لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 14
شاعران و نویسندگان ایرانی
اسدی طوسی:
از شعرای قرن پنجم است.او از جمله کسانی است که چون فردوسی دست به نظم شاهنامه زد وکتاب معروف را گرشاسب نامه نهاد.نوشتن کتاب الابنیه عن الحقایق الادویه موفق هروی نیز ازکارهای اوست.
انوری:(520_587 )
لقب علمی او حجه الحق میباشد.ائ در عهد سنجر عزت و مکتبی ولی به واسطه
حادثه ای مورد طعن مردم بلخ قرار گرفت ودر پاسخ این توهین هجویه ای درباره مردم بلخ سرود.
اوحدی مراغه ای:
او از جوانی به تصوب علاقه داشت واز پیروان ابو حامد اوحدالدیناحمد کرمانی بود.او به خدمت سلطان ابوسعید آخرین ایلخان مغول پیوست. مثنوی جام جم و مثنوی ده نامه یا منطق الشاق از وی به جا مانده است.
بابا طاهر عریان:(390- 450 )
ازشاعران قرن پنجم و گوینده دو بیتیهایی به زبان محلی لری است.
مقبره وی در همدان کنونی می باشد.
جامی:
او از شاعران قرن نهم است ومعاصر امیر علی شیر نوایی بود. هشت بهشت ومناجات نامه از آثار اوست. بهارستان را به تقلید از گلستان سعدی نوشت.
شیخ بهایی:(متولد 953 هجری قمری)
چون شیخ بهایی حکیم وعارف و فقیه و ادیب و ریاضیدان عصر خویش بشمار می رفت شاه عباس علاوه بر منصب شیخ الاسلامی منصب وزیر در بار وریاست تشریفات راهم به او واگذار کرده بود. نان و حلوا ، کشکول ،
شیر و شکر از آثار اوست.
خاقانی:
افضل الدین بدیل بن علی نجار، مشهور به خاقانی شروانی از برجسته ترین قصیده سرایان خطه آزربایجان و زبان پارسی است که قصاید او زیبا اما با زبانی نسبتا" مشکل وهمراه با تشبیهات واستعارات بعیده سروده شده است. ولی عاطفه رقیق و ذهن وقاد او از لابلای زبان شعری اوآشکار است،جز دیوان قصاید وغزلیات،از او مثنوی تحفةالعراقین نیز بجا مانده است. وفات اورا به سال595 نوشته اند.
خواجوی کرمانی:( 679 هجری قمری )
قصاعد وی نمونه ذوق و مشرب تصوف است. او گذشته از دیوان اشعار، مثنوی هایی به سبک نظامی ساخته: همای و همایون ، گل و نوروز ، کمال نامه ، روضه الا نوار است.
خیام:
وفاتش را 517 هجری قمری می دانند رباعیات وی معروف است وبه زبانهای انگلیسی ، فرانسوی ، آلمانی ، عربی ، اردو ، ایتالیایی ، ترکی ، روسی و... ترجمه شده است.
رودکی:
شاعر قرن چهارم ، در دربار سامانیان بود. او چنگ نیز می نواخته ودر اواخر عمر نابینا گردید.
سعدی:
شاعر قرن هفتم بود. گلستان و بوستان از آثار او هستند . آرامگاه وی در شیراز زیارتگاه ادب دوستان می باشد.
حکیم سنایی غزنوی:
او شاعری بود که در قرن ششم زندگی می کرد. در میانه عمر انقلابی در افکارش به وجود آمد وبه صوفیگری پرداخت .اثر مهم او دیقه الحدیقه
سیر العباد الی المعاد معرف استادی اوست.
عطار نیشابوری:
شیخ فریدالدین ابو حامدمحمدبن ابراهیم،عطار نیشابوری از بزرگترین و برجسته ترین عارفان شاعر در قرن ششم وهفتم هجری است. از بهترین آثار او، منطق الطیر،مصیبت نامه،الهی نامه و اسرار نامه است.مجموعه رباعیات او به نام مختار نامه، سخت مشهور است. کتاب تذکرةالاولیای او در شرح زندگانی عارفان و اولیاءالله است. او چه در غزل سرایی وچه در مثنوی گویی پیشرو جلال الدین محمد مولوی است.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 17
زندگینامه شاعران
فردوسی :
منصور بن حسن ملقب به ابوالقاسم فردوسی در حدود سال 329 یا 330 در قریه « باژ» از ناحیه طابران طوس بدنیا آمد. خانواده او دهقان بودند و نظامی عروضی او را از دهاقین طوس دانسته است آنها خاندانی صاحب مکنت و ثروت بودند هر چند که در اثر نظم شاهنامه و گذران عمر در این راه فردوسی ثروت خود را از دست داد و در پیری بی چیز شد. او مردی وطن پرست و در میهن پرستی استوار بود و توانست تاریخ نیاکان خود را جاوید سازد.
در باب کیفیت تحصیلات و معلومات وی اطلاع صریح و درستی نداریم ولی این نکته محقق است که در ادب فارسی و عربی تبحر داشته است. او از داستانها و افسانه ها و تاریخ ایران اطلاع و یا به دانستن آن شوق و علاقه داشت به طوریکه بدون مشوق و محرک، خود به کاری عظیم که همان تدوین شاهنامه بود دست زد. از قدیمی ترین داستانهای فردوسی می توان به داستان بیژن و منیژه یا بیژن و کرازان اشاره کرد. تاریخ شروع شاهنامه را حدود سال 370 و 371 هجری ذکر نموده اند.
فردوسی پس از تنظیم شاهنامه از امرای نزدیک دوران خود کسی را لایق آن نمی دانست که اثر عظیم و جاویدان خود را بدو تقدیم کند و همواره در پی بزرگی می گشت که سزاوار آن اثر بدیع باشد و سرانجام محمود غزنوی بزرگترین پادشاه عصر
خود را شایسته تر یافت. این امر در 65 تا 66 سالگی شاعر در سال 349 یا 395 اتفاق افتاد.
در این روزگار فقر و تهیدستی او به نهایت رسیده بود و وی برای رفع تنگدستی و هم برای اینکه شاهنامه خود را از دستبرد مصون نگه دارد آن را به محمود غزنوی هدیه کرد.
بهر حال فردوسی پس از ختم شاهنامه آن را از طوس به غزنین برد تا به سلطان محمود تقدیم کند اما بر خلاف انتظار خود مورد توجه و محبت غزنوی قرار نگرفت.
شاهنامه در هفت مجلد و شصت هزار بیت بود. سرانجام بین فردوسی و محود غزنوی اختلاف افتاد و علت آن هم تعصبات مذهبی – نژادی – ملی بود که فردوسی مردی شیعه مذهب و ایرانی بود و از طرف دیگر در نتیجه سعایت مخالفان ابوالعباس فضل بن احمد ونیز خست ذاتی محمود بود که وی قصد قتل فردوسی را نمود. فردوسی از ترس جان از غزنین گریخت و از مازندران به خراسان بازگشت.
به این ترتیب زندگی وی در نهایت تنگدستی و ناامیدی در 80 سالگی حدود سالهای 410 و 411 پایان یافت. پس از مرگ وی از تدفین فردوسی در قبرستان مسلمانان طابران جلوگیری کردند و او را در درون دروازه طابران که همان باغ امروزی فردوسی است دفن کردند.
فردوسی پسری داشت که در سن 37 سالگی در 65 سالگی شاعر بدرود حیات گفت
و از او دختری نیز به یادگار ماند. فردوسی مردی شیعه مذهب بود و در مدح حضرت علی (ع) نیز ابیاتی را سروده و در عقاید خود ثابت قدم و موحد بود. به آیین زردشت میل و علاقه ای نداشت و بسیار ستایش خالق را می کرد.
در اثر خود، شاهنامه، هر جا مناسب می دید به موعظه و نصیحت و ارئه طریق می پرداخت. وی یکی از بزرگترین شعرا و حماسه سرایان ایرانی است.
موضوع شاهنامه تاریخ ایران قدیم از آغاز تمدن نژاد ایرانی تا انقراض حکومت آن به دست عربهاست و این دوره ممتد تاریخی به 50 پادشاهی تقسیم می شود که از حیث طول زمان و تفصیل یا اختصار مطالب با یکدیگر متفاوتند. یونسکو سال 1990 را سال فردوسی اعلام کرده بود.
نظامی گنجوی :
حکیم جمال الدین ابو محمد الیاس بن یوسف نظامی گنجوی از استادان بزرگ سخن و از ارکان شعر فارسی است. او در گنجه نزدیک به سال 530 هجری بدنیا آمد و همه عمر خود را در آنجا گذراند و تنها یک بار سفر کوتاهی به دعوت قزل ارسلان به یکی از بلاد نزدیک گنجه کرد و در مجلس پادشاه با نهایت اکرام پذیرفته شد. تاریخ وفات او به درستی معلوم نیست و اقوال مختلف در این باره وجود دارد که همه آنها دور از صحت بنظر می رسد و بنابر بعضی قرائن وی تا چند سال اول قرن هفتم در قید حیات بود. از شاعران معاصرش تنها با خاقانی ارتباط داشته است.
مدفن نظامی در گنجه تا اواسط عهد قاجاری باقی بود و بعد از آن رو به ویرانی نهاد تا باز بوسیله دولت محلی جمهوری آذربایجان مرمت شد.
نظامی غیر از دیوانی که عدد ابیات آن را به بیست هزار بیت نوشته اند و اکنون فقط مقداری از آن در دست است. پنج مثنوی مشهور به نام پنج گنج دارد که آنها را خمسه نظامی گویند.
مثنوی اول مخزن الاسرار است که حدود سال 570 هجری، اندکی پیش از چهل سالگی شاعر ساخته شده است. مثنوی دوم منظومه خسرو و شیرین است که در سال 576 هجری پایان یافت. مثنوی سوم منظومه لیلی و مجنون است که در سال 584 هجری ساخته و در سال 588 به پایان رسیده است.
مثنوی چهارم بهرام نامه یا هفت پیکر یا هفت گنبد است که شاعر آن را به سال 593 هجری ساخته است.
مثنوی پنجم اسکندرنامه است و شامل دو قسمت می باشد که نظامی قسمت اول را شرف نامه و دومین قسمت را اقبال نامه نامیده است و در سال 607 آخرین تجدید نظر آن صورت پذیرفته است.
نظامی از شاعرانی است که بی شک باید او را در شمار ارکان شعر فارسی و از استادان مسلم دانست وی از آن سخنگویانی است که مانند فردوسی و سعدی توفیق یافت
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 22
فهرست:
تاثیر ادبیات فارسی بر شاعران غربی
ادبیات کهن فارسی و مطالعات غربی ها
تاثیر ادبیات اسلامی بر شاعران غربی
غرب در تقابل با مولوی و گونه ادبی صوفی
نمایشنامة «آنتونی و کلئوپاترا» اثر ویلیام شکسپیر
تاثیر ادبیات فارسی بر شاعران غربی
ادبیات فارسی بر نویسندگان و فرهنگ های بسیاری فراتر از مرزهای خود تأثیرگذار بوده است. غنای ادبیات این مرز و بوم تا به حدی است که بسیاری از مراکز بزرگ دانشگاهی جهان، از برلین تا ژاپن، برنامه های ثابتی با عنوان «مطالعات فارسی» با هدف بهره مندی از میراث ادبی ایران در نظر گرفته اند تا به قول ای.جی. براون «قضاوتی نامناسب در مورد فعالیت های اندیشمندانه و ذهنی این ملت باهوش و با استعداد» نداشته باشند. ال.پی.الول ساتن، پروفسور برجسته و سرشناس مطالعات فارسی در دانشگاه ادینبرو معتقد است: «شعر فارسی یکی از غنی ترین ادبیات های شعری جهان است.» پروفسور دیک دیویس، استاد دانشگاه ایالتی اوهایو نیز در این مورد می گوید: «ادبیات فارسی به تناسب گستره خود، بیش از آثار ادبی هر زبان دیگری در ساختار و کلیشه های ضرب المثل های انگلیسی نفوذ کرده است.»
ادبیات کهن فارسی و مطالعات غربی ها
مطالعات تخصصی غربی ها بر روی ادبیات اوستایی و ادبیات کهن فارسی در قرن هیجدهم آغاز شد و محققین به بررسی آثار زرتشتی آمده از شرق پرداختند. آنکتیل دوپرون فرانسوی برای اولین بار وندیداد را در سال 1975 ترجمه کرد و آثاری از سر ویلیام جونز و سیلوستر دوساسی در خصوص متون پهلوی به چاپ رسید. در قرن نوزدهم نیز برخی محققان از جمله گروتفند، عضو انجمن سلطنتی گوتینگن، به ترجمه و رمزگشایی متون کهن میخی پرداختند.شدت و عمق نفوذ ادبیات فارسی در فرهنگ و ادب غرب زمانی آشکار می شود که بدانیم به گفته کریستوفر دکر، استاد دانشگاه کمبریج، «محبوب ترین اشعار در دوره ویکتوریا و یکی از محبوب ترین اشعار در زبان انگلیسی رباعیات خیام بوده است. گواه این ادعا آن است که در ویرایش سال 1953 از کتاب جملات قصار آکسفورد، 188 قطعه از رباعیات ذکر شده که از این تعداد 59 مورد رباعیات کامل هستند که در حدود دوسوم از کل آثار خیام را تشکیل می دهند.» جالب تر آن که آثار شکسپیر و یا نسخه رسمی انجیل نیز تا این حد مورد استناد قرار نگرفته اند.
تاثیر ادبیات اسلامی بر شاعران غربی
ادبیات و فلسفه ایران با ظهور اسلام به چنان غنایی دست یافت که ادبیات و فلسفه غرب را تا حد زیادی تحت الشعاع قرار داده و متأثر از خود کرد.به گفته دیک دیویس،فیتز جرالد و امثال او «جفت روح» خود را که سال ها به دنبالش بوده اند، در خیام و امثال او یافته اند، به عنوان نمونه، برخورد گوته با غزلیات حافظ آن چنان برای او شورانگیز و الهام بخش بود که به سرودن «دیوان شرقی» و «گام نهادن در راه شناخت شعر فارسی» در دوره رمانتیک منجر شد. رالف والدو امرسون، از دیگر تحسین کنندگان ادبیات فارسی، در مقالات خود با عنوان های «شعر فارسی» (اهداف اجتماعی و نامه ها، 1876)، «از فارسی حافظ» و «غزل» به تمجید از شعر فارسی پرداخته و نقشی ارزنده در افزایش بیش از پیش هواداران نظم بی بدیل فارسی ایفا کرده است.علاقه و توجه امرسون به شعر و شعرای فارسی وجه دیونسی شخصیت او را آشکار می سازد که نیچه به همین وجه علاقمند شده بود.نیچه از مخالفین سرسخت تفکر متافیزیکی یونان بود. او علاقه و احترام زیادی برای ایرانیان قائل بوده و در بحث اعتقاد ایرانی به تاریخ می گوید:«ایرانیان برای نخستین بار به تاریخ به صورت کامل اندیشیدند. ای کاش در عوض رومی ها، ایرانیان اربابان یونان می شدند...»در یادداشت های نیچه حکایاتی از گلستان سعدی به چشم می خورد که حکایت از آن دارد که این فیلسوف بزرگ متأثر از شعرای اسلامی ایران زمین بوده است. جاذبه سعدی دیگران را نیز تحت تاثیر قرار داده است. لافونتن «شعر خانه مغول» را با کمک بخش هایی از گلستان سعدی می سراید و دیدرو، ولتر، هوگو و بالزاک نیز در آثار خود به نوشته های سعدی اشاره می کنند.حافظ در نگاه نیچه سمبل همان خرد شوریده دیونسی است که نیچه در فلسفه خود می ستاید. تحسین گوته از حافظ و خرد شرقی او که در دیوان شرقی گوته مشهود است، نخستین سوق دهنده نیچه به سوی ادبیات فارسی و شگفتی های آن به شمار می رود. در مجموعه آثار نیچه شعری کوتاه به نام «به حافظ؛ پرسش های یک تشنه آب» نیز به چشم می خورد.
غرب در تقابل با مولوی و گونه ادبی صوفی
ادبیات و تفکرات صوفی در غرب پس از جنگ جهانی اول رواج یافت و متفکرانی همچون موریس نیکول و کنت واکر و فلاسفه ای مانند گوردیف و اوسپنسکی شیفته آن شدند. آثار بزرگانی همچون عطار، جامی، حافظ، شبستری و مولوی الهام بخش چندین نسل از نویسندگان و متفکران غربی بوده است.از اوایل قرن بیست و یکم میلادی مولانا جلال الدین بلخی، شاعر و فیلسوف ایرانی به عنوان یکی از محبو ترین شاعران جهان مطرح شد و آثار او که تا
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 14
شاعران و نویسندگان ایرانی
اسدی طوسی:
از شعرای قرن پنجم است.او از جمله کسانی است که چون فردوسی دست به نظم شاهنامه زد وکتاب معروف را گرشاسب نامه نهاد.نوشتن کتاب الابنیه عن الحقایق الادویه موفق هروی نیز ازکارهای اوست.
انوری:(520_587 )
لقب علمی او حجه الحق میباشد.ائ در عهد سنجر عزت و مکتبی ولی به واسطه
حادثه ای مورد طعن مردم بلخ قرار گرفت ودر پاسخ این توهین هجویه ای درباره مردم بلخ سرود.
اوحدی مراغه ای:
او از جوانی به تصوب علاقه داشت واز پیروان ابو حامد اوحدالدیناحمد کرمانی بود.او به خدمت سلطان ابوسعید آخرین ایلخان مغول پیوست. مثنوی جام جم و مثنوی ده نامه یا منطق الشاق از وی به جا مانده است.
بابا طاهر عریان:(390- 450 )
ازشاعران قرن پنجم و گوینده دو بیتیهایی به زبان محلی لری است.
مقبره وی در همدان کنونی می باشد.
جامی:
او از شاعران قرن نهم است ومعاصر امیر علی شیر نوایی بود. هشت بهشت ومناجات نامه از آثار اوست. بهارستان را به تقلید از گلستان سعدی نوشت.
شیخ بهایی:(متولد 953 هجری قمری)
چون شیخ بهایی حکیم وعارف و فقیه و ادیب و ریاضیدان عصر خویش بشمار می رفت شاه عباس علاوه بر منصب شیخ الاسلامی منصب وزیر در بار وریاست تشریفات راهم به او واگذار کرده بود. نان و حلوا ، کشکول ،
شیر و شکر از آثار اوست.
خاقانی:
افضل الدین بدیل بن علی نجار، مشهور به خاقانی شروانی از برجسته ترین قصیده سرایان خطه آزربایجان و زبان پارسی است که قصاید او زیبا اما با زبانی نسبتا" مشکل وهمراه با تشبیهات واستعارات بعیده سروده شده است. ولی عاطفه رقیق و ذهن وقاد او از لابلای زبان شعری اوآشکار است،جز دیوان قصاید وغزلیات،از او مثنوی تحفةالعراقین نیز بجا مانده است. وفات اورا به سال595 نوشته اند.
خواجوی کرمانی:( 679 هجری قمری )
قصاعد وی نمونه ذوق و مشرب تصوف است. او گذشته از دیوان اشعار، مثنوی هایی به سبک نظامی ساخته: همای و همایون ، گل و نوروز ، کمال نامه ، روضه الا نوار است.
خیام:
وفاتش را 517 هجری قمری می دانند رباعیات وی معروف است وبه زبانهای انگلیسی ، فرانسوی ، آلمانی ، عربی ، اردو ، ایتالیایی ، ترکی ، روسی و... ترجمه شده است.
رودکی:
شاعر قرن چهارم ، در دربار سامانیان بود. او چنگ نیز می نواخته ودر اواخر عمر نابینا گردید.
سعدی:
شاعر قرن هفتم بود. گلستان و بوستان از آثار او هستند . آرامگاه وی در شیراز زیارتگاه ادب دوستان می باشد.
حکیم سنایی غزنوی:
او شاعری بود که در قرن ششم زندگی می کرد. در میانه عمر انقلابی در افکارش به وجود آمد وبه صوفیگری پرداخت .اثر مهم او دیقه الحدیقه
سیر العباد الی المعاد معرف استادی اوست.
عطار نیشابوری:
شیخ فریدالدین ابو حامدمحمدبن ابراهیم،عطار نیشابوری از بزرگترین و برجسته ترین عارفان شاعر در قرن ششم وهفتم هجری است. از بهترین آثار او، منطق الطیر،مصیبت نامه،الهی نامه و اسرار نامه است.مجموعه رباعیات او به نام مختار نامه، سخت مشهور است. کتاب تذکرةالاولیای او در شرح زندگانی عارفان و اولیاءالله است. او چه در غزل سرایی وچه در مثنوی گویی پیشرو جلال الدین محمد مولوی است.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 17
زندگینامه شاعران
فردوسی :
منصور بن حسن ملقب به ابوالقاسم فردوسی در حدود سال 329 یا 330 در قریه « باژ» از ناحیه طابران طوس بدنیا آمد. خانواده او دهقان بودند و نظامی عروضی او را از دهاقین طوس دانسته است آنها خاندانی صاحب مکنت و ثروت بودند هر چند که در اثر نظم شاهنامه و گذران عمر در این راه فردوسی ثروت خود را از دست داد و در پیری بی چیز شد. او مردی وطن پرست و در میهن پرستی استوار بود و توانست تاریخ نیاکان خود را جاوید سازد.
در باب کیفیت تحصیلات و معلومات وی اطلاع صریح و درستی نداریم ولی این نکته محقق است که در ادب فارسی و عربی تبحر داشته است. او از داستانها و افسانه ها و تاریخ ایران اطلاع و یا به دانستن آن شوق و علاقه داشت به طوریکه بدون مشوق و محرک، خود به کاری عظیم که همان تدوین شاهنامه بود دست زد. از قدیمی ترین داستانهای فردوسی می توان به داستان بیژن و منیژه یا بیژن و کرازان اشاره کرد. تاریخ شروع شاهنامه را حدود سال 370 و 371 هجری ذکر نموده اند.
فردوسی پس از تنظیم شاهنامه از امرای نزدیک دوران خود کسی را لایق آن نمی دانست که اثر عظیم و جاویدان خود را بدو تقدیم کند و همواره در پی بزرگی می گشت که سزاوار آن اثر بدیع باشد و سرانجام محمود غزنوی بزرگترین پادشاه عصر
خود را شایسته تر یافت. این امر در 65 تا 66 سالگی شاعر در سال 349 یا 395 اتفاق افتاد.
در این روزگار فقر و تهیدستی او به نهایت رسیده بود و وی برای رفع تنگدستی و هم برای اینکه شاهنامه خود را از دستبرد مصون نگه دارد آن را به محمود غزنوی هدیه کرد.
بهر حال فردوسی پس از ختم شاهنامه آن را از طوس به غزنین برد تا به سلطان محمود تقدیم کند اما بر خلاف انتظار خود مورد توجه و محبت غزنوی قرار نگرفت.
شاهنامه در هفت مجلد و شصت هزار بیت بود. سرانجام بین فردوسی و محود غزنوی اختلاف افتاد و علت آن هم تعصبات مذهبی – نژادی – ملی بود که فردوسی مردی شیعه مذهب و ایرانی بود و از طرف دیگر در نتیجه سعایت مخالفان ابوالعباس فضل بن احمد ونیز خست ذاتی محمود بود که وی قصد قتل فردوسی را نمود. فردوسی از ترس جان از غزنین گریخت و از مازندران به خراسان بازگشت.
به این ترتیب زندگی وی در نهایت تنگدستی و ناامیدی در 80 سالگی حدود سالهای 410 و 411 پایان یافت. پس از مرگ وی از تدفین فردوسی در قبرستان مسلمانان طابران جلوگیری کردند و او را در درون دروازه طابران که همان باغ امروزی فردوسی است دفن کردند.
فردوسی پسری داشت که در سن 37 سالگی در 65 سالگی شاعر بدرود حیات گفت
و از او دختری نیز به یادگار ماند. فردوسی مردی شیعه مذهب بود و در مدح حضرت علی (ع) نیز ابیاتی را سروده و در عقاید خود ثابت قدم و موحد بود. به آیین زردشت میل و علاقه ای نداشت و بسیار ستایش خالق را می کرد.
در اثر خود، شاهنامه، هر جا مناسب می دید به موعظه و نصیحت و ارئه طریق می پرداخت. وی یکی از بزرگترین شعرا و حماسه سرایان ایرانی است.
موضوع شاهنامه تاریخ ایران قدیم از آغاز تمدن نژاد ایرانی تا انقراض حکومت آن به دست عربهاست و این دوره ممتد تاریخی به 50 پادشاهی تقسیم می شود که از حیث طول زمان و تفصیل یا اختصار مطالب با یکدیگر متفاوتند. یونسکو سال 1990 را سال فردوسی اعلام کرده بود.
نظامی گنجوی :
حکیم جمال الدین ابو محمد الیاس بن یوسف نظامی گنجوی از استادان بزرگ سخن و از ارکان شعر فارسی است. او در گنجه نزدیک به سال 530 هجری بدنیا آمد و همه عمر خود را در آنجا گذراند و تنها یک بار سفر کوتاهی به دعوت قزل ارسلان به یکی از بلاد نزدیک گنجه کرد و در مجلس پادشاه با نهایت اکرام پذیرفته شد. تاریخ وفات او به درستی معلوم نیست و اقوال مختلف در این باره وجود دارد که همه آنها دور از صحت بنظر می رسد و بنابر بعضی قرائن وی تا چند سال اول قرن هفتم در قید حیات بود. از شاعران معاصرش تنها با خاقانی ارتباط داشته است.
مدفن نظامی در گنجه تا اواسط عهد قاجاری باقی بود و بعد از آن رو به ویرانی نهاد تا باز بوسیله دولت محلی جمهوری آذربایجان مرمت شد.
نظامی غیر از دیوانی که عدد ابیات آن را به بیست هزار بیت نوشته اند و اکنون فقط مقداری از آن در دست است. پنج مثنوی مشهور به نام پنج گنج دارد که آنها را خمسه نظامی گویند.
مثنوی اول مخزن الاسرار است که حدود سال 570 هجری، اندکی پیش از چهل سالگی شاعر ساخته شده است. مثنوی دوم منظومه خسرو و شیرین است که در سال 576 هجری پایان یافت. مثنوی سوم منظومه لیلی و مجنون است که در سال 584 هجری ساخته و در سال 588 به پایان رسیده است.
مثنوی چهارم بهرام نامه یا هفت پیکر یا هفت گنبد است که شاعر آن را به سال 593 هجری ساخته است.
مثنوی پنجم اسکندرنامه است و شامل دو قسمت می باشد که نظامی قسمت اول را شرف نامه و دومین قسمت را اقبال نامه نامیده است و در سال 607 آخرین تجدید نظر آن صورت پذیرفته است.
نظامی از شاعرانی است که بی شک باید او را در شمار ارکان شعر فارسی و از استادان مسلم دانست وی از آن سخنگویانی است که مانند فردوسی و سعدی توفیق یافت