سکه های دوره ی تیموریان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

موضوع‌:

سکه های دوره تیموریان

سکه های تیموری در فلوس قم

قم همچون برخی ازشهرهای قدیم دیگر ایران در دوره های متعددی دارالضّرب بوده، و سکّه های طلا، نقره ومسین فراوانی در آن زده شده که تعداد قابل توجهی از سکه ها ی دوران تیموریان در حال حاضر موجود است.

در تاریخ قدیم قم – که به سال 378 تألیف یافته – در فصل چهارم از باب اول ذیل عنوان «ذکر دارالضرب و سراهای والیان و حاکمان و زندانها به شهر قم» آمده است که:

«بعضی از مشایخ خبر کردند مرا و روایت کرده اند از محمدبن احمد صیرفی معروف به دلال که او در وقت صرافی به قم دیناری دید که به قم زده بودند به نام معتز . و حال آنک دارالضرب به قم نبوده است الا در وقت امیر گردانیدن رکن الدوله ابی علی حسن بن بویه الّیلمی ، ابی القاسم علی بن محمد بن حسن الکاتب را در سنة اثنتی وخمسین و ثلثمأه هجرّیه»1

پس از این در آخذ قرن نهم نیز ذکری از ضرب سکه در قم به نام چند تن از امراء تیموری و ترکمان می بینیم2 . خواند مر در حبیب السّیر3 و روملو در احسن التواریخ4 نیز در شرح وقایع نخستین دهة قرن دهم نوشته اند که آیبه سلطان – از امراء بزرگ ترکمان – به قم آمد ودر این شهر به نام مراد بیک آق قوینلو سکه زد و خطبه خواند (سال 903) .

در دورة تیموری «جملی کارری» - که به سال 1105 به ایران آمده و از قم دیدار نموده است – از ضرابخانة قم یاد می کند5 . از این پس تا سال 1287 در قم دستگاه منگنه برای سکه زدن وجود داشته، واین حق متعلق به حکام بوده است6 .

سکه های ضرب قم:

نویسندة کتاب بسیار نفیس Die Munzpragungen des Islams 7 – دارالضربهای اسلامی – فهرستی از سکه هائی را که در تواریخ مختلف در قم ضرب شده، و اکنون در موزه ها و مجموعه های مختلف سکه در اروپا وجود دارد، به ترتیب تاریخ ضرب هر یک به این شرح به دست داده است8 :

از دورة عباسی و به نام خلفاء آن سلسله : سکه هائی با تاریخ های : 160 ، 225 ، 227 ، دویست و چهل و ، ، 250 ، 276 ، 286 ، 327 .

سکه های سامانی : 327 ، 329 .

سکه های آل بویه : سکه ای از میان سالهای 337 – 356 ، نیز از سالهای 360 تا 362 ، سکه ای با تاریخ 374 .

از دورة سلجوقی : سکه ای با تاریخ 445 و نشان السلطان المعظم شاهنشاه طغرل بیک.

سکه های تیموری : 816 ، 819 ، 828 ، 830 ، 833 ، 842 و سکه ای از میان سالهای 836 – 839 .

از دورة آق قویلو : 899 .

از دورة صفوی : 928 ، 940 ، 984 ، 1131 ، 1143 ، 1144 ، 1171 .

از دورة قاجار : 1241 ، 1243 ،‌، 1269 9 .

خلد الله ملکه و سلطانه10 و سکة دیگری از قرن هشتم11 وجود دارد. سکه های مسین فراوانی نیز – که اصطلاحاً فلوس نامیده می شده است – از دورة صفوی به بعد در قم ضرب شده که تعداد قابل توجهی از آن اکنون در قم نزد اشخاص مختلف یاد مجموعه هاست. و چون تاکنون در جائی شناسانده نشده است، به نشر تصویر چند عدد از این «فلوس» ها با معرفی کوتاهی از هر یک اقدام می گردد. وامید است در آینده توفیق معرفی سکه های نقره و فلوس های دیگر ضرب قم نیز حاصل گردد12 :

مشخصات سکه های تیموری:

1 – سکة مورخ 1054 ، 10 گرم.

پشت سکه : تصویر گاو.

2 – سکة مرخ 1053 ، 5/10 گرم.

پشت سکه : شیر و خورشید.

3 – سکة مورخ 1061 ، 10 گرم.

پشت سکه : تصویر مرغی است (ظاهراً عقاب) .

4 – سکة مورخ 1096 ، 5/9 گرم.

پشت سکه : نقش اسب.