تحقیق درمورد بررسی راهکارهای عملی ایجاد ارتباط مطلوب بین خانه ومدرسه به منظور بهبود وضعیت تحصیلی وتربیتی دانش آموزان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

بررسی راهکارهای عملی ایجاد ارتباط مطلوب بین خانه ومدرسه به منظور بهبود وضعیت تحصیلی وتربیتی دانش آموزان "

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی وپی بردن به وجود مشکلات وموانع موجود در راه فعالیت های انجمن اولیا ومربیان وارائه راهکارهای عملی ایجاد ارتباط مطلوب بین خانه ومدرسه و به عبارتی بهتر اولیا ومربیان به منظور بهبود وضعیت تحصیلی وتربیتی دانش آموزان می باشد.جامعه آماری این تحقیق را کلیه مدیران واعضای اصلی انجمن اولیا ومربیان مدارس نواحی 1و2 قزوین، البرز،آبیک و تاکستان تشکیل می دهند که از آن میان حدود 25% کل مدارس مناطق مذکور به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی؛ یعنی 325 مدرسه مورد مطالعه قرار گرفتند.برای جمع آوری اطلاعات سه نوع پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است.نتایج به دست آمده در این بررسی توافق وهمگرایی فکری قابل توجهی بین گروه های مدیران ،معلمان واولیای دانش آموزان در مورد بسیاری از مسائل طرح شده وبرضرورت تشکیل انجمن توسط هر سه گروه مورد تاکید قرار گرفته است.از این که انجمن اولیا ومربیان در مدارس نقش بسیار ارزشمندی رابازی می کند ومی تواند حیات فردی واجتماعی دانش آموزان را متحول سازد, توافق همگانی وجود دارد. به همین خاطر انجمن های اولیا ومربیان باید خیلی جدی گرفته شوند وفعالیت های آن توسعه بیشتری پیدا کنند. البته , برای نیل به این هدف نسخه واحدی نمی توان پیچید بلکه اقدامات جامع و همه جانبه ای را می طلبد.

کلید واژه ها: انجمن اولیا ومربیان ،پیشرفت تحصیلی ،افت تحصیلی،کارایی انجمن،وضعیت اقتصادی،آگاهی اولیا ومربیان،قوانین ودستورالعمل ها،احساس مسئولیت مدیران مدارس،ساختار انجمن،رشد عاطفی دانش آموزان،مشارکت ،عامل فرهنگی،نمایشی وتشریفاتی.

مقدمه:

امــروزه اهمیت کسب علــم و دانش بر کسی پوشیده نیست . شواهد زیادی وجود دارد که علم و آگاهی به افراد یک جامعه عـزت ، و اقتدار بخشیده و بالعکس جهل و نادانی جوامع بسیاری را به ورطه سقوط و قهقرا کشانده است .

بنابراین تردیدی وجـــود ندارد که بـــرای دستیابی به دانش سودمند و مطابق با فطرت از هیچ تلاشی نباید فروگذار باشیم و بنا به فرموده ائمه اطهار (ع) باید دایماً به دنبال دانش بود ولو این که مجبوربه گرفتن آن از اهل نفاق باشیم .

بدیهی است که کسب دانـــش به طـــور سیستماتیک با مــــدرسه آغـــاز می شود و از همان موقع باید تلاش ها به گونه ای باشد که امور آموزشی در بستری ســالم جریان یابد و لازم است که کلیه موانع و اشکالات احتمالی از میان برداشته شود .

نتیجه مطالعات و تجربیات گذشته نشان می دهد که یک تعامل صحیح اجتماعی بین اولیا و مربیان در شکوفایی استعداد وپیشرفت تحصیلی دانـــش آموزان آثار مثبت چشمگیری می گذارد . به همین خاطر لازم است با بررسی و پژوهش های علمی گسترده و مستمر موانع و مشـــکلات موجودشناسائی و برای مرتفع شدن آنها چاره ای اندیشیده شود. در این بررسی نیز هدف اصلی پی بردن به وجود مشکلات و موانع در راه فعالیت های انجمن اولیا و مربیان و ارائه راه کارهایی متناسب با نیازهای اجتماعی و فلسفه آموزش و پرورش و با استفاده از نظریات اولیا و متخصصین در این باره است.

انجمن اولیا و مربیان که به آن انجمن خانه و مدرسه نیز گفـــته می شود, به منظور ایجاد هماهنگی بین اولیای دانش آموزان و مربیان و هــمکاری در نـــیل به اهداف و وظایــف زیر تشکیل می گردد وبی توجهی به آنها آموزشگاه ها را از رسیدن به اهداف ورسالت اصلی خود باز خواهد داشت.

- در کشف علل عدم پیشرفت دانش آموزان با اولیای مدرسه همکاری نموده و در تعیین راه حل مشکلات اقدام کند.

- در ایجاد هماهنگی بین وضع تربیتی طفل در خانه و مدرسه کوشش نموده و بدین سان ، زندگی آموزشگاهی را با زندگی بیرون از آن ارتباط دهد.

- در تهیه برنامه های تربیتی با مدرسه همکاری نماید و در تکمیل نواقص تجهیزی مدرسه با مسئولین همکاری لازم را بنماید.

-بالاخره همدلی و همراهی اولیا و مربیان تضمین کننده سلامت روان و هموار کننده بهتر رشد و شکوفایی شخصیت کودکان و نوجوانان است (1)

بیان مساله

با وجـــود این که انجمن اولیا و مربیان در مدارس بسیار با اهمیت تلقی می شود ،اما بررسی متون و گزارش های موجود حاکی از این است که در این خصوص کارهای زیادی باید انجام گیرد کما این که هنوز هم بسیاری از والدین از مراجعه به مدرسه اکراه دارندوبعضا"از وضعیت تحصیلی کودکان خود بی خبرند.

از این جهت دانش آموزان از توانایی های بالقوه خودبهره کافی نمی برند و در نهایت ، افت تحصیلی و عقـــب مــاندگی درسی لطمات روحی و اجتماعی فراوانی را ببار می آورد و این در حالی است که می توان با تعدیل و تغییر بعضی از ساختارهای موجود و ارائه راهکارهای جدید در نگرش و عملکــرد دانــش آموزان تغــییرات مثبت و سازنده به وجود آورد و نهایتاً راه های پیشرفت و تعالی را برای جامعه هموارتر نمود .

اگر چه سال هــاست که انجمن اولیا و مربیان در مدارس تشکیل می شود متاسفانه, بعضی از مسئولین مدارس با فلسفه تشکیل آن ها آشنایی کافی ندارند و یا به علت عدم وجود تعامل اجتماعی صحیح نتیجه مطلوب حاصل نشده اســـت.

در این تــحقیق هــدف آن است که موانع و مشکلات موجود در راه موفقیت این انجمن ها شناخته شود و براساس اطلاعات جمع آوری شده و یافته های به دست آمده راهکارهای جدید و عملی ارائه گردد . تا این نهاد به ظاهر کوچک بتواند کارهای بسیار مهم و سرنوشت سازی را رقم زند.

تدابیر مار گزیدگی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 2

-هر عملی که برای بیمار انجام می شود باید توام با خونسردی و دلگرم کردن بیمار باشد ، بیمار باید استراحت نماید محل گزیدگی باید مسطح قلب بوده و در بالای ان یک باند یا نوار تنگ بسته شود . این کار صرفا جهت کاهش برگشت لنفاتیک و جریان خون وریدی است و نبض سرخرگی در قسمتهای دور تر از بست را باید بتوان لمس کرد.

-شستشوی پوست: محل مار گزیدگی باید بریده شده و با مکش زهر را خارج ساخت (توجه : برش دادن ناحیه گزیدگی باید حداکثر تا20 دقیقه بعد از گزیدگی انجام شود، بعد از این مدت برش دادن پوست موثر نیست)محل برش داده شده باید حداکثر 3 سانتی متر طول داشته باشد و عمق آن فقط تا خود پوست باشد نه بیشتر .

بهتر است برش در امتداد مجور طولانی تر هر عضو انجام شود .

-بیرون کشیدن زهر با مکیدن در 15 تا30 دقیقه اول بعد از این مدت زهر چندانی را نمی توان بیرون کشید (توجه:در صورتی که عمل مکیدن با دهان انجام میشود، فرد کمک کننده نباید هیچگونه زخمی در لب و یا دهان خود داشته باشد جهت جلوگیری از خطر مسمومیت فرد کمک کننده در صورت امکان بهتر است از وسایلی چون شیر دوش استفاده شود).

-از یخ و پکهای سرد نباید استفاده شود .

-یک یا دو آنژیوکت به بیمار زده شده و سرم رینگر لاکتات انفوزیون می گردد.

-انجام تستهای آزمایشگاهی : CBC.کراس ماچ گروه خون، فاکتورهای انعقادی ، الکترولیتها، BUN قند، CPK ، سد نیماسیون (ESR) و آنالیزدار (توجه: در صورتی که انتقال خون لازم باشد بهتر است از خون تازه استفاده شود . )

-برای کنترل واکنش آنافلاکتیک، از استروئیدها در مارگزیدگی نباید استفاده کرد زیرا استروئیدها می توانند جذب سم را بالا برده و عمل پادزهر را بلوک کنند .

-در برخی موارد بافت برداشته می شود .

-استفاده از سرم ضد زهر : آنتی ونین داروی انتخابی است که از سرم اسب بدست می آید ، به همین جهت قبل از مصرف باید تست درون پوستی یا چشمی از نظر واکنش آلوژیکی، انجام گیرد . و مورد استفاده از 4تا20 ویال متغییر است و بستگی به میزان سم وارد شده سن بیمار و شدت یا دگرگونی عضو و حال بیمار دارد.

-کنترل محیط اندام گزیده شده هر 15تا30 دقیقه : این کار، راهنمایی خوبی برای تجویز دوز اضافی آنتی ونین است.

-تجویز پروفیلاکسی کزاز.

-تثبیت وضعیت قلبی، عروقی، مانیتور قلبی و انجام مراقبتهای دقیق پرستاری.

-تسکین درد: در موارد خفیف از آسپرین پاکدئین و در موارد شدید از مپردین استفاده می شود در ضمن استفاده از نارکوتیها علایم تضعیف سیستم تنفسی در بیمار کنترل می شود .

-استفاده از پانسمان های بزرگ و غیر قابل نفوذ بعد از تمیز کردن زخم.

تدابیر گاز گرفتگی :

-حمایت روانی از بیمار و اطرافیان وی، گاهی افراد جدی خشمگین می شوند که اقدام به خودکشی می کنند .

-نوع زخم، برای مثال زخم های نفوذی ، ضایعات پوستی و غیره، ارزیابی وضعیت عصبی، عروقی و ماهیچه ای –اسکلتی حیوان می نماید.

-رادیوگرافی به خصوص در آسیبهای دست و سر .

-تمیز کردن دقیق زخم، و برید و شستشوی زخم با آب فراوان.

-پانسمان زخم:

1-استفاده از پانسمان های نرم، وسیع و جاذب الرطوبه.

2-قرار دادن انگشتان در وضعیت عملکردی .

-تجویز پروفیلاکسی کزاز، آنتی بیوتیکها ، پیشگیری ازهاری به طور مقدماتی انجام می شود زیرا ممکن است نتوان حیوان را گرفت و یا نسبت به هاری مشکوک بود . ایمن سازی بعد از قرار گرفتن در معرض میکروب هاری.

-تماس با مرکز کنترل حیوانات توسط خانوادة بیمار یا بیمارستان .

-آموزش به بیمار و خانواده

1-علائم عفونت

2-توجه روزانه اززخم

3-تعویض پانسمان

4-پیشگیری از گزیدگی های بعدی .

-درمان حیوانی :

1-حیوان را باید معاینه و برای 10تا14 روز تحت نظر بگیرند .

1-در صورتی که حیوان باید از بین برود، نباید به سر آن اسیبی وارد آورد .

تدابیر در زنبور گزیدگی

-ابتدا باید نیش را به کمک سوزن به آرامی خارج نمود . از موحین برای این کار نباید استفاده کرد زیرا ممکن است در اثر فشاری که بر کیسه زهر وارد می کند، زهر را به داخل بافت تزریق نماید. (توجه: نیش حشرات راباید حتما خارج کرد زیرا وقتی نیش به مدت طولانی در محل باقی بماند به تدریج زهر ا دیواره های کیسه زهر نشت می کند .

-محل نیش را باید با آب و صابون و با یک محلول ضد عفونی کننده کاملا پاک نمود و یک گاز 2*2 آغشته به آب گوشت، روی محل گزیدگی قرار داده می شود . در صورتی که پودر گوشت در دسترس باشد می توان یک چهارم قاشق چایخوری آب حل کرده و خمیر بدست آمده را روی محل بگذاریم (توجه): استفاده از گوشت ، بلافاصله بعد از گزیدگی اثر زیادی دارد .) از یک یخ روی گوشت استفاده می شود و تا 20 دقیقه باقی می ماند در صورت لزوم محل گزیدگی مجددا تمیز شده و پانسمان می شود .

-گزیدگیهای اطراف چشم ممکن است منجر به سوراخ شدن کره چشم شود از این رو معاینه کامل چشم جهت تعیین کارآیی دید انجام می گیرد . مشاوره با چشم پزشکی ضروری است .

-ممکن است بیماری شبیه سرم ایجاد شود .

-آموزش به بیمار و خانواده :

1-از نیش زدن زنبور جلوگیری نمایند .

2-یخ و گوشت ترد شده در منزل آماده داشته باشد .

3-علائم موضعی ممکن است تا چند روز طول بکشد فرو کردن محل گزیدگی در آب گرم 4بار در روز به تسکین علایم و راحتی بیمار کمک می کند.

4-در صورتی که نیاز به مسکن باشد، می توان از مسکنهای متوسط الاثر مثل آسپرین و استامینوفن استفاده کرد .

5-داروهای آنتی هیستامین مثل بنادریل ممکن است التهاب خفیفی ایجاد نماید اما در تسکین خارش مفیدند .

6-علایم عفونت شامل لنفادنیت التهاب غدد لنفادی و لنفانژیت (التهاب آوندلیفی) می باشد

7-در صورتی که پیگیری درمان لازم باشد وقت برای ویزیت بعدی گرفته شود .

گزارش عملی آب و خاک

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 6 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

آموزشکده فنی دکتر حسابی

موضوع:

گزارش عملی آب و خاک

استاد مربوطه:

جناب آقای مظاهری

تهیه و تنظیم:

مصطفی روشنی تشکن

رشته:

مکانیزاسیون

بهار 87

فهرست مطالب

عنوان صفحه

تعیین درصد رطوبت خاک

بخصوص ظاهری

روش صحرایی

تعیین وزن مخصوص حقیقی خاک

اندازه گیری بافت خاک با استفاده از هیدرومتربایکاس

روش عصاره گیری

روشهای اندازه گیری PH خاک

روشهای اندازه گیری دبی آب

گزارش جلسه اول

- آزمایش(1) تعیین درصد رطوبت خاک

وزن خاک خشک - وزن خاک مرطوب

100 * = درصد رطوبت خاک

وزن خاک خشک

09/69 – 5/72

71/3 = 100 * = درصد رطوبت خاک

09/69

- آزمایش 2 تعیین وزن مخصوص ظاهری(با استفاده از سیلندر)

وزن خاک خشک

= وزن مخصوص ظاهری

حجم کل ذرات

584 = وزن کل

376 208 – 584

496/1 = = 8 = قطر سیلندر

2/251 2/251

5 = قطر سیلندر

- تعیین درصد رطوبت به شکل صحرایی:

تو این روش ابتدا ظرفی خالی رو وزن می کنیم که عبارتند از g72/26 و بعد از آن تعدادی خاک مرطوب می ریزیم و بعد دوباره آن رو وزن می کنیم که وزن خاک مربوط با ظرف به دست می آید.

که عبارت است 6/39 و سپس درون خاک مرطوب مقداری الکل صنعتی ریخته واکنش می زنیم تا زمانی که رطوبت خاک به طور کلی از بین می رود و خاک خشک شود باید دقت کرد که خاک را هم نزنیم زیرا مقدار خاکی که به وسیله که به هم می زنیم می چسبد در دقیق بودن آزمایش اثر می گذارد.

آزمایش

تعیین وزن مخصوص حقیقی خاک:

1- 10 گرم خاک خشک شده در اتوبی 1050 رو برداشتند(w1)

2- یک عدد پیکومتر را برداشته و پر از آب نموده و وزن می نماییم(w2)

3- نصف آب پبکومتر رو خالی نموده خاک رو به آن اضافه می نماییم و آن روز پر پمپ خلاء قرار می دهیم تا هوای خاک خارج شود.

4- به پیکومتر کم کم آب اضافه می نماییم و آن رو توزین می کنیم(w3)

5- پس از فرمول زیر وزن مخصوص حقیقی خاک رو تعیین می نماییم.

وزن کیلومتر 16/21 w1

= gs

(w1+w2)-w3

وزن کیلومتر با آب 58/71

وزن پیکومتر با آب و خاک 86/77 که وزن پیکومتر رو کم کردیم(w3) رو بدست آوردیم.

42/50 = w2

10 10 w1

68/2 = = = = w3

72/3 70/56 - (42/50 + 10) w3 - (w1+w2)

خطای ما در این آزمایش 102 می باشد.

خطاهای یکی اینکه پوش پیکومتر نبود که آب رو تنظیم کنیم و خاک رو خشک نکرده بودیم.

مقاله شیوه های عملی امر به معروف و نهی از منکر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 3

شیوه های عملی امر به معروف و نهی از منکر

هدف عمده و اساسی در امر به معروف و نهی از منکر محقق شدن معروف و زدوده شدن منکر است. برای نیل به این هدف به نظر می رسد که باید به دنبال بهترین و مؤثرترین راهکارها و شیوه های عملی بوده باشیم که در این راستا موارد زیر پیشنهاد می گردد:

1- شیوه عملی: اولین و مؤثرترین شیوه در امر به معروف و نهی از منکر تبلیغ عملی است. یکی از مهمترین عوامل موفقیت پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) در ترویج و گسترش مکتب، توجه به این شیوه بوده است. پیامبر اکرم(ص) در اغلب کارها از قبیل کندن خندق، ساختن مسجد و برنامه های فرهنگی و اجتماعی و .... قبل از اینکه دیگران را تشویق به این کار کند خود پیشقدم می شد، همچنانکه امامان معصوم(ع) به این طریق عمل می کردند.

2- احترام به شخصیت افراد: دومین اصلی که در تأثیر امر به معروف و نهی از منکر در خور توجه است، احترام به شخصیت افراد می باشد. مرتکبان منکر تا وقتی که متجاهر به گناه نشده اند، و به طور آشکار خود را نیالوده اند محترمند و نباید به هتک حرمت آنها پرداخت.

3- ارشاد تدریجی: معمولا ما انتظار داریم کسانی که در گرداب منکرات غوطه ور شده اند یک دفعه آنها را از گرداب در آوریم و یک مسلمان ایده آل بسازیم؛ در حالی‌که تربیت امری تدریجی است و فضایل و رذایل هیچ‌کدام یک مرتبه در جان انسان‌ها به وجود نمی آیند. در حقیقت می توان گفت که از علل نزول تدریجی قرآن توجه به این نکته مهم است، چرا که قرآن کتاب تربیتی است و برای هدایت انسان‌ها به سوی کمال مطلوب نازل شده است.

4- نرمخویی و محبت: از شیوه های مهم و مؤثر در امر به معروف و نهی از منکر، نرمخویی و محبت است؛ خصلتی که موفقیت پیامبر(ص) بنا به تصریح قرآن کریم مرهون آن بوده است.

5- تشویق به ارزش‌ها: یکی از امتیازات مکاتب الهی تشویق به خوبی‌ها و ارزش‌هاست. پیامبر مکرم اسلام(ص) از عامل تشویق در جهت پیشبرد اهداف استفاده‌های زیادی می‌کرد. برای کسانی که دو رکعت نماز برای خدا می‌خواندند جایزه تعیین می کرد.‌(20) پست‌های حساس سیاسی، فرهنگی و نظامی را به افراد لایقی می سپرد و به این ترتیب، امت را به نیکی و پاکی دعوت می فرمود. برای نمونه اسامه بن زید هجده ساله را به عنوان فرمانده لشکر منصوب فرمود و....

6- ایجاد فضای امر و نهی: شکی در این مسئله نیست که محیط هر چند نقش زیربنایی ندارد ولی در پرورش فضایل و رذایل نقش اساسی دارد. رسالت انبیا نیز مبتنی بر این اصل بود که محیط را به گونه‌ای آماده سازند تا خود مردم عدالت را بر پادارند:"لیقوم الناس بالقسط".‌(21) بنابراین پیامبر اکرم(ص) می فرماید: "کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته".

7- برخورد عملی با مرتکبان منکر: به طور کلی اگر در کنار شیوه های گذشته این شیوه را مد نظر نداشته باشیم بدون شک امر به معروف و نهی از منکر بی نتیجه خواهد ماند.

مراتب امر به معروف و نهی از منکر

1- مرحله انزجار قلبی: علمای اسلام برای امر به معروف و نهی از منکر مراتب و درجات و همچنین اقسامی قائل شده‌اند. اولین درجه و مرتبه نهی از منکر، هجر و اعراض یا انکار قلبی است و این در مواردی است که ما با شخصی که با او صمیمیت داریم قطع رابطه کنیم و نسبت به او سردی نشان دهیم و این برخورد، برای او تنبه تلقی شود، یعنی تحت یک زجر و شکنجه روحی قرار گیرد و این عمل ما در جلوگیری از کار بد او تأثیر داشته باشد؛ در غیر این صورت چه بسا فردی که از قطع رابطه ما استقبال کرده و او هم قطع رابطه کند و آزادتر دنبال منکرات و کارهای زشت برود در چنین مواردی این کار درست نیست.

2- مرحله زبانی: درجه دومی که علما و دانشمندان برای نهی از منکر ذکر کرده اند، مرحلة زبان است. چه بسا آن بیماری که دچار منکری است، به دلیل جهالت و نادانی و تحت تأثیر یک سلسله تبلیغات قرار گرفته است، احتیاج به مربی، هادی، راهنما و معلم دارد تا با او تماس بگیرد و با کمال مهربانی با او صحبت کند، موضوع را با او در میان بگذارد تا معایب و مفاسد را برایش تشریح کند تا آگاه شود و بازگردد.

3- مرحله عمل: مرحله سوم عمل است. گاهی طرف در درجه و حالی است که نه اعراض و هجران و نه زبان و بیان بر او تأثیر نمی‌گذارد. در اینجا باید از راه عمل وارد شد. وارد عمل شدن نه تنها به زور گفتن نیست، کتک زدن و مجروح کردن نیست، البته مواردی هم هست که جای تنبیه عملی است که آن هم از شئون حکومت اسلامی است و شهروندان جامعه اسلامی از پیش خود حق اعمال این تنبیهات را ندارند. امر به معروف عملی این است که نباید تنها به گفتن قناعت کند و فکر کنیم همه چیز را گفتن درست می شود. گفتن، شرط لازم است ولی کافی نیست. باید عمل کرد و آنچه مربوط به شهروندان است برخورد عملی غیرمستقیم است. ‌

تحقیق درمورد؛ اخلاق عملى و الگوهاى آن

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

اخلاق عملى و الگوهاى آن

یکى از دانش‏هاى مفید، علم «اخلاق‏» است. این واژه، جمع‏«خلق‏» است‏به معناى خوى، طبع، سجیه و عادت. موضوع این علم رفتار و کردار آدمى است. همه عالمان و دانشوران‏و فیلسوفان از روزگاران کهن تا به امروز به این رشته از دانش،علاقه و دل بستگى داشته‏اند و هر یک به نحوى در باب آن سخن‏گفته‏اند. اما اخلاق بر دو نوع است: نظرى و عملى. اخلاق نظرى‏در باره پایه‏ها و مبانى اخلاق، مفهوم تکلیف اخلاقى و مسائلى ازاین دست، بحث مى‏کند ; یعنى مباحثى که مستقیما به فعل اخلاقى‏مربوط نمى‏شود، اما اخلاق عملى مستقیما به خود عمل مربوط است،انجام عمل احسان، پرهیز از دروغ، غیبت، بهتان، احترام به پدرو مادر و مسائلى از این قبیل که به قصد قربت انجام مى‏شود درحوزه اخلاق عملى است. آن چه که براى شخص مومن ارزش‏مند است اخلاق عملى است، زیرا تاعمل خیر با نیت‏خالص، انجام نگیرد، رشد و کمال و فلاح محقق‏نخواهد شد. هرچه ما در باره اخلاق و یا عرفان نظرى تفحص کنیم،جز انبوهى از اطلاعات و معلومات چیزى نصیبمان نخواهد شد، زیراکه قلب و دل ما از آن‏ها بى‏بهره است فقط چاقى و فربهى ذهن،صورت گرفته است. این سخن به معناى بى‏ارجى و بى‏منزلتى عرفان و اخلاق نظرى نیست،چرا که آن هم در جاى خود مغتنم است، بلکه سخن در راه نجات ومسیر رشد و برآمدن انسان است. شک نیست که جمع بین اخلاق نظرى وعملى، بسیار پسندیده است و آدمى را مسلط مى‏کند، اما تقید برعمل و سلوک در مسیر اخلاق عملى است که انسان را از دره‏هاى‏هولناک دنیا و آخرت، نجات مى‏دهد. سالک در مسیر اخلاق عملى، به دنبال الگو است تا بتواند از اوسرمشق بگیرد و طى طریق نماید. در مکتب ما چهارده معصوم پاک‏علیهم السلام بهترین الگو براى سلوک و گام زدن در وادى اخلاق‏عملى هستند; همان‏هایى که خداوند متعال آنان را پاک گردانید وسپس اسوه قرار داد. از این رو است که در این مقاله، اشاره‏اى‏کوتاه به این الگوهاى اخلاق عملى مى‏افکنیم. در کلمات قصار امام على بن ابى طالب (ع) در نهج البلاغه آمده‏است که امام مى‏فرماید: «من نصب نفسه للناس اماما فلیبدابتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره و لیکن تادیبه بسیرته قبل تادیبه‏بلسانه و معلم نفسه و مودبها احق بالاجلال من معلم الناس ومودبهم; هر که خود را پیشواى مردم خواهد، باید که پیش از ادب‏کردن دیگران به ادب کردن خود بپردازد و باید که ادب کردن‏دیگران به کردار باشد، نه به گفتار. کسى که آموزگار و ادب‏کننده خویش است، سزاوارتر به تعظیم است، از آن که آموزگار وادب کننده مردم است.»

امام صادق (ع)

امام صادق (ع) فرمود:«شیعیان ما وقتى که در کوچه و بازار راه مى‏روند و مردم آن‏ها رامى‏بینند به ما رحمت و درود مى‏فرستند» و معناى شیعه این است که‏این‏ها با عمل دیگران را درس مى‏دهند نه این که در گفتار خوب‏صحبت کنند، حرف بزنند، وعظ و پند و موعظه بدهند، اما به قول‏خواجه شیرازى: «چون به خلوت مى‏روند آن کار دیگر مى‏کنند». از امام صادق یا امام باقر علیهما السلام پرسیدند: معنى این‏آیه چیست؟ «اتقوا الله حق تقاته‏» امام فرمود:«یطاع و لا یعصى; فرمان خدا را ببرد و عصیان خدا را نکند».

موسى و خضر

در یک داستان که در سوره کهف آمده است داستان خضر و موسى است‏که حضرت موسى (ع)، بالاى بلندى ایستاده بود و مردم را موعظه‏مى‏کرد، بنى اسرائیل پاى صحبتش نشسته بودند، حضرت نگاهى به این‏جمعیت انداخت، حالتى به او دست داد، فرشته وحى نازل شد، بادیدن این جمعیت‏به خود بالیدى، باید هنوز درس بیاموزى حرکت‏کن. موسى حرکت کرد، در کنار صخره‏اى مشاهده کرد که دور صخره‏همه‏اش سبز و خرم است و مردى نشسته است، بعد از سلام و احوال‏پرسى گفت: پیش شما آمده‏ام که تعلیمم بدهى، چیزى یاد بگیرم.اولین سؤالم این است که: یا خضر! چه کردى به این مقام‏رسیدى که من باید شاگردى تو را بکنم؟ در جواب گفت: معصیت‏خدارا نکردم، آن چه گفت عمل کردم و از محرمات پرهیز نمودم. واقعااگر انسان نافرمانى خدا را نکند به مقامات بالایى مى‏رسد. در دل آدمى دو چیز با هم جمع نمى‏شود: هم خدا و هم هواى نفس.چطور امیر المؤمنین (ع) در این دعاى صباح مى‏فرماید: خدا نکنداین پرده‏ها دور دل مرا گرفته باشد. آیا حجاب‏ها دور دل مرانگرفته است آیا خود علم، حجاب نیست؟ مگر علم تنها انسان راآدم مى‏کند.ضرب المثلى است که مى‏گویند:«ملا شدن چه آسان، آدم شدن چه‏مشکل‏»، برخى از بزرگان هم این ضرب المثل را این گونه گفته‏اندکه:«عالم شدن چه مشکل، آدم شدن محال است‏». حضرت امام ره‏ضرب المثل را از قول استاد عرفان خود، مرحوم آیة الله شاه‏آبادى،تکرار مى‏کردند. چرا عالم شدن مشکل است؟ چون همین علم‏باعث‏بدبختى انسان مى‏شود که چرا به من آیة الله نگفتید، چرامرا جلو نینداختید، چرا او جلو افتاد و زد و برد، چرا من عقب‏مانده‏ام؟ این حجاب‏ها است که انسان را بیچاره مى‏کند.

نامه یک معلم اخلاق

جوانى به معلم اخلاقى نامه‏اى نوشته بود و از او خواسته بود که‏براى قدم برداشتن در راه کمال چه عملى انجام دهد؟ جواب نامه‏داده شد، بعد از دریافت نامه به منزل ما آمد، گفتم: آیا عطشت‏مرتفع شده؟ گفت: نه، من نامه نوشتم، ولى جواب خیلى مختصر بود.گفتم چه بود؟ گفت: جواب این جمله بود: راه رسیدن به کمال دوچیز است: تعبد و تجنب; یعنى انسان عبادت خدا را بکند و ازگناه پرهیز بکند، همین و بس. من شرفیاب محضر مبارک آن عارف و آن معلم اخلاق شدم و عرض کردم:شما جواب نامه را به اختصار نوشته‏اید. فرمود: چه نوشته‏ام؟ من عین عبارت نامه را خواندم. فرمود: همین است،غیر از این چیز دیگرى نیست. البته اصل این سخن از مرحوم‏میر داماد است و به ملا صدرا در همان جلسه اول گفت: راه رسیدن‏به کمال، فقط بندگى حضرت حق است.

اخلاق‏هاى عملى در کربلا

نمونه‏هاى فراوانى از اخلاق عملى را در حادثه کربلا مى‏توان دید;یک نمونه آن وقتى است که امام حسین (ع) خواست از کنار جسد على‏اکبر (ع) بلند شود، حضرت زینب (س) بسیار بى‏تابى مى‏کرد وضجه‏ها مى‏زد، کسانى که نمى‏شناختند، مى‏پنداشتند که مادر حضرت‏على‏اکبر است. اما وقتى که به همین حضرت زینب (س) خبر شهادت‏فرزندش را دادند و او را به سوى خیمه آوردند، هیچ عکس‏العملى‏از خود نشان نداد و حتى از خیمه هم بیرون نیامد. بعدهاپرسیدند چرا از خیمه بیرون نیامدى؟ فرمود:مى‏ترسیدم اگر از خیمه بیرون بیایم دل برادرم منقلب بشود! آرى،این صفت معلم است که با عمل خود به دیگران درس مى‏دهد. حضرت امام زین العابدین (ع) مى‏فرماید: دیدم عمه‏ام زینب در شب یازدهم‏نماز شب را نشسته مى‏خواند، پرسیدم: عمه چرا نشسته نمازمى‏خوانى؟فرمود: چه کنم زانوانم دیگر قدرت ندارد.این همان اخلاق عملى است. شخصى مى‏گوید: روزى میهمان امام مجتبى(ع) بودم، گفتم به مسجدبروم و دو رکعت نماز بخوانم، پیرمردى را دیدم گوشه‏اى ایستاده‏به من تعارف کرد، به کنارش رفتم، دست‏برد زیر عبا و چیزى‏بیرون آورد، درش را باز کرد. دیدم نانى را به من تعارف کرد،نان را برداشتم، دیدم با دست نمى‏توانم آن نان را بشکنم. رو به‏پیرمرد کرده گفتم: آقا این نان چیست که آن را این چنین‏بسته‏اى؟ فرمود: بسته‏ام که نکند فرزندانم که علاقه و محبت‏به من‏دارند، یک مقدار روغن به این نان بمالند تا لذیذ بشود. این‏على (ع) است و این درس اخلاق عملى است. «اتقوا الله فى الخلوات فان الناظر هو الله‏» در خلوت هم ازمعصیت پرهیز کن. چرا؟ ناظر چه کسى است؟ در روایتى امام‏هفتم(ع) مى‏فرماید: به گناه کوچکت‏به کوچکى نگاه نکن، ببین که‏نافرمانى و معصیت چه کسى را انجام مى‏دهى، خدا را نافرمانى‏مى‏کنى ولو کوچک باشد. «لقد کان لکم فى رسول الله اسوه حسنه‏» این‏ها اسوه‏هاى ماهستند، این‏ها پیشوایان ما هستند. «اولئک آبائى فجئنى‏بمثلهم‏» نفس انسان از همه چیز براى ما عزیزتر است، نفس رامى‏خواهیم. این نفسى که زین العابدین(ع) در دعاى ابى حمزه