بررسی بهداشت روانی بیماران سرطانی شیمی درمانی شده بیمارستان امام حسین (ع) تهران در تابستان 85 4

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 45

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه:

بدون شک سلامت افراد جامعه اهمیت بسزایی دارد. جوامع انسانی بدون حفظ سلامت و رعایت بهداشت نمی توانند بقا و استمرار خود را حفظ کنند. بیماری و ناتوانی، روابط انسانی را مختل و در نتیجه احساس امنیت و همبستگی را از انسان سلب می سازد. پس طبیعی است که علم طب با هدف دستیابی به اطلاعات جدید همواره در حفظ و بهبود سلامت جامعه تلاش میکند. حفظ سلامت جسمانی افراد یک جامعه معنی جلوگیری از شیوع یا ریشه کن ساختن بیماریهایی که باعث از کار افتادن یا نابودی انسان می شوند.

همانطور که بهداشت به عنوان وظیفه علم طب و در حیطه علوم پزشکی از اهمیت شایانی برخودار است و حفظ سلامت جسمانی افراد بدان وابسته است، بهداشت و سلامت روانی فرد فرد جامعه نیز مورد توجه خاص متخصصین و دست اندرکاران قرار گرفته است. آنچه امروزه به عنوان بهداشت روانی در جوامع مختلف مطرح است، در حقیقت یک رشته تخصصی در محدوده روان‌پزشکی محسوب می شود. اما آنچه در بدو امر باید بدان اشاره کرد این مسئله مهم است که با توجه به تفاوتهای عمده‌ای که بین بیمارهایی روانی و بیماریهایی جسمانی وجود دارد، بهداشت روانی در عملی ساختن اهداف خود با مشکلات فراوانی روبروست.

علائم رفتاری، هیجانی و شناختی ممکن است در پاسخ به حوادث پراسترس ایجاد شود یک یا چند عامل استرس‌زا می تواند زمینه ساز بیماریها و اختلالات روانپزشکی باشد. تعداد و شدت عامل استرس‌زا همیشه پیش بینی کننده ی شدت علائم و اختلال روانپزشکی نیست. عامل استرس‌زا ممکن است منفرد، متعدد، یا مداوم باشد. بیماری جسمی یکی از عوامل استرس‌زا می باشد که در صورت مزمن شدن می تواند خطری برای بهداشت روانی فرد محسوب شود.

باید بدانیم که خانواده، اجتماع و متخصصین رشته های مختلف طب همانند روانپزشکان در بهداشت روانی بیماران مبتلا به بیماریهای جسمانی نقش بسزایی دارند. برای مثال، خانواده و اجتماع با رعایت مورد پیشگیری کننده از ابتلا به بیماریهای جسمی (در حد امکان) و با حمایت عاطفی و اجتماعی از بیماران بعد از ابتلا به بیماریهای جسمانی و قبول و پذیرش بیماری به جای طرد آنان می توانند در زمینه بالا بردن بهداشت روان فدر یا حداقل متعادل نمودن آن نقش مفیدی ایفا کنند.

موضوع و بیان مسئله

- بررسی بهداشت روانی بیماران سرطانی شیمی درمانی شده بیمارستان امام حسین (ع) تهران در تابستان 85 .

سرطان، یک بیماری است که تغییر تصور زندگی، تهدید به کاهش عملکرد فرد و تهدید به تغییرات ظاهری را موجب می شود.

تشخیص سرطان باعث ایجاد بخران در زندگی فرد می شود. بیمار بایستی سعی کند سطح ناراحتی هیجانی خود را ضمن تصمیم گیریهای حیاتی برای درمان کنترل کند. نگرانیهای اصلی بیمار عبارتند از ترسهای ناشی از مرگ، وابستگی، بدشکل شدن ، ناتوانی، طرد و قطع روابط، مسائل مالی. واکنشهای بیمار به وسیله عوامل روان شناختی و بین فردی تعدیل می شوند. عوامل مدیکال عبارتند از: محل تومور، علائم، سیر بیماری. عوامل روان شناختی شامل منش، توانایی تطابق، قدرت ایگو و مرحله تکاملی زندگی و اثرات و معنای سرطان در آن مرحله هستند. عوامل بین فردی مربوط به خانواده و حمایتهای اجتماعی هستند.

بیماران ممکن است، اضطراب، غمگینی، ترس و خشم را تجربه کنند یا ممکن است بی حسی و کرخت شوند. گناه و مکانیزمهای مشترک در آن، نقش اصلی را بازی می کنند. از نظر شناختی بیماران ممکن است با حالت تهاجمی در جستجوی اطلاعات باشند، یا گیج و فلج یا ناتوان برای تمرکز حواس شوند.ممکن است شکایات بدنی زیاد شود و فعالیت روزانه، اشتها و خواب آشفته گردد. واکنشهای استرس حاد ممکن است شدید باشد ولی معمولاً متغیر و گذرا هستند. وقتی اختلال بیش از 14- 10 روز طول بکشد باسیتی بیمار را از نظر وضعیت روانپزشکی ارزیابی کرد.

گزارش کارآموزی مرکز بهداشت شهدای والفجر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 66

فهرست مطالب

عنوان صفحه

پیشگفتار 1

 مقدمه 2

میزان رضایت دانشجو از این دوره 3

فصل اول :( آشنایی کلی با مکان کارآموزی )

 تاریخچه مرکز بهداشت شهرستان شیراز: 5

آشنایی با وظایف و نحوه ارائه خدمات در مرکز بهداشت شهرستان 7

 وظایف مرکز بهداشت شهرستان  9

معرفی واحدهای عرضه خدمات در شهرها 10

آشنایی با وظایف و نحوه ارائه خدمات در پایگاه بهداشت شهری 12

آموزش کارکنان 14

شرایط و نحوه شرکت در آزمون مهارتهای هفتگانه کامپیوتر 16

مدارک لازم جهت ثبت نام و شرکت در آزمون 17

خبرهای بهداشتی و پزشکی 18

چارت سازمانی 22

عنوان صفحه

فصل دوم: ( ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموزی )

فصل سوم :( آزمون آموخته‌ ها، نتایج و پیشنهادات )

گزارش کار کارآموز 26

بخش اول : نصب ویندوز XP 26

نصب ویندوز XP بدون دریافت شماره سریال 32

بخش دوم : آشنایی با آنتی ویروس و نصب آن 35

طرز کار برنامه ای ضد ویروس 35

قابلیت های نرم افزارهای ضد ویروس 36

بهترین آنتی ویروس دنیا 37

نگاهی به بهترین آنتی ویروس ها 37

عملیات مخفیانه ویروس در کامپیوتر 42

نکاتی برای جلوگیری از ورود کرمها به سیستم 44

آموزش نصب و استفاده و رجیستر قوی 46

بخش سوم : آموزش نرم افزارهای کاربردی 56

پیشگفتار

اینجانب پروژه کارآموزی خود را در مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز گذرانده ام .

این پروژه شامل گزارش ها ، و تجربیاتی است که در این مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز به مدت 240 ساعت کارآموزی ، ثبت شده است و مقایسه اطلاعات و تئوری های مختلف صورت گرفته است. ودر پایان از زحمات مسئولین مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز کمال تشکر رادارم .

 مقدمه

یکی از اهداف اساسی و بسیار مهم سیاستگذاران ایجاد ارتباط منطقی و هماهنگ صنعت و محیط کار با دانشگاه و دانشجو می با شد که هم در شکوفائی ورشد صنایع موثر بوده و هم دانشجویان را از یادگیری دروس تئوری محظ رهایی داده و علم آنها را کاربردی تر کرده و باعث می شود آن را در عرصه عمل ، آزموده و به مشکلات و نا بسامانیهای علمی و عملی محیط کار آشنا شده و سرمایه وقت خویش را در جهت رفع آنها مصرف نمایند ، که برای جامعه در حال توسعه ما از ضروریات می با شد .

با این مقدمه شاید اهمیت و جایگاه درس دو واحدی کارآموزی برای ما روشنتر شده و با نگاهی دیگر به آن بپردازیم .

بهداشت محیط

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

بهداشت محیط

در فرهنگ نامه ها، معنای واژه بهسازی (Sanitation) چنین است : " علم نگاهداری سلامت " ، سازمان بهداشت جهانی بهسازی را چنین تعریف کرده است : مبارزه با همه عوامل مضر محیط زیست فیزیکی انسان که اثرات زیان آور بر رشد انسان، سلامتی و بقای او دارند یا می توانند داشته باشند.

دید کلی

وضعیت سلامت و بهداشت هر فرد ، هر جامعه ، هر ملت ، با تاثیر متقابل و تلفیق اثر دو محیط تعیین می‌شود: یکی محیط زیست داخلی خود انسان و دیگری محیط پیرامون وی. برابر مفاهیم نوین ، بیماری به علت برهم خوردن توازن حساس موجود بین انسان و محیط زیست او روی می‌دهد. در بین سه عامل بوم شناختی یعنی میزبان ، محیط زیست و عامل بیماریزا که موجب بیماری می‌شوند ، عامل بیماری زا بطور معمول با کمک آزمایشگاه شناخته می‌شود. میزبان برای بررسی در دسترس قرار دارد ، ولی محیطی که بیمار از آن آمده است ، بطور معمول ناشناخته است.

با وجود این ، بیشتر اوقات کلید پیدا کردن ماهیت بیماری ، بروز آن ، پیشگیری و مبارزه با بیماری در محیط زیست قرار دارد. بدون آگاهی از محیط زیست ممکن است، کلید مذکور در اختیار پزشکانی که مشتاق درمان ، پیشگیری و مبارزه با بیماری هستند، قرار نگیرد. مهندسی بهداشت محیط در واقع کاربرد روشهای فنی به منظور ارتقا و بهبود شرایط بهداشتی جامعه است که بیشترین فعالیت علمی آن در اجرای پروژه‌های آب ‌رسانی و تسهیلات دفع فاضلاب ، متمرکز می‌باشد. کشورهای فعال در زمینه بهداشت محیط زیست با کندی پیش می‌روند. بسیاری از ضعفهای بهداشت در کشورها ، به علت نقص زیست محیطی است. عوامل زیست محیطی اساسی و پایه‌ای برای بهداشت افراد و جامعه بعضی موارد هستند که توضیح داده می‌شوند.

آب

بسیاری از مشکلات بهداشتی کشورهای رو به پیشرفت بطور عمده به علت نبودن آب آشامیدنی سالم است. بدون آب سالم جایی برای سلامت جامعه و رفاه وجود ندارد. تدارک آب سالم برای جامعه یکی از موثرترین و دائمی‌ترین فناوریها برای بهبود سلامت جامعه و مردم است.

آب سالم و پاکیزه آبی است که

بدون عوامل زنده بیماریزا باشد.

بدون مواد شیمیایی زیان آور باشد.

طعم مطبوع داشته باشد.

قابل استفاده برای مصارف خانگی باشد.

آبی را آلوده (Contaminatedy) گویند که

دارای عوامل بیماریزای عفونی یا انگلی باشد.

مواد شیمیایی سمی داشته باشد.

دارای ضایعات و فاضلاب صنعتی و ... باشد.

آلودگی آب (Water Pollution) و خطرهای آن

آب به مفهوم شیمیایی هرگز خالص نیست و انواع ناخالصیها را چه بصورت تعلیق یا حل شده دارد. این ناخالصیها عبارتند از: گازهای حل شده مانند هیدروژن سولفید (H2S) ، مواد معدنی مانند نمک کلسیم و جانداران ذره بینی.

خطرهای آب آلوده را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد:

خطرهای زیست شناختی: این خطرها عبارتند از بیماریهای منتقله بوسیله آب به سبب عامل زنده بیماری زا ، یا یک میزبان آبزی موجود در آب ، مانند هپاتیت‌های ویروسی.

خطرهای شیمیایی: آلاینده‌های شیمیایی عبارتند از: حلالهای شوینده ، سیانیدها ، فلزات سنگین ، مواد سفید کننده و ... در بسیاری از کشورهای پیشرفته که بیماریهای واگیردار قابل انتقال بوسیله آب تقریبا از بین رفته‌اند ، هم‌ اکنون به آلاینده‌های شیمیایی بیشتر توجه می‌شود.

سختی آب و بیماریهای قلبی - عروقی

گزارشهای رسیده از چند کشور ، رابطه معکوس آماری بین سختی آب آشامیدنی و میزان مرگ به علت بیماریهای قلبی - عروقی را نشان داده است. در مناطقی که آب آشامیدنی آنها سبک است، شیوع بعضی بیماریها مانند آرتریو اسکلروز قلب ، بیماری استهاله‌ای قلب ، پرفشاری خون ، مرگ ناگهانی با منشا قلبی و عروقی و مخلوطی از این بیماریها بیشتر شده است.

هوا

محیط پیرامون انسان هوایی است که همه اشکال زندگی وابسته به آن هستند. هوا جدای از تامین اکسیژن حیات بخش برای انسان چند عمل دیگر را انجام می‌دهد ، بدن انسان بوسیله جریان هوا خنک می‌شود، حسهای ویژه‌ای مانند شنوایی و بویایی بوسیله محرکهایی که از راه هوا منتقل می‌شوند، کار می‌کنند. عوامل بیماری زا بوسیله هوا می‌توانند منتقل شوند.

منابع آلودگی هوا

بیماری روانی بهداشت روانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 42

بیماری روانی- بهداشت روانی

الف – بیماری روانی

وقتی روان شناسان و روان پزشکان درباره شخصیت بحث می کنند ناگزیر شخصیت های بهنجار و نابهنجار را مورد بررسی و مطالعه قرار می دهند . گرچه در بسیاری موارد تشخیص بین این دو گونه شخصیت کار آسانی نیست ، اما تعریف ها و تقسیم بندی های آنان از انواع شخصیت خود دلیل بر این اختلاف می باشد . به طور کلی شخصیت از نظر آنان به سه گروه متمایز به قرار زیر تقسیم می شود :

1- بهنجار 2- نوروتیک (روان نژند) 3- پیسکوتیک (روان پریش) .

در این فصل به اختصار درباره ویژگیهای هر گروه به بحث خواهیم پرداخت .

شخصیت بهنجار

شخصیت بهنجار خود را با واقعیت زندگی سازگار می سازد ، رفتار و کردارش در زندگی هدف مشخص و جامعه پسندی رادنبال می کند و از ادامه فعالیت برای به مقصود احساس رضامندی و خوشبختی می کند . از طریق یادگیری برای سازگاری بیشتر و زندگی بهتر رفتار خود را تغییر می دهد ، رابطه علت و معلول را از روی بینش درک می کند اندیشه ها و رویای خود را همیشه یک حقیقت مسلم نمی پندارد ، در اعمال و رفتارش به وجود خود، زمان و مکان آگاه است، یعنی می داند چه کسی است، کجاست و چه کاری انجام می دهد .

شخصیت نوروتیک

افراد نوروتیک یا روان نژند غالباً می کوشند از حقیقت بگریزند، کمتر خودشان را با واقعیت سازگار می کنند . گرچه از وجود خود ، زمان و مکان اشیاء تا حدودی آگاهی دارند ، اما هدف زندگی خود و جامعه را به خوبی تشخیص نمی دهند . رابطه علت و معلول و اجزاء یک واحد یا موقعیت را درک نمی کنند ، رفتارشان را از روی اراده و بنا به خواست خود تغییر نمی دهند ، خواب و رؤیای خود را گاهی حقیقت یا یک معجزه می پندارند . نوروتیک ها یا روان نژندها به طور کلی دارای اختلالهای روانی خفیف مانند احساس خستگی ، کوفتگی عصبی ، بی حس و حالی ، اضطراب ، دلواپسی و فراموشی می باشند . این افراد را گاهی نوروتیک های اضطرابی نیز می نامند که به استراحت و آرامش نیاز دارند .

علت اختلال بیماران نوروتیک کارکردی است نه عضوی بدین معنی که « نوروز» علت مشخص بدنی ندارد . عضو مربوط سالم به نظر می رسد ، اما کارکرد آن دارای اختلال و بی نظمی است. این بیماران غالباً افرادی بی تصمیم و مردد و روان گسسته می باشند، به طوری که فاقد وحدت شخصیت و رفتار و کردار منسجم هستند. این اختلالها و ناراحتیها را هیستری نامیده اند که از مشخصات بارز آنها کوری و کری کارکردی ، فراموشی ، آمنزی ( از یاد بردن محل زندگی ) فوگ ( فراموش کردن گذشته و رفتار و کردار خود )، دوشخصیتی و چند شخصیتیاست. به علاوه این بیماران به عارضه های بی دلیل و ناگهانی مانند ترس از فضای بسته ، ترس از تنهائی و بلندی ، افسردگیهای نوروتیک ناشی از ناامیدی و شکست گرفتار می شوند .

روان درمانی نوروتیکها

از مطالب بالا معلوم می شود که واکنشها یا نابهنجاری نوروتیک در نتیجه ناتوانی شخص در برخورد با دشواریهای زندگی حاصل می شود . برخی از روان شناسان بالینی و روان پزشکان روش روان کاوی را برای درمان مؤثر می دانند و برخی دیگر به سبب طولانی بودن درمان از به کار بردن این روش خودداری می کنند . برخی از روان پزشکان و درمانگران بر این عقیده اند که نخستین گام باید این باشد که درمانجو ناتوانی و درماندگی خود را بپذیرد . به سخن دیگر ، از مواضع ضعف خود آگاه باشد ، سپس به یاری تلقین، احساس به یاری تلقین ، احساس اعتماد ، تشویق و بازسازی خود دوباره در جهت سازگاری گام بردارد .

در روش روانکاوی درمانجو با آزادی و فراغ بال به شیوه تداعی آزاد افکار و تجربه های خود را ، آن گونه که به فکرش می رسد بیان می کند تا درمانگر به علت و ریشه ناراحتی های او پی ببرد و به درمان او اقدام کند . در روش روانکاوی مصاحبه دارای اثر فراوانی است و نباید به گونه ای شتابزده انجام شود . درمانگر باید وقت کافی در اختیار درمانجو قرار دهد و به او اجازه دهد که نگرانی ها و احساسهای نیک و بد خود را بدون دلواپسی و دغدغه ای از روی دقت و صداقت بازگو نماید . درمانگر پس از گردآوری اطلاعات لازم ، مانند تاریخچه زندگی ، تجربه ها و خاطرههای درمانجو باید به تعبیر ئ تفسیر آنها بپردازد، سپس درمان خود را تجویز نماید. درمانگر همچنین برای پی بردن به انگیزه های درمانجو از او می خواهد هرچه از رؤیاهای خود به یاد دارد برای او بیان کند تا بتواند با تحلیل آنها و اطلاعات بدست آمدة دیگر علت ناراحتی هایش را مشخص سازد.

نکته مهم در درمان اختلالهای نوروتیک این است که درمانگر باید بکوشد اعتماد کامل درمانجو

مقاله توانایی تامین شرایط مناسب بهداشت روانی در خانه و خانواده

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 30

توانایی تامین شرایط مناسب بهداشت روانی در خانه و خانواده

بهداشت روانی عبارت است از تامین سلامت فکر و روان در جهت سازگاری و تطبیق فرد با خود و با محیط زندگی قدرت پذیرش واقعیتهای موجود و شکوفایی استعدادها بالقوه خویش بهداشت روانی شاخه ای از بهداشت عمومی است که در درجه اول به پیشگیری از وقوع بیماری روانی و در درجه دوم به تشخیص به موقع بیماریهای روانی اقدام فوری برای درمان آنها و در نهایت به یاری فرد می پردازد تا از توانمندی های باقی مانده اش حداکثر استفاده بنماید برخی از بیماریهای روانی زمینه ابتلای به آن قبل از تولد یعنی در دوران جنینی و یا در دوران اولیه زندگی بعد از تو.لد شروع می شوند وهم چنین عوامل روانی فضا و جو روانی حاکم در خانواده و نحوه برخورد والدین با فرزندان از اهمیت ویژه ای برخور دار است .

آشنایی با اصول و مفاهیم بهداشتی روانی

شناسایی نیازهای فردی در سلامت روانی و اجتماعی

بهداشت روانی عبارت از تامین سلامت فکر و روان در جهت سازگاری تطبیق فرد با خود و با محیط زندگی قدرت پذیرش واقعیتهای موجود و شکوفایی استعدادهای بالقوه خویش .

اصول بهداشت روانی عبارتند از : 1- احترام فرد به شخصیت خود و دیگران

2- شناختن محدودیتها و توانایی های خود و دیگران

پی بردن به علل رفتار 4- توجه به تمامیت وجود هر فرد 5- شناسایی نیازها و انگیزه های مسبب رفتار انسانی

احترام فرد به شخصیت خود و دیگران

شناخت محدودیته و توانایی در خود و افراد دیگر

پی بردن به علل رفتار

توجه به تمامیت وجود هر فرد

شناسایی نیازها و انگیزه ها ی مسبب رفتار انسان

پی بردن به علل رفتار : هر رفتاری تابع علتی است و هیچ رفتاری خود به خود صورت نمی پذیرد مثلا فردی که دچار ترسهای بی مورد است اگر چه علت آن از نظر خود فرد پنهان می باشد ولی میتواند عللی همچون یادگیری تجربیات ترسناک دوران قبل و یا تقلید داشته باشد و یا فردی که رفتار پرخاشگرانه دارد این رفتار میتواند عللی همچون ناکامی یادگیری تقلید و یا عدم تعادل هورمونی در بدن داشته باشد .

شناسایی عوامل موثر در سلامت روانی

شناسایی عوامل شایع آسیب از در مراحل رشد و روانی

عوامل موثر در سلامت روانی کودکان عبارتند از : 1- نیاز به امنیت

2- پذیرش

3-وضعیت خانوادگی

4- رفتارهای نامناسب والدین

پذیرش : اگر در پذیرش طفل از جانب والدین خللی وارد شود به شخصیت کودکی آسیب می رسد کودکی که در محیط امن و آرام بسر می برد زمینه های ایجاد طرز فکر مثبت اعتماد به نفس رضایت از خود و دیگران احساس امنیت آنها را به خطر می اندازد طرد کردن آنها است مثلا اگر به کودکی بگوییم چون تو کودک خوبی نیستی پس تو را دوست ندارم این نوع طرد کردن کودک را عمیقا متزلزل نموده احساس نا امنی در او ایجاد می کند معمولا به دو صورت فرزندان خود را طرد می نمایند یا آنها را مورد بی اعتنایی قرار می دهند و یا نسبت به آنها خشونت می ورزند و آنها را شدیدا تنبیه می کنند که در هر دو صورت اگر این روشها به صورت مستمر و به شدت اعمال گردد احساس نا امنی شدید در کودکان بوجود می آید

مراحل رشد روانی عبارتند از : الف ) دوران بارداری مادر : 1- تغذیه

2- سن مادر

3- اثر داروهای شیمیایی

4- دخانیات و مواد مخدر

5- اشعه x

6- بیماری های مادر در دوران بارداری

7- عامل rh

اشعه x : عکسبرداری با اشعه x در دوران بارداری ممنوع اعلام شده است زیرا مادرانی که پدر دوران بارداری در معرض اشعه x قرار گرفته اند و از آنها عکسبرداری بعمل آمده است یا نوزادان مرده به دنیا آورده اند یا چنین آنها دچار اختلالات جسمانی و روانی شده است و همچنین در بسیاری از موارد عقب ماندگی ذهنی به دنبال عکسبرداری با اشعه x دیده شده است .

هنگام تولد : در هنگام تولد نوزادان هورمونهای از بخش خلقی غده هیپوفیز مادئر ترشح می شود و انقباض عضلات صاف ناحیه رحم را موجب می گردد و مجموعه انقباضات عضلا صاف رحم سبب به جلو راندن جنین شده در نتیجه تولد نوزادان حاصل می گردد .

ج- از تولدتا دو سالگی ( رشد جسمی ، عاطفی ، اجتماعی ، اخلاقی ، ذهنی ) :

1- رشد جسمی 2- رشد عاطفی 3- رشد اجتماعی 4- رشداخلاقی 5- رشد ذهنی

د) از دو سالگی تا هفت سالگی ( رشد جسمی ، عاطفی ، اجتماعی ، اخلاقی ، ) :

1- رشد جسمانی 2- رشد عاطفی 3- رشد اجتماعی 4- رشداخلاقی

ه) از 7تا 12 سالگی ( رشدجسمی ، عاطفی ، اجتماعی ، اخلاقی ؛ ذهنی )