بلوغ تولدی دیگر (2)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 48 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

بلوغ تولدی دیگر

برخی معتقدند که دوره بلوغ بحرانی ترین مراحل زندگی به حساب می آید و دوران طوفان و تلاطم است. همه وجود نوجوان دستخوش جریانات سهمگین تحول و تغییر است. عده ای این بحران را وابسته به تغییرات جسمی، روحی و روانی نوجوان می دانند و عده ای اعتقاد دارند که عبور از مرحله بلوغ طبیعی است.

آنچه که موجب بحران می شود،‌عدم برقراری ارتباط صحیح و منطقی بزرگترها با نوجوان است. در شماره قبل به تعریف بلوغ و تغییرات جسمانی و فیزیولوژیکی در نوجوان به تأثیرات این تغییرات جسمانی در نوجوانان پرداختیم. در این شماره به یکی از واکنشهای روحی روانی بسیار شایع در نوجوان یعنی پرخاشگری و عصبانیت و نقش خانواده می پردازیم.

خانواده مهمترین و اصلی ترین نهاد تربیتی و نخستین آموزشگاه فرد محسوب می شود. پرداختن به مسائل دوره بلوغ بدون توجه به نقش حیاتی خانواده و تأثیر شکل تعاملات و ساختار خانواده ناقص و ناتمام تلقی می شود. یک خانواده سالم خانواده ای است که میان والدین و فرزندان، رابطه ای انسانی و سالم برقرار باشد.

وجود تنش، دعوا، عصبانیت و پرخاشگری در بین اعضاء خانواده نشانه ای است از آسیب در برقراری روابط سالم، شاید شما نیز با مواردی اینچنین برخورد داشته باشید.

مراجع: پسرم تا به حال هیچ مسئله و مشکلی نداشته، ولی نمی دانم چرا یک مرتبه عوض شده است؟

روانشناس: منظورتان چیست؟

مراجع: همیشه مؤدب و آرام بود. ولی مدتی است که بسیار عصبانی است و بیشتر اوقات بی حوصله است . مرتباً بهانه می گیرد و با خواهر کوچکتر از خودش همیشه جر و بحث دارد.

روانشناس: وقتی حالت عصبانیت و پرخاشگری دارد، شما چه می کنید؟

مراجع: دیگر خسته شده ام، چاره دیگری ندارم، گاهی او را تنبیه می کنم و سرش فریاد

می کشم و ...

روانشناس: آیا از تنبیه ها و فریاد کشیدن ها، نتیجه مثبت هم گرفته اید؟

مراجع: خیر، تازه آن وقت عصبانی تر و لجبازتر می شود.

روانشناس: برای برخورد با هر مشکلی ابتدا لازم است دلایل وقوع آن را شناسایی کنید، بنابراین باید اطلاعاتی در زمینه پرخاشگری نوجوانان در دوره بلوغ داشته باشید.

بلوغ دوران سرکشی:

سالهای بلوغ اغلب دوران سرکشی و تمرد و اضطراب است. سرکشی نوجوانان در برابر صاحبان اختیار و مقررات، مطلب تازه ای نیست و اگر علاقه ای به تربیت و آموزش و رشد فرزندانمان داریم باید آن را تحمل کنیم.

سالهای بلوغ سالهای سختی و مرارت والدین است. تماشای تبدیل کودکی شیرین و دوست داشتنی به نوجوانی بالغ و سرکش آسان نیست. تحمل ظاهر و حرکاتی مانند جویدن ناخنها، دست کردن در بینی، ضرب گرفتن و پر سر و صدا راه رفتن، پای بر زمین کوبیدن، صاف کردن گلو، زیر چشمی نگاه کردن، بی اعتنایی و دهن کجی، صبر ایوب می خواهد.

تنها مایه دلخوشی و شاید بهتر بگوییم، نیم مایه دلخوشی این است که، جنون و سرکشی اش از قانون بلوغ تبعیت می کند. رفتارش منطبق با رشد و بزرگ شدن است. راه تکامل را می پیماید.

منظور از بلوغ و سالهای بحران نوجوانی جز گذراندن این تحول نیست. شخصیتی شکل می گیرد و لازمه اش این تغییرات است. عبور از سازمان کودکی به سازمان نوجوانی و از آنجا به بلوغ که باید خود را از قید پدر و مادر آزاد کند و هویت تازه ای بیابد.

راهنمایی برای سرکشی :

پدر و مادر گرامی؛ سرکشی نوجوان خود را بپذیر. سالهای نوجوانی دوران دشواری است زمان سوء ظن و در خود به دیده تردید نگریستن و رنج بردن است. دوران آرزوهای دنیوی ، شهوت و مجاهده و رنج و عذاب شخصی است. زمان ناسازگاری ، دم دم مزاجی و دلسردی است.

به گفته آنافروید: سازگاری نوجوان و رفتار غیرقابل پیش بینی او طبیعی است. اگر با انگیزه اش می جنگد و آن را قبول می کند،‌اگر در عین حال هم پدر و مادرش را می پرستد و هم از آنها متنفر است، اگر در برابر دیگران به هیچ وجه حاضر به تصدیق حرف مادر خود نیست و با این حال به طور غیرمنتظره با او درددل می کند. اگر از دیگران تقلید می کند و در عین حال، بی وقفه در جستجوی هویت خویش می گردد، اگر بیش از هر زمانی در زندگی آرمان گرایی می کند و در قالب هنرمندان می رود، سخاوت به خرج می دهد و

بلوغ و ناگهان همه چیز تغییر می کند

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 38

بلوغ و ناگهان همه چیز تغییر می کند

بلوغ

هنگامی که از افراد بزرگسال – چه مرد و زن – پرسیده می شود که شما دقیقاً‌ از چه زمانی بالغ شده اید معمولاً سر خود را تکان داده و پاسخی نا مشخص می دهند ؛‌ « کلاس پنجم یا اول راهنمایی » آنها زمان یا اصولا ً‌ تاریخ دقیقی از آغاز بلوغ خود به خاطر ندارند . چرا اینطور است ؟

«بلوغ » روند تغییر و دگرگونی آرام و کند از پسر به مرد و از دختر به زن ، تبدیل شدن است . در چنین شرایطی خوب متوجه می شوی که در تو اتفاقاتی در حال رخ دادن است . اما هر چه می کوشی نمی توانی به طور دقیق مشخص کنی که این اتفاقات چه هستند .

فقط تعدادی علامت پیدا می شود :‌

جسم ، روان ، جهان بینی و ارتباطات تو با والدین و دوستانت همه دستخوش تغییرات فراوان می شود . در این شرایط جسم تو علایمی واضح و آشکار از خود نشان می دهد و این در حالی است که به طور معمول ، رفتارهایت از نظر روانی غیر عادی به نظر می آید . ممکن است اکنون خوردن شکلات هایی که تا به حال هر قدر دلت می خواست از آنها می خوردی ، بدون اینکه حتی یک گرم به وزنت اضافه شود . باعث چاقی تو شوند . امکان دارد رشد تو بیش از حد باشد و در میان همکلاسی هایت هیکلی درشت تر از همه داشته باشی . ممکن است خجالتی باشی و بدون اینکه رفتار نامناسبی از تو سر زده باشد صورتت از شرم سرخ شود . در شرایط بلوغ همه چیز ممکن است ؛‌و در ضمن همه چیز طبیعی هم هست .

بلوغ چیست ؟‌

زمان بلوغ پسران و دختران بین سنین نه تا هجده سالگی است ؛‌احتمال دارد عده ای در هشت سالگی متوجه نخستین تغییرات جسمانی خود شوند در حالی که عده ای دیگر تا سن پانزده سالگی هم متوجه چیزی نشوند . دختران به طور متوسط یک تا دو سال زودتر از پسران به سن بلوغ می رسند . در مجموع در روزگار ما شروع بلوغ در کشورهای صنعتی با دیگر جوامع تفاوت می کند و معمولاً‌ زودتر صورت می گیرد . در حالی که در قرن نوزدهم بلوغ تازه از سیزده سالگی آغاز می شد .

بلوغ زود رس در روزگار ما دلایل مختلفی دارد ؛‌از جمله :‌تغذیه مناسب ، توجه دقیق تر و بهتر به سلامتی بدن و بر آورده شدن حداقل نیازهای روزانه زندگی که همگی باعث می شود رشد جسمانی و روانی کودکان و نوجوانان در شرایطی مناسب صورت گیرد . اگر تو جزو آن عده از افرادی هستی که احتمال می دهی بلوغ در تو زودتر یا دیرتر به وقوع بپیوندد ، بدان که این موضوع به وراثت نیز بستگی زیادی دارد و این موضوع که بلوغ والدین یا پدربزرگ و مادر بزرگت در چه سنی شروع شده است ، در سن آغاز بلوغ تو بسیار تعیین کننده است .

قبل از اینکه ویژگی ها و علایم مهم بلوغ را مورد بحث قرار دهیم و آنها را توصیف کنیم – که امیدواریم از همین طریق به پاسخ بسیاری از سؤالات خود برسی –چند کلمه در مورد معنای بلوغ متذکر می شویم . کلمة بلوغ در واقع از کجا ریشه می گیرد و به چه معنایی است ؟‌

ریشه این کلمه از لاتین است و ترجمه آن چیزهایی مانند رشد جنسی و مردانگی است . اما بلوغ امروزه به این صورت معنا می شود :‌

«آغاز رشد جنسی تا پایان آن را ، چه در مورد پسران و چه در مورد دختران ، بلوغ می گویند . »

این کلمه در پایان قرن پانزدهم توسط پژوهشگرانی که متون لاتین را مطالعه می کردند کشف و به فرهنگ زبان های گوناگون وارد شد . از آن زمان به بعد پزشکان ، دانشمندان ،

بلوغ و بحران بیولوژیکی عاطفی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 41

یا لطیف

سازمان آموزش و پرورش 3 کرج

موضوع:

بلوغ و بحران بیولوژیکی عاطفی

تهیه کننده:

فرح پشم چی

فهرست

1-مقدمه 2

2-بلوغ 5

3-انواع بلوغ 5

4-سن بلوغ 7

5-نشانه های بلوغ 9

6-بلوغ و بحران بیولوژیکی 11

7-بلوغ و بحران عاطفه 15

8-منابع 26

در جریان رشد انسان دوران حساسی وجود دارد که در شکل گیری شخصیت و زندگی فرد نقش مهمی ایفا می نماید سالهای آغازین کودکی و دوره نوجوانی از این مراحل سرنوشت ساز می‌باشد.

شناخت دنیای پر رمز و راز نوجوانی که دوران تحول سریع جسمانی، تحول در رفتار و شخصیت، دوران بازسازی تجربه ها، نظام ارزش ها و بالاخره دوران پی بردن به هویت خویشتن است، از اهمیت والایی برخوردار است نوجوانی دوره ای است از تغییرات زیستی، روانی و اجتماعی. هر نوجوان عضوی از یک خانواده و جامعه است که آنها نیز در حال تغییرند. در پی تغییرات اجتماعی و اقتصادی در قرن کنونی، زندگی خانوادگی امروزی با قرن گذشته تفاوت بسیاری یافته است. کامپ نر نشان داد که روابط خانوادگی مطمئن در نوجوانی، تحول «هویت من»

ویژگی های عاطفی دوران بلوغ

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 14 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

تغییرات روحی و روانی دوران بلوغ در پسران 

مقدمه دوره بلوغ سرشار از تنش‌های عاطفی و روانی است. نوجوان که در حال جدا شدن از وابستگی‌های دوره کودکی و ورود به دوره بزرگسالی است با تضادها و کشمکش‌های گوناگون روانی روبرو خواهد شد. آگاهی از این تغییرات سبب می‌شود تا نوجوان با هوشیاری به تحریکات محیطی پاسخ دهد و دگرگونی‌های درونی خود را کنترل نماید به‌گونه‌ای که قادر باشد در شرایط مناسبی از نظر سلامت و استحکام روانی با مشکلات کمتری دوره نوجوانی را پشت‌سر بگذارد و بحران‌های روانی آینده را نیز کنترل بکند.

مهمترین تغییرات روانی دوران بلوغ الف- رشد ذهنی و عقلی از سن 12- 15 سالگی فکر منطقی، عینی و قدرت استدلال و نتیجه‌گیری در نوجوان شکل می‌گیرد. ب – رشد هیجانی و عاطفی: احساسات و عواطف متعدد قوی و غیرقابل پیش‌بینی در نوجوان وجود دارد که گاه در تضاد با یکدیگرند و سبب نوسانات واضح خلقی و رفتاری زیر می‌شود: 1- اضطراب : به دلایل پیدایش علائم بلوغ، ترس از شکست در تحصیل، ترس از بروز بیماری، ترس از تنها شدن و از دست دادن دوستان. 2- خشم : ناسازگاری و پرخاشگری در نوجوان به دلائل زیر ممکن است ایجاد شود. برخورد با موانع و مشکلات، اختلال در قضاوت¬های تجربه شده نوجوان، مواجه شدن با سلب آزادی، محرومیت، سرزنش مکرر، تبعیض در محیط خانه و مدرسه، انتقاد و دخالت والدین. 3- افسردگی : به دلیل شکست در رسیدن به اهداف تحصیلی، عدم مقبولیت اجتماعی، وجود خلاء روانی، کاهش علائق درسی، احساس بی¬ارزشی و پوچی. ت – رشد اجتماعی : وجه اصلی رشد اجتماعی به خصوص در سال¬های ابتدائی نوجوانی حضور نوجوان در گروه همسالان است. تشکیل این گروه¬ها در جهت کسب استقلال و فرار از تسلط بزرگترهاست اما فشارهای گروهی همیشه مثبت نیستند و نوجوان باید بیاموزد تا با کمک خانواده توان مبارزه با خواست¬های منفی گروه را کسب نماید و به انحراف کشیده نشود. از ویژگی¬های دیگر نوجوان تلاش در جهت کسب محبوبیت است. در پسران عواملی مانند فعال بودن در فعالیت¬های دسته¬جمعی، مهارت در بازی¬ها، ورزش¬ها، شوق وذوق و شوخ¬طبعی، شاد بودن، رفتار دوستانه پایدار از جمله عوامل کسب محبوبیت در میان همسالان است و به تدریج گرایش به همجنسان تبدیل به گرایش¬به جنس مخالف می¬شود گر چه بسیاری از هر گونه ارتباط با جنس مخالف اجتناب می¬کنند اما برخی نیز ممکن است روابطی برقرار و روابط جنسی را تجربه کنند که می¬تواند عواقب ناخوشایندی داشته باشد. ث – رشد اخلاقی : رشد اخلاقی با رشد اجتماعی ارتباط نزدیکی دارد. خانواده و جامعه در کسب صفات اخلاقی مطلوب مؤثرند. توجه به انگیزه و نیت اعمال در دوره بلوغ به تدریج افزایش می¬یابد و نوجوان به وجدان، عدالت و رفتار منصفانه بها می¬دهد و نسبت به عدم رعایت اصول اخلاقی از جانب بزرگترها واکنش نشان می¬دهد و به تدریج با تأثیرات اکتسابی از محیط صفات اخلاقی پسندیده مانند راستگوئی، امانتداری، درستکاری، حق¬طلبی، عزت نفس، رعایت حقوق دیگران، پذیرش مسئولیت و... در نوجوان شکل می¬گیرد و یا برعکس صفات نامطلوب در او رشد می¬کنند. ج – رشد شخصیت و رفتار : مجموعه گرایش¬ها و حالات رفتاری نوجوان کم¬وبیش وضعیت ثابتی دارند. واکنش¬های فرد در مقابل آنچه که در محیط پیرامون او اتفاق می¬افتد و مجموعه احساسات و نگرش¬های وی شخصیت او را می¬سازند که در نوجوانی به صورت چشمگیری رشد می¬کنند. احساس مسئولیت، نوع پیوند و رابطه با بزرگسالان، روابط با همسالان، طرز مقابله با خواهش¬ها و تمایلات نوظهور و خاص، فراگیری انتظارات جامعه از فرد به عنوان ویژگی¬های شخصیتی نوجوان شکل می¬گیرد. فشارهای روانی دوره نوجوانی : همزمان با دوره نوجوانی نگرانی¬های خاص اجتماعی پسران نوجوان را تهدید می¬کنند. نگرانی در مورد آینده تحصیلی، خدمت سربازی، آینده شغلی و وضع مالی با افزایش سن نوجوان و نزدیک شدن به سال¬های پایانی نوجوانی افزایش می¬یابد و او را در پاسخ به سؤالات مربوط به شناخت هویت خودش درمانده می¬سازد. نوجوان که در سال¬های نوجوانی به دنبال کسب استقلال خود را در معرض تهدید برخی عوامل اجتماعی می¬بیند. لزوم پذیرش فرامین بی¬قیدوشرط مافوق در سربازی، احتمال عدم موفقیت در کنکور ورودی به دانشگاه¬ها و عواقب اجتماعی احتمالی آن، مواجه شدن با آینده مبهم شغلی و... سردرگمی¬های نوجوان را افزایش می¬دهند نوجوان باید با اتکاء به نفس و استفاده از حمایت اطرافیان و مشاوره با افراد توانمند از پیدایش عواقب ناخوشایند روانی و فشارهای اجتماعی پیشگیری کند

1 – تنوع طلبی :

یکی از صفات و ویژگی های دوران جوانی تنوع طلبی است . جوان مظهر تنوع طلبی و شیفته ی روش های نوین در روزگار خود است . همیشه دنبال چیز های نو و تازه است ، لباس نو ، آرایش نو ، وسیله نقلیه نو و ....... جوان به هر چیز نو با عینک خوش بینی نگاه می کند و شاید این تنوع طلبی مورد توجه دشمنان قرار گیرد و آنها را وادار به مد گرایی افراطی کند . ولی در نهایت ، تنوع طلبی را می توان یک ویژگی مثبت در جوانان دانست زیرا یکسان طلبی خستگی می آورد مثل جاده اتوبانی که برای هر راننده ی ماهری خسته کننده است ولی جاده کوهستانی با تنوع جنگل و دریا و پیچ و خم و ..... ملال آور نیست .

این خصوصیت در خلقت جهان هم قابل مشاهد ه است اگر جهان همه اش دریا بود چی می شد ؟اگر همه اش جنگل بود ، اگر همه ی درختان شبیه هم بود ، اگر همیشه شب بود ، اگر همه انسان ها مرد یا زن بودند، اگر همه زشت یا زیبا بودند ، اگر همیشه سرد یا گرم بود و...... پس جهان هم ،با نوعی تنوع خلق شده است حتی در عبادات ، اگر نماز ما رکوع و سجود و تشهد و قنوت نداشت چقدر خسته کننده بود .

جوان از پوشش یکسان ، از خوراک یکسان ، تفریح یکسان ، آرایش یکسان ، لذت نمی برد و به همین خاطر دنبال تنوع است . اگر ما جوان را با این تنوع ها دیدیم ، او را متهم به بی دینی نکنیم این مطلب مورد تایید مقام معظم رهبری هم هست که فرمودند :

آن کسانی که خیال می کنند نسل جوان فاسد شده ، چون چهار نفر دختر و پسر با لباسی که آنها نمی پسندند ، می بینند که لزوما هم معلوم نیست آنچنان منفی باشد ، اشتباه می کنند . 2

2 – اصلاح طلبی

اصلاح طلبی واژه ی زیبایی است که هم از آن اراده ی باطل می توان کرد وهم اراده ی حق ، آنچه پس از خرداد 76 مطرح شده ، معنای واقعی کلمه اصلاح طلبی نیست چون از آن اراده باطل می کنند . منظور از اصلاحات را اصلاح قران ، دین ، قانون اساسی ، حذف ارزش ها ، اصول و اعتقادات و مقدسات مردم دانسته و مخالفین خود را ضد اصلاحات می نامند در حالیکه هیچ عاقلی با اصلاحات و اصلاح طلبی نمی تواند مخالفت کند .

اولین اصلاح طلبان پیامبران و ائمه معصومین (ع) بودند ، اصلاح طلب واقعی امام حسین (ع) است که فلسفه قیام خود را اصلاح امور امت جدّش می داند ، این خصوصیت در جوانان به شکل دیگری نمود پیدا می کند . در این زمینه مقام معظم رهبری می فرمایند :

جوان به طور طبیعی طالب اصلاح طلبی است . منظور از اصلاح طلبی تعبیر های رایج آن و اصلاح طلبی به عنوان یک پز سیاسی نیست . بعضی زیر نام زیبا و جذاب اصلاح طلبی بدنبال چیزهایی هستند که این فقط جنبه تشریفات در زندگی انسان داشته باشد که این امر نقطه مقابل اصلاح طلبی است . بعضی اسم اصلاح طلبی را می آورند اما مقصودشان اصلاحات آمریکایی است .

3 – عدالت خواهی

یکی دیگر از صفات دوران جوانی عدالت خواهی است . جوان از بی عدالتی و ظلم تنفر دارد و مخالفتش را به هر نحو ممکن اعلام می کند . امروزه پرچمدار مبارزات ضد ظلم در اکثر کشور ها دانشجویان و جوانان اند . در انقلاب شکوهمند ما هم یاران با وفای امام عزیزمان را همین جوانان تشکیل می دادند تا بدست توانمند پیر و مرادشان بتوانند عدالت را در جامعه ظلم زده بگسترانند . در دوران آخر الزمان هم اکثر یاران عدالت گستر جهان ، مهدی موعود را جوانان تشکیل می دهند .

« انّ اصحاب القائم شباب لا کهول فیهم » 3

اخلاق 03

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 28

بخوان بنام رهائی ، بخوان بنام بلوغ ، بخوان بنام صاعقه در التهاب شب

بخوان بنام ساقه امید در پهن دشت یاس ، بخوان بنام خالق خورشید و

عشق را به اسم اعظم معشوق از پس یلدای بی تنفس دیجور شب نورباران کن .

بخوان نبی گرامی !

بخوان رسول عشق و امید !

بخوان به نام نامی توحید .1

مقدمه

« هر آنکه جانب اهل خدا نگهدارد

خداش در همه حال از بلا نگه دارد

دلا چنان معاش کن که گر بلغزد پای

فرشته ات بدو دست دعا نگه دارد »

( حافظ)

رسم است که در آغاز هر اثری ، مؤلف چند جمله ای را تحت عنوان مقدمه نوشته و آن را در اختیار خوانندگان قرار می دهد . غرض از این اقدام معرفی اثر ، بیان آن چیزی را که در آن اثر می خواهد بگوید ، اهداف ومقاصد نویسنده در تهیه آن ، شیوه کار مؤلف در بررسیها ، در تحقیقات مربوطه و .. است . ولی در مواردی هم دیده می شود مؤلفی به بهانه مقدمه ، سفره دل را گسترده و دیدگاههای خود را درباره امری که تا حدود زیادی مربوط به مسألة مورد بحث در تحقیق است عرضه می دارد کاری را که ما در ضمن این پیش گفتار عرضه داشته ایم .

ملاحظه و بیان جریاناتی که در جهان می گذرد موجب تأسف و ملالت خواهد بود و اگر امور به همین گونه جریان یابند که دارند یأس انگیز است . عصر ما عصر سقوط و انحطاط انسانیت است ، روح تعهد ومسئولیت انسانها صورت ماشینی پیدا کرده و قربانی بزرگ عصر ما عاطفه و وجدان و اخلاق است . در جواب اینکه چرا این چنین شده و چرا دنیای ما در چنین موقعیتی قرار دارد می توان گفت این امر بدان دلیل است که بشریت امروز از خدای خود دور مانده ، وضع وجدان و اخلاقش تنزل پیدا کرده و خلاصه آنکه معنویت از زندگی او رخت بربسته است .

اینک نیازی به بازگشت احساس می شود ، بازگشت به منبع مدنیت و رشد آفرین ، یعنی خداوندی که آفریدگار و آگاه به مصالح و خیر و شر ماست .

کاری که ما در این مختصر انجام دادیم بررسی کوتاهی است در زمینة خیر اندیشی و محبت در اخلاق .

محتوای این اثر حاصل گردهمائی و تدوین یادداشتهایی است که با مراجعه به منابع اصیل که فهرست آنها در همین اثر آمده است تهیه و به رشتة تحریر در آمده .

با امید اینکه این تلاش خوانندگان محترم را سودمند افتد . با عرض احترام و‌تشکر

مارال ـ علمی نیا

تهران : خرداد ماه 1382