مصرف بهینه کود گامی در جهت خودکفایی برنج

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 21

مصرف بهینه کود، گامی در جهت خودکفایی برنج

پنجشنبه  31/03/1386

تهیه و تحقیق     فرشته مهدوی                                  مهرداد پورعزیزیکارشناس ارشد زراعت و کارشناس ناظر طرح برنج        کارشناس زراعت و اصلاح نباتات                

 مقدمهبرنج (Oryza sativa L.)، بعد از گندم مهمترین محصول زراعی و غذای بیش از نیمی از مردم جهان است (15). سطح زیر کشت برنج بعد از گندم بوده ولی از نظر کالری تولیدی از سایر غلات بیشتر می باشد (17). استان مازندران با 237 هزار هکتار سطح زیر کشت برنج، مقام اول را در کشور به خود اختصاص داده است. این اراضی با 5/4 تن شلتوک در هکتار 44 درصد از کل تولید کشور را دارا می باشند. ارقام محلی 136 هزار هکتار و ارقام پرمحصول 101 هزار هکتار از اراضی را به خود اختصاص داده که عمدتاً طارم و ندا می باشد (15). نیاز ارقام مختلف برنج به عناصر غذایی متنوع بوده و با کم و بیش تفاوتهایی به بیش از 16 عنصر غذایی نیازمند است. لذا با عنایت به توان پتانسیل حاصلخیزی خاکهای شالیزاری، کسری این عناصر به نسبتی که مورد نیاز برنج می باشد بایستی در اختیار گیاه برنج گذاشته شود (17). در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای در حال پیشرفت که با افزایش جمعیت مواجه اند ضرورت دارد که به توسعه بخش کشاورزی بیش از پیش توجه شود زیرا بایستی برای تأمین مواد غذائی و ارتقاء کیفیت آنها، ظرفیت تولید تا حد قابل توجهی افزایش یابد. این امر پس از بهبود و ارتقاء امر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی با اصلاح روشهای به نژادی و به زراعی و استفاده از نهاده های کشاورزی امکان پذیر است. دستیابی به افزایش بازدهی به روشهای مختلف امکان پذیر می گردد که ساده ترین راه آن استفاده بهینه از کودها در خاک می باشد (16). به عبارت دیگر مصرف بهینه کود به عنوان یکی از عوامل محدود کننده، نقش کلیدی در افزایش عملکرد برنج ایفاء می کند (17).علی رغم آن که استفاده از کودهای شیمیائی در سه دهه گذشته مؤفقیت های چشمگیری را در افزایش محصولات کشاورزی مخصوصاً برنج داشته ولی، به دلیل عدم رعایت مصرف بهینه کود و نیز عدم توجه به مسائل زیست محیطی، تداوم مصرف نامتعادل کودها اثرات تخریبی بر جای گذاشته است که از جمله این اثرات سوء، تجمع نیترات در آبهای زیرزمینی و تجمع کادمیم در خاکهای شالیزاری و دانه برنج می باشد (16).بررسی میانگین مصرف کودهای شیمیائی در جهان نشان می دهد که نسبت مصرف نیتروژن (N)، فسفر (P2O5) و پتاسیم (K2O) به ترتیب برابر 100، 50 و 40 می باشد در حالی که این نسبت در ایران در سال 70، برابر 100، 110 و 3 بوده و در سال 78 در اثر تلاش برای بهینه سازی مصرف کود به 100، 50، 20 بعلاوه 2 درصد کودهای محتوی عناصر ریزمغذی تغییر یافته است. از طرفی میانگین مصرف کودهای اوره و فسفات در اوایل دهه 70 به ترتیب برای استان مازندران 117 و 155 و برای استان گیلان 131 و 80 کیلوگرم در هکتار در اراضی شالیزار برآورد شده است (17).ارقام ذکر شده بیانگر این است که در ایران مصرف نامتعادل کودهای شیمیائی و عدم استفاده بهینه از آنها به دلیل رایج نبودن آزمون خاک و تجزیه گیاه از عواملی هستند که در آلودگی محیط زیست نقش دارند (16). با توجه به مراتب فوق، تمرکز بر افزایش تولید در واحد سطح مهمترین راهبرد کشور در امر کشاورزی می باشد تا کلیه عوامل مؤثر در تولید بکار گرفته شود. در بیانیه جهانی غذا، حاصلخیزی خاک به عنوان کلید امنیت غذایی و کشاورزی پایدار عنوان گردیده و مطالعات فائو و محققین مؤسسه تحقیقات خاک و آب نشان داده است که در برنامه کودی تا 60 درصد افزایش تولید در اثر مصرف بهینه کود بوده است (3 و 6). لیکن در کنار تجربه های حاصله برای تحقق پایداری حاصلخیزی خاک و مصرف بهینه کود، از هم اکنون بایستی تدابیری اندیشیده شود تا در آینده بتوان ضمن حفظ محیط زیست و پایداری تولیدات کشاورزی، نیاز غذایی جمعیت رو به افزایش را بطور کمی و کیفی تأمین نمود (3، 6 و 7). با رعایت اصول صحیح مصرف کود می توان به افزایش عملکرد در واحد سطح، بهبود کیفیت، غنی سازی، تولید بذرهای قوی از نظر جوانه زنی و رشد اولیه برنج، افزایش استحکام و در نتیجه کاهش مصرف سموم شیمیائی، افزایش مقاومت برنج در برابر آفات و بیماریها، زودرسی برنج، کاهش آلودگی منابع آبی و خاکی و بهبود سطح سلامت جامعه دست یافت (17).اثرات اقتصادی مصرف کودکود یکی از مهمترین عوامل تولید محصول برنج است. استفاده از کود از سال 1900 میلادی به بعد، موجب افزایش محصول در جهان گردیده و کشور ژاپن از جمله کشورهایی است که از کود نهایت استفاده را می نماید. کود قادر است به میزان محصول بیفزاید ولی این افزایش محصول تابع عواملی از قبیل نحوه مصرف کود، مقدار مصرف، شرایط اقلیمی و اکولوژیکی خواهد بود. همانطور که کود باعث بالا رفتن میزان محصول می شود ولی استفاده بیش از اندازه توصیه شده و نیز کاشت ارقامی که پاسخ مثبت به معرفی کود نمی دهند، هر کدام از این عوامل به ترتیب 20 تا 50 درصد و 20 تا 40 درصد می تواند در کاهش محصول مؤثر باشند (1). در برنجکاریهای مازندران در شرایط معین و متداول سایر عوامل (نوع رقم، مقدار آب، ... ) افزایش تولید ناشی از مصرف کود می تواند طیفی از صفر تا 100 درصد را شامل گردد. دو نکته مهم در مصرف کود که باید مورد توجه قرار گیرد مصرف مقادیر مناسب کود بر اساس درجه حاصلخیزی خاک و مصرف متعاذل کود می باشد (10). به عبارت دیگر مصرف بهینه کود در گرو مصرف کارآمد (دارای راندمان بالای استفاده از کود) و مصرف متعادل (تأمین نیاز تمامی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه) آن می باشد (6). بنابراین با تنظیم مقدار مصرف کود بر اساس نیاز گیاه (نوع رقم)، آزمون خاک و افزایش راندمان

تحلیل بهره وری و تخصیص بهینه عوامل تولید سویا

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 1

تحلیل بهره وری و تخصیص بهینه عوامل تولید سویا

By سحر میرشاهی | On December 2, 2006 | In علوم کشاورزی | Rated

محمدرضا نظری ، سعید مقیسهچکیده افزایش تقاضای دانه های روغنی و تلاش برای دستیابی به خودکفایی در تولید این محصول در کشور از یک سو، و محدودیت تولید در اثر محدودیتهای منابع آبی، زمین، هزینه های رو به رشد انرژی و حاصلخیزکننده ها و بروز خشکسالی از سوی دیگر، توجه به تولید بهینه دانه های روغنی را، بطوریکه بتواند از نهاده های تولید به نحو کارایی، استفاده نماید از اهمیت بالایی بر خوردار کرده است. از اینرو تحلیل و بررسی چگـونگـی بکارگـیری نهـاده های تولید توسط کشاورزان و کارایی نهاده های مصرفی در فرآیند تولید از اهمیت بالایی برخوردار است. دخالت دولت در فرآیند تولید و بازار این محصولات که از طریق سیاستهای حمایتی، تعیین قیمت های تضمینی و میزان واردات صورت می گیرد، ضرورت تحلیل و بررسی تولید و عرضه محصول، عوامل اثر گذار بر آن و نیز نحوه تقابل دو طرف عرضه و تقاضا را دو جندان می کند.

در این راستا توابع تولید می توانند به عنوان ابزارهای اقتصادی قدرتمند به برنامه ریزان و تحلیل گران کمک نماید. تابع تولید در کشاورزی یک مفهوم بیوفیزیکی است که رابطه بین مقدارهای فیزیکی تولید و مجموعه ای از نهاده ها را در شرایطی که اثرات متقابل بین نهاده ها و فاکتورهای غیر قابل کنترل محیطی  وجود دارد، بررسی می کند. برآورد این توابع و تحلیل اقتصادی فرآیند تولیدات کشاورزی، بخصوص برای کشورهای در حال توسعه که کمبود تکنیک های جدید آبیاری، استفاده از حاصلخیزکننده ها، سموم و... کشاورزی آنها را به فاکتورهای طبیعی حساستر می کند از اهمیت بالایی بر خوردار است. بدون شک هر چه اطلاعات پیرامون تابع تولید بیولوژیکی محصولات فراهم شـود به هـمـان نسـبت بهـتر می توان تصمیمات اقتصادی را در مورد بهره برداری مطلوب از منابع و عوامل تولید در اجرای مدیریتهای کشاورزی اتخاذ نمود. بعبارت دیگر این توابع ابزاری در جهت اجرای سیاستهای کشاورزی ( حـذف یارنه ها، قیمت های تضمینی، افزایش یا کاهش قیمت نهاده ها، تغییرات سطح زیر کشت و...) می باشد. با توجه به این ضرورت، در این مطالعه توابع تولید بیولوژیکی سویا، بصورت توابع خطی، کاب داگلاس، ترانسلوگ و تابع تولید درجه دوم با استفاده از داده های تلفیقی مربوط به استان گلستان تحت سیستم های معادلات غیر خطی برآورد گردیده اند. نتایج تخمینی نشان می دهد، تمامی الگوها در سسطح 95/0 معنی دار می باشند، براساس نتایج این تحقیق، کشاورزان در استفاده از نهاده کود شیمیایی اقتصادی عمل نکرده و بیشتر از میزان بهینه اقتصادی آن مصرف می کنند. بارندگی به عنوان یک عامل تعیین کننده در فرآیند تولید سویا  می باشد. کشش پذیری محصول نسبت به نهاده های باکتری و بذر مصرفی و همچنین بارندگی  کمتر از یک بوده و ضریب تابع کشش پذیر می باشد بنابراین استفاده بیشتر از این نهاده ها در راستای افزایش تولید توصیه می گردد. مثبت بودن اثر بارندگی نشان می دهد سرمایه گذاری در سیستم هایی آبیاری بارانی تولید را افزایش خواهد داد.

کلمات کلیدی: تابع تولید بیولوژیکی، بهره وری عوامل تولید، داده های تلفیقی، سویا متن کامل مقالهبه نقل از http://agrimanager.blogsky.com/?PostID=20

گزارش کارآموزی عملکرد بهینه سازی سازه های اندازه گیری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی استان خوزستان (2) (عمران)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 103

وزارت نیرو

معاونت آب و برق خوزستان

معاونت هماهنگی و بهره بداری امور آب

عملکرد بهینه سازی سازه های اندازه گیری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی استان خوزستان

مقدمه

استان خوزستان با وسعت 67282 کیلومتر مربع دارای 5 رودخانه‎ کارون ، دز ، کرخه ، زهره و هندیجان با آورد سالانه جمعاً 6/31 میلیارد مترمکعب آب می‎باشد . مجموع اراضی محدوده دشتها 2/4 میلیون هکتار است که از این مقدار حدود 6/1 میلیون هکتار قابل کشت است ( کلاسهای 1و2و3) در حال حاضر 4500000 هکتار از این اراضی به طریقه سنتی برداشت آب از رودخانه‎ها و حدود 220000 هکتار از طریق شبکه‎های مدرن ، آبیاری می‎شوند لذا اراضی آبی مورد استفاده کشاورزی جمعاً 670000 هکتار می‎باشند . سالانه حدود 7/7 میلیارد مترمکعب از آبهای سطحی به لحاظ عدم مهار و استفاده از دسترس خارح می‎شود .

اراضی در دست مطالعه و اجرا برای شبکه‎های آبیاری حمدود 570000 هکتار است که میزان 240000 هکتار از آنها شامل بخشی از اراضی آبی فعلی است و جنبه بهبود آبیاری داشته و مابقی بصورت توسعه آبیاری اراضی مورد توجه می‎باشند ، علیعذا یش‎بینی می‎شود با مهار تمامی آبهای جاری در رودخانه‎های خوزستان شبکه‎های آبیاری مدرن و سنتی به حدود 1000000 هکتار توسعه یابند. در اینجا جا دارد که از همة عواملی که در این مدت به من یاری رسانده و اطلاعات مورد نظر را در اختیار من قرار داده اند تشکر و قدردانی کنم (جناب مهندس سقاوی ، چوبدار ، عباسپور ، دعاوی)

امور نظارت بر شبکه های آبیاری :

این امور مسئولیت نظارت بر عهده دار بوده و در حال حاضر شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری ناحیه شمال ، گتوند ، کرخه و شاوور ، بهبهان و تولید و انتقال آب جنوب شرق ررا تحت نظارت دارد . تأمین و توزیع آب کشاورزی مورد نیاز در اراضی تحت پوشش بشرح زیر از اهداف عمده این امور می باشد . ضمناً مشخصات و تاریخچه سد مخزنی دز و شهید عباسپور که تامین کننده آب مطمئن برای بخشی از شبکه های استان می باشند در گزارش آمده است .

شرکت بهره برداری آبیاری ناحیه شمال :

اراضی شبکه آبیاری ناحیه شمال از سمت شمال به تپه ماهورهای شمال دزفول و از جهت جنوب به اراضی هفت تپه و رودخانه شاوور و از شرق به رودخانه شوره و از مغرب به رودخانه کرخه محدود می گردد . در سال 1337 هم زمان با ساختمان سد دز مطالعه و طراحی قسمتی از شکه آبیاری در اراضی به مساحت 20000 هکتار به صورت آزمایشی توسط مهندسین مشاور عمران و منابع و شرکت هلندی هایدمی شروع و در اواسط سال 1341 ساختمان شبکه آبیاری آزمایشی دز آغاز و در اوایل شهریور 1342 به بهره‎برداری رسید .

با تکمیل و بهره‎برداری و بررسی نتایج طرح آزمایشی ، دز مطالعه و طراحی بقیه ازاضی آبخور رودخانه دز به مساحت خالص 72000 هکتار دیگر توسط مهندسین مشاور عمران شروع و از سال 1346 به مرحله اجرا درآمد و در آغاز ماه سال 1356 بطور کلی تکمیل گردید. شبکه آبیاری ناحیه شمال با مساحت ناخالص 125 هزار هکتار، که بزرگترین شبکه آبیاری کشور می‎باشد را تحت پوشش دارد اراضی شبکه‌ آبیاری دز از سمت شمال به تپه ماهورهای شمال دزفول و از جهت به راضی هفت‎تپه و رودخانه شاوور و از شرق به رودخانه شوره و از مغرب به رودخانه کرخه محدود می‎گردد.

سد دز

سد مخزنی دز یکی از تأسیسات بسیار مهم برقابی کشور است که از نظر تولید نیرو ، تأمین آب کشاورزی و کنترل سیلابها تأثیر بسزایی در زندگی اقتصادی و اجتماعی کشور ، بخصوص منطقه خوزستان دارد.

سازند محل سد از کنگلو مرای بختیاری مربوط به پلیوسن تشکیل گردیده و با توجه به دانه‎بندی کنگلومرا و غیرقابل نفوذ بودن آن و باریکی تنگه و یالهای پرشیب که ارتفاع هر کدام از آنها تا کف دره رودخانه حدود 500 متر می‎باشد . بهترین محل برای احداث سد قوسی بوده است. مخزن سد به ظرفیت 570/2 میلیارد متر مکعب و قدرت تنظیم آب سالیانه‎ای ، معادل 80 میلیارد متر مکعب است.

این سد دارای 2 واحد سرریز از نوع اوجی است که هر واحد مجهز به دو دریچه قطاعی می‎باشد و حداکثر قدت تخلیه سرریزها برابر 6000 متر مکعب در ثاینه است همچنین دو دهانه آبگیر در رقوم 275 متر در بدنه سد قرار گرفته که هر مجرا به چهار شاخه منشعب شده و هر شاخه یک واحد توربین 65 مگاواتی را تغذیه می‎کند آبگذری هر توربین در شرایط رقوم حداکثر 64 متر مکعب در ثانیه است و دارای 8 تورین می‎باشد که مجموعاً‌520 برق تولید می‎نمایند.

در رقوم 220 متر در بدنه سد 3 مجرای تخلیه با مدخل شیپوره‎ای که قطر خارجی آنا در سمت دریاچه 43/4 متر است بادبی حداکثر طراحی معادل 235 متر مکعب در ثانیه برای تأمین هدفهای زیر احداث شده است .

گزارش کارآموزی عملکرد بهینه سازی سازه های اندازه گیری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی استان خوزستان (2) (عمران)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 103

وزارت نیرو

معاونت آب و برق خوزستان

معاونت هماهنگی و بهره بداری امور آب

عملکرد بهینه سازی سازه های اندازه گیری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی استان خوزستان

مقدمه

استان خوزستان با وسعت 67282 کیلومتر مربع دارای 5 رودخانه‎ کارون ، دز ، کرخه ، زهره و هندیجان با آورد سالانه جمعاً 6/31 میلیارد مترمکعب آب می‎باشد . مجموع اراضی محدوده دشتها 2/4 میلیون هکتار است که از این مقدار حدود 6/1 میلیون هکتار قابل کشت است ( کلاسهای 1و2و3) در حال حاضر 4500000 هکتار از این اراضی به طریقه سنتی برداشت آب از رودخانه‎ها و حدود 220000 هکتار از طریق شبکه‎های مدرن ، آبیاری می‎شوند لذا اراضی آبی مورد استفاده کشاورزی جمعاً 670000 هکتار می‎باشند . سالانه حدود 7/7 میلیارد مترمکعب از آبهای سطحی به لحاظ عدم مهار و استفاده از دسترس خارح می‎شود .

اراضی در دست مطالعه و اجرا برای شبکه‎های آبیاری حمدود 570000 هکتار است که میزان 240000 هکتار از آنها شامل بخشی از اراضی آبی فعلی است و جنبه بهبود آبیاری داشته و مابقی بصورت توسعه آبیاری اراضی مورد توجه می‎باشند ، علیعذا یش‎بینی می‎شود با مهار تمامی آبهای جاری در رودخانه‎های خوزستان شبکه‎های آبیاری مدرن و سنتی به حدود 1000000 هکتار توسعه یابند. در اینجا جا دارد که از همة عواملی که در این مدت به من یاری رسانده و اطلاعات مورد نظر را در اختیار من قرار داده اند تشکر و قدردانی کنم (جناب مهندس سقاوی ، چوبدار ، عباسپور ، دعاوی)

امور نظارت بر شبکه های آبیاری :

این امور مسئولیت نظارت بر عهده دار بوده و در حال حاضر شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری ناحیه شمال ، گتوند ، کرخه و شاوور ، بهبهان و تولید و انتقال آب جنوب شرق ررا تحت نظارت دارد . تأمین و توزیع آب کشاورزی مورد نیاز در اراضی تحت پوشش بشرح زیر از اهداف عمده این امور می باشد . ضمناً مشخصات و تاریخچه سد مخزنی دز و شهید عباسپور که تامین کننده آب مطمئن برای بخشی از شبکه های استان می باشند در گزارش آمده است .

شرکت بهره برداری آبیاری ناحیه شمال :

اراضی شبکه آبیاری ناحیه شمال از سمت شمال به تپه ماهورهای شمال دزفول و از جهت جنوب به اراضی هفت تپه و رودخانه شاوور و از شرق به رودخانه شوره و از مغرب به رودخانه کرخه محدود می گردد . در سال 1337 هم زمان با ساختمان سد دز مطالعه و طراحی قسمتی از شکه آبیاری در اراضی به مساحت 20000 هکتار به صورت آزمایشی توسط مهندسین مشاور عمران و منابع و شرکت هلندی هایدمی شروع و در اواسط سال 1341 ساختمان شبکه آبیاری آزمایشی دز آغاز و در اوایل شهریور 1342 به بهره‎برداری رسید .

با تکمیل و بهره‎برداری و بررسی نتایج طرح آزمایشی ، دز مطالعه و طراحی بقیه ازاضی آبخور رودخانه دز به مساحت خالص 72000 هکتار دیگر توسط مهندسین مشاور عمران شروع و از سال 1346 به مرحله اجرا درآمد و در آغاز ماه سال 1356 بطور کلی تکمیل گردید. شبکه آبیاری ناحیه شمال با مساحت ناخالص 125 هزار هکتار، که بزرگترین شبکه آبیاری کشور می‎باشد را تحت پوشش دارد اراضی شبکه‌ آبیاری دز از سمت شمال به تپه ماهورهای شمال دزفول و از جهت به راضی هفت‎تپه و رودخانه شاوور و از شرق به رودخانه شوره و از مغرب به رودخانه کرخه محدود می‎گردد.

سد دز

سد مخزنی دز یکی از تأسیسات بسیار مهم برقابی کشور است که از نظر تولید نیرو ، تأمین آب کشاورزی و کنترل سیلابها تأثیر بسزایی در زندگی اقتصادی و اجتماعی کشور ، بخصوص منطقه خوزستان دارد.

سازند محل سد از کنگلو مرای بختیاری مربوط به پلیوسن تشکیل گردیده و با توجه به دانه‎بندی کنگلومرا و غیرقابل نفوذ بودن آن و باریکی تنگه و یالهای پرشیب که ارتفاع هر کدام از آنها تا کف دره رودخانه حدود 500 متر می‎باشد . بهترین محل برای احداث سد قوسی بوده است. مخزن سد به ظرفیت 570/2 میلیارد متر مکعب و قدرت تنظیم آب سالیانه‎ای ، معادل 80 میلیارد متر مکعب است.

این سد دارای 2 واحد سرریز از نوع اوجی است که هر واحد مجهز به دو دریچه قطاعی می‎باشد و حداکثر قدت تخلیه سرریزها برابر 6000 متر مکعب در ثاینه است همچنین دو دهانه آبگیر در رقوم 275 متر در بدنه سد قرار گرفته که هر مجرا به چهار شاخه منشعب شده و هر شاخه یک واحد توربین 65 مگاواتی را تغذیه می‎کند آبگذری هر توربین در شرایط رقوم حداکثر 64 متر مکعب در ثانیه است و دارای 8 تورین می‎باشد که مجموعاً‌520 برق تولید می‎نمایند.

در رقوم 220 متر در بدنه سد 3 مجرای تخلیه با مدخل شیپوره‎ای که قطر خارجی آنا در سمت دریاچه 43/4 متر است بادبی حداکثر طراحی معادل 235 متر مکعب در ثانیه برای تأمین هدفهای زیر احداث شده است .

گزارش کارآموزی عملکرد بهینه سازی سازه های اندازه گیری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی استان خوزستان (2) (عمران)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 103

وزارت نیرو

معاونت آب و برق خوزستان

معاونت هماهنگی و بهره بداری امور آب

عملکرد بهینه سازی سازه های اندازه گیری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی استان خوزستان

مقدمه

استان خوزستان با وسعت 67282 کیلومتر مربع دارای 5 رودخانه‎ کارون ، دز ، کرخه ، زهره و هندیجان با آورد سالانه جمعاً 6/31 میلیارد مترمکعب آب می‎باشد . مجموع اراضی محدوده دشتها 2/4 میلیون هکتار است که از این مقدار حدود 6/1 میلیون هکتار قابل کشت است ( کلاسهای 1و2و3) در حال حاضر 4500000 هکتار از این اراضی به طریقه سنتی برداشت آب از رودخانه‎ها و حدود 220000 هکتار از طریق شبکه‎های مدرن ، آبیاری می‎شوند لذا اراضی آبی مورد استفاده کشاورزی جمعاً 670000 هکتار می‎باشند . سالانه حدود 7/7 میلیارد مترمکعب از آبهای سطحی به لحاظ عدم مهار و استفاده از دسترس خارح می‎شود .

اراضی در دست مطالعه و اجرا برای شبکه‎های آبیاری حمدود 570000 هکتار است که میزان 240000 هکتار از آنها شامل بخشی از اراضی آبی فعلی است و جنبه بهبود آبیاری داشته و مابقی بصورت توسعه آبیاری اراضی مورد توجه می‎باشند ، علیعذا یش‎بینی می‎شود با مهار تمامی آبهای جاری در رودخانه‎های خوزستان شبکه‎های آبیاری مدرن و سنتی به حدود 1000000 هکتار توسعه یابند. در اینجا جا دارد که از همة عواملی که در این مدت به من یاری رسانده و اطلاعات مورد نظر را در اختیار من قرار داده اند تشکر و قدردانی کنم (جناب مهندس سقاوی ، چوبدار ، عباسپور ، دعاوی)

امور نظارت بر شبکه های آبیاری :

این امور مسئولیت نظارت بر عهده دار بوده و در حال حاضر شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری ناحیه شمال ، گتوند ، کرخه و شاوور ، بهبهان و تولید و انتقال آب جنوب شرق ررا تحت نظارت دارد . تأمین و توزیع آب کشاورزی مورد نیاز در اراضی تحت پوشش بشرح زیر از اهداف عمده این امور می باشد . ضمناً مشخصات و تاریخچه سد مخزنی دز و شهید عباسپور که تامین کننده آب مطمئن برای بخشی از شبکه های استان می باشند در گزارش آمده است .

شرکت بهره برداری آبیاری ناحیه شمال :

اراضی شبکه آبیاری ناحیه شمال از سمت شمال به تپه ماهورهای شمال دزفول و از جهت جنوب به اراضی هفت تپه و رودخانه شاوور و از شرق به رودخانه شوره و از مغرب به رودخانه کرخه محدود می گردد . در سال 1337 هم زمان با ساختمان سد دز مطالعه و طراحی قسمتی از شکه آبیاری در اراضی به مساحت 20000 هکتار به صورت آزمایشی توسط مهندسین مشاور عمران و منابع و شرکت هلندی هایدمی شروع و در اواسط سال 1341 ساختمان شبکه آبیاری آزمایشی دز آغاز و در اوایل شهریور 1342 به بهره‎برداری رسید .

با تکمیل و بهره‎برداری و بررسی نتایج طرح آزمایشی ، دز مطالعه و طراحی بقیه ازاضی آبخور رودخانه دز به مساحت خالص 72000 هکتار دیگر توسط مهندسین مشاور عمران شروع و از سال 1346 به مرحله اجرا درآمد و در آغاز ماه سال 1356 بطور کلی تکمیل گردید. شبکه آبیاری ناحیه شمال با مساحت ناخالص 125 هزار هکتار، که بزرگترین شبکه آبیاری کشور می‎باشد را تحت پوشش دارد اراضی شبکه‌ آبیاری دز از سمت شمال به تپه ماهورهای شمال دزفول و از جهت به راضی هفت‎تپه و رودخانه شاوور و از شرق به رودخانه شوره و از مغرب به رودخانه کرخه محدود می‎گردد.

سد دز

سد مخزنی دز یکی از تأسیسات بسیار مهم برقابی کشور است که از نظر تولید نیرو ، تأمین آب کشاورزی و کنترل سیلابها تأثیر بسزایی در زندگی اقتصادی و اجتماعی کشور ، بخصوص منطقه خوزستان دارد.

سازند محل سد از کنگلو مرای بختیاری مربوط به پلیوسن تشکیل گردیده و با توجه به دانه‎بندی کنگلومرا و غیرقابل نفوذ بودن آن و باریکی تنگه و یالهای پرشیب که ارتفاع هر کدام از آنها تا کف دره رودخانه حدود 500 متر می‎باشد . بهترین محل برای احداث سد قوسی بوده است. مخزن سد به ظرفیت 570/2 میلیارد متر مکعب و قدرت تنظیم آب سالیانه‎ای ، معادل 80 میلیارد متر مکعب است.

این سد دارای 2 واحد سرریز از نوع اوجی است که هر واحد مجهز به دو دریچه قطاعی می‎باشد و حداکثر قدت تخلیه سرریزها برابر 6000 متر مکعب در ثاینه است همچنین دو دهانه آبگیر در رقوم 275 متر در بدنه سد قرار گرفته که هر مجرا به چهار شاخه منشعب شده و هر شاخه یک واحد توربین 65 مگاواتی را تغذیه می‎کند آبگذری هر توربین در شرایط رقوم حداکثر 64 متر مکعب در ثانیه است و دارای 8 تورین می‎باشد که مجموعاً‌520 برق تولید می‎نمایند.

در رقوم 220 متر در بدنه سد 3 مجرای تخلیه با مدخل شیپوره‎ای که قطر خارجی آنا در سمت دریاچه 43/4 متر است بادبی حداکثر طراحی معادل 235 متر مکعب در ثانیه برای تأمین هدفهای زیر احداث شده است .