه دور همانند دیگر نظامهای آموزشی دارای اجزایی است. اجزای اصلی این نظام باتوجه به ویژگی های خاص خود شامل:

1 - کارکنان آموزشی، که آموزشگر رکن اصلی آن است.

2 - موسسه آموزشی که می تواند به صورت مستقل یا مرکب باشد.

3 - رسانه و مواد آموزشی است که به صورت ساده و ترکیبی وجود دارد. این رسانه ها در انواع انسانی، چاپی و الکترونیک می باشد.

امروز اعتقاد براین است که تغییرات خود نیز در حال تغییر می باشند. تغییرات کنونی به قدری سریع به وقوع می پیوندند که آنچه را که در گذشته هنجار به نظر می رسید نابود و جریانی از فرصتهای جدید به وجود می آورند آموزش نیز مصون از اثرات تغییر نیست. توسعه و استفـاده از فناوری هـای ارتباطی در سیستــم های آموزشی سازه ای برای تغییردر آموزش هستند که موجب تسهیل ارائه و دریافـت برنامه های آموزشی در فواصل مکانی شده اند.

پیشرفت در فناوری هایی همچـون رایانـه ها و روبوت ها، راههای جدیدی را برای ایجاد و افزایش روشهای نوین تدریس برروی آموزش گران گشوده است. در آینده آموزشگران و فراگیران در موقعیت های یادگیری از طریق ماهواره ها با یکدیگر و دیگر آموزشگاهها، ایالت ها و کشورها رابطه برقرار خواهنــد کرد و همچنین فناوری رایانه ای اساس موقعیت یادگیری خواهد شد، هرچند که جایگزینی برای معلم نخواهد بود.

پس از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، پیشرفتها در فناوری، افرادی را با اهداف و شکل جدیدی از آموزش روبرو کرد که امــــروز با نام آموزش از راه دور شناخته می شود. در دهه اخیر صف آرایی فوق العاده ارتباطات الکترونیکی به آموزش از راه دور موقعیت جدیدی بخشیده است و آن را به رهیافتی آموزشی برای آموزش شاغلین و برای افرادی که برای یادگیری قادر به حضور در مدارس یا دانشگاهها نیستند تبدیل نموده است.

تغییر ساختار سازمانها

ضرورت بهسازی و توسعه نیروی انسانی از طریق مشارکت کارکنان در بهبود کیفیت و افزایش بازده در سازمانها از یک طرف و گذر از قرن بیستم و ظهور تکنــــولوژی اطلاعات و ره آوردهای آن از جمله مرزگستری سازمانها از طرف دیگــر، منجر به توسعه و گسترش واژه های مجازی مانند سازمان مجازی، آموزش از راه دور و... شده است که نگرشی جدید بر نقش آموزش در بهبود کیفیت در سازمانها محســــوب می شود. باتوجه به ضرورت بهبود کیفیت در سازمان از طریق توسعه سازمانی، تغییر ساختار سازمانها به سمت مجازی شدن، گسترش مشاغل و پیچیدگی امور، لزوم دسترسی به نرم افزارها و سخت افزارهای مربوط به تکنولوژی اطلاعات و روشهای جدید آن و تاثیر آن در فرآیند بهبود کیفیت و افزایش بازده، پذیرش آموزشهای مجازی را غیرقابل اجتناب کرده است. عمـــده ترین ابزار برای دستیابی به این هدف از طریق آموزش جدید بویژه چگونگی استقرار، آموزشهای ON LINE می باشد.

«ایلیت ماسی» (ELIOT MASIE) معتقد است که آموزش ON LINE صرفاً به گذراندن یک دوره خاص از طــریق کامپیوتر اطلاق نمی شود. این نوع آموزش به شیوه های جدید ادغام منابع، تاثیرات متقابل، افزایش عملکرد و فعالیتهای ساخت یافته آموزش گفته می شود.

اما آموزشON LINE چیست؟ این نوع آموزش وسیله ای برای یادگیری از راه دور است و یک روش آموزشی است که برای استاد و دانشجویـــان این فرصت را فراهم می کند که در عین حال که از نظر زمان و مکان از هم دور هستند، فاصله آموزشی موجود را با وسائل مناسب تکنولوژیک پرکنند. در این نوع آموزش، کامپیوتر، تکنولوژی ارتباطات (ICT) و شبکه ها بویژه شبکه جهانی اینترنت برای پرکردن فاصله آموزشی، مورد استفــــــاده قرار می گیرد. دوره های آموزشی که برای استفاده در آموزش ON LINE طراحی می شوند، اصطلاحاً دوره های مجازی نام می گیرند. در این دوره ها که از طریق شبکه کامپیوتری ارائه می شود. هیچ نوع تجهیزات فیزیکی از قبیل تخته و گچ مورد استفاده قرار نمی گیرد، بلکه محیطهای آموزشــی مجهز به نرم افزار و سخت افزار مورد استفاده واقع می شوند. همه وسایل و فرمهای آموزشی مورد استفاده که در گذشته درکلاسهای سنتی وجود داشت در این کلاسهای «مجازی« هم وجود دارد. به هرحال فعالیتها و مجموعه تعاملات عمدتاً با تکیه بر تجهیزات سخت افزاری کامپیوتر و شبکـه جهانی اینترنت (به جای بحث و گفتگوی حضوری و رودر رو) انجام می پذیرد.

در این مدل دروس مجازی عموماً غیرهمزمان ارائه می شوند و دانشجویان مجبور نیستند در کلاسهای درسی دانشکده یا مرکز آموزشی مشخص در زمان خاصی حضور یابند، بلکه از طریق کامپیوتر شخصی خود و اتصال به اینترنت این عمل انجام می پذیرد. موضوعات آموزشی و ارتباطات لازم می تواند در هر زمان و مکانی که دانشجو مناسب بداند ارائه گردد. ابزارهای متعددی برای گفتگو و برقراری ارتباط در کلاسهای مجازی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

1 - پست الکترونیکی،LISTSERVE ، شبکه جهانی (WWW) ، پروتکل انتقال فایل (FTP)، VIDEO CONFERENCE و TELE CONFERENCE . این ابزارها برای دو منظور به کار گرفته می شوند، یک گفتگوی الکترونیک، دیگری ارائه موضوعات و متون مربوطه. این نوع ارتباط از طریق پست الکترونیک میســـر می شود.

دکتر غفاریان عضو هیات علمی دانشگاه مالک اشتر و سازمان مدیریت صنعتی درباره ضرورت استفاده از این شیوه جـدید آموزشی در جامعه امروز ما می گوید:

رویکردهای نوین آموزشی هرچند با تنگناهایی مواجهند ولی نویدبخش قابلیتهای بسیار خوبی در توسعه منابع انسانی هستند. استفاده از اساتید برجسته در سطح گسترده و برای مناطق دوردست در قابلیتهای آموزشی کشور ما تحول ایجاد می کند. برای افراد پرمشغله که قادر به حضور منظم در کلاسهای درس نیستند نیز این امکان بی نظیر است. در آموزشهای حجیم و پرتکرار، هزینه های آموزش از راه دور به مراتب کمتر از آموزشهای حضوری است، این امر می تواند در مباحث مدیریتی پایه مورد توجه قرار گیرد. مشکلات تردد در شهرهای بزرگی چون تهران نیز بااستفاده از این رویکرد قابل اجتناب است.

به طور کلی می توان گفت که توسعه کمی و گستردگی کیفی علم و صنعت و رشد روزافزون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از سویی و افزایش پرشتاب جمعیت و نیاز شدید نسل جوان و مستعد به تحصیلات و افزون شدن تشنگان کسب مهارتهای فنـــی و تخصص های علمی از سوی دیگر، نظام آموزشی جوامع را وا می دارد که برای همگامی با تحولات و پاسخگویی به نیازهای فراوان مشتاقان، از مرز آموزشهای سنتی پا را فراتر نهند و نظام آموزشی خاصی را برای شرایط فعلی جامعه تدارک ببینند. آموزش از راه دور می تواند بخشی از نیازهای آموزشی جامعه را برآورده سازد و هزاران جوان شیفته و مشتاق تحصیل را در مسیر خودسازی و بهسازی جامعه سوق دهد و موجبات اعتلای سطح کیفی و کمی آموزش را فراهم آورد.

فناوری آموزش از راه دور فراهم آورنده فرصتهایی برای ارائه آموزش برای افرادی است که از طریق آموزشهای سنتی قادر به تحصیل نبوده اند. آموزش از راه دور به دلیل انعطاف پذیری و فراگیر، محوربودن این اجازه را به فراگیران می دهد که حق انتخاب چگونگی و محتوای یادگیری خود را دارا باشند، در نتیجه خودانگیزی و خودآموزی از خصوصیات مهم آموزش از راه دور می باشد.

آموزش الکترونیک برای رفع نیازهای کشورهای متعددی در جهان ارائه گردیده است. طبیعت این نیازها از کشوری تا کشور دیگر متفاوت است و به مرحله توسعه یافتگی آن بستگی دارد، برای نمونه در تمام کشورها ارائه فرصت برابر برای آموزش ودسترسی بیشتر به آموزش عالی، نیاز به این نوع آموزش را ضروری می سازد. به علاوه آموزش مستمر برای مواجهه با تغییرات برای افراد شاغل ضروری است. در برخی کشورها دانش آموزانی که آموزش مدرســــه ای را تکمیل می کنند قادر به ورود به دانشگاه نیستند و آموزش از راه دور موجب رفع نیـــــاز آنها می گردد.

موسسات آموزش از راه دور در هر کشوری بنابر مقتضیات آموزشی خاص آن کشورها تاسیس شده اند. مثلاً گستردگی خاک و پراکندگی جمعیت در استرالیا و کانادا مهمترین سازه پیدایش و رواج نظام آموزش از راه دور در این کشورها است. در چین و هندوستان، تراکم جمعیت و عدم تکافوی ظرفیت موسسات آموزشی موجود و محدودیت بودجه آموزش و در آمریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان، ژاپن مساله آموزش بزرگسالان و تداوم آموزش آنان جهت آشنایی با علوم و مهارتهای جدید از جمله سازه های مهم تاسیس اینگونه موسسات آموزش از راه دور است. در پاکستان و ایران کثرت داوطلبان تحصیل در دانشگاهها، نیاز به تربیت کادر آموزشی مدارس و ایجاد فرصت ادامه تحصیل برای کارمندان و در اغلب کشورهای آفریقایی نارسایی موسسات آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی و تنگناهای