لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 59 صفحه
قسمتی از متن .doc :
فصل اول - کلیات برنج
مبدا و تاریخچه برنج در جهان و ایران
تعیین نقطه یا نقاطی از جهان که در آن برنج بوجود آمده است در حال حاضر فوق العاده مشکل می باشد . می توان قبول نمود که ارقام زراعی از ارقام وحشی آن جدا شده اند . با قبول این موضوع باید دید که ارقام وحشی امروزه در کدام قسمت دنیا به طور فراوان وجود دارند . بین این مناطق دو منطقه اهمیت به خصوصی دارند یکی اسیا و دیگری آفریقا این دو منطقه را بایستی محل پیدایش برنج محسوب نمود . محل پیدایش برنج را در قاره اسیا جنوب شرقی اسیا و هندوستان و در قاره افریقا غرب این قاره می دانند .
زراعت برنج شاید قدیمیترین زراعت در اسیا باشد . سالها قبل از اینکه شواهد تاریخی از تمدن بشری وجود داشته باشد کشت ان متداول بوده است . قدیمی ترین مدارکی که در مرود کشت برنج بدست امده مربوط هب پنج هزار سال قبل می باشد . برنج در ازمنه بسیار قدیم از جنوب شرقی آسیا به مالایا فیلیپین و چین راه یافته و یک قرن قبل از میلاد از چین یا هندوستان وارد ژاپن شده است .
کشت برنج از دوره هخامنشی که قسمتی از هندوستان هم جزء امپراطوری بزرگ ایران به شمار می رفت از رود سند گرفته تا رود هرات هر جا که آب ففراوان و هوای گرم وجود داشته کم و بیش کاشته می شد . در عهد اشکانیان در سواحل بحر خزر ( گیلان و مازندران ) و خراسان کنونی برنج کشت می شده است .ز راعت برنج از ایرانیان به یونانیان آموخته شد و توسط اعراب هم به اروپا برده شد .
گیاه شناسی برنج
برنج گیاهیست از راسته غلاف داران Glumi flower تیره ( خانواده ) غلات Gramineae زیر تیره Oryzoideae و از جنس Oryza و دارای 24 = n 2 کروموزوم می باشد . که جنس Oryza دارای 20 تا 25 گونه می باشد . در تکوین ارقام زراعی برنج آسیا گونه O.Sativa و در تکوین ارقام زراعی آفرقا گونه O.glaberrima نقش مهمتر اساسی تری دارند . بخش زیرین برگ گونه O.sativa دارای کرک و در گونه O.Glaberrima بدون کرک است . خوشه در O.Sativa دارای محرهای ثانویه بوده ولی در O.glaberrima بدون محورهای ثانویه می باشد
شکل 1-1– مقایسه خوشه برنج گونه O.Sativa
اکثر برنج های مورد کشت ممالک مختلف دنیا از گونه O.Sativa می باشند که به علت گستردگی کشت در نقاط مختلف جهان به دلیل شرایط متفاوت اب هوائیو جغرافیایی به سه تیپ یا زیر گونه هندی Imdoca ژاپنی Sino – Japonica و جاوه ای Javanica تقسیم می شوند جدول 1-1 و شکل 1-2.
جدول 1-1- مشخصات عمومی سه تیپ مختلف برنج گونه O.Sativa
مشخصات
تیپ ژاپنی
Japonica
تیپ هندی
Indica
تیپ جاوه ای
Javanica
شکل دانه
کوتاه و گرد
دراز
بزرگ
ریزش
به سختی ریزش می کنند
به آسانی ریزش می کنند
به سختی ریزش می کنند
عرض برگ
باریک
پهن
پهن
رنگ برگ
سبز تیره
سبز روشن
سبز روشن
تعداد پنجه
متوسط
زیاد
کم
طول گیاه
کوتاه
بلند
بلند
بافت
سخت
نرم
سخت
مقاومت به سرما
مقاوم
غیر مقاوم
نیمه مقاوم
مقاومت به خشکی
غیر مقاوم
کمی مقاوم
مقاوم
درصد آمیلوز
پائین
بالا
متوسط
گونه های O.glaberrima بیشتر در غرب و مرکز آفریقا کشت می شود .
شکل 1-2- تیپ های مختلف برنج در دنیا
سطح زیر کشت و تولید برنج جهان و ایران
از انجائی که برنج از عرض 53 درجه شمالی تا عرض 35 درجه جنوبی و از نر ارتفاع تا 2600 متری از سطح دریا در کوههای هیمالیا تحت شرایط متنوع خاکی ( شور قلیا پیت ) و تحت شرایط متفاوت عمق آب و در رژیمهای متفاوت دمایی تولید می شود سطح کشت ان سال به سال افزوده گشته به طوریکه در سال 1997 سح کشت آن به 150 میلیون هکتار و تولید شلتوک آن در حدود 570 میلیون تن بوده است که با احتساب ضریب 62 % درصد به برنج در حدود 342 میلیون تن برنج بدست آمده است .
سطح زیر کشت تولید و مصرف سرانه برنج قاره های جهان
قاره آسیا:
حدود 90 % سطح زیر کشت ف 90 % تولید و 90 % مصرف برنج جهان را داراست . مصرف سرانه برنج در قسمتهای جنوب شرقی آسیا در حدود 100 کیلوگرم است . کشورهای عمده توید کننده عبارتند از هندوستان
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
مهمترین بیماری های برنج
مهمترین علفهای هرز در شالیزارهای برنج
این علفها شامل سوروف ، اویار سلام ، قاشق واش ، تیر کمان آبی ، بندواش ، سل واش و …….. میباشند که هزینه مبارزه با این علفها بخش اعظمی از اقتصاد کشاورزی برنج را شامل میگردد
.
مهمترین آفات برنج در ایران
از مهمترین آفات برنج که سالیانه خسارات هنگفتی را بر جای می گذارد کرم ساقه برنج ( Chilo Suppressalis ) می باشد . این آفت ، حشره ای است که برای اولین بار در سال 1351 در مزارع تنکابن و رامسر طغیان کرد و در مدت کوتاهی با افزایش جمعیت و ایجاد خسارت اقتصادی شدید نظر همگان را جلب نمود .
کرم ساقه خوار برنج که بعنوان یکی از خطرناکترین آفات برنج در دنیا بشمار می آید ، در زمستان بصورت لار و کامل در داخل ساقه های خشک برنج و یا علفهای هرز اطراف مزرعه بسر می برد و در حدود اوایل اردیبهشت ، هنگامیکه حداقل دمای هوا ، 10 درجه سانتیگراد باشد ، شفیره ها در داخل ساقه های باقیمانده برنج سال قبل و یا علفهای هرز مزرعه ، در اطراف سوراخهای ایجاد شده توسط لاروها ، تشکیل میگردد .
در حدود بیستم اردیبهشت ماه ، اولین پروانه ها ظاهر میشوند که در اواسط خرداد به حداکثر خود می رسند . عمر پروانه ها ، حداکثر یک هفته است و در این مدت بطور متوسط 230 عدد تخم توسط هر پروانه گذرانده میشود . تفریخ تخمها در دمای حداقل 10 تا 12 درجه سانتیگراد بمدت 5 تا 11 روز بسته به دمای محیط انجام می گیرد . این کرم در طول سال 2 تا 3 نسل دارد و از زمان نشاء کاری تا هنگام برداشت برنج در مزارع فعالیت زیستی دارد . خسارات وارده طی نسلهای دوم و سوم بیشتر است .
امروزه با کرم ساقه خوار برنج به سه طریق ، زراعی ، شیمیایی وبیولوژیک مبارزه میشود از راههای اساسی برای مبارزه با این آفت ، ایجاد شبکه مراقبت و پیش آگاهی با استفاده از اطلاعات جوی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است ، در صورتیکه ثابت شده است ، مراحل سیکل دگردیسی این آفت ، همبستگی بالایی را با دما و سایر پارامترهای جوی دارد .
در مبارزه بیولوژیک ، از زنبور تریکو گراما برای پارازیته کردن تخم پروانه ساقه خوار برنج استفاده میشود که نحوه و زمان فعالیت این زنبور نیز تابعی از شرایط جوی بویژه دما می باشد .
سایر آفات برنج شامل شب پره یک نقطه ای برنج ، سرخوطومی برنج ، زنجره برنج ، کرم برگخوار برنج ومگس خزانه برنج می باشند .
مهمترین بیماریهای برنج
از مهمترین بیماریهای برنج ، به بلاست برنج ( Blast ) اشاره میگردد که معمولا“ بعلت انتشار وسیع و تاثیر مخربش در شرایط مناسب ، بیماری اصلی برنج بشمار می آید که به عملکرد محصول خسارت قابل توجهی وارد می سازد .
علایم اولیه بیماری بلاست بستگی به شرایط اقلیمی دارد . در نواحی معتدل که دوران بارانهای ریز و یا بارندگی خفیف طولانی می باشد ، بلاست برنج در مرحله پنجه زدن شدید بوده و اغلب بوته ها می میرند .بررسیهای اولیه انجام شده در اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی رشت گویای این مطلب می باشد که چنانچه 5 روز متوالی رطوبت نسبی هوا از 70% بیشتر و دما بین 25 تا 35 درجه سانتیگراد و ابرناکی بیشتر از 8/6 باشد ، شرایط مساعدی برای طغیان این بیماری فراهم میگردد .
بهترین متد مبارزه با این بیماری ایجاد سیستم پیش آگاهی است که نقش ادارات تحقیقات هواشناسی کشور در مناطق کشت این محصول در این سیستم کاملا“ شاخص است .
سایر بیماریهای برنج شامل : لک قهوه ای برنج ، بیماری پوسیدگی طوقه ، بیماری سوختگی غلاف برگ ، بیماری پوسیدگی ساقه ، سیاهک برنج در درجات بعدی اهمیت می باشند .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 16
کیفیت دانه برنج معطر
کیفیت دانه برنج به وسیله خواص فیزیکی و شیمی فیزیکی آن تعیین می شود. خواص فیزیکی شامل اندازه و شکل دانه، راندمان تبدیل، درجه تبدیل و ظاهر دانه است. کیفیت پخت و خوراکی توسط خواص شیمی فیزیکی متعددی نظیر محتویات آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی و پیوستگی ژل یا همبندی ژل مورد سنجش قرار می گیرد. تانگ و همکاران بین آمیلوز و همبندی ژل و نیز بین آمیلوز و درجه حرارت ژلاتینی رابطه معنی دار بالا، ولی بین آمیلوز و افزایش طول دانه پس از پخت رابطه معنی دار مثبتی را نتیجه گیری کرده اند.بیش تر برنج های کیفیت بالا نرم پخت هستند. درجه نرم پخت بودن و افزایش حجم پس از پخت به وسیله مقدار آمیلوز تعیین می گردد.
برنج های با آمیلوز خیلی پایین(2 – 1%) واکسی نامیده می شوند. چنین برنج هایی چسبناک، سفت هستند و پس از پخت انبساط حجم نمی یابند. برنج های آمیلوز متوسط نم دار پخت شده و پس از سرد شدن سفت نمی شوند. تعداد زیادی ارقام برنج در هندوستان( و ایران) از این نوعند. برنج های با آمیلوز بالا پس از پخت دارای افزایش حجم هستند و چسبناک نبوده و پس از سرد شدن سخت می گردند و عموما کم تر، ترجیح داده می شوند. همبندی ژل یکی دیگر از نشانویژگی های اصلی معتبری برای حالت برنج پخته است. برنج های آمیلوز پایین و متوسط معمولا دارای همبتدی ژل نرمی هستند و بیش تر مورد استقبال قرار می گیرند. تأثیر محتویات پروتیین در افزایش طول دانه پخته نیز گزارش شده است. ارقام مختلف برنج معطر از نظر درجه عطر متغیرند و به صورت های عطر قوی، متوسط و ضعیف طبقه بندی می گردند. ترکیبات تبخیری برنج منجر به بروز عطر و مزه شان می شود. بعصی از این ترکیبات مهم تجارتی شناسایی شده اند. 2 – استیل – 1 – پیرولین یکی از مهم ترین ترکیباتی است که در ارقام متعددی از برنج های +معطر دارای عطری مشابه ذرّت بودانی است. این ترکیب عمدتا برای خصوصیات عطر ارقام برنج عطری محسوس است. کیم (1999) چندین ترکیب قابل تبخیر در برنج را شناسایی کرد که، شامل 16 هیدرو کربن، 15 الکل، 16 آلدهید و ستن، 4 اسید و 10 ترکیب گوناگون دیگر بودند. معمولی ترین هیدروکربن ها، پارافین ها بودند، درحالی که بیش ترین ترکیبات عطری( الکلی) شامل n- پنتانول و استراگول بود. آلدهیدها و ستن ها عبارت بودند از: n- هپتانول و n- نونانول. n- بوتانول و n- هگزانول در برنج های معطر فقط پس از پخت تشخیص داده شد. نوع و مقدار همه ترکیبات قابل تبخیر تحت تأثیر زمان و مکان کشت قرار دارند، اما بیش ترین تأثیر مربوط به میزان درجه حرارت است. ترکیبات هیدروکربنی در برنج های معطر و غیر معطر تفاوت های معنی داری نداشت. اما برنج عطری ممکن است، مقادیر زیادی الکل، آلدهید و ستن، ترکیبات اسیدی و غیره داشته باشد. محویات 2- استیل -1-پیرولین برنج معطر 15 برابر غیر معطر، و به ترتیب 14/0 و 009/0 میکرو گرم بر گرم بود. کیفیت برنج به تناسب عواملی مانند مصرف، خواص و زمینه های محلی مصرف کنندگان تعیین می شود. ظاهر بازار پسندی بیش ترین اهمیت را دارد. روش تبدیل و نوع دستگاه تبدیل کننده برنج در مشخصات برنج سفید تأثیر بسیار دارد. در تولید مواد غذایی به خواص شیمی فیزیکی شان بیش تر تأکید می شود. کیفیت غذایی لازم و پذیرش مصرف کنندگان در مورد پخت و خوراکی بستگی به عطر، طول دانه، طویل شدن دانه پس از پخت، چسبندگی دانه، مزه و غیره دارد. برتری های کیفی در کشورهای مختلف گوناگون است. در نواحی گرمسیری آسیا کهنه کردن برنج رواج دارد، اما در کشورهایی مانند: ژاپن، استرالیا، کره بخش هایی از چین و ایتالیا، جاهایی که آن ها برنج نرم پخت و چسبناک زیر گونه ژاپنی را مصرف می کنند، کهنه سازی رواج ندارد(یاپ،1987). برای برنج دانه بلند معطر باسماتی در کشورهای شرق میانه تمایل شدیدی وجود دارد، در هالی که گاهی اوقات، همین نوع برنج در غرب مورد پذیرش قرار نمی گیرد( شوبحا رانی و همکاران، 1996). مصرف کنندگان هندی، بیشترین ارزش را برای برنج های معطر قایلند وپس ار آن به افزایش طول دانه پس از پخت توجّه می کنند. بنگلادش، نیجریه و لیبی برنج نیم جوش را مصرف می کنند، درحالی که برنج های گلوتینی غذای اصلی تایلندی ها و لائوسی هاست. بنابراین، عوامل تاریخی و فرهنگی جامعه یکمنطق ه خاصّی در محدودیت پذیرش کیفی برنج نقش با اهمیتی را ایفا می نماید. کیفیت دانه برنج به طور وسیعی تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارد. بهترین رقم نسبت به ویژگی های کیفی، در مناطق کشت آن تعیین می شود. یک رقم بدون توجه به میزان محصولش ممکن است به طور وسیعی کشت شود، درحالی که تولید در نواحی مختلف با صفات کیفی مخصوصا عطر فرق خواهد داشت. در مناطق اصلی زراعی هندوستان، برنج های بومی ترجیح داده می شوند. این مناطق از هزاران سال تجربه کشاورزی سرچشمه می گیرند. عوامل مؤثر در کیفیت برنجاگرچه همه صفات برنج معطر به طور زادشناختی اداره می شوند و به ارث می رسند، اما بروزشان تحت شرایط طبیعی به محیط و خاک و عملیات مدیریتی بستگی دارد. چنین وضعیت هایی در این نوشته به طور انکی تعیین شده است. با این که، برنج های معطر و کیفیت بالا در مدت زمان مدیدی کشت شده اند، دستاوردهای تحقیقاتی این برنج ها تنها در سال های اخیر شناخته شده است. همچنین این کانون توجّه در مورد ارقام و میزان تولید آن ها بوده است. نتایج تأثری عملیات زراعی و شرایط محیطی بر روی کیفیت برنج کافی نیست. هرچند، این بخش نه تنها براساس آزمایش و تجربه
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 21
مصرف بهینه کود، گامی در جهت خودکفایی برنج
پنجشنبه 31/03/1386
تهیه و تحقیق فرشته مهدوی مهرداد پورعزیزیکارشناس ارشد زراعت و کارشناس ناظر طرح برنج کارشناس زراعت و اصلاح نباتات
مقدمهبرنج (Oryza sativa L.)، بعد از گندم مهمترین محصول زراعی و غذای بیش از نیمی از مردم جهان است (15). سطح زیر کشت برنج بعد از گندم بوده ولی از نظر کالری تولیدی از سایر غلات بیشتر می باشد (17). استان مازندران با 237 هزار هکتار سطح زیر کشت برنج، مقام اول را در کشور به خود اختصاص داده است. این اراضی با 5/4 تن شلتوک در هکتار 44 درصد از کل تولید کشور را دارا می باشند. ارقام محلی 136 هزار هکتار و ارقام پرمحصول 101 هزار هکتار از اراضی را به خود اختصاص داده که عمدتاً طارم و ندا می باشد (15). نیاز ارقام مختلف برنج به عناصر غذایی متنوع بوده و با کم و بیش تفاوتهایی به بیش از 16 عنصر غذایی نیازمند است. لذا با عنایت به توان پتانسیل حاصلخیزی خاکهای شالیزاری، کسری این عناصر به نسبتی که مورد نیاز برنج می باشد بایستی در اختیار گیاه برنج گذاشته شود (17). در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای در حال پیشرفت که با افزایش جمعیت مواجه اند ضرورت دارد که به توسعه بخش کشاورزی بیش از پیش توجه شود زیرا بایستی برای تأمین مواد غذائی و ارتقاء کیفیت آنها، ظرفیت تولید تا حد قابل توجهی افزایش یابد. این امر پس از بهبود و ارتقاء امر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی با اصلاح روشهای به نژادی و به زراعی و استفاده از نهاده های کشاورزی امکان پذیر است. دستیابی به افزایش بازدهی به روشهای مختلف امکان پذیر می گردد که ساده ترین راه آن استفاده بهینه از کودها در خاک می باشد (16). به عبارت دیگر مصرف بهینه کود به عنوان یکی از عوامل محدود کننده، نقش کلیدی در افزایش عملکرد برنج ایفاء می کند (17).علی رغم آن که استفاده از کودهای شیمیائی در سه دهه گذشته مؤفقیت های چشمگیری را در افزایش محصولات کشاورزی مخصوصاً برنج داشته ولی، به دلیل عدم رعایت مصرف بهینه کود و نیز عدم توجه به مسائل زیست محیطی، تداوم مصرف نامتعادل کودها اثرات تخریبی بر جای گذاشته است که از جمله این اثرات سوء، تجمع نیترات در آبهای زیرزمینی و تجمع کادمیم در خاکهای شالیزاری و دانه برنج می باشد (16).بررسی میانگین مصرف کودهای شیمیائی در جهان نشان می دهد که نسبت مصرف نیتروژن (N)، فسفر (P2O5) و پتاسیم (K2O) به ترتیب برابر 100، 50 و 40 می باشد در حالی که این نسبت در ایران در سال 70، برابر 100، 110 و 3 بوده و در سال 78 در اثر تلاش برای بهینه سازی مصرف کود به 100، 50، 20 بعلاوه 2 درصد کودهای محتوی عناصر ریزمغذی تغییر یافته است. از طرفی میانگین مصرف کودهای اوره و فسفات در اوایل دهه 70 به ترتیب برای استان مازندران 117 و 155 و برای استان گیلان 131 و 80 کیلوگرم در هکتار در اراضی شالیزار برآورد شده است (17).ارقام ذکر شده بیانگر این است که در ایران مصرف نامتعادل کودهای شیمیائی و عدم استفاده بهینه از آنها به دلیل رایج نبودن آزمون خاک و تجزیه گیاه از عواملی هستند که در آلودگی محیط زیست نقش دارند (16). با توجه به مراتب فوق، تمرکز بر افزایش تولید در واحد سطح مهمترین راهبرد کشور در امر کشاورزی می باشد تا کلیه عوامل مؤثر در تولید بکار گرفته شود. در بیانیه جهانی غذا، حاصلخیزی خاک به عنوان کلید امنیت غذایی و کشاورزی پایدار عنوان گردیده و مطالعات فائو و محققین مؤسسه تحقیقات خاک و آب نشان داده است که در برنامه کودی تا 60 درصد افزایش تولید در اثر مصرف بهینه کود بوده است (3 و 6). لیکن در کنار تجربه های حاصله برای تحقق پایداری حاصلخیزی خاک و مصرف بهینه کود، از هم اکنون بایستی تدابیری اندیشیده شود تا در آینده بتوان ضمن حفظ محیط زیست و پایداری تولیدات کشاورزی، نیاز غذایی جمعیت رو به افزایش را بطور کمی و کیفی تأمین نمود (3، 6 و 7). با رعایت اصول صحیح مصرف کود می توان به افزایش عملکرد در واحد سطح، بهبود کیفیت، غنی سازی، تولید بذرهای قوی از نظر جوانه زنی و رشد اولیه برنج، افزایش استحکام و در نتیجه کاهش مصرف سموم شیمیائی، افزایش مقاومت برنج در برابر آفات و بیماریها، زودرسی برنج، کاهش آلودگی منابع آبی و خاکی و بهبود سطح سلامت جامعه دست یافت (17).اثرات اقتصادی مصرف کودکود یکی از مهمترین عوامل تولید محصول برنج است. استفاده از کود از سال 1900 میلادی به بعد، موجب افزایش محصول در جهان گردیده و کشور ژاپن از جمله کشورهایی است که از کود نهایت استفاده را می نماید. کود قادر است به میزان محصول بیفزاید ولی این افزایش محصول تابع عواملی از قبیل نحوه مصرف کود، مقدار مصرف، شرایط اقلیمی و اکولوژیکی خواهد بود. همانطور که کود باعث بالا رفتن میزان محصول می شود ولی استفاده بیش از اندازه توصیه شده و نیز کاشت ارقامی که پاسخ مثبت به معرفی کود نمی دهند، هر کدام از این عوامل به ترتیب 20 تا 50 درصد و 20 تا 40 درصد می تواند در کاهش محصول مؤثر باشند (1). در برنجکاریهای مازندران در شرایط معین و متداول سایر عوامل (نوع رقم، مقدار آب، ... ) افزایش تولید ناشی از مصرف کود می تواند طیفی از صفر تا 100 درصد را شامل گردد. دو نکته مهم در مصرف کود که باید مورد توجه قرار گیرد مصرف مقادیر مناسب کود بر اساس درجه حاصلخیزی خاک و مصرف متعاذل کود می باشد (10). به عبارت دیگر مصرف بهینه کود در گرو مصرف کارآمد (دارای راندمان بالای استفاده از کود) و مصرف متعادل (تأمین نیاز تمامی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه) آن می باشد (6). بنابراین با تنظیم مقدار مصرف کود بر اساس نیاز گیاه (نوع رقم)، آزمون خاک و افزایش راندمان
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 59
فصل اول - کلیات برنج
مبدا و تاریخچه برنج در جهان و ایران
تعیین نقطه یا نقاطی از جهان که در آن برنج بوجود آمده است در حال حاضر فوق العاده مشکل می باشد . می توان قبول نمود که ارقام زراعی از ارقام وحشی آن جدا شده اند . با قبول این موضوع باید دید که ارقام وحشی امروزه در کدام قسمت دنیا به طور فراوان وجود دارند . بین این مناطق دو منطقه اهمیت به خصوصی دارند یکی اسیا و دیگری آفریقا این دو منطقه را بایستی محل پیدایش برنج محسوب نمود . محل پیدایش برنج را در قاره اسیا جنوب شرقی اسیا و هندوستان و در قاره افریقا غرب این قاره می دانند .
زراعت برنج شاید قدیمیترین زراعت در اسیا باشد . سالها قبل از اینکه شواهد تاریخی از تمدن بشری وجود داشته باشد کشت ان متداول بوده است . قدیمی ترین مدارکی که در مرود کشت برنج بدست امده مربوط هب پنج هزار سال قبل می باشد . برنج در ازمنه بسیار قدیم از جنوب شرقی آسیا به مالایا فیلیپین و چین راه یافته و یک قرن قبل از میلاد از چین یا هندوستان وارد ژاپن شده است .
کشت برنج از دوره هخامنشی که قسمتی از هندوستان هم جزء امپراطوری بزرگ ایران به شمار می رفت از رود سند گرفته تا رود هرات هر جا که آب ففراوان و هوای گرم وجود داشته کم و بیش کاشته می شد . در عهد اشکانیان در سواحل بحر خزر ( گیلان و مازندران ) و خراسان کنونی برنج کشت می شده است .ز راعت برنج از ایرانیان به یونانیان آموخته شد و توسط اعراب هم به اروپا برده شد .
گیاه شناسی برنج
برنج گیاهیست از راسته غلاف داران Glumi flower تیره ( خانواده ) غلات Gramineae زیر تیره Oryzoideae و از جنس Oryza و دارای 24 = n 2 کروموزوم می باشد . که جنس Oryza دارای 20 تا 25 گونه می باشد . در تکوین ارقام زراعی برنج آسیا گونه O.Sativa و در تکوین ارقام زراعی آفرقا گونه O.glaberrima نقش مهمتر اساسی تری دارند . بخش زیرین برگ گونه O.sativa دارای کرک و در گونه O.Glaberrima بدون کرک است . خوشه در O.Sativa دارای محرهای ثانویه بوده ولی در O.glaberrima بدون محورهای ثانویه می باشد
شکل 1-1– مقایسه خوشه برنج گونه O.Sativa
اکثر برنج های مورد کشت ممالک مختلف دنیا از گونه O.Sativa می باشند که به علت گستردگی کشت در نقاط مختلف جهان به دلیل شرایط متفاوت اب هوائیو جغرافیایی به سه تیپ یا زیر گونه هندی Imdoca ژاپنی Sino – Japonica و جاوه ای Javanica تقسیم می شوند جدول 1-1 و شکل 1-2.
جدول 1-1- مشخصات عمومی سه تیپ مختلف برنج گونه O.Sativa
مشخصات
تیپ ژاپنی
Japonica
تیپ هندی
Indica
تیپ جاوه ای
Javanica
شکل دانه
کوتاه و گرد
دراز
بزرگ
ریزش
به سختی ریزش می کنند
به آسانی ریزش می کنند
به سختی ریزش می کنند
عرض برگ
باریک
پهن
پهن
رنگ برگ
سبز تیره
سبز روشن
سبز روشن
تعداد پنجه
متوسط
زیاد
کم
طول گیاه
کوتاه
بلند
بلند
بافت
سخت
نرم
سخت
مقاومت به سرما
مقاوم
غیر مقاوم
نیمه مقاوم
مقاومت به خشکی
غیر مقاوم
کمی مقاوم
مقاوم
درصد آمیلوز
پائین
بالا
متوسط
گونه های O.glaberrima بیشتر در غرب و مرکز آفریقا کشت می شود .
شکل 1-2- تیپ های مختلف برنج در دنیا
سطح زیر کشت و تولید برنج جهان و ایران
از انجائی که برنج از عرض 53 درجه شمالی تا عرض 35 درجه جنوبی و از نر ارتفاع تا 2600 متری از سطح دریا در کوههای هیمالیا تحت شرایط متنوع خاکی ( شور قلیا پیت ) و تحت شرایط متفاوت عمق آب و در رژیمهای متفاوت دمایی تولید می شود سطح کشت ان سال به سال افزوده گشته به طوریکه در سال 1997 سح کشت آن به 150 میلیون هکتار و تولید شلتوک آن در حدود 570 میلیون تن بوده است که با احتساب ضریب 62 % درصد به برنج در حدود 342 میلیون تن برنج بدست آمده است .
سطح زیر کشت تولید و مصرف سرانه برنج قاره های جهان
قاره آسیا:
حدود 90 % سطح زیر کشت ف 90 % تولید و 90 % مصرف برنج جهان را داراست . مصرف سرانه برنج در قسمتهای جنوب شرقی آسیا در حدود 100 کیلوگرم است