تزئینات در مسجد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

کاشی کاری :

هنرکاشی سازی و کاشی کار که بیش از همه در تزئین معماری مساجد ایران و دیگر بناهای تاریخی به کار رفته ، همانند سفال گری ، از گذشته های بسیار دور تا به امروز، بیانگر ذوق ، مهارت و سلیقه هنرمندان ایرانی است . طرح های ساده هندسی ، خطوط منحنی ، نیم دایره ها ، مثلث ها ، خط موازی که خط عمودی برآنها رسم شده ، نقشهای متنوع گل و گیاه و برگ و حیوانات که با الهام از طبیعت شکل گرفته اند و نیز خطوط گوناگون فارسی که با کاشی برای مساجد ساخته و نصب شده ، توازن و رنگ و جلای ویژه ای به بناهای مساجد داده است .

در دوره اسلامی ، کاشی کاران ایرانی چون دیگر هنرمندان ایرانی ، درتزئین مساجد پیش قدم بودند و این هنر را از مسجد العبید سالهای نیمه دوم هزاره دوم هجری قمری اولین مسجد کاشی کاری شده تا دورترین نقاط جهان یعنی اسپانیا برده اند.

هنرمندان ایرانی ، از ترکیب کاشی ها با رنگ های مختلف ، به نوعی کاشی کاری معرق دست یافته اند و خشت های ساده و یک رنگ دوره های پیش از اسلام را با رنگهای متنوع آمیخته اند و سرانجام از کاشی هفت رنگ برای آرایش مساجد ایرانی بهره گرفته اند. همچنین از ترکیب کاشی های ساده با تلفیق آجر و گچ نوعی کاشی معقلی پدید آمده است. بدین ترتیب از قرن پنجم ه.ق به بعد کمتر مسجدی را میتوان سراغ گرفت که با یکی از سه روش معرق کاشی ، معقلی و یا هفت رنگ آراسته نشده باشد.

از دوره سلجوقیان به بعد ، از کاشی های زرین فام منقش به تصاویر گیاه بارنگهای لاجوری و فیروزه ای و یا درحاشیه کاشی های ستاره ای شکل مزین به آیات قرآن و اشعار و تاریخ ساخت ، استفاده کرده اند.

کاشی های طلایی نیز نوع دیگری از کاشی های کم نظیری است که در تمام سطح آنها با طلای خالص طراحی ها و خطوط نازک بوجود آمده کاشی های لعاب سفید با رگه های لعاب لاجوردی و فیروزه ای و یا قرمز در ساخت مساجد مورد استفاده واقع شده است . کاشی معرق که فراوانترین کاربرد را در تزئین مساجد داشته عبارت از آجرهای مربع شکل که پهلوی آنها 18 سانتی متر بوده و سطح آجر با خطوطی هندسی تقسیم شده بود و سپس قسمتهای گرد را لعاب فیروزه ای یا لاجوردی می زدند. در میان پاره ای از قسمتهای لعاب دار ، شاخه های گل برجسته بدون لعاب نیز رسم شده است . نقوش این کاشی ها مکمل یکدیگرند و در اتصال آنها هم از روش معرق کاری استفاده کرده اند. نوع دیگر از کاشی های ساده با لعاب یک رنگ لاجوردی ، سفید و فیروزه ای با اشکال مربع ، مثلث ، شش ضلعی و با اندازه های مختلف نیز که گه گاهی بر روی لعاب آنها نقاشی شده و یا نقش برجسته ایجاد شده در تزئین مساجد به چشم می خورد.

تیتوس بورکهارت در (کتاب ، هنر اسلامی ) در رابطه با تمثیل کاشی کاری چنین نقل می کند :

« بهشت بهاری است جاودان و باغی است پیوسته شکوفان و شاداب از جویبارهای روان و تباهی ناپذیر و همچون کانی های گرانبها وبلور و زر ، هنر ایرانی به ویژه آرایش مساجد دوره صفوی این دو صفت را در خویش فراهم ساخته اند. حالت شفافیت و بلورگونه مورد بحث در خلوص و آشکاری خطهای ساختمانی و جلوه کامل اتاقها و آزایش و زینت های نمودار شده با خطهای عمود برهم نشان داده است وبهار آسمان گونه با گلها و رنگهای شاداب و چشمگیر کاشی لعابی جلوه می کند»1

از یک نوع کاشی یکرنگ نیز معماران ایرانی از اوایل دوره اسلامی برای پوشش آجرکاری مساجد بهره گرفته اند. در این نوع کاشی ها ، رنگ آ‌بی فیرزوه ای برترین رنگ بوده و چون نشاندن نگین انگشتری ، از تکه های رنگ کاشی با اشکال هندسی و در اندازه های مختلف ، میان آجرهای قالب زده و یا در بین آجرهای تزئینی به صورت کتیبه های کوفی قرار گرفته اند.

از نمونه کاشی های لعاب دار یکرنگ اولیه میتوان از دو قطعه کاشی باقی مانده از یک کتیبه متعلق به موزه ملی ایران یاد کرد که از یکی از شهرهای معروف دوره اسلامی یعنی جرجان به دست آمده و تاریخ آن اواخر قرن چهارم ه.ق است . ازکاشی با تلفیق آجر نیز استفاده شده است . شیوه این نوع تزئین معماری در مساجد اسلامی ، همانند شیوه آجر و کاشی یکرنگ بوده با این تفاوت که به جای کاشی یکرنگ از کاشیهای الوان استفاده شده است . تلفیق آجر و کاشی درمساجد اسلامی ، به طور کلی به صورت حرکت زیبای شطرنجی شکل می گرفت و ارزش ویژه ای به معماری اسلامی ایران بخشیده است .

از نوع کاشی موسوم به قازماقازی نیز در آرایش مساجد استفاده شده است . در دوره تیموری ، کاشی بیشتر ساخته می شد و این نوع کاشی صورت شش گوشه و رنگ سبز چمنی داشته است . نمونه آن را میتوان در گنبد خانه مسجد شاه مشهد مشاهده کرد . بر روی این نوع کاشی تزئینی با آب طلا و کلماتی به صورت خط بنایی که اکنون اثراتی از آن باقی مانده کار می شده است . بیش تر این نوع کاشی در قسمتهای از اره و اسپرها مساجد برای زیبایی بیشتر به کار می رفت .

شیشه های رنگین :

در معماری اسلامی ، شیشه به عنوان یکی از تزئینات با رنگهای مختلف در تزئینات در و پنجره های سنتی کاربرد داشته است . شیشه گری بعد از صنعت حصیر بافی و سفال گری ، قدمت دیرینه ای دارد شیشه از قدیم تا به امروز نقش مهمی در تزئین مساجد داشته و پیشرفتهای عملی نیز در کیفیت آن تاثیر گذار بوده است .

در ایران نیز شیشه گری سابقه دیرینه دارد و از این هنر در مراحل مختلف برای ساخت اشیاء و لوازم ساده از ظرف گرفته تا شمعدانها و چراغها ، از شیشه استفاده شده است . از زمانی که اسلام در ایران رواج یافت ، ساخت شیشه های رنگی در ایرانی متداول شد. پس ازحمله مغول رونق این هنر از بین رفت و درعوض کاشی کاری رونق گرفت . دز زمان تیمور رواج شیشه گری قابل توجه است و تعدادی از شیشه گران نیز برای تزئین مساجد در بخشهای شیشه خور ، به مصر و سوریه عزیمت کردند. در عصر صفویه نیز شیشه گری در اصفهان رونق گرفت . شیشه های ایرانی ابتدا مات و نیمه شفاف یا سفید رنگ بوده و سپس ایرانیان توانستند شیشه های بلورین وشفاف بسازند و در نیشابور به انواع شیشه

تزئینات در مسجد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

کاشی کاری :

هنرکاشی سازی و کاشی کار که بیش از همه در تزئین معماری مساجد ایران و دیگر بناهای تاریخی به کار رفته ، همانند سفال گری ، از گذشته های بسیار دور تا به امروز، بیانگر ذوق ، مهارت و سلیقه هنرمندان ایرانی است . طرح های ساده هندسی ، خطوط منحنی ، نیم دایره ها ، مثلث ها ، خط موازی که خط عمودی برآنها رسم شده ، نقشهای متنوع گل و گیاه و برگ و حیوانات که با الهام از طبیعت شکل گرفته اند و نیز خطوط گوناگون فارسی که با کاشی برای مساجد ساخته و نصب شده ، توازن و رنگ و جلای ویژه ای به بناهای مساجد داده است .

در دوره اسلامی ، کاشی کاران ایرانی چون دیگر هنرمندان ایرانی ، درتزئین مساجد پیش قدم بودند و این هنر را از مسجد العبید سالهای نیمه دوم هزاره دوم هجری قمری اولین مسجد کاشی کاری شده تا دورترین نقاط جهان یعنی اسپانیا برده اند.

هنرمندان ایرانی ، از ترکیب کاشی ها با رنگ های مختلف ، به نوعی کاشی کاری معرق دست یافته اند و خشت های ساده و یک رنگ دوره های پیش از اسلام را با رنگهای متنوع آمیخته اند و سرانجام از کاشی هفت رنگ برای آرایش مساجد ایرانی بهره گرفته اند. همچنین از ترکیب کاشی های ساده با تلفیق آجر و گچ نوعی کاشی معقلی پدید آمده است. بدین ترتیب از قرن پنجم ه.ق به بعد کمتر مسجدی را میتوان سراغ گرفت که با یکی از سه روش معرق کاشی ، معقلی و یا هفت رنگ آراسته نشده باشد.

از دوره سلجوقیان به بعد ، از کاشی های زرین فام منقش به تصاویر گیاه بارنگهای لاجوری و فیروزه ای و یا درحاشیه کاشی های ستاره ای شکل مزین به آیات قرآن و اشعار و تاریخ ساخت ، استفاده کرده اند.

کاشی های طلایی نیز نوع دیگری از کاشی های کم نظیری است که در تمام سطح آنها با طلای خالص طراحی ها و خطوط نازک بوجود آمده کاشی های لعاب سفید با رگه های لعاب لاجوردی و فیروزه ای و یا قرمز در ساخت مساجد مورد استفاده واقع شده است . کاشی معرق که فراوانترین کاربرد را در تزئین مساجد داشته عبارت از آجرهای مربع شکل که پهلوی آنها 18 سانتی متر بوده و سطح آجر با خطوطی هندسی تقسیم شده بود و سپس قسمتهای گرد را لعاب فیروزه ای یا لاجوردی می زدند. در میان پاره ای از قسمتهای لعاب دار ، شاخه های گل برجسته بدون لعاب نیز رسم شده است . نقوش این کاشی ها مکمل یکدیگرند و در اتصال آنها هم از روش معرق کاری استفاده کرده اند. نوع دیگر از کاشی های ساده با لعاب یک رنگ لاجوردی ، سفید و فیروزه ای با اشکال مربع ، مثلث ، شش ضلعی و با اندازه های مختلف نیز که گه گاهی بر روی لعاب آنها نقاشی شده و یا نقش برجسته ایجاد شده در تزئین مساجد به چشم می خورد.

تیتوس بورکهارت در (کتاب ، هنر اسلامی ) در رابطه با تمثیل کاشی کاری چنین نقل می کند :

« بهشت بهاری است جاودان و باغی است پیوسته شکوفان و شاداب از جویبارهای روان و تباهی ناپذیر و همچون کانی های گرانبها وبلور و زر ، هنر ایرانی به ویژه آرایش مساجد دوره صفوی این دو صفت را در خویش فراهم ساخته اند. حالت شفافیت و بلورگونه مورد بحث در خلوص و آشکاری خطهای ساختمانی و جلوه کامل اتاقها و آزایش و زینت های نمودار شده با خطهای عمود برهم نشان داده است وبهار آسمان گونه با گلها و رنگهای شاداب و چشمگیر کاشی لعابی جلوه می کند»1

از یک نوع کاشی یکرنگ نیز معماران ایرانی از اوایل دوره اسلامی برای پوشش آجرکاری مساجد بهره گرفته اند. در این نوع کاشی ها ، رنگ آ‌بی فیرزوه ای برترین رنگ بوده و چون نشاندن نگین انگشتری ، از تکه های رنگ کاشی با اشکال هندسی و در اندازه های مختلف ، میان آجرهای قالب زده و یا در بین آجرهای تزئینی به صورت کتیبه های کوفی قرار گرفته اند.

از نمونه کاشی های لعاب دار یکرنگ اولیه میتوان از دو قطعه کاشی باقی مانده از یک کتیبه متعلق به موزه ملی ایران یاد کرد که از یکی از شهرهای معروف دوره اسلامی یعنی جرجان به دست آمده و تاریخ آن اواخر قرن چهارم ه.ق است . ازکاشی با تلفیق آجر نیز استفاده شده است . شیوه این نوع تزئین معماری در مساجد اسلامی ، همانند شیوه آجر و کاشی یکرنگ بوده با این تفاوت که به جای کاشی یکرنگ از کاشیهای الوان استفاده شده است . تلفیق آجر و کاشی درمساجد اسلامی ، به طور کلی به صورت حرکت زیبای شطرنجی شکل می گرفت و ارزش ویژه ای به معماری اسلامی ایران بخشیده است .

از نوع کاشی موسوم به قازماقازی نیز در آرایش مساجد استفاده شده است . در دوره تیموری ، کاشی بیشتر ساخته می شد و این نوع کاشی صورت شش گوشه و رنگ سبز چمنی داشته است . نمونه آن را میتوان در گنبد خانه مسجد شاه مشهد مشاهده کرد . بر روی این نوع کاشی تزئینی با آب طلا و کلماتی به صورت خط بنایی که اکنون اثراتی از آن باقی مانده کار می شده است . بیش تر این نوع کاشی در قسمتهای از اره و اسپرها مساجد برای زیبایی بیشتر به کار می رفت .

شیشه های رنگین :

در معماری اسلامی ، شیشه به عنوان یکی از تزئینات با رنگهای مختلف در تزئینات در و پنجره های سنتی کاربرد داشته است . شیشه گری بعد از صنعت حصیر بافی و سفال گری ، قدمت دیرینه ای دارد شیشه از قدیم تا به امروز نقش مهمی در تزئین مساجد داشته و پیشرفتهای عملی نیز در کیفیت آن تاثیر گذار بوده است .

در ایران نیز شیشه گری سابقه دیرینه دارد و از این هنر در مراحل مختلف برای ساخت اشیاء و لوازم ساده از ظرف گرفته تا شمعدانها و چراغها ، از شیشه استفاده شده است . از زمانی که اسلام در ایران رواج یافت ، ساخت شیشه های رنگی در ایرانی متداول شد. پس ازحمله مغول رونق این هنر از بین رفت و درعوض کاشی کاری رونق گرفت . دز زمان تیمور رواج شیشه گری قابل توجه است و تعدادی از شیشه گران نیز برای تزئین مساجد در بخشهای شیشه خور ، به مصر و سوریه عزیمت کردند. در عصر صفویه نیز شیشه گری در اصفهان رونق گرفت . شیشه های ایرانی ابتدا مات و نیمه شفاف یا سفید رنگ بوده و سپس ایرانیان توانستند شیشه های بلورین وشفاف بسازند و در نیشابور به انواع شیشه