بررسی عملکرد طرح تعمیم خدمات کتابخانه ای (جدول و نمودار )

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 27

قدمه:

امروزه اطلاعات منتشر شده در مجلات پایه شکل گیری بسیاری از تحقیقات می باشد. ولی افزایش سریع حجم مدارک و توسعه رشته های علمی موجب پیدایش مشکلاتی در دستیابی به اطلاعات منتشر شده است. برای محققانی که در زمینه های گوناگون عملی دست اندرکار پژوهش هستند مطالعه کلیة مدارکی که در زمینه تخصصی آنها بیشتر شده است امکان پذیر نیست و یکی از طرق راهیابی سریع به محتوای مدارک علمی و خصوصا" مقالات "عنوان" است. عنوان هر اثر جلوه‌ای از هویت آن اثر است و به تعبیری نخستین جلوه ای از متن است که خواننده با آن روبرو می‌شود.

عنوان باید بیانگر محتوای مقاله باشد. اگر خواننده ای مایل باشد بداند که نویسنده مقاله ای در جه موضوع یا موضوعاتی سخن گفته و اندیشه او در حرکت خود چه مسیرهایی را طی کرده است آیا باید نقطة شروع او خود متن باشد و تمام متن را تمام و کمال مطالعه کند یا اینکه با ملاحظه عنوان می تواند پی به موضوع و محتوای مقاله ببرد.

نیازهای اطلاعاتی محققین معمولا" اطلاع از آخرین تحولات علمی و دسترسی به منابع خاص اطلاعاتی است که از طریق مقالات و عمدتاً از طرق بانکهای اطلاعاتی در اختیار محققان قرار می گیرد.

نقش عمده نظام بازیابی اطلاعات به منظور رفع نیاز اطلاعاتی و در راستای تشکیل بانک‌های اطلاعاتی، برقراری ارتباط از طریق مطابقت اطلاعات موجود با نیاز اطلاعاتی استفاده‌کنندگان است. این عمل بوسیلة توصیف محتوایی مدرک و معمولا" به وسیلة استفاده از نوعی زبان نمایه انجام می‌گیرد. امروزه بعلت کثرت نشریات ادواری مسألة نمایه سازی آنها بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود. داشتن نمایه بخصوص برای مجلاتی که حاوی گزارشهای پژوهشی هستند. بسیار ضروری است. تشکیل بانک اطلاعاتی و استفاده از نشریات ادواری بدون داشتن نمایه در حد مطلوب عملا" امکان پذیر نخواهد بود. ولی چنانچه توصیف محتوایی مقالات از طریق عنوان امکان پذیر گردد نمایه های موضوعی ماشینی بسیار ارزان، ساده و سریع تهیه می شوند.

در این پژوهش علاوه بر تعیین میزان سازگاری و ناسازگاری عناوین مقالات فارسی گروههای مختلف علمی با محتوای آنها، وضعیت ظاهری مقالات از ابعاد نوع نوشته، جنسیت پدیدآورندگان, نوع فعالیت و نحوه تدوین نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس به دو سؤال پاسخ داده شده است:

الف- آیا کلیدواژه های موجود در عناوین مقالات فارسی آن قدر با محتوای مقالات سازگار هستند که بتوان در نمایه سازی مقالات، کلیدواژه های عناوین را نمایه های مناسبی برای محتوای مقالات دانست؟

ب- مقالات مورد بررسی در تحقیق بلحاظ جنسیت نویسنده, تالیف و ترجمه بودن و کار فردی یا گروهی چه وضعیتی دارند؟

فرضیات:

1-     نظر سازگاری با محتوا، بین کلیدواژه های عناوین مقالات گروه علوم انسانی و کلیدواژه های عناوین غیر گروه انسانی تفاوت معنی دار وجود دارد.

2-     از نظر سازگاری با محتوا، بین کلید واژه های عناوین مقالات گروه علوم انسانی و کلیدواژه‌های عناوین مقالات علوم پایه و مهندسی تفاوت معنی دار وجود دارد.

3-     از نظر سازگاری با محتوا، بین کلیدواژه های عناوین مقالات گروه علوم انسانی و کلیدواژه‌های عناوین مقالات پزشکی تفاوت معنی دار وجود دارد.

4-     از نظر سازگاری با محتوا، بین کلید واژه های عناوین مقالات گروه علوم انسانی و کلیدواژه‌های عناوین مقالات کشاورزی تفاوت معنی دار وجود دارد.

5-     از نظر سازگاری با محتوا، بین کلیدواژه های عناوین مقالات گروه علوم پزشکی و کلیدواژه‌های عناوین مقالات علوم پایه و مهندسی و مقالات کشاورزی تفاوت معنی دار وجود دارد.

سابقه تحقیق

برابر بررسیهای انجام شده تاکنون در داخل کشور در زمینه خاص مورد پژوهش تحقیقی صورت نگرفته است. اما در سال 66 طی تحقیق حجم اطلاعات تولید شده و لزوم تهیه ابزارهای ذخیره و بازیابی اطلاعات برای کنترل اطلاعات پزشکی تولید شده، در ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان داده است روش نمایه سازی گردان نوع افزوده به عنوان برای تهیه ابزار بازیابی اطلاعات پزشکی ایران مناسب است.(1)

در مورد کتابها در سال 1370 تحقیقی تحت عنوان بررسی میزان سازگاری موضوعها و عنوانها در کتابهای فارسی به انجام رسیده است نتایج حاصله نشان داده شده است که رده زبان با 90 درصد عنوانهای سازگار با موضوع گویاترین عنوانها را دارد پس از آن رده علوم عملی با 88 درصد سازگاری قرار دارد، در حالیکه 64 درصد عنوانهای رده ادبیات هیچگونه سازگاری اشتراکی با موضوعهای تخصیص یافته ندارد. (2) طی یک مطالعه موردی در سال 67 عناوین 110 مقاله مجله نشر دانش از دیدگاه ادبی شامل مواردی نظیر صراحت و روشنی، استقلال، رعایت الگوهای زبان معیار و تفننهای زبان، ساختهای معنایی و املایی زبان، خلاقیت و ابتکار و ... همچنین میزان همخوانی میان عنوان و محتوای مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله نشان داده است که عناوین بسیاری از مقالات با محتوای آنه هم خوانی ندارد. (3)

در یک بررسی تحت عنوان "تحلیلی کلی از مقاله ها و مقاله نویسان در مجله نامه انجمن کتابداران"، 272 مقاله این نشریه طی سالهای 68-1358 مورد مطالعه قرار گرفته است نتایج بدست آمده از این مطالعه نشانگر این بوده که مردان نسبت به زنان بیشتر به تالیف و ترجمه دست زده اند تغداد مقاله های تالیفی از مقاله های ترجمه شده بیشتر است و بیشتر مقاله ها را عده کمی از پدیدآوران تالیف یا ترجمه کرده اند. (4)

در خارج از کشور مطالعات متعددی در این زمینه صورت پذیرفته که موارد ذیل از آن جمله اند:

چارلز برنبر در سال 1961 در زمینة عناوین مقالاتی شیمی و مهندسی شیمی، تحقیقی را به انجام رساند. مطالعات وی نشان داد که حدود 34 درصد مدخلهای نمایه موضوعی از عنوان مدرک گرفته می