ستون در معماری هخامنشی و یونان و مصر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

وزارت علوم و تحقیقات و فناوری

مؤسسۀ آموزش عالی جهاد دانشگاهی استان یزد

دانشکدۀ هنر اردکان

موضوع تحقیق:

نگاهی تطبیقی به عنصر ستون در معماری هخامنشی و یونان و مصر

استاد مربوطه:

جناب آقای اشعاری

تهیه و تنظیم:

نرگس توسلی، مریم جوکاران، ملیحه صالحی

اعظم موسوی، رضوان میرمحمدی

زمستان 87

نگاهی تطبیقی به عنصر ستون در معماری هخامنشی و یونان و مصر

مقـــدمه :

در ناحیه جنوبی ایران و در شمال خلیج فارس، ایالتی واقع شده بود که در روزگار باستان ”پارس“ نامیده می‌شد، که از آغاز دوره اسلامی مرکز آن شهر شیراز بوده است. در این منطقه از ایران سلسله‌ای به نام هخامنشیان به قدرت رسیدند توانستند سالها بر بخش بسیار مهمی از جهان فرمانروایی کنند. ”هخامنشیان از مهارت هنرمندان و صنعتگران ممالک زیر فرمان خویش بهره می‌گرفتند. از این جهت در آثار معماری و صنعت این دوره تأثیر سایر ملل نیز دیده می‌شود. شاهان هخامنشی در مراکز حکومت خود... اقدام به ساختن کاخهای بزرگ و زیبایی کردند که پس از گذشت 25 قرن هنوز بقایای آنها محکم و استوار باقیمانده‌اند. ستونها و سرستونهای باقیمانده از پایتختهای هخامنشیان نمونه بارزی است که ما را با هنر معماری و حجاری این دوره آشنا می‌کند. سرستونها غالباً به شکل مجسمه شیر، اسب، گاو، عقاب و حیوانات تلفیقی مانند سر انسان و تن گاو وبال عقاب و گوش گاو هستند.“

در این مقاله سعی شده است تا با نگاهی به یکی از مهم‌ترین عناصر معماری در بناهای اصلی ساخته شده در طول فرمانروایی سلسله هخامنشی یعنی ستون و زیرستون، و نمونه‌های مشابه در معماری دوره کلاسیک یونان و مصر باستان عظمت یادگارهای ایران باستان نماینده شود. بنا براین، جریان بررسی آثار از یونان و مصر آغاز شده و با بررسی ستون‌ها و سرستون‌های تخت جمشید و مجموعه‌های مشابه آن و مقایسه مختصر تمام مجموعه پایان می‌یابد.

یونان در دوران معاصر عصر هخامنشی در منطقه‌ای دورتر، اما مربوط به هخامنشیان، یونانیان نیز تمدن و معماری خاص خود را برپا کرده بودند. یونانی‌ها در این دوران که عصر کلاسیک هنر و معماری آنها به شمار می‌رود، معابدی بنا کردند چنان با شکوه و زیبا که هنوز هم مایه الهام معماران معاصر هستند. ”در معماری یونانی ستون عنصر اصلی شمرده می‌شد، یعنی ستون اصالت و اهمیت کل ساختمان را دارا بوده است.“ مهم‌ترین آثار معماری یونانی بنای معابد بوده است، زیرا معابد یکی از مراکز مهم در شهرها محسوب می‌شدند. ”معمولاً معابد بر تپه و یا شالوده‌ای بلند بنا می‌گردید تا از سایر ساختمان‌های شهر متمایز شود.“ این بلندی‌ها را در زبان یونانی آکروپلیس می‌نامند. آکروپولیس‌ها دژهایی بودند که یونانی‌ها در بلندی می‌ساختند و کاربردهای متعددی داشته‌اند: پناهگاه مردم در زمان جنگ، مسکن حکمرانان، و معبد و نیز مرکز عبادی و مرکز تجمع عمومی. آکروپولیس در شهر آتن یکی از مهم‌ترین آکروپولیس‌هاست. این مجموعه در حدود 450 پیش از میلاد پس از جنگ ایران احداث گردید. ساختمان‌ها و مجسمه‌های این منطقه به عنوان بهترین نمونه هنر و معماری یونان باستان به شمار می‌رود. از جمله ساختمان‌های مهم این بلندی عبارتند از: - معبد پارتنون (Parthenon): معبدی شکوهمند برای الهه آتن.

- ایوان: (دروازه ورودی مرمری) به عنوان ورودی اصلی آکروپولیس

- معبد ارکتیوم (Erechtheum): قهرمان، و بنا بر برخی روایات اسطوره‌ای یکی از خدایان تن، که جزئیات بسیار دقیقی دارد؛ و

- معبد نیکه (Nike): خدای بالدار پیروزی

ستون‌های یونانی در سه قسمت یا شیوه عمده دسته‌بندی می‌شوند: شیوه دوری (Doric) متعلق به سرزمین اصلی یونان، شیوه ایونی (Ionic) متعلق به آسیای میانه و جزایر دریای اژه، و شیوه کورنتی (Corinthian) ، که در اینجا به اختصار به توضیح آنها می‌پردازیم:

شیوه دوری: ساده‌ترین نوع ستون‌ها با این شیوه ساخته شده‌اند که شامل ستون‌هایی نیرومند، با سر ستونی ساده و تخت هستند. این شیوه در یونان و مناطق جنوب ایتالیا و سیسیل استفاده می‌شده است. این ستون‌ها دارای شیارهای 16 تا 25 تایی هستند . (بر خلاف شیارهای 48 تایی ستون‌های دروازه ملل تخت جمشید.) در این شیوه ستون‌ها زیرستون ندارند. و مستقیما بر روی یک زمینه

بقعۀ دانیال نبی شوش

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

مؤسسۀ آموزش عالی جهاد دانشگاهی استان یزد

دانشکدۀ هنر و معماری اردکان

موضوع تحقیق:

بقعۀ دانیال نبی شوش

استاد راهنما:

جناب آقای اشعاری

تهیه و تنظیم:

سهیلا کجباف والا

زمستان 86

بقعۀ دانیال نبی شوش

مقدمه

«در کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب که به سال 372 هـ ق تالیف شده است در بیان شهرهای ناحیت خوزستان از شوش چنین وصف شده است: شوش- شهریست تَوُنگر و جای بازرگانان و بارکده خوزستان است و از وی جامه و عمامه خز خزید و ترنج دست انبوی خیزد و تابوت دانیال نبی (ع) آنجا یافتند.»

«شهر شوش شانزدهمین شهری است که از آن در حدود العالم و اندر ناحیت خوزستان و شهرهای وی سخن رفته است، و پیش از آن، به شماره پانزده اندر همین ناحیت از شهر وندوشاوور سخن رفته است که: شهریست آ؟بادان و با نعمت بسیار و گور یعقوب لیث آنجاست.»

در اطراف شوش شهرهای دیگری بوده که اکنون هیچ اثری از آنها وجود ندارد این شهرها از نظر فاصله نسبت به شوش سنجیده می شده اند که تا صده اول اسلام رونق فراوانی داشته اند. نام تعدادی از این شهرها که در کتب اسلامی آمده به قرار زیر است:

بصنا، شهر کرخه، دورراسبی، کرخ میسن (میشان).»

وصف بنای بقعه دانیال نبی (ع) در شوش

«در زیرزمین بنای بقعه اطاقی با سقف ضربی کوهان شتری ساخته شده و با گچ اندود شده است و مقبره ای در وسط آن قرار دارد. بدنه های قبر با سنگ های زرد قدیمی بدون نوشته و لوح ساخته شده و سطحه ی فوقانی مکعب صندوقچه قبر از موزائیک جدید است که با سیمان کار گذاشته است. زیرزمین محل مقبره به ابعاد طول و عرض 3×7 متر به ارتفاع 80/1 متر است. از طرفین شمال و جنوب زیرزمین به وسیله ی چند پله کان کوتاه که قسمت جنوبی آن قدیمی است دو حفره ی نوگیر به داخل مقبره باز می شود و ممکن است این دو پله کان در طرفین زیرزمین به محل مقبره راه داشته است. چون در متون جغرافیائی مذکور است که محل مقبره در آب رودخانه ی شاوور بوده، یا زیر پل بوده، یا در کنار رود نهاده شده بود.

بنای بارگاه که روی زیرزمین واقع است اطاقی است که ضریح در آن قرار دارد و اکنون سقف آن آینه کاری شده و دارای دو ایوان در اضلاع شمالی و جنوبی است که در واقع نمازخانه ی بقعه است و یک ایوان در ضلع شرقی وجود دارد که ایوان کفش کن است. شکل چهار طاق اطراف بقعه ی ضریح به شکل قدیمی هلالی رومی کوتاه در اطراف ضریح آهنین باقی مانده است. در ایوانها طاقها پیش و پس و به شکل طاق بندی ناحیه ی دزفول و شوشتر ساخته شده اند. در ایوان شرقی پنج طاق که چهار تای آنها با طاق رومی هلالی است به چشم می خورد.

در ورودی به محل اتاق ضریح اکنون رو به شرق است و در ورودی به حیاط نیز رو به مشرق است. ولی به نظر می رسد که در زمانهای پیشین در بنا از جانب جنوب بدرون شبستان که محل مقبره است باز می شده است. در ایوان شرقی یک سنگ با خط نسبتاً قدیمی که روی آن است زیارتنامه ای است که تاریخ 1347 دارد و در ایوان سمت راست بقعه واقع است.

و بر فراز آن یک سنگ قبر زردرنگ نصب شده است که سنگی قدیمی است ولی خوانا نیست و کلمات حسن و حسین و فاطمه و ا... و محمد و علی در یک نیم دایره در وسط آن خوانده می شود.

اطاق بقعه ی محل ضریح 7×متر و گنبد درست در وسط اطاق روی یک کثیرالاضلاع هشت گوش قرار دارد.

در پیشانی گوشواره ی سمت چپ ایوان ورودی و در مدخل کفش کن، از داخل لوحه ئی با خط خوش فارسی نصب است که تاریخ آن 23 شهر شعبان 1342 است.»

گنبد اُرچین

شاید بتوان گنبد را حاصل طاقهای قوس شکل با قاعده مستطیل از مقابر عیلامی در چغازنبیل دانست، (1300- 1100 ق م) که در دوره های بعد این قوسها گسترش یافته و تبدیل به قوسهایی با قاعده دایره ای می شود.

این قوسهای کوچک به شکل عرقچین، همان گنبدهای ابتدایی در معابد و آتشکده هایی مانند آتشکده نیاسر و ... هستند.

بتن خودتراکم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

معرفی بتن خودتراکم (SCC) و تحقیقات انجام شده در مورد آن در ایران

بتن خودتراکم (Self Compacting Concrete) یک فن آوری نوپا در عرصه ساخت و ساز دنیاست. این نوع بتن که کارایی بسیار بالایی دارد میتواند تحت اثر وزن خودش و بدون جداشدن دانه ها در میان انبوه اجزای سازه ای جریان یابد. به عبارت دیگر این نوع بتن بدون نیاز به لرزاننده (ویبره) و به خاطر وزن خودش متراکم میشود. با توجه به فراگیرشدن این صنعت در دنیا و روی آوردن دست اندرکاران عرصه ساخت و ساز به استفاده از بتن خودتراکم، بر آن شدیم تا در طی یک روند ادامه دار به معرفی و ذکر نتایج تحقیقات انجام شده در مورد آن بپردازیم.

تاریخچهبرای ایجاد سازه های بتنی بادوام، به تراکم کافی تأمین شده توسط نیروی کار ماهر نیاز است. بحران کاهش نیروی کار ماهر در صنعت ساخت و ساز ژاپن در اوایل دهه 80 میلادی از یک سو، تراکم نامناسب ناشی از افزایش حجم آرماتورهای مصرفی به منظور بهبود عملکرد سازه ای و همچنین تمایل به استفاده از آرماتورهای با قطر کمتر به منظور کنترل ترک خوردگی از طرف دیگر باعث کاهش کیفیت کارهای اجرائی انجام گرفته گردید[1]. این موضوع برای چندین سال مورد بحث و بررسی قرار گرفت تا اینکه نظریه بتن خودتراکم (Self Compacting Concrete) به عنوان راه حلی برای رفع مشکل دوام سازه های بتنی توسط Okamura در سال 1986 مطرح گردید]1[بتن خودتراکم (SCC)، بتنی است که تحت اثر وزن خود متراکم شده و نیاز به هیچ لرزاننده (ویبره) ای برای ایجاد تراکم ندارد. این مسأله باعث صرفه جویی اقتصادی و کاهش زمان ساخت و ساز و در نتیجه بالارفتن راندمان نهایی می شود. بتن خودتراکم با عمر کمتر از 20 سال زمینه‌ساز حل بسیاری از مشکلات سازه های بتنی به خصوص در مقاطع با تراکم زیاد میلگرد گردیده است. از دیگر خصوصیات ویژه این بتن می توان به کارایی بالا، مقاومت زیاد در برابر جداشدگی و تسریع در عملیات ساخت و ساز اشاره کرد. چنین مشخصاتی باعث شده است تا کاربرد آن به خصوص در اعضا با تراکم بالای آرماتور روز به روز بیشتر گردد.

بتن خودتراکم علاوه بر استفاده فراوانی که در سازه های با تراکم بالای آرماتور دارد گاهی نیز بصورت غیرمسلح، مثلاً در خاکریزها مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای دیگر استفاده از آن می توان به کاهش آلودگی صوتی ناشی از سر و صدای لرزاننده ها، کاهش نیروی انسانی، جلوگیری از بیماریهای ناشی از استفاده از لرزاننده ها و حفظ سلامت کارگران و بالارفتن کیفیت محصولات نهایی اشاره کرد.در مقایسه با ژاپن، تحقیقات در اروپا و آمریکا چندی پیش آغاز گردیده و در حالیکه اکنون در ژاپن به بتن خودتراکم از نقطه نظر بتن با مقاومت بالا نگاه می شود، در اروپا بتن خودتراکم با مقاومت متوسط همچنان مورد نظر می باشد. این در حالی است که تا قبل از شروع فعالیت ها در بخش مهندسی عمران دانشگاه شهید باهنر کرمان، در ایران هیچگونه گزارش تحقیقاتی در مورد چنین بتن هایی مشاهده نشده بود.در بخش مهندسی عمران دانشگاه شهید باهنرکرمان، تحقیقات در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد سازه در مورد طراحی، ساخت و بررسی بعضی خواص مکانیکی بتن خودتراکم زیر نظر استاد راهنمای پایان نامه (نگارنده) آغاز گردید و در دفاع از پایان نامه مزبور از داوری اساتیدی چون دکتر رمضانیانپور و دکتر فدائی بهره گرفته شد.

در حال حاضر تعدادی از دانشجویان کارشناسی ارشد بخش مزبور مشغول بررسی خواص آزمایشگاهی و تئوریک بتن های خودتراکم با مقاومت بالا (HSSCC) بوده و تعداد دیگری از دانشجویان ارشد به طور همزمان درگیر تحقیق در مورد نانو بتن ها (nano-concrete)، از دو دیدگاه تکنولوژی بتن و سازه می باشند. بمنظور استفاده بیشتر از یافته های تحقیقاتی علاقمندان می توانند به مقالات [2,3,4,5]مراجعه نمایند.

از پروژه های مطرحی که در ساخت آنها از بتن خودتراکم استفاده شده، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

برج Landmark: این برج با 296 متر ارتفاع و 70 طبقه مرتفع ترین برج در ژاپن بوده و در یوکوهاما واقع شده است. برای پرکردن 66 ستون در نه طبقه ابتدایی آن از بتن خودتراکم استفاده شده است. در این پروژه مجموعاً m3885 بتن مصرف شده است.

2- پل معلق Akashi-Kaikyo: این پل به طول 3.910 کیلومتر بلندترین پل معلق جهان می باشد و در سال 1998 افتتاح شده است. در این پروژه حدود m3290000 بتن خودتراکم استفاده شده و در نتیجه 20 درصد در زمان ساخت و ساز صرفه¬جویی شده است.3- منبع گاز :LNG در دیواره های این منبع که در ازاکای ژاپن قرار دارد m312000 بتن خودتراکم استفاده شده است. با کاربرد این بتن، برای دیواری به ارتفاع 38.4 متر، تعداد قطعات (lots) از 14 به 10، تعداد کارگرها از 150 به 50 نفر و زمان اجرا از 22 ماه به 18 ماه کاهش یافت.

در ادامه به طور خلاصه به معرفی بیشتر چنین بتنی پرداخته شده است.

طرح اختلاط

در حال حاضر سه شیوه مختلف برای تولید SCC در نظر گرفته می شود. در مقایسه با بتن معمولی (NC) برای تولید SCC در شیوه اول، میزان مولد پودری افزایش پیدا می کند، درحالت دوم از مواد لزج کننده استفاده می شود و در حالت سوم ترکیبی از دو حالت قبل بکار گرفته می شود. لازم به یادآوری است، میزان فوق روان کننده مصرفی نسبت به بتن معمولی در هر سه حالت افزایش می یابد.

ویژگیهای بتن خودتراکم تازه

در حال حاضر معیار جهانی استانداری برای پذیرش بتن SCC وجود ندارد. با این وجود، چند آزمایش که بارها در گزارشات تکرار شده اند به عنوان آزمایشات مورد قبول برای سنجش ویژگیهای بتن تازه خودتراکم در نظر گرفته می شود.

1-آزمایش جریان اسلامپ (Slump flow test)

این آزمایش توسط انجمن مهندسین عمران ژاپن به منظور ارزیابی قابلیت تغییرشکل بتن تحت وزن خود بدون حضور هیچ قیدی بجز اصطکاک صفحه جریان براساس اصول آزمایش مخروط اسلامپ

اکتشاف دره میانه ملایر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

شرکت تحقیقات و کاربرد مواد معدنی

گزارش اکتشاف مرحله اول طرح

فلدسپات دره میانه ملایر

تقاضا: شماره 1148، تاریخ 13/8/85

پروانه اکتشاف شماره ......................................

تاریخ ...../....../.........

اعضای طرح اکتشاف:

محمد پایداری

ناصر روستایی حسین آبادی

محمد سبزیانی

تهیه کننده: محمد پایداری

تاریخ: 4/9/85

شرکت تحقیقات و کاربرد مواد معدنی

گزارش اکتشاف مرحله اول

فلدسپات دره میانه ملایر

تقاضا: شماره 1148 ، تاریخ 13/8/85

پروانه اکتشاف شماره .............................

تاریخ ....../....../.........

اعضای طرح اکتشاف:

محمد پایداری

ناصر روستایی حسین آبادی

محمد سبزیانی

تهیه کننده: محمد پایداری

تاریخ: 4/9/85

فهرست مطالب

1- مقدمه

2- کلیات

2-1- موقعیت جغرافیایی

2-2- راههای دسترسی

2-3- شرایط اقلیمی

2-4- ژنومورفولوژی

3- زمین شناسی

3-1- زمین شناسی عمومی

3-2- زمین شناسی منطقه

3-2-1- چینه شناسی

3-2-2- ماگماتیسم

3-2-3- دگرگونی

3-2-4- تکتونیک

3-2-5- آلتراسیون

4- زمین شناسی اقتصادی

5- عملیات اکتشاف انجام شده

5-1- ........

5-2- ........

6- عملیات اکتشافی مرحله بعد

6-1- ........

.........

7- پیشنهادات برای مراحل بعدی اکتشاف

7-1-

............

8- منابع و ماخذ

9- پیوست

فهرست شکل ها

شکل 1-

شکل 2-

شکل 3-

فهرست جدول ها

جدول 1-

جدول 2-

جدول 3-

جدول 4-

فهرست پیوست ها

1- مقدمه

نقش مواد معدنی در زندگی روزمره انسان برکسی پوشیده نیست، رابطه انسان با مواد معدنی و سنگ رابطه ای دیرینه است و این موضوع قدمتی را برابر با بوجود آمدن انسان بر روی کره خاکی دارد، بنابراین جستجو و کاوش برای بدست آوردن مواد مورد نیاز از دل سنگ و خاک اجتناب ناپذیر بوده، در این میان علم زمین شناسی و معدن نقش بسزایی در پی جویی و استخراج این مواد بعهده خواهند داشت.

شناخت کانیها و سنگ ها، خصوصیات و شرایط تشکیل آنها باعث خواهد گردید که الگوهای مختلفی برای کانسارها تهیه گردد و ندایی جویی آتی از هر کانسار باعث پایین آمدن زمان و هزینه اکتشافی خواهد گردید.

گذشت زمان و افزایش جمعیت باعث گردید، تا منابع معدنی سطحی با عیار بالا رو به اتمام گذارد و انسان برای رفع نیازهای خود به معادن زیرزمینی و معادنی که از عیار پایین تری برخوردارند روی آورد اما افزایش قیمت مواد معدنی و پیشرفت تکنولوژی این نقیصه را جبران نموده و بنابر عقاید برخی دانشمندان مواد معدنی هرگز پایان نخواهد داشت و همیشه منابع جدیدی کشف خواهد گردید.

گروه فلدسپاتها یکی از فراوانترین ترکیبات روی زمین بوده و بسیاری از سنگها حاوی یک یا چند ترکیب از این گروه می باشند. این ماده معدنی اغلب بصورت گرای یا لایه ای و بعضا

روش تحقیق

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 34

((عدم کنترل عوامل ناخواسته و کاهش روائی در تحقیقات تجربی))

چکیده: در این مقاله مفاهیم روائی داخلی و خارجی در تحقیق و نیز عوامل که عدم کنترل آن سبب کاهش ارزش روائی داخلی و خارجی تحقیق می شود، عرضه می شود و برای شناسایی عوامل مذکور، از تقسیم بندی و مطالعات کمپبل واشنلی، استفاده می شود

کلمات کلیدی: تحقیقات تجربی – روائی – متغیر مستقل

مقدمه

انتخاب و گزینش یک طرح ویژه، به نوع هدفهای تحقیق، نوع متغیرهایی که باید مورد دستکاری قرار بگیرند و به نوع شرایط و محدودیت هایی بستگی دارد که تحقیق باید در آن صورت پذیرد. به عبارت دیگر، انتخاب طرح تحقیقی، به مسائلی از قبیل: چگونگی گزینش آزمودنی ها برای گروههای تجربی و شاهد، چگونگی دستکاری متغیرهای بازیگر در موقعیت پژوهشی، چگونگی کنترل متغیرهای نامربوط و ناخواسته در موقعیت و چگونگی نوع تجزیه و تحلیل آماری که برای تعبیر و تفسیر روابط بین متغیرهای موجود در شرایط تجربی مورد استفاده قرار می گیرد، بستگی دارد.

در این تحقیق برای هر یک از انواع تحقیقات تجربی (مقدماتی، حقیقی، نیمه تجربی) سه طرح مورد بررسی قرار می گیرد و برای توصیف بهتر آنها از نشانه هایی نیز استفاده شده است که ذیلاً این نشانه ها را توضیح می دهیم:

X= نشانه ای برای وجود متغیر مستقل در تجربه است، نظیر روش ویژه ای از آموزش زبان فارسی (هنگامی که چند متغیر مستقل در تجربه وجود دارد، به Xها اندیسهایی عددی مانند و غیره داده می شود.)

(-)= نشانه ای برای عدم وجود متغیر مستقل یا عدم اجرای آزمون در تجربه است. به عبارت دیگر، خط تیره به جای هر عاملی که قرار بگیرد نمایانگر عدم حضور آن عامل در موقعیت تحقیق است.

T=نشانه ای برای استفاده از وسیله ای از سنجش و اندازه گیری که گاهی ممکن است به عنوان آزمونهای مقدماتی یا نهایی به کار رود، که در آن حالت اگر در طرح، سمت چپ متغیر مستقل قرار گیرد نماینده آزمون مقدماتی و اگر در سمت راست باشد نماینده آزمون نهایی است. (اگر در یک طرح، چند آزمون، چه مقدماتی و چه نهایی به کار رود به T ها اندیسهایی عددی مانند و غیره داده می شود.)

R= نشانه ای برای وجود گزینش تصادفی آزمودنی ها و تقسیم تصادفی آنان به گروههای تجربی و شاهد است. اگر در طرحی از طرحهای تحقیقی، این نشانه وجود نداشته باشد. این بدان معنی است که طرح مذکور از روش گزینش و تقسیم تصادفی آزمودنی ها بهره نگرفته است.

طرحهای تجربی مقدماتی

در گروه طرحهای تجربی مقدماتی می توان سه نوع طرح تجربی را که متاسفانه در مطالعات و تحقیقات تربیتی بسیار متداول است، شناسایی کرد. این طرحها در واقع طرح تجربی نیستند. در تحقیقات تجربی اساس کار بر کنترل و نظارت شدید از متغیرهای ناخواسته و مزاحم در حوزه پژوهش استوار است. اما در طرحهای تجربی مقدماتی اصولاً کنترل و بازبینی این عوامل وجود ندارد، یا اگر وجود داشته باشد، بسیار ناچیز است.

1-طرح آزمون نهایی و یک گروه آزمودنی

این طرح را با استفاده از نشانه هایی که ذکر آنها رفت می توان بدین شکل نمایش داد:

طرح آزمون نهایی و یک گروه آزمودنی

آزمون نهایی متغیر مستقل

گروه

T X

تجربی

این طرح، بدین گونه است که در آن گروهی از آزمودنی ها را در شرایطی قرار می دهند که به ظاهر فقط یک متغیر مستقل در آن وجود دارد. و پس از پایان دوره تجربه از آزمودنی ها برای تعیین میزان اثر متغیر مستقل، آزمونی به عمل می آوردند.

برای مثال، گروهی از دانش آموزان را در نظر بگیرید که محققی آنان را برای مدتی معین تحت شرایط آموزشی ویژه ای از درس تاریخ قرار می دهد و سپس در خاتمه، توسط آزمونی، پیشرفت آنان را در این ماده درسی اندازه می گیرد. در این جا، محقق توجهی به کنترل و نظارت بر عوامل ناخواسته در موقعیت تجربی ندارد، و احتمالاً سوالهایی مانند ((تا چه حد تجارب ویژه همزمان با آموزش این گروه، یا تجارب گذشته آنان و همچنین میزان انگیزه فراگیری آزمودنی ها در این تجربه دخالت داشته است؟))، برای او پیش نمی آید.

ویژگیهای طرح آزمون نهایی و یک گروه آزمودنی

1-به علت عدم کنترل و نظارت کامل بر عوامل کاهش دهنده ارزش روائی داخلی تحقیق مانند تاریخ، بلوغ و گزینش، یافته ها و نتایج، این دست از تحقیقات روائی داخلی با اعتباری ندارد.