لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
کلسیم مهمترین عنصر برای دندان و استخوان
کلسیم یکی از مهمترین مواد معدن فراوان در بدن می باشد که شامل 5 را درصد وزن بدن است . ( در حدود 25/1 گرم یا تقریباً 3 پوند برابر بزرگسالان به طور میانگین )
نه تنها کلسیم یکی از قسمت های نهایی دندان ها و استخوان ها است ( جایی که 99 درصد از کلسیم بدن پیدا شده است.) اما آن رابطه نزدیکی داشته و جذب آن وابسته به ویتامین D می باشد.
عملکرد کلسیم در بدن
انتقال تحریکات عصبی در طول عصب ها
انقباض عضله
لخته کردن خون
ساختار سلولی
فعالیت بسیاری از آنزیم ها
تنظیم فشار خون به وسیله افزایش اسپاسم و ........ افزایش می یابد.
کمبود کلسیم
یک کمبود کلسیم ( فقدان ) می تواند از یک راه و یا بیشتر صورت بگیرد که وابسته است با آنچه که بر سیستم های مختلف اثر گذاشته می شود.
علائم کمبود کلسیم
سرطان روده بزرگ - گرفتگی عضلات
فشار خون بالا ( تپش بالا) - استخوان درد
ضربان قلب یا نبض نا منظم - نرمی استخوان ( بچه ها )
از دست دادن تون عظلانی - تشنج ( گرفتگی عضلانی پایدار)
کلسیم به میزان بالا در اقسام وسیعی از غذاها موجود می باشد، اگر چه اکثر مردم به طور عمده کلسیم شان را فقط از تولیدات غذایی سنی و بویژه شیر گاوها تامین می کنند.
همچنین کلسیم عمدتاً در کنار منیزیم کار می کند آن مفید است که کلسیم از منابعی که همچنین شامل منیزیم است کسب شود. که این مورد شیر صدق نمی کند.
در واقع کلسیم و منیزیم آنقدر نزدیک به یکدیگر کار می کنند که اگر از یکی مقدار اضافی در بدن وجود داشته باشد، آن اغلب به کاهش در دیگری و برهم خوردن تعادل طبیعی منجر خواهد شد. در مجموع برای حضور منیزیم ، آن مفید است که مقدار زیادی از دیگر منابع کلسیم همچون دانه ها و آجیل ها و همچنین محتوی اسیدهای چرب ضروری که همچنین برای سلامتی مغز، عصب هورمون و سیستم ایمنی نیازند.
همراه با مواد معدنی و ویتامین های دیگر
در مجموع نسبت به منیزیم ، جذب و تعادل کلسیم رابطۀ نزدیکی با سطوح ویتامین D و ویتامین K دارد.
عواملی که از جذب کلسیم جلوگیری می کنند
روی
رژیم غذایی
فیبر
عواملی که رفع کلیسم را افزایش می دهند.
آنتی اکسیدان محتوی آلومینیوم ورق و کالای غذایی غذای آلومینویم
چای قهوه الکل فسفات ها
مقادیر نرمال کلسیم در رژیم غذایی
میلی گرم در روز
سن
550-350
بچه ها (10-0 ) سال
100-800
یازده ساله + بزرگسالان
1250
عمل شیر دادن ، ارضاع
منابع تغذیه ای کلسیم
منبع
منبع
103
کلم
593/1
محنتانجک
103
شیر
750
پنیر خامه ای
94
پنیر
700
دانه های کنجد
87
عنبرو ماهی
550
ساردین
73
لوبیا پخته شده
506
ماست باقلا
72
جوانه گندم
450
شیرۀ قند
67
زردآلو خشک
280
انجیر خشک
61
بادام زمینی بوداده شده
249
کلم، آبگوشت کلم
57
گل کلم
234
بادام
54
نان گندم کامل
203
جعفری
52
تخم مرغ
200
ذرت
51
دانه کدوتنبل
125
میگو
37
هویج
120
دانه آفتابگردان
32
سیب زمینی شیرین
114
گندم خام درآب حل شده
32
برنج قهوه ای
106
زیتون ها
کلسیم همچنین می تواند پیاد شود در :
آرد خرنوت، ضربان ها ، شلغم نیم پز ، خمیر مایه آبجوساز، تازگی و طراوت بهار، شاهی آبی (ترتیزک آبی) ، گل داندسیون، فندق و گردوریال شیربز، گردو گردوهای آمریکایی ، کاهو، هویزه سیاه، لوبیا پخته شده ، کنگر فرنگی گرد، درخت بلادر، گندم سیاه و انواع دیگری از ماهی.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 25
چگونه می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
خانمها، مواظب استخوانهایتان باشید! استخوانها ستون های بدن شما هستند و عضلات شما برای فعالیت مناسب به سلامت استخوانها نیاز دارند. برعکس، برای داشتن استخوان های قوی و سالم باید فعالیت ورزشی و عضلانی مداوم و مناسب داشته باشید.
شما خانمها به علت داشتن شرایط خاص هورمونی، بسیار در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارید و این مسئله در مورد همسر، پدر و برادرانتان صادق نیست.در عوض در این زمینه نگران دخترانتان باشید! شما زودتر و بیشتر از آقایان دچار پوکی استخوان میشوید و اگر یائسه شدهاید چندین برابر مردان همسن خود در معرض بروز این مسئله و عوارض مربوط به آن قرار دارید.
خانمها علاوه بر مسائل فیزیولوژیک، به دلیل شرایط زندگی و کاری نیز در معرض خطر هستند؛ شما خانم خانه دار چقدر خودتان را ملزم می کنید که ورزش و نرمش کنید؟ چقدر از نظر تغذیه به احتیاجات خود توجه می کنید؟
خانمهایی که در روز، حدود 30 تا 60 دقیقه پیادهروی داشته باشند، چهار تا هفت برابر، ذخیره استخوانی بیشتری خواهند داشت.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان از نظر تعریف یعنی کاهش تراکم (دانسیته DENSITY)استخوانی، به نحوی که سبب ضعف و شکنندگی استخوان ها می شود. این مسئله گاهی آن قدر جدی است که می تواند بدون این که خبر کند، سبب شکستگیهای ناگهانی استخوان ها شود؛ مثلاً در حالی که خم شدهاید و می خواهید روزنامه را از زمین بردارید یا جاروبرقی را از اتاقی به اتاق دیگر می برید و یا حتی وقتی سرفه می کنید.
براساس مطالعاتی که صورت گرفته سالانه یک و نیم میلیون شکستگی در اثر پوکی استخوان به وجود می آید که عمدتاً در نواحی ستون فقرات، لگن و مچ دست رخ می دهد. تقریباً در مورد نیمی از خانم های بالای 50 سال یا بیشتر، احتمال حداقل یک شکستگی به این علت وجود دارد. خوشبختانه برای این که کاری در این زمینه صورت بدهیم، هرگز خیلی دیر نیست.
لازم است بدانید که استخوانهای شما مرتب در حال بازسازی اند. یک سیکل استخوان سازی حدود دو تا سه ماه طول می کشد. وقتی جوان تر هستید، میزان استخوان ساخته شده، بیشتر از استخوان برداشته شده است. بیشترین میزان توده استخوانی را در 35 سالگی دارید و پس از آن در یک سرازیری قرار می گیرید؛ به این معنا که استخوان برداشته شده بیشتر از استخوان ساخته شده خواهد بود.
به هنگام قرار گرفتن در این سرازیری، اگر کلسیم و ویتامین D کافی دریافت نکنید، سرعت کاهش توده استخوانی افزایش می یابد. با افزایش سن، 35 تا 50 درصد توده استخوانی خود را از دست می دهید و در زمان یائسگی این سرعت افزایش می یابد.
خطر گسترش پوکی استخوان به میزان استخوان سازی و افزایش ذخیره آن در سنین 25 تا 35 سالگی بستگی دارد. هر چه ذخیره استخوانی بیشتری داشته باشید، پوکی استخوان در شما دیرتر شروع خواهد شد. بنابراین، درمان و توجه به تنظیم تغذیه در این سنین اهمیت بسیاری دارد.
عوامل و زمینهها
به طور خلاصه این عوامل در شروع و شدت پوکی استخوان مؤثرند:
- جنسیت؛ پوکی استخوان در خانمها دو تا سه برابر شایع تر از آقایان است. به علاوه خانمهایی که دیر قاعدگی شان شروع شده و خانمهایی که زودتر یائسه شدهاند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. همچنین در خانمهایی که جثه کوچکتری دارند احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر است.
- سن؛ خانمهای بالای 35 سال.
- نژاد؛ نژاد سفید و خانم های جنوب شرقی آسیا.
- سابقهِ خانوادگی؛ داشتن خواهر یا مادر با سابقهِ پوکی استخوان.
- مصرف سیگار؛ (به دلیل ایجاد اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان)
- مصرف برخی داروها؛ مثلاً مصرف طولانی مدت کورتون در مورد بیماریهای مزمنی نظیر آسم و روماتیسم مفصلی و بیماری های پوستی.
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد این است که ارتباط پوکی استخوان و مصرف کورتون در مواردی صادق است که این مصرف در درازمدت و با مقادیر فراوان صورت گیرد. باید توجه داشت اگر به هر دلیلی مجبور به مصرف طولانی مدت کورتون هستید، حتماً باید کلسیم و ویتامینD دریافت کنید.
- مصرف الکل نیز از مواردی است که در ایجاد پوکی استخوان مؤثر است و باید مد نظر قرار گیرد.
تشخیص
در مورد تشخیص پوکی استخوان نکته بسیار مهمی که باید مورد توجه و تأکید قرار گیرد این است که اگر فرد پوکی استخوان شدید داشته باشد در حدی که سبب شکستگیهای خود به خودی شود، حتماً با یک عکس معمولی از هر کدام از استخوانها قابل تشخیص است. شیوهِ دیگر تشخیص، سنجش تراکم استخوان است که توصیه شده فقط در این موارد انجام شود:
- اگر در سن یائسگی هستید و هورمون جایگزین مصرف نمی کنید.
- اگر به مدت طولانی و با مقدار بالا داروهایی مصرف می کنید که پوکی استخوان ایجاد می کنند.
- اگر دیابت نوع یک دارید که انسولین مصرف می کنید و یا به بیماری های کبدی و کلیوی مزمن دچار هستید.
- اگر سابقهِ خانوادگی پوکی استخوان دارید.
- اگر یائسگی زودرس داشته اید.
- خانمهای یائسه با سن بالای 50 سال که یکی از موارد بالا را نیز داشته باشند.
- خانمهای یائسه با سن بالای 65 سال.
عوارض پوکی استخوان
- دردهای استخوانی و دردهای مزمن در ناحیه گردن و کمر.
- شکستگیهای استخوانی در ناحیه ستوان فقرات، لگن و مچ دست (شکستگیهای ستون فقرات ممکن است خود به خود رخ دهند و در درازمدت سبب کاهش قد و خمیدگی پشت شوند؛ شکستگیهای لگن بسیار مهم اند و در خانم های با سنین بالا، به دلیل عوارض، سبب مرگ زودرس خواهند شد؛ شکستگیهای مچ دست در خانمها با زمین خوردگی و با نیروی کمتری در مقایسه با فرد عادی رخ میدهند).
درمان
- درمان جایگزینی هورمونی؛ اگر در مرحله بعد از یائسگی هستید این شیوه درمان توصیه می شود. گفتنی است این درمان کاهش خطر بیماریهای قلبی و آلزایمر (فراموشی پیری) را نیز سبب می شود.
- ورزش مداوم و مرتب بسیار مؤثر است؛ گفته می شود خانمهایی که در روز، حدود 30 تا 60 دقیقه پیادهروی داشته باشند، چهار تا هفت برابر، ذخیره استخوانی بیشتری خواهند داشت. بنابراین خانمهایی که مجبورند مسیری را برای رسیدن به محل کار پیاده روی کنند بسیار خوش شانس هستند؛ و اگر این پیاده روی در معرض آفتاب باشد سود بیشتری بردهاند.
- دریافت کلسیم به مقدار کافی و پروتئین مناسب در غذاها و در صورت نیاز مصرف آنها به شکل دارو؛ کلسیم علاوه بر استخوانها، برای دندانها، انعقادخون، تنظیم ضربان قلب و ترشحات هورمونی بدن مورد نیاز است و باید روزانه به میزان 1200 میلی گرم در زنان به طور معمول و در مرحله یائسگی 1500 میلی گرم مصرف شود. ویتامینD نیز به عنوان عامل همراه و مهم استخوان سازی همواره باید در رژیم غذایی وجود داشته باشد؛ بنابراین مصرف دائمی و مرتب شیر، پنیر، ماست، کرهِ مارگارین، ماهی و نان به عنوان منبع غنی این مواد توصیه می شود.
- سیگار نکشید؛ اگر سیگار نمی کشید و اطرافیانتان نیز سیگاری نیستند بسیار خوشبخت هستید.
- از مصرف زیاد قهوه خودداری کنید.
در عین لزوم توجه به مطالب ذکرشده، باید گفت بی دلیل نگران پوکی استخوان نباشید؛ اگر تغذیه مناسبی دارید، اگر فعالیت ورزشی و بدنی انجام میدهید، اگر سیگار نمی کشید و اگر به موقع یائسه شدهاید و همچنین تغذیه و فعالیت ورزشی و بدنی مناسب در سنین 25 تا 35 سالگی داشتهاید، اصلاً نگران نباشید.
نکته آخر این که، به عنوان یک مادر به دخترانتان آموزش دهید که چگونه می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
پوکی استخوان : osteoporosis
پوکی استخوان با کاهش توده کل استخوانی و تغییر در ساختار استخوان مشخص می شود. که احتمالا شکستگی را افزایش میدهد . در این بیماری سرعت تخریب استخوان بیشتر از سرعت تولید آن می شود و استخوان به طور پیشرونده ای ، پوک ترد و شکننده می شود . پوکی استخوان ، معمولا موجب شکستگی های فشاری در مهره های پشت وکمر، شکستگی گردن، استخوان ران و ناحیه بین تروکانترها و مچ دست می شود .
گردن ، استخوان ران و ناحیه بین تروکانترها و مچ دست می شود . پوکی استخوان یکی از مشکلات عمده سلامتی است که با بالا رفتن سن پدید می آید در زمان بالای 80سال 84% و زنان 75 ساله 25% شیوع دارد.
تظاهرات بالینی :
کاهش توده استخوانی ، این مطالعه مکاشفه ای، از کاهش طول قد بعنوان یک عامل پیش بینی شده ضعیف برای کاهش توده استخوان، استفاده کرده است.
این بیماری در رادیوگرافی آشکار میشود- تغییرات وضعیتی سبب شل شدن عضلات شکم و جلو آمدن شکم می شود – اکثر بیماران از خستگی شکایت می کنند .
شناسایی زود رس نوجوانان در معرفی خطر و زنان جوان، افزایش مصرف کلسیم ، مشارکت در ورزشهای منظم متحمل زن و اصلاح شیوه زندگی، (کاهش استفاده از کافیئن سیگار و الکل) خطر پوکی استخوان، شکستگی و ناتوانی مربوط را در مراحل بعدی زندگی کاهش می دهد .
پاتولوژی: رمدلینگ (نوسازی) استخوان نرمال در بالغین موجب افزایش تودة استخوانی تا سن 35 سالگی می شود . ژنتیک ، سن، تغذیه، انتخال شیوه زندگی ، استعمال دخانیات ، کافیئن ، الکل) و فعالیت جسمی بر تودة استخوان و ایجاد پوکی استخوان تاثیر می گذارد ، از دست دادن تودة استخوانی ، یک پدیدة جهانی توام با افزایش سن است وقتیکه تشکیل توده استخوانی به اوج میرسد ، بلافاصله بعد از آن کاهش توده استخوانی به اوج خود می رسد بعد از آن کاهش توده وابسته به سن شروع می شود.
کسیتوسین که تخریب استخوان را مهار و تشکیل استخوان را تامین می کند، کاهش می یابد. استروژن که شکنندگی استخوان را مهار می کند با بالا رفتن کاهش می یابد . از طرف دیگر هدر رفتن پاراتیروئید با افزایش سن، افزایش می یابد و تخریب استخوانی را تشدید می کند نتیجه این تغییرات،کاهش توده استخوانی در طول زمان می باشد. قطع ترشح استروژن همزمان با یائسگی و نیز افکتومی (برداشتن تخمدانها) سبب شدید ---- تخریب استخوانی می شود که در سالهای بعد از یائسگی ادامه می یابد. زنان بیشتر ، شدیدتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند، ، زیرا حداکثر قوره استخوانی آنها کمتر است و اثر استروژن در طی یائسگی نیز کمتر می باشد. بیش از نیمی از تمام زنان بالای 45 سال، شواهد پوکی استخوان را در رادیوگرافی آشکار می سازند .
درمان طبی: یک رژیم غذایی کافی، متعادل ، غنی از کلسیم و ویتامین D در طول حیات همراه با افزایش مصرف کلسیم در دوران بلوغ ، دوران جوانی و سالهای میانسالی از دمیزالیزاسیون اسکلتی جلوگیری می کند . این رژیم شامل سه لیوان خام یا شیر داری ویتامین D کامل و یا سایر غذاهای غنی از کلسیم (مثل پنیر و سایر فرا.رده های لبنی) گوشت گاو ، کنسرو شده و فرآیندی ) می باشد . برای اطمینان می توان از نوشیدنیهایسرشار از ویتامین c که جذب کلسیم را افزایش می دهند استفاده نمود . عوارض جانبی معمول ناشی از مصرف کلسیم حمایتی شامل نفع شکم و یبوست می باشد .
رزشهای تحمل وزن به طور منظم ، سبب تشکیل استخوان می شود . معمولا ورزشهای موازی به مدت 30-20 دقیقه (مثل پیاده روی ) سه روز در هفته یا بیشتر توصیه می شود.
درمان دارویی:در یائسگی طبیعی یا جراحی ممکنست جایگزینی هورمونی (HRT) با استفاده از استروژن و پروژسترون برای به تاخیر انداختن کاهش توده استخوان و پیشگیری از قوع شکستگی، تجویز می شود . جایگزینی استروژن تخریب استخوانی را کاهش و توده استخوانی را افزایش می دهد لذا سایر داروها عبارتند از : آلندرونات و کلسی تونین، آلندرومات یکی از داروهای HRT است که سبب افزایش توده استخوانی و کاهش میزان از بین رفتن استخوانهامی شود .
کلسی تونین هم ابتدا عامل مستقیم بر روی اتسئوکلاست ها و کاهش جایگزینی بافت استخوانی از بین رفتن استخوانها را محدود می کند. این دارو به شکل اسپری و یا تزریق زیر جلوی یا عظلانی تجویز می شود .
برنامه ریزی و اهداف:اهداف اصلی برای بیمار ممکن است تامل کسب آگاهی درباره پوکی استخوان و رژیم درمانی آن تسکین درد، بهبود وضع روده ای ، عدم بروز شکستگی های بیشتر .
ارائه دهنده : فروغ چریکی
مربی مربوطه : خانم احمدزاده
دانشجو رشته پرستاری
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
کلسیم مهمترین عنصر برای دندان و استخوان
کلسیم یکی از مهمترین مواد معدن فراوان در بدن می باشد که شامل 5 را درصد وزن بدن است . ( در حدود 25/1 گرم یا تقریباً 3 پوند برابر بزرگسالان به طور میانگین )
نه تنها کلسیم یکی از قسمت های نهایی دندان ها و استخوان ها است ( جایی که 99 درصد از کلسیم بدن پیدا شده است.) اما آن رابطه نزدیکی داشته و جذب آن وابسته به ویتامین D می باشد.
عملکرد کلسیم در بدن
انتقال تحریکات عصبی در طول عصب ها
انقباض عضله
لخته کردن خون
ساختار سلولی
فعالیت بسیاری از آنزیم ها
تنظیم فشار خون به وسیله افزایش اسپاسم و ........ افزایش می یابد.
کمبود کلسیم
یک کمبود کلسیم ( فقدان ) می تواند از یک راه و یا بیشتر صورت بگیرد که وابسته است با آنچه که بر سیستم های مختلف اثر گذاشته می شود.
علائم کمبود کلسیم
سرطان روده بزرگ - گرفتگی عضلات
فشار خون بالا ( تپش بالا) - استخوان درد
ضربان قلب یا نبض نا منظم - نرمی استخوان ( بچه ها )
از دست دادن تون عظلانی - تشنج ( گرفتگی عضلانی پایدار)
کلسیم به میزان بالا در اقسام وسیعی از غذاها موجود می باشد، اگر چه اکثر مردم به طور عمده کلسیم شان را فقط از تولیدات غذایی سنی و بویژه شیر گاوها تامین می کنند.
همچنین کلسیم عمدتاً در کنار منیزیم کار می کند آن مفید است که کلسیم از منابعی که همچنین شامل منیزیم است کسب شود. که این مورد شیر صدق نمی کند.
در واقع کلسیم و منیزیم آنقدر نزدیک به یکدیگر کار می کنند که اگر از یکی مقدار اضافی در بدن وجود داشته باشد، آن اغلب به کاهش در دیگری و برهم خوردن تعادل طبیعی منجر خواهد شد. در مجموع برای حضور منیزیم ، آن مفید است که مقدار زیادی از دیگر منابع کلسیم همچون دانه ها و آجیل ها و همچنین محتوی اسیدهای چرب ضروری که همچنین برای سلامتی مغز، عصب هورمون و سیستم ایمنی نیازند.
همراه با مواد معدنی و ویتامین های دیگر
در مجموع نسبت به منیزیم ، جذب و تعادل کلسیم رابطۀ نزدیکی با سطوح ویتامین D و ویتامین K دارد.
عواملی که از جذب کلسیم جلوگیری می کنند
روی
رژیم غذایی
فیبر
عواملی که رفع کلیسم را افزایش می دهند.
آنتی اکسیدان محتوی آلومینیوم ورق و کالای غذایی غذای آلومینویم
چای قهوه الکل فسفات ها
مقادیر نرمال کلسیم در رژیم غذایی
میلی گرم در روز
سن
550-350
بچه ها (10-0 ) سال
100-800
یازده ساله + بزرگسالان
1250
عمل شیر دادن ، ارضاع
منابع تغذیه ای کلسیم
منبع
منبع
103
کلم
593/1
محنتانجک
103
شیر
750
پنیر خامه ای
94
پنیر
700
دانه های کنجد
87
عنبرو ماهی
550
ساردین
73
لوبیا پخته شده
506
ماست باقلا
72
جوانه گندم
450
شیرۀ قند
67
زردآلو خشک
280
انجیر خشک
61
بادام زمینی بوداده شده
249
کلم، آبگوشت کلم
57
گل کلم
234
بادام
54
نان گندم کامل
203
جعفری
52
تخم مرغ
200
ذرت
51
دانه کدوتنبل
125
میگو
37
هویج
120
دانه آفتابگردان
32
سیب زمینی شیرین
114
گندم خام درآب حل شده
32
برنج قهوه ای
106
زیتون ها
کلسیم همچنین می تواند پیاد شود در :
آرد خرنوت، ضربان ها ، شلغم نیم پز ، خمیر مایه آبجوساز، تازگی و طراوت بهار، شاهی آبی (ترتیزک آبی) ، گل داندسیون، فندق و گردوریال شیربز، گردو گردوهای آمریکایی ، کاهو، هویزه سیاه، لوبیا پخته شده ، کنگر فرنگی گرد، درخت بلادر، گندم سیاه و انواع دیگری از ماهی.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 25
چگونه می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
خانمها، مواظب استخوانهایتان باشید! استخوانها ستون های بدن شما هستند و عضلات شما برای فعالیت مناسب به سلامت استخوانها نیاز دارند. برعکس، برای داشتن استخوان های قوی و سالم باید فعالیت ورزشی و عضلانی مداوم و مناسب داشته باشید.
شما خانمها به علت داشتن شرایط خاص هورمونی، بسیار در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارید و این مسئله در مورد همسر، پدر و برادرانتان صادق نیست.در عوض در این زمینه نگران دخترانتان باشید! شما زودتر و بیشتر از آقایان دچار پوکی استخوان میشوید و اگر یائسه شدهاید چندین برابر مردان همسن خود در معرض بروز این مسئله و عوارض مربوط به آن قرار دارید.
خانمها علاوه بر مسائل فیزیولوژیک، به دلیل شرایط زندگی و کاری نیز در معرض خطر هستند؛ شما خانم خانه دار چقدر خودتان را ملزم می کنید که ورزش و نرمش کنید؟ چقدر از نظر تغذیه به احتیاجات خود توجه می کنید؟
خانمهایی که در روز، حدود 30 تا 60 دقیقه پیادهروی داشته باشند، چهار تا هفت برابر، ذخیره استخوانی بیشتری خواهند داشت.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان از نظر تعریف یعنی کاهش تراکم (دانسیته DENSITY)استخوانی، به نحوی که سبب ضعف و شکنندگی استخوان ها می شود. این مسئله گاهی آن قدر جدی است که می تواند بدون این که خبر کند، سبب شکستگیهای ناگهانی استخوان ها شود؛ مثلاً در حالی که خم شدهاید و می خواهید روزنامه را از زمین بردارید یا جاروبرقی را از اتاقی به اتاق دیگر می برید و یا حتی وقتی سرفه می کنید.
براساس مطالعاتی که صورت گرفته سالانه یک و نیم میلیون شکستگی در اثر پوکی استخوان به وجود می آید که عمدتاً در نواحی ستون فقرات، لگن و مچ دست رخ می دهد. تقریباً در مورد نیمی از خانم های بالای 50 سال یا بیشتر، احتمال حداقل یک شکستگی به این علت وجود دارد. خوشبختانه برای این که کاری در این زمینه صورت بدهیم، هرگز خیلی دیر نیست.
لازم است بدانید که استخوانهای شما مرتب در حال بازسازی اند. یک سیکل استخوان سازی حدود دو تا سه ماه طول می کشد. وقتی جوان تر هستید، میزان استخوان ساخته شده، بیشتر از استخوان برداشته شده است. بیشترین میزان توده استخوانی را در 35 سالگی دارید و پس از آن در یک سرازیری قرار می گیرید؛ به این معنا که استخوان برداشته شده بیشتر از استخوان ساخته شده خواهد بود.
به هنگام قرار گرفتن در این سرازیری، اگر کلسیم و ویتامین D کافی دریافت نکنید، سرعت کاهش توده استخوانی افزایش می یابد. با افزایش سن، 35 تا 50 درصد توده استخوانی خود را از دست می دهید و در زمان یائسگی این سرعت افزایش می یابد.
خطر گسترش پوکی استخوان به میزان استخوان سازی و افزایش ذخیره آن در سنین 25 تا 35 سالگی بستگی دارد. هر چه ذخیره استخوانی بیشتری داشته باشید، پوکی استخوان در شما دیرتر شروع خواهد شد. بنابراین، درمان و توجه به تنظیم تغذیه در این سنین اهمیت بسیاری دارد.
عوامل و زمینهها
به طور خلاصه این عوامل در شروع و شدت پوکی استخوان مؤثرند:
- جنسیت؛ پوکی استخوان در خانمها دو تا سه برابر شایع تر از آقایان است. به علاوه خانمهایی که دیر قاعدگی شان شروع شده و خانمهایی که زودتر یائسه شدهاند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. همچنین در خانمهایی که جثه کوچکتری دارند احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر است.
- سن؛ خانمهای بالای 35 سال.
- نژاد؛ نژاد سفید و خانم های جنوب شرقی آسیا.
- سابقهِ خانوادگی؛ داشتن خواهر یا مادر با سابقهِ پوکی استخوان.
- مصرف سیگار؛ (به دلیل ایجاد اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان)
- مصرف برخی داروها؛ مثلاً مصرف طولانی مدت کورتون در مورد بیماریهای مزمنی نظیر آسم و روماتیسم مفصلی و بیماری های پوستی.
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد این است که ارتباط پوکی استخوان و مصرف کورتون در مواردی صادق است که این مصرف در درازمدت و با مقادیر فراوان صورت گیرد. باید توجه داشت اگر به هر دلیلی مجبور به مصرف طولانی مدت کورتون هستید، حتماً باید کلسیم و ویتامینD دریافت کنید.
- مصرف الکل نیز از مواردی است که در ایجاد پوکی استخوان مؤثر است و باید مد نظر قرار گیرد.
تشخیص
در مورد تشخیص پوکی استخوان نکته بسیار مهمی که باید مورد توجه و تأکید قرار گیرد این است که اگر فرد پوکی استخوان شدید داشته باشد در حدی که سبب شکستگیهای خود به خودی شود، حتماً با یک عکس معمولی از هر کدام از استخوانها قابل تشخیص است. شیوهِ دیگر تشخیص، سنجش تراکم استخوان است که توصیه شده فقط در این موارد انجام شود:
- اگر در سن یائسگی هستید و هورمون جایگزین مصرف نمی کنید.
- اگر به مدت طولانی و با مقدار بالا داروهایی مصرف می کنید که پوکی استخوان ایجاد می کنند.
- اگر دیابت نوع یک دارید که انسولین مصرف می کنید و یا به بیماری های کبدی و کلیوی مزمن دچار هستید.
- اگر سابقهِ خانوادگی پوکی استخوان دارید.
- اگر یائسگی زودرس داشته اید.
- خانمهای یائسه با سن بالای 50 سال که یکی از موارد بالا را نیز داشته باشند.
- خانمهای یائسه با سن بالای 65 سال.
عوارض پوکی استخوان
- دردهای استخوانی و دردهای مزمن در ناحیه گردن و کمر.
- شکستگیهای استخوانی در ناحیه ستوان فقرات، لگن و مچ دست (شکستگیهای ستون فقرات ممکن است خود به خود رخ دهند و در درازمدت سبب کاهش قد و خمیدگی پشت شوند؛ شکستگیهای لگن بسیار مهم اند و در خانم های با سنین بالا، به دلیل عوارض، سبب مرگ زودرس خواهند شد؛ شکستگیهای مچ دست در خانمها با زمین خوردگی و با نیروی کمتری در مقایسه با فرد عادی رخ میدهند).
درمان
- درمان جایگزینی هورمونی؛ اگر در مرحله بعد از یائسگی هستید این شیوه درمان توصیه می شود. گفتنی است این درمان کاهش خطر بیماریهای قلبی و آلزایمر (فراموشی پیری) را نیز سبب می شود.
- ورزش مداوم و مرتب بسیار مؤثر است؛ گفته می شود خانمهایی که در روز، حدود 30 تا 60 دقیقه پیادهروی داشته باشند، چهار تا هفت برابر، ذخیره استخوانی بیشتری خواهند داشت. بنابراین خانمهایی که مجبورند مسیری را برای رسیدن به محل کار پیاده روی کنند بسیار خوش شانس هستند؛ و اگر این پیاده روی در معرض آفتاب باشد سود بیشتری بردهاند.
- دریافت کلسیم به مقدار کافی و پروتئین مناسب در غذاها و در صورت نیاز مصرف آنها به شکل دارو؛ کلسیم علاوه بر استخوانها، برای دندانها، انعقادخون، تنظیم ضربان قلب و ترشحات هورمونی بدن مورد نیاز است و باید روزانه به میزان 1200 میلی گرم در زنان به طور معمول و در مرحله یائسگی 1500 میلی گرم مصرف شود. ویتامینD نیز به عنوان عامل همراه و مهم استخوان سازی همواره باید در رژیم غذایی وجود داشته باشد؛ بنابراین مصرف دائمی و مرتب شیر، پنیر، ماست، کرهِ مارگارین، ماهی و نان به عنوان منبع غنی این مواد توصیه می شود.
- سیگار نکشید؛ اگر سیگار نمی کشید و اطرافیانتان نیز سیگاری نیستند بسیار خوشبخت هستید.
- از مصرف زیاد قهوه خودداری کنید.
در عین لزوم توجه به مطالب ذکرشده، باید گفت بی دلیل نگران پوکی استخوان نباشید؛ اگر تغذیه مناسبی دارید، اگر فعالیت ورزشی و بدنی انجام میدهید، اگر سیگار نمی کشید و اگر به موقع یائسه شدهاید و همچنین تغذیه و فعالیت ورزشی و بدنی مناسب در سنین 25 تا 35 سالگی داشتهاید، اصلاً نگران نباشید.
نکته آخر این که، به عنوان یک مادر به دخترانتان آموزش دهید که چگونه می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد.