لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 1
تاریخچه طراحی
کلمه طراحی در لغت به معنی طرح افکنی و نقشه ریزی آمده است. هنر طراحی از قدیم ترین روشهایی است که انسان برای بیان احساسات خود به کار گرفته است. طراح با ابزار بسیار ساده و بیشتر به کمک خطوط که اغلب در طراحی به عنوان مهمترین عنصر بکار می رفته، احساساتی را که کلمات قادر به بیان آن نیستند، نمایان می کند.طراحی در هر دوره معنای تخصصی، مفاهیم و کاربردهای متنوعی را در بر گرفته است. از این رو مانند واژه هنر با یک تعریف مشخص نمی توان تمام جنبه های آن را بیان کرد. طراحی در هر دوره مفهوم خاصی داشته و هر هنرمندی دید و شیوه ی شخصی خود را ابراز کرده است. در تکنیک طراحی در عین سادگی، قدرت بیان و تاثیرگذاری زیادی وجود دارد. زیرا علاوه بر مهارت در طراحی اندیشه و احساس طراح را نسبت به موضوع در بطن طرح بیان می کند.طراحی باز آفریدن تصاویر عینی و نمایش تصاویر ذهنی برای تجسم بخشیدن به واقعیت است. طراحی همیشه به آثار دیگر وابسته نیست، چون به تنهایی اثری مستقل و کامل است که خلاقیت هنرمند را نمایان می کند.در زمان قدیم، دوره قبل از پیدایش رنسانس در شرق دور میان طراحی و نقاشی تفاوتی وجود نداشته است. در ایران هم نیز طرح و نقش از هم جدا نبوده و هنرمندان ابتدا طرح را با خطوط مدادی که به آن طرح بیرنگ هم می گفتند، ترسیم کرده و سپس آن را رنگ آمیزی می کرده اند. طراحی مستقل در ایران با هنرمندانی چون محمدی و شیخ محمد آغاز شد و سپس در آثار طراح بزرگ ایران، یعنی رضا عباسی به اوج رسید. اما طراحی به مفهومی که امروز می شناسیم ریشه در غرب دارد. طراحی به صورت مرحله مقدماتی کار هنری از سده شانزدهم میلادی در میان هنرمندان اروپائی متداول شده. طرح و طراحی در دو حوزه design و drawing مطرح می شود. طراحی یا drawing بیشتر احساسات فی البداهه طراح را بیان می کند. اما design نوعی طراحی مرحله به مرحله بر مبنای اصول که جنبه کاربردی دارد. Drawing دامنه بسیار وسیعی دارد و به دلایل مختلفی انجام می شود. بیشتر این طرحها تصاویر انسان، حیوانات، گیاهان و .......که اغلب بامداد، زغال و گچ و مرکب اجرا می شدند.از نظر تاریخی، قدیم ترین آثار کشف شده در طراحی مربوط به سی هزار سال پیش بوده. که از هنر دوران غارها تا امروز آثار بسیار متنوعی به جا مانده است. در این آثار، هنرمند گاه به تصاویر طبیعت نزدیک شده و گاه از آن فاصله گرفته است. بر اساس این ویژگی ها آثار آن دوران به سه دوره تقسیم شده است: دوره هنر نمادین. دوره هنر واقع نما. دوره هنر ذهنی. در آثار دوره نمادین نوعی واقع گرایی و ذهن گرایی وجود دارد اما در این نمونه ها بیان نمادین بیشترین اهمیت را دارا بوده است.دوره هنر نمادین یا symbolism انتقال معنی به کمک نشانه تصویری بوده ، مانند شکل صلیب که نماد مسیحیت است. دوره هنر واقع نما یا objectivism که عینیت گرایی، تقلید و نمای طبیعت بوده که همان واقع گرایی هم نام دارد.دوره هنر ذهنی یا subjectivism، ذهنیت گرایی، گرایش به نمایش تصاویر ذهنی در مقابل نمایش عینی طبیعت و روابط طبیعت برای ابداع زبان تصویری شخصی هنرمند.دوره هنر نمادین، دوره هایی چون هنر عصر سنگ، هنرتمدنهای باستان و هنر تمدنهای دینی بوده است. در هنر عصر سنگ و هنر تمدنهای باستان، نمادهای اساطیری بکار رفته ولی در هنر تمدنهای دینی از نمادهای مذهبی استفاده شده است. آثار عصر سنگ با ابزار ساده و محدود بر روی دیوار غارها، بدنه ظروف سفالین به صورت نزدیک به طبیعت نمایش داده می شده است.دوره هنر واقع نما شامل هنر یونان و روم باستان که از نظر تاریخی با هنر دوران رنسانس فاصله زیادی دارد. ولی از نظر شیوه واقع نمایی در یک دسته قرار می گیرند. در تاریخ هنر، دوران رنسانس به معنای تولد هنر و ادبیات، بر اساس الگوهای هنر یونان باستان است و از نظر تاریخی به سه دوره تقسیم می شود: مرحله آغازین، مرحله پیشین، مرحله پسین یا اوج آغاز قرن چهاردهم تا اوایل قرن شانزدهم میلادی رواج داشته است. هنرمندان یونانی برای اولین بار در تاریخ، آثاری به تقلید از طبیعت بوجود آوردند. آنها برای نمایش واقع نمایانه طبیعت، به کالبدشناسی، برجسته نمایی و فضای سه بعدی توجه کردند. که نمایش بدن انسان و حالات و حرکات او از زوایای مختلف، مورد توجه خاص هنرمندان یونانی بود. از دوره رنسانس، هنرمندانی چون: جوتو، مازاتچو، دناتللو، لئوناردوداوینچی و میکل آنژ نمایش تصاویر سه بعدی را به صورت علمی پایه ریزی کردند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 36
طراحی ساختمان و سایه بان در ساختمان
سایبان ها
سایبان ها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نورگذر ساختمان به کار می روند.لزوماً در همه مناطق اقلیمی به وجود سایبان نیاز نخواهد بود. برای تعیین نیاز به وجود سایبان باید اقلیم منطقه بطور دقیق مطالعه شود تا اوقات گرم سال در منطقه مورد نظر تعیین شود. در صورت وجود اوقات گرم باید در جبهه های مختلف ساختمان با توجه به اوقات گرم سال و زوایای تابش خورشید در اوقات مزبور زاویه سایبان افقی یا عمودی تعیین شود. به این ترتیب در اوقات مزبور تمامی سطح پنجره در سایه قرار گرفته و مانع از ورود تابش خورشید به داخل و افزایش دما و ایجاد شرایط نامطلوب حرارتی در فضای داخل می شود.
استفاده از عایق حرارت در پوسته خارجی ساختمان سبب می شود که حرارت حاصل از منابع گرمایشی طبیعی نظیر انرژی تابشی خورشید، گرمای حاصل از ساکنین و گرمای حاصل از وسایل الکتریکی در فضای داخل باقی بماند و به عنوان منبع گرمایش کمکی مورد استفاده قرارگیرد. در نتیجه اگر در مناطق با نیاز سرمایی زیاد بر روی پنجره ها سایبان مناسب پیش بینی نشود، در اوقات گرم سال نه فقط دمای داخل طاقت فرسا شده، بلکه بار برودتی ساختمان نیز به مقدار قابل توجهی افزایش یافته و انرژی زیادی برای تأمین سرمایش لازم خواهد بود.برای پیشگیری از این امر باید روی پنجره های ساختمانهای واقع در این مناطق سایبانی با عمق مناسب تعبیه گردد. منظور از عمق مناسب سایبان، عمقی است که در اوقات گرم سال از تابش خورشید به داخل ممانعت به عمل آید و در اوقات سرد برای استفاده از گرمای تابشی خورشید امکان ورود تشعشع خورشید به داخل فراهم شود.به همین منظور در جدول روبه رو برای عرضهای جغرافیایی 25 تا 37 درجه شمالی و برای پنجره های واقع در جهت های مختلف جغرافیایی، سایبانهایی پیشنهاد شده است که تا 100% در اوقات گرم بر روی پنجره سایه ایجاد می کند. مقادیر داخل جدول به عنوان پیشنهاد اولیه بوده و در صورت انجام مطالعات اقلیمی معتبر دقیق تر و ارائه جدول ها و نمودارهای مربوطه طراحان می توانند مقادیر بهینه محاسبه شده را انتخاب نمایند.برای تأمین سایبان مناسب می توان با استفاده از زوایای پیشنهادی اشکال متنوعی را برای سایبان ارائه کرد تا ضمن آزادی در طراحی و حفظ زیبایی ، سه مورد نظر نیز بر روی تمام پنجره ایجاد شود.نکته قابل توجه در جدول آن که در مواردی فقط سایبان افقی یا فقط سایبان عمودی و یا استفاده همزمان از هر دوی آنها توصیه شده است.در مواردی نظیر وضعیت عرض جغرافیایی 35 درجه و جهت گیری پنجره به سوی 60 درجه شمال شرقی، استفاده از سایبان افقی یا عمودی بستگی به انتخاب طراح دارد. در شکل 1 زوایای سایبان افقی α و عمودی β نشان داده شده است. با تعیین این زوایا بدیهی است که ابعاد سایبان با توجه به ابعاد بازشو به راحتی بدست می آید.
تاثیرسایه بان
ایجاد سایه برروی پنجره ها یا دیوارهای شیشه ای، مانع تابش مستقیم آفتاب به سطح شیشه می شود و در نتیجه، حرارت ایجاد شده ی ناشی از تابش آفتاب در فضای پشت شیشه یه شدت کاهش می یابد. این مقدار کاهش به محل سایه ی ایجاد شده بستگی دارد. وقتی بر روی سطح خارجی شیشه سایه ایجاد شود، مقدار بسیار کمی از انرژی حرارتی خورشید به فضای پشت شیشه انتقال می یابد. زیرا انتقال حرارت در این حالت به صورت ((رسانش)) و ((تابش)) است و انتقال حرارت به ندرت به صورت رسانش از شیشه انجام می شود و اجسام شفاف نیز، پرتوهایی با طول موج بلند را زا خود عبور نمی دهند.ولی هنگامی که برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب به داخل از پرده کرکره ی داخلی استفاده شود، پرتو مستقیم خورشیداز شیشه عبور می کند و پرده کرکره را تحت تأثیر اثر حرارتی خود قرار می دهد. پرده کرکره پس از گرم شدن، حرارت خود را به وسیله ی امواج دارای طول موج بلند به اطراف منتقل می کند و این حرارت چون نمی تواند از شیشه عبور کند، ققط به فضای داخلی منتقل شده، باعث گرم شدن این فضا می شود.نتیجه ی آزمایش هایی که در این مورد انجام شده نشان می دهد که سایه بان های خارجی می توانند تا 90 درصد و سایه بان های داخلی (پرده کرکره) تنها 20 تا 25 درصد اثر حرارتی تابش آفتاب را در داخل یک اتاق کاهش دهند.نمودارهای شکل 2 نتیجه ی آزمایش نمونه هایی را نشان می دهد که هوا در داخل آنها جریان ندارد و پنجره ی آنها از داخل به وسیله ی پرده کرکره ی تیره رنگ پوشیده شده است.تغییرات دمای هوای داخلی این نمونه ها تقریباً مشابه تغییرات دمای هوای داخلی نمونه هایی است که نتیجه ی آزمایش آنها در شکل 1 نشان داده شده است.با این تفاوت که در اینجا افزایش درجه حرارت هوای داخلی نسبت به خارج، همچنین اختلاف دمای هوای داخلی چهار
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
استاندارد سازی در طراحی مهندسی
مهندسی
وظیفه اصلی گروه طراحی مهندسی، طراحی و مهندسی پروژههای نیروگاهی و صنعتی مطابق با نرمها و استانداردهای قابل قبول مهندسی، قابلیتهای جدید مهندسی شامل کدهاو استانداردهای ملیو بینالمللی و در نهایت بهینهسازی کیفیت فنی و هزینه انجام پروژه در جهت طراحی مناسب و یکنواخت برای دستیابی به سطح مطلوبی از مشخصه های فنی و زمانی فازهای تامین تجهیزات، ساخت و احداث کل نیروگاه میباشد.برنامه اجرایی طراحی و مهندسی در برگیرنده ورودیهای کلیدی و مهمی است که باید از طرف کارفرما و منابع داخلی و خارجی دیگر تهیه شود تا بتوان به تاریخهای مهم مورد توافق در قرارداد دست یافت. فعالیتهای مهندسی را میتوان به دو بخش اصلی زیر تقسیم کرد:
• آماده سازی پیشنهاد انجام پروژه• طراحی و مهندسی پروژهها
1- آماده سازی پیشنهاد انجام پروژه:برای این منظور کمیته ای از طرف مدیرعامل شرکت برای تهیه پیشنهاد، تعیین مدیر پیشنهاد و در نهایت پیگیری فرآیند تهیه پیشنهاد پروژه، انتخاب شده است. بر پایه نوع پروژه، مستندات قرارداد و استراتژی اجرای پروژه که توسط کمیته فوق تهیه می شود، فعالیتهای زیر برای تهیه پیشنهاد پروژه در زمینه مهندسی انجام میشود:
1-1. برگزاری جلسات داخلی بین معاون مهندسی، مدیر مسئول تهیه پیشنهاد و مدیر هماهنگکننده برای تصمیم گیری در خصوص تعیین استراتژی دپارتمان مهندسی در تهیه پیشنهاد پروژه.1-2. تعیین چارچوب تهیه مستندات پیشنهاد و سیستم کدگذاری پروژه1-3. مطالعه و بازنگری اسناد و مدارک مناقصه (بخش فنی)1-4. شفاف سازی نقاط مبهم و سئوالاتی که در طی بازنگری اسناد مناقصه بوجود میآید.1-5. آماده سازی نقشه های ضروری از قبیل طرح چیدمان نیروگاه، نقشه های جریان، P&IDs ، Single line Diagram، نقشه های اولیه جانمایی تجهیزات، نقشه های اولیه لوله کشی و ساختمانهای موجود.1-6. تهیه لیست اولیه تجهیزات و مواد مورد نیاز کارهای ساختمانی برای برآورد هزینه1-7. تهیه مشخصات فنی اقلام مورد نیاز تجهیزات، سیستمها و جزایر مختلف برای استعلام از پیمانکاران فرعی قابل قبول.1-8. شفاف سازی و برطرف نمودن سئوالات پیمانکاران فرعی در خصوص مشخصات فنی و مستندات اقلام مورد نیاز برای خرید.1-9. همکاری با معاونت برنامه ریزی در خصوص تهیه برنامه زمانبندی پیشنهادی پروژه و تعامل با کمیته فوقالذکر در جهت پیگیری فرآیند آمادهسازی پیشنهاد.1-10. بازنگری و ارزیابی پیشنهادهای دریافت شده از پیمانکاران فرعی در خصوص تجهیزات، سیستمها و جزایر مختلف.1-11. برگزاری جلسه با پیمانکاران فرعی در جهت برطرف کردن نکات مبهم و دریافت اطلاعات تکمیلی برای ارزیابی نهایی.1-12. انجام ارزیابی نهایی و ارسال گزارش آن به معاونت تامین تجهیزات در جهت کمک به انتخاب پیشنهاد های مناسبتر.1-13. تهیه مشخصات فنی جزایری که در خصوص آنها استعلام نشده و تکمیل زمانبندی فنی اسناد مناقصه.1-14. آمادهسازی پ پیشنهاد نهایی که باید برای مشتری ارسال شود.1-15. ارائه پیشنهاد پروژه تهیه شده به مدیر مسئول آن برای ارسال به مشتری.1-16. مذاکره برای عقد قرارداد با مشتری بر اساس پیشنهاد فنی ارائه شده.
2- طراحی و مهندسی پروژهها:
چارچوب فعالیتها در این بخش عبارتست از ارائه خدمات طراحی و مهندسی به کارفرما مطابق موارد تعریف شده در مستندات قرارداد که بین شرکت مپنا و کارفرما مبادله شده است. غیراز مواردی که در قرارداد ذکر شده است فعالیتهایی که برای طراحی و مهندسی پروژه های نیروگاهی انجام می شود بطور عمده عبارتند از:
2-1. طراحی مفهومی:در ابتدای این فاز قبل از شروع فعالیتهای طراحی مهندسی، تایید کارفرما روی تمام ورودیها و اطلاعات پایه که مبنای طراحی هستند، دریافت می شود. سپس تاریخچه پروژه، اهداف، سطح اتوماسیون، انتخاب تکنولوژی مناسب، طراحی مفهومی نیروگاه شامل تعیین اولیه اندازه و مشخصات فنی تجهیزات و سیستمهای اصلی، چیدمان پروژه، نمودارهای جریان فرآیند، Single Line Diagrams، مشخصات کلی مربوط به ساختمانهای اصلی، برنامه اجرایی پروژه، اقلام مورد نیاز برای خرید و ... تعیین میشوند.
2-2. طراحی پایه:در این فاز مواردی از قبیل پارامترهای اصلی طراحی، چیدمان پروژه و نقشه های تفصیلی ساختمانهای پروژه، مشخصات فنی سیستمها و تجهیزات شامل لیست اولیه تجهیزات و مواد خام، اندازه و ابعاد سیستمها و مواردی که باید نصب شوند، BOP و مشخصات اقلام مورد نیاز برای خرید، نهایی میشوند.
2-3. طراحی تفصیلی:در این فاز، خروجی فاز دوم (طراحی پایه) برای طراحی و تهیه مستندات فنی لازم برای فعالیتهای ساخت، نصب، نقشهها و نهایی نمودن لیست تجهیزات و MOT's، مورد استفاده قرار میگیرد.
2-4. پشتیبانی فنی و مهندسی از تمام مراحل ساخت، نصب و راه اندازی:در این مرحله وظیفه اصلی تیم طراحی مهندسی مستقر در معاونت مهندسی عبارتست از تسهیل و پشتیبانی از فعالیتهای مهندسی و ارائه خدمات به تیم مهندسی مستقر در کارگاه و همچنین ارائه راهحلها و توصیه های مناسب در حین انجام فازهای ساخت، نصب و راه اندازی. مهندسی کل پروژه در حین کلیه فازهای فوق شامل هماهنگی و طراحی ارتباط بین جزایر مختلف، واحدها، سیستمها، پیمانکاران /تامین کنندگان فرعی و کنترل روی کلیه کارهای طراحی و مهندسی و همکاری در انجام تستهای عملکرد در حین ساخت تجهیزات و راه اندازی آنها در سایت بخشی دیگر از وظایف مهندسی در پروژه میباشد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 9
آشنایی با رشته طراحی صنعتی
آیا باید محصولات زیبا در موزه ها و نمایشگاه ها دید؟ یا اینکه باید دنیایی داشته باشیم که زیبایی در گوشه گوشه آن جلوه گر باشد؟
رشته طراحی صنعتی بر اساس دیدگاه دوم شکل گرفته است. البته نباید تصور کرد که رشته طراحی صنعتی فقط به زیبایی محصولات مورد استفاده بشر باید از لطافت، زیبایی و ظرافت هنر و همچنین فناوری و کارآیی علم بهره گرفت تا بتوان زندگی زیباتر و راحتتری داشت. یعنی طراحان صنعتی توسعه دهنده و تکامل بخش محصولاتی هستند که ما هر روزه از آنها استفاده می کنیم.
معرفی رشته طراحی صنعتی
اگر بخواهید یک روز زندگی خود را شرح دهید، در آغاز چه صحنه ای را توصیف خواهید کرد؟ زمانیکه با زنگ ساعت از خواب بیدار می شود یا هنگامی که صورت خود را در مقابل روشویی می شویید؟ آیا از لحظه صرف صبحانه سخن می گویید یا از زمانی که پیاده یا سواره به مدرسه می روید؟
می پرسید هدفم از طرح این سئوال ها چیست؟ می خواهم بگویم که هر یک از صحنههای فوق، بیانگر نقش مهم رشته طراحی صنعتی در زندگی روزمره ما است.
زیرا تولیداتی که ما روز مره با آنها سرو کار داریم از قبیل ساعت، لوازم بهداشتی، لوازم خانگی و یا خودروها، یا با ایده طراحان صنعتی ساخته شده اند و یا طراحان صنعتی فعالیتی که بر طبق عوامل اقتصادی، فنی و زیبایی شناختی، محصولات، وسایل و یا سیستم هایی را که بعد از تولید وارد بازار خواهند شد، ابداع می کند. آقای لاهیجی مدرس طراحی صنعتی دانشگاه تهران در معرفی ایت رشته می گوید:
؛ رشته طراحی صنعتی به طراحی محصولات می پردازد. یعنی کلیه لوازم، تجهیزات و محصولات بسیار پیچیده مثل سیستم های کامپیوتری را طراحی می کندو به عبرات دیگر طراحی صنعتی تلاش می کند که سختی و خشونت صنعت را از آن بگیرد تا محصول صنعتی برای مشتری لطیف گردد و در این کار هم منافع کارفرما و هم استفاده کننده را در نظر می گیرد“
و آقای لاهیجی در ادامه می گوید:“ امروزه دیدگاههای جدیدی در زمینه طراحی صنعتی ارایه شده است. برای مثال می گویند که طراحی باید احساس مسؤولیت کند و محصولی را طراحی کند که به طبیعت ضرری نرساند. و قابل بازیافت باشد. این دیدگاه، طراحی صنعتی را کاری بسیار تخصصی می داند که نیاز به گذراندن دوره های خاص و تحربه کاری دارد.”
وی همچنین در مورد نحوه کار یک طراح صنعتی می گوید: “ یک طراح صنعتی در ابتدا یکی از مشکلات جامعه را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهد و نیازهای تولید کننده و مصرف کننده را در زمینه مورد نظر جمع آوری می کند و سپس بر اسا اطلاعات به دست آمده صورت مسأله خود را تهیه می کنئ و در نهایت با توجه به فرهنگ بومی، اقتصاد، روانشناسی، دیدگاه های هنری، روشهای تولید، تکنولوژی تولیذ، نوع مواد مورد استفاده و مسائل زیست محیطی، طرح محصولی جدید را ارائه می دهد و یا یکی از معایب محصولات قدیمی را بر طرف می سازد”
خانم حجازی مدرس طراحی صنعتی دانشگاه تهران در معرفی این رشته می گوید:
“ طراحی صنعتی که شالوده ای از علم و صنعت و هنر است، کوششی ذهنی برای آماده کردن بعضی نیازها به بهترین وجه ممکن می باشد. این رشته نوعی فعالیت مهندسی است که تقریبا همه حوزه های زندگی بشری را در بر می گیرد و بر کشفیات و قوانین در ساخت کالاهای مفید به وجود می آورد”
محمدرضا محمدی دانشجوی طراحی صنعتی دانشگاه تهران نیر می گوید:
“ طراحی صنعتی تلاش و حرکتی به سوی پاسخ دادن به نیازهای واقعی و گاه کاذب انسانها است.“
وی در توضیح سخن خویش می گوید:“ یک زژطراح صنعتی نیازهای روحی و جسمی انسان را کشف، شناسایی و حتی ایجادمی کند. برای مثال وقتی طراح صنعتی دید که سیستم های قدیم بانکی، نمی تواند پاسخگوی نیازهای جامعه باشد، طراح عابر بانک را ارائه داد. همچنین در جوامع مدرن گاه یک طراح صنعتی نیازهای کاذبی را ایجاد کرده و به آن ها پاسخ می دهد برای مثال یک کالا را طوری طراحی می کند که تاریخ مصرف داشته باشد یعنی تا یک زمان مشخص مد روز باشد و سپس از رده خارج گردد و با این کار خود در جهت منافع صاحبان صنایع قدم بر می دارد.”
محمد رحیمیان یکی دیگر از دانشجویان طراحی صنعتی دانشگاه تهران نیز معتقد است طراحی صنعتی رشته ای است که به بهینه سازی آنچه داریم و رفع نیازهایی که با آن برخورد می کنیم، می پردازد. یعنی یک طراح صنعتی به طراحی اشیاء و وسایلی می
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 9
آبنما در طراحی پارک و باغهای ایرانی
آب نما و استخر در باغهای ایران یکی از ضروریترین عناصر ایجاد باغ بوده است. استخر باغهای قدیمی دارای عمق زیاد و چندین فواره بودهاند از جمله استخر باغ بزرگ هزار جریب که در دوره صفویه در اصفهان احداث شد و پانصد فواره داشت .
در ایران باستان آب پیامآور روشنایی و پاکی به شمار میرفت و از ارزش زیادی برخوردار بود. شاید به علت اینکه ایران کشوری کمآب بوده، این مایع حیاتی بین ایشان قدر و منزلتی والا داشته است. آب در نزد ایرانیان نه تنها برای رفع نیازها مورد استفاده قرار میگرفته، بلکه از لحاظ معنوی و روحی نیز تاثیر بسیاری داشته است. آب با قابلیتهای مختلف خود مانند حیات، تازگی، درخشندگی، پاکیزگی، رونق و رواج روشنایی، سکون و آرامش و تحرک، احساسهای متفاوت در روح و روان انسان گذارده است. به همین دلیل همواره در مکانهایی که ساخته دست بشر هستند، به صورتهای مختلف برای خود جا باز کرده است.
این مساله در رابطه با مکانهایی مانند پارک یا باغ بیشتر چشمگیر است. زیرا عنصر آب به عنوان یکی از زیباترین زمینههای دید و یکی از موارد تکمیلی فضای سبز مورد استفاده قرار میگیرد. البته در این مکانها وجود آب برای پاکیزگی محل و آبیاری درختان و گلها یا استفاده برای سرویسهای بهداشتی، ضروری و پراهمیت است.
در سدههای گذشته ایرانیان باغها را بیشتر در زمینهای شیبدار احداث میکردند و با ایجاد پلکان در مسیر آب، جریان ملایم آب، تند و پر سر و صدا میشد.
اصلیترین عاملی که همواره به باغهای ایرانی حیات میبخشید، آب جاری بود که در چهارباغها، جویبارها و جویهای کمشیب و مارپیچی به حرکت در میآمد و هوای باغ را مطبوع و دلپذیر میساخت. در باغهای تزیینی که به حوضها میپیوست، جدول ها معمولا با سنگ و آجر ساخته میشد. در کف آبنماها و بیشتر جاهایی که آب در جریان بود، اغلب تخته سنگی با تراش سفیدرنگ یا با طرحهای مختلف کار میگذاشتند که به موج آب، جلوه زیبایی دهد.
باغهای قدیمی ایران اغلب در مناطق گرم و خشک و کمآب ساخته شدهاند و دلیل احداث آنها در چنین مناطقی، وجود چشمههای طبیعی و یا کاریز است.
وسعت هر باغ بستگی به حجم و مقدار آب موجود برای آبیاری آن دارد. باغهای شهرهای خشک و کویری به علت گرمی هوا در تابستان، همواره اهمیت خاصی داشتهاند که از آن جمله باغهای کاشان را میتوان نام برد. باغ فین کاشان که از باغهای معروف دوره صفویه، زندیه، قاجاریه و همچنین زمان ما است به علت وفور آب چشمه سلیمانی و حوض و استخر و فوارههای فراوان و درختان کهنسال و عمارتهای تاریخی، همواره جزو معرف ترین و پرجاذبه ترین باغهای کشور ما بوده است.
در باغهای ایرانی، برای ایجاد محیطی آرام، خنک و پرسایه، چارهای جز احداث جویهای آب در طول تمام باغ نبوده است و معمولا این جویها در تقاطعها به حوضچه تبدیل میشدند. آب از جویها که اغلب از حوضخانه عمارت باغ آغاز و در فاصلههای منظم با استفاده از شیب طبیعی زمین با تکرار آبشارها به داخل حوضچهها روان میشد.
آبنما که از ضروریترین عناصر ایجاد باغ محسوب میشد، بیشتر در مقابل عمارت باغ احداث میشد و بعد اصلی آن در جهت طول ساختمان و به شکلهای مستطیل، مربع، چند ضلعی و دایره بود. گاهی در داخل عمارتهای باغهای قدیمی نیز آبنما ساخته میشد که در اصطلاح به آن محل، حوضخانه میگفتند. ساکنان باغ در روزهای گرم تابستان، به ویژه هنگام نیمروز، در کنار آبنما به آسایش میپرداختند.
آب و روانشناسی
انسان مجموعهای است پیچیده از روح و ذهن و جسم. همانگونه که جسم آدمی به غذا نیازمند است، ذهن و روح او نیز طالب عناصری است که به او آرامش ببخشد. در جامعه شهری که ساختمانهای بلند و خیابانها و زندگی ماشینی همه جا را احاطه کرده است، جلوههای زیبایی و هنر، بهترین پناه برای روح خسته و آرامشطلب آدمی است.
امروزه در شهرها شاهد عناصری با بافت سخت مثل بتن و ... به جای عناصر طبیعی (پوشش گیاهی) هستیم. لذا باید با بهکارگیری عناصری که بافت نرم دارند، گوشه عزلت و زیبایی فراهم کرد تا به روان انسان آرامش بخشید. این مکانها میتوانند پارکها و باغهای شهری باشند. آب یکی از این عناصر به شمار میرود و چه در حالت سکون و چه در حالت حرکت نوازشدهنده روح انسان است. حرکت و موسیقی آب، در جلوهگری بیشتر فضای سبز نقشی در خور توجه دارد. میتوان آب را به صورت جویبار و چشمه برای نقاط آرام و بی سر و صدا و به صورت آبشار و فوارههای بزرگ برای نقاط پرازدحام و شلوغ طراحی کرد.
آب و انعکاس
سطح آب ساکن، با انعکاس نور مانند آینه عمل میکند و پدیده های اطراف خود را با چرخش 180 درجه نمایش میدهد، همچنین انعکاس پوشش گیاهی در آب و تابش نور خورشید روی گیاهان آبزی موجود روی آب، تصویر زیبایی برای بیننده به وجود میآورد. آب در حال حرکت نیز منعکسکننده امواج نور در فضاست؛ مانند نوری که از یک جویبار روان روی برگ درختان منعکس میشود.
آب و تاثیر آن در کاهش درجه حرارت و افزایش رطوبت:
آب در پارکها و باغها به هر یک از صور مختلف، خود به نحوی در متعادل کردن درجه حرارت هوا، تامین رطوبت نسبی برای گیاهان و ایجاد طراوت، موثر است. مجموعه این عوامل از یکنواختی و خشکی محیط میکاهد.
طراحی آب در سبکهای مختلف:
جذابیت آب از دیگر عناصر موجود در پارک بیشتر است. آبنما عنصری است که اگر در پارکها خوب و کامل طراحی شود. ترکیب مناسبی ایجاد مینماید و اگر به طور صحیح مورد استفاده قرار نگیرد. باعث ضایع شدن شیوه طراحی خواهد شد. برای احتراز از بروز چنین مشکلاتی باید با احتیاط عمل کرد.