تحقیق خوشنویسی اسلامی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

خوشنویسی اسلامی

برگی از قرآن به خط اندلسی

خوشنویسی را می‌توان شاخص‌ترین هنر در پهنهٔ سرزمین‌های اسلامی دانست، و آن‌را به مثابهٔ زبان هنری مشترک برای تمامی مسلمانان تلقی کرد. هنر خوشنویسی همواره برای مسلمانان اهمیتی خاص داشته‌است، زیرا، در اصل، آن‌را هنر تجسم کلام وحی می‌دانسته‌اند. آنان خط زیبا را نه فقط در استنساخ قرآن، بلکه، در اغلب هنرها به‌کار می‌بردند.[۱]

تکامل و تبدیل خط به هنر خوشنویسی از جملهٔ ابداعات مسلمانان است و در قرآن مجید در آیات «ن، والقلم و ما یسطرون» و «الذّی علّم بالقلم» به خط اشاره شده‌است.

پیشینه

برگی از قرآن به خط کوفی - ایران - قرن یازدهم

پس از گسترش اسلام در سراسر شبه جزیرهٔ عربستان، ایران، ماوراءالنهر، بخش‌هایی از هند، شمال آفریقا و اندلس، یا زبان عربی جایگزین زبان اقوام ساکن دراین مناطق شد (مانند مصر)، و یا دست کم خط عربی جای خطوط قدیمی را گرفت (مانند ایران)، و بدین سان خطی واحد در تمام قلمرو اسلام پدیدار گردید. خط عربی که پیش از ظهور اسلام نگارشی ساده و کاربردی محدود داشت، به سرعت با خطوط دیگر درآمیخت و به کمال رسید.

به دلیل محدودیت نسبی سایر هنرها همچون نقاشی، مجسمه‌سازی، موسیقی، و حتی گاهی، حرام شمردن آن‌ها[۴] [۵]، هنر خوشنویسی یا خطاطی، همواره، و در کلیهٔ کشورهای اسلامی، به عنوان والاترین هنر مورد توجه بوده‌ است.

هنر اسلامی بسیار محدودتر از هنر مسیحی یا بودایی است که مشخصاً فرم‌هایی از هنر - اعم از مجسمه، نقاشی، موسیقی و یا رقص - را به کلیسا یا معابد می‌کشاند.[۶]

ثروت عکاشه محقق برجسته مصری می‌نویسد: «نقاشی دینی در دوره‌های نخستین اسلامی، از آن استقبال و تشویقی که نزد بوداییان و مسیحیان معمول بود، بهره‌ای نداشت. مساجد از تصاویر دینی خالی بود و از نقاشی برای آموزش‌های دینی و پرورش اعتقادات مذهبی، تا پیش از سده ۸ ه.ق/۱۴ م استفاده نمی‌شد» [۷]

هرچند حرمت داشتن تصویرگری جانداران و انسان مورد قبول بخشی از مسلمانان بود، عمدهٔ مسلمین تصویرگری چهره پیامبر اسلام را مردود می‌شمردند.[۸] افزون بر منع تصویرسازی چهره پیامبر، مفهوم و تصویر ذهنی خداوند به صورتی که در آیین هندو و مسیحیت رایج است در اسلام مرسوم نبود. پیام بسیار مهم‌تر از پیامبر بود. بنابراین در مواردی که در تمدن بیزانس از تصاویر پیگره‌ای بهره گرفته‌اند، در جهان اسلام از فرم‌های غیر پیکره‌ای استفاده شده‌است. در غالب موارد کلمه و نوشتار نوعی حس فخر و شکوه به اماکن می‌دهد. به‌عنوان مثال می‌توان به تاثیر شکوهمند خوشنویسی در کتیبه‌های یک محراب، یا خطوط نگاشته شده بر روی سکه‌ها توجه کرد. از ویژگی‌های مهم هنر اسلامی برتری یافتن خوشنویسی و جایگزینی نسبی آن با نقاشی و پیکره‌سازی است.[۹] این همه به علاوهٔ دلایل اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی و رقابت با تمدن‌های دیگر [۱۰] موجب شد تا هنرمندان و هنرپروران در سراسر سرزمین‌های اسلامی به هنر خوشنویسی توجه ویژه داشته باشند. از این رو ذوق زیبایی شناختی مردمان این سرزمین‌ها به‌ویژه ایرانیان در اوج قدرت و نهایت ظرافت در این هنر تجلی یافت و خوشنویسی همواره به مانند محوری در میان سایر هنرهای بصری ایفای نقش کرده‌ است.

اعراب پیش از ظهور اسلام از شیوه معینی در نگارش پیروی نمی‌کردند. ذوق هنری هنرمندان در سرزمین‌های اسلامی و طی ادوار مختلف، شیوه‌ها یا قلم‌های مختلفی را به‌وجود آورد که با کمی شدت و

راهکارهایی برای علاقمندی دانش آموزان دانش آموزان پایه ی اول به خوشنویسی 31 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 31

دانشگاه آزاداسلامی

واحدمشهد

دانشکده علوم تربیتی

بررسی راهکارهایی برای علاقمندی

دانش آموزان پایه ی اول به خوشنویسی

استادراهنما:

جناب آقای سمرقندیان

تهیه وتنظیم:

صدیقه رسول خانی

زمستان87

چکیده:

تحقیق موردنظرکه درارتباط بابررسی راهکارهایی برای علاقمندی دانش آموزان پایه ی اول به خوشنویسی دردبستان شهیدمهاجرپسرانه شهرستان سرخس دراستان خراسان رضوی باتعداد27دانش آموزانجام گرفته است.اینجانب که مدت 12سال درپایه ی اول وپنج سال درآموزشگاه فوق الذکرمشغول به تدریس می باشم وپس ازتغییرات کتاب فارسی وتبدیل آن به دوکتاب بخوانیم وبنویسیم وشکل جدیدنوشتاری بصورت خط تحریری مشکلاتی رابرای دانش آموزان وخودم بوجودآورد.واگربپذیریم که خط ابزارارتباطی است وزبان رادارای دوجنبه گفتاری ونوشتاری بدانیم خط مربوط به جنبه نوشتاری زبان آست.ویکی ازاهداف کتاب هم تاکیدبرزیبانویسی ورعایت درست قواعدات نه انجام تکلیف زیاد.

پس ازبرخوردبامشکل تعدادی فرضیه مطرح ودرگردآوری شواهد(1)ازطریق پرسشنامه ازاولیلودانش آموزان ومعلمین پایه ی اول شهرستان درجلسه گروههای آموزشی به نتایج اولیه ای دست یافتم وپس ازتجزیه وتحلیل دوپرسشنامه فرضیه اصول صحیح نوشتن به معلمین آموزش داده شودومعلم قبل ازهرفعالیتی طریقه صحیح نوشتن رابه تک تک دانش آموزان آموزش دهدبه عنوان راه حل موقتی انتخاب شدوپس ازاجرای راه حل که خودم ابتدابه مطالعه برخی کتب خوشنویسی پرداخته وبعدازهرنشانه طریقه ی نوشتن آنراپای تابلونشان می دادم وازدانش آموزان می خواستم که تک تک این حروف رابنویسندوبرخی کتابهاراهم به خانواده هامعرفی کردم وتکالیف منزل راهم محدودکه فراگیران باحوصله بنویسندوپایین هرصفحه حروف رانقاشی کنندوبهترین هاراجهت تشویق برروی تابلواعلانات نصب می کردم تادیگران تشویق شوندودرشواهد(2)درانتهای آذرماه87طبق نظرسنجی ازاولیا وهمچنین بررسی تکالیف وطریقه نگارش ثابت کردکه راه حل موقتی توانسته است نتایج مثبتی به بارآورد.

فهرست مطالب

(1.مقدمه.....................................................................................................................5

(2.توصیف وضع موجود............................................................................................6

(3.بررسی شواهد1......................................................................................................9

(4.شواهدمحیطی........................................................................................................10

(5.شواهدکتابخانه ای................................................................................................10

(6.تجزیه وتحلیل شواهد..........................................................................................14

(7.انتخاب راه حل موقتی.........................................................................................21

(8.اجرای راه حل جدیدوموقتی..............................................................................21

(9.شواهد2.................................................................................................................23

(10.مقایسه شواهد1و2..............................................................................................29

(11.اعتباربخشی وارزیابی شواهد............................................................................30

فهرست جداول

(1.جدول شواهد1 .....................................................................................................14

(2.جدول شواهد2......................................................................................................15

(3.جدول تحلیل پرسشنامه والدین...........................................................................17

(4.جدول تحلیل پرسشنامه همکاران.........................................................................19

(5.جدول شواهد2 .....................................................................................................24

(6.جدول تحلیل پرسشنامه همکاران........................................................................26

(7.جدول تحلیل پرسشنامه والدین..........................................................................28

2مقدمه:

خوشنویسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

خوشنویسی

نمونه ای از خوشنویسی اسلامی برکتیبه‌ای در مدرسه بواینانیا ، مراکش، قرن چهاردهم میلادی

خوشنویسی به معنی زیبانویسی یا نوشتن همراه با خلق زیبایی است. گاهی درک خوشنویسی به عنوان یک هنر مشکل است. به نظر می‌رسد برای درک و لذت بردن از تجربه بصری خوشنویسی باید بدانیم خوشنویس افزون بر نگارش یک متن، سعی داشته اثری هنری با ارزش‌های زیبایی شناختی خلق کند.[۱] از این رو خوشنویسی با نگارش سادهٔ مطالب و حتا طراحی حروف و صفحه آرایی متفاوت است. همچنین از آنجایی که این هنر جنبه‌هایی از سنت را در دل خود دارد باید آن را تا حدی از تایپوگرافی که مبتنی بر ارزش‌های گرافیکی مدرن و کارهای چاپی است متمایز کرد.

خوشنویسی تقریبا در تمام فرهنگ‌ها به چشم می‌خورد اما در مشرق زمین و به‌ویژه در سرزمین‌های اسلامی و ایران در قله هنرهای بصری واقع است. خوشنویسی اسلامی و بیش از آن خوشنویسی ایرانی تعادلی است حیرت‌انگیز میان تمامی اجزا و عناصر تشکیل دهندهٔ آن. تعادل میان مفید و مورد مصرف بودن از یک سو و پویایی و تغییر شکل یابندگی آن از سوی دیگر؛ تعادل میان قالب و محتوا که با آراستگی و ملایمت تام و تمام می تواند شکل مناسب را برای معانی مختلف فراهم آورد.

اگر در نظر داشته باشیم که خوشنویسی اسلامی و ایرانی براساس قالب‌ها و قواعد و نظام‌های بسیار مشخصی شکل می‌گیرد و هر یک از حروف قلم‌های مختلف از نظام شکلی خاص، و تا حدود زیادی غیرقابل تغییر، برخوردارند. آنگاه درمی‌یابیم که ایجاد قلم‌های تازه و یا شیوه‌های شخصی خوشنویسان بر مبنای چه ابداع و رعایت حیرت‌انگیزی پدیدار می‌شود. در خوشنویسی اندازه هر حرف و نسبت آن با سایر حروف با دقت بسیار بالایی معین شده‌است و هر حرف به صورت یک «مدول» ثابت درمی‌آید که تخطی از آن به‌منزله نادیده گرفتن توافقی چندصدساله است که همیشه میان خوشنویس و مخاطب برقرار بوده و با رضایت طرفین حاصل می‌آمده است. حتی ترتیب شکل کلمات نیز براساس مبانی مشخصی تعیین می‌شده که در «رسم‌الخط»‌ها و «آداب‌المشق»‌ها از جانب اساتید بزرگ تنظیم و ارائه شده‌است. قرارگیری کلمات نیز- یعنی «کرسی»- هر سطر هر چند نه به صورت کاملاً پیش‌بینی و تکلیف شده - که ناممکن بوده‌است - اما به‌شکل «سلیقه مطلوب» زمینه زیبایی شناختی پیشنهادی خاص خود را دارا بوده است.

خوشنویسی در کشورهای مختلف

خوشنویسی سنتی چینی

هرچند خوشنویسی در مشرق زمین اهمیت و توسعه کاملی یافته است اما اشکالی از آن را در کلیه فرهنگ‌ها می‌توان یافت. واژهٔ خوشنویسی یا Calligraphy از قرن پانزدهم میلادی وارد دایرهٔ لغات فرهنگ‌های لاتینی شد و تنها پس از قرن نوزدهم به عنوان یک اصطلاح شناخته شده مطرح گشت، اما از دیر باز به‌ویژه در کشورهای خاور دور و کشورهای اسلامی ازجمله ایران، خوشنویسی به عنوان هنری شاخص مطرح بوده است.

دراروپا اگرچه از دیرزمان دولت و کلیسا به زیبانویسی توجه نشان می‌دادند( مانند کتیبه‌های رومی و یا برخی نسخه‌های خطی انجیل) خوشنویسی در اروپا یک هنر فرعی و وابسته به کتابخانه‌ها و محافل طلاب بود. [۲]

خوشنویسی چینی از کیفیت انتزاعی و تصویری خاصی برخوردار است که بیان اندیشه و احساس را ممکن می سازد و از این رو با نقاشی قرابت دارد.[۳] در کشورهایی مانند ژاپن و کره نیز تاحدی وضع به همین صورت بود. به طور کلی در خاور دور هنر خوشنویسی هرچند بیشتر نزد کاهنان و متولیان امور مذهبی رواج داشت اما در کنار نقاشی رشد شگرفی کرد

پیدایش خط فارسی

خط فارسی

قبل از اسلام خطوط مختلفی از جمله میخی و پهلوی و اوستایی در ایران متداول بوده است اما با ظهور دین اسلام نیاکان ما الفبا و خطوط اسلامی را پذیرا شدند. تاریخ شکل گیری خط عربی و نحوهٔ نگارش آن چندان به پیش از اسلام بر نمی گردد و تقریبا همزمان با گسترش اسلام و در سال‌های اولیه فتوحات اسلامی شکل گرفت.

هرچند ایرانیان خط کنونی خود را از عرب‌ها وام گرفته‌اند، با این حال در تکامل این خط و در تبدیل آن به هنر خوشنویسی نقش عمده‌ای داشته‌اند. ایجاد نقطه و اِعراب در خط عربی را به‌فردی بنام ابواسعد دؤلی الفارس و در قرن اول هجری نسبت داده می‌شود که بیشتر برای جلوگیری از اشتباه خواندن قرآن توسط ایرانیان انجام شد.[۴]

خوشنویسی اسلامی

نمونه‌ای از خط کوفی اولیه

خوشنویسی اسلامی

خوشنویسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

تصویر گاو و بز در غار لاسکو - فرانسه

حدود بیست و دو هزار سال پیش انسان در غارهای لاسکو نخستین تصاویر را بروی دیوار رسم کرد.

از آن پس تقریبا هفده هزار سال طول کشید تا هنر خط و نوشتار، شگفت انگیزترین دستاورد انسان، بوجود آید. باستان شناسان معتقدند که احتمالا انسانهای اولیه علامتهای مکتوب را به منظور حفظ حکایتهای خود و تاریخ نویسی ابتدایی به کار گرفته اند.

ده ها هزار سال است که طرح گونه ها، علامتها و اشکال به عنوان وسیله ای برای ارتباط پیامهای ساده بین انسانها به کار می رود. تاریخچه خط و الفبا فرایندی طولانی دارد و این فرایند به کندی و با پیچیده گی پیش رفته است. تا جایی که اسناد نشان می دهد، خط و نوشتار در "میان رودان" یا همان بین النهرین (MESOPOTAMIA)، سرزمین بین دو رودخانه دجله و فرات، آغاز شد. این سرزمین که از خلیج فارس تا بغداد امتداد دارد، در حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح به دو ناحیه سومر (SUMER) در جنوب و کلده (AKKAD) در شمال تقسیم می شد.

سومری ها و کلدانی ها در ناحیه جغرافیایی واحدی بطور هماهنگ زندگی می کردند، اما زبانهایشان تا حد زیادی با هم تفاوت داشت (تفاوتی مانند زبانهای آلمانی و ژاپنی) این دو جامعه متمدن در مجتمع های کوچک پیرامونهای شهرهای بزرگی مثل بابل (BABYLON) زیر حکومت فرمانروایان زندگی می کردند. اکثرا جمعیت بین النهرین را چوپانها و کشاورزان تشکیل می دادند. این سلسله مراتب در نخستین لوحه های دستی سومری که از مجتمع معبد بزرگ در اوروک (URUK) - به عنوان نخستین اسناد مکتوب معبد بزرگ - به چشم می خورد.

بدین صورت می توان نتیجه گرفت که نخستین علامتهای نوشتاری برای ضبط محاسبه های مربوط به کشاورزی به کار می رفته. لوحه های دیگری نیز در معبد لاگاش کشف شده که نشان از آن دارد که ساختار اجتماعی معبدیان شامل 18 نانوا، 31 آبجوساز، 7 برده و 1 آهنگر بوده است.

مدارک دیگر نشان می دهد که بین سومریها نه تنها استاندارد نقره رایج بوده بلکه پول نیز به اجاره داده می شده. و همچنین لوحه ها نشانگر این موضوع اند که در مدارس سومری، که در یک سوی آنها درس معلم و در سوی دیگر مشق محصل حک شده، می توان پی برد که خواندن و نوشتن به خط میخی را چگونه یاد می گرفتند.

نخستین کتیبه های این نوع خط (خط میخی)، که به عقیده کارشناسان نوعی یادداشت محسوب می شده، شامل طرح گونه هایی ساده جهت نشان دادن شکل اشیا است. بطوریکه در این خط، شکل اشیا نقاشی می شده. مثلا: سرگاو نشانه "گاو" بوده . این نوع خط را می توان، اولین نوع خط بشری نام برد.

آنطور که مشخص است، این انسانها به کنارهم گذاشتن این تصاویر قصد نوشتن مطلب و جمله ای کامل را داشتند، که به آن اصطلاحا "خط اندیشه نگار" می گویند. تا کنون بیش از 1500 نمونه از این نوع خط تصویری توسط باستان شناسان شناسایی شده است.

با گذشت زمان، خط تصویری دیگر برای نمایش اشیا به کار نمی رفت بلکه بر اساس مفهوم متن ، معانی گسترده تری پیدا کرد و تکامل جالبی در حدود 2900 سال قبل از میلاد حاصل شد. انحنای علامتهای تصویری اولیه از بین رفت. در مناطق باتلاقی و کرانه رودخانه های میانرودان، خاک رس و نی فراوان وجود داشت، در حالیکه رسم خطوط منحنی در گل رس خشک شده از لحاظ فنی دشوار بود، پس کتاب نویسان به علامتهای مستقیم روی آوردند.

کاتبان از لوحه های رسی استفاده می کردند و اشیا یا شکلهایی را که می خواستند به تصویر در آورند را با قلمهایی از نی (که یک سر آن را می تراشیدند) می کشیدند. سومریها این قلمها را (که نسلهای نخستین خودکار و خودنویسهای امروزی بشمار می رفتند) به شکل مثلث می تراشیدند. پس آنچه روی لوح رسی شکل می گرفت، شکل میخ بود و

تحقیق در مورد خوشنویسی (word)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

قاعده اصول 12 گانه خوشنویسی

اصول به معنی ریشه ها و پایه هاست و در اصلاح عبارت است از حسن تشکیل مفردات حروف و استحکام و اعتدال آنها تا یاء از حیث قوت- ضعیف – سطح – دور- صعود مجازی و حقیقی و مجازی – اصول – کرسی – ترکیب – و شان بطوریکه در حلقه ها و گره ها و ارسال حق هر یک به کمال ادا گردد.

1-ترکیب باید حروف و کلمات را طوری قرارداد که چشم از دیدن آن احساس رضایت کند و قلب آرامش بخشد در خط نباید خلوت و و جلوت دیده شود بلکه باید مناسب باشد. بین حروف و کلمات باید فاصله ها به اندازه یکسان دیده شود ابعاد منطقی – معنوی که ایمان و اعتقاد قلبی هنرمند را به دنبال دارد ایجاد شود ترکیب یا composition جایگاه مهمی در خوشنویسی دارد یک تابلوی هنری همیشه در نگاه اول ارزیابی می شود و اگر اجرا خیلی فنی باشد اما کل ناهماهنگ انجام گرفته باشد.

اثر هنری بی اعتبار می شود و عکس آن هم صدق دارد. در واقع می توانیم ترکیب رااز آمیزش معتدل و موفق حروف – کلمه – جمله – سر و در سطر به هم بیشتر و خوبیی اوضاع کمی انها – به طوریکه خوش آیند طبع سلیم و ذوق مستقیم می گردد و در ترکیب حسن مهم است.

ترکیب در حروف و کلمه را ترکیب جزئی و ترکیب در جمله و مصراع و در سطر را ترکیب کلی می نامند.

در ترکیب مدات به اندازه های مطلوب به جا و مورد خود به کار و در نظم و اعتدال داشته باشد.

در ترکیب رعایت- و همچنین سنجش قلم با زمینه خط بسیار اهیمت دارد و حسن مجاورت را که رعایت فواصل و در جای خود و به گونه جالبی با هم پهلو گیرند. مانند:

فرض است که جای مدها را بداند تا در غیر موضع خود نیفتد و بگونه ای بنویسید که با حروف دیگر مشبه نگردد.

رعایت مدها در ترکیب از جمله جای قرار گرفتن مد تام و یاد مد کامل در نستعلیق که اکثراُ‌ نقطه ای که حالت جزر و مد دادن به ان و بیرون آوردن آن از حالت خشکی.

جای مد تمام در اول سطر و مصراع و در آخر قرار نمی گیرد.

2-کرسی لغه به معنی تکیه گاه و نشستگاه و تخت می باشد.

کرسی همان خط زمینه ای است که حروف و کلمات منظم روی ان قرار می گیرد خط زمینه را با مداد کم رنگ ترسیم می شوند و هرگز نباید بدون خط کرسی (زمینه) خط نوشت کرسی شامل رو جز است رعایت کرسی بالا – وسط- پایین و دومی قرینه سازی

طریقه عملی قاعده خط کرسی در نستعلیق که اکثراً‌ حروف و اتصالات روی خط کرسی قرار می گیرند به جز سه شکل – دو ابراح – ع – و- ل- ن ی)

و را دراز

دنبال میم- قاعده قرینه سازی با اینکه خاص است از نظری مکمل قاعده ترکیب مهم هست زیرا رعایت قرینه سازی و تقابل و تعادل کمک بسیار به حسن اوضاع خط مکی دهد و رونق و معتبر روش هنری آن بالا می برد.

3- نسبت عبارتست از آنکه هر خطی را که باید با یک قلم نویسند حروف هم جنس و شکل های مشابه آن – در حد تعیین خط – به یک اندازه و موافق هم باشند و از حد و حدود معینی خود خارج نگردد کسی اگر بخواهد از طریق نسبت و موازی سنجش خوشنویسی باید به چند نکته توجه کند – خطهای هندسی و اشکال آن از افقی – قائمه – مایل – کمانی – مختلط – طول – عرض – دایره – قطر دایره – مثلث – سطح – حجم – ضخامت) و ... که اکثر حرکات خطی را سواد مینامیم با این میزان سنجیده اند و همچنین قوالب حروف که فرعی و مقیاس اول و مستفاد از آن است مثلاً در نوشتن با اندازه مطلوب موفق گردد مانند کلمه الله که ثلثی آن در قالب ذوزنقه ای و نیمنستعلیقی آن در قالب مثلث است و تصویر شماره 3.

4- ضعف – یعنی در آغاز و وسط بعضی و انتهای بیشتر حروف می باشد که به کار بردن جزئی از دم قلم و نیش رو یا دندانه ها را ضعیف بنویسیم تا کلمات بزرگ و بدقوراه نشوند و در اتصالات هم صادق است . تصویر شماره 4 و 5

5- قوت: در وسط و انتهای مدها و وسیط دایره ها و سر دال و فاء و قاف و واو و غیره است که اینگونه جاها تمام دم قلم بر سطح کاغذ حرکت می کند و در واقع با تمام نیروی خود به کار می رود. تصویر شماره 6

6- سطح: حرکات راستی را که با قلم انجام می شود از افقی – مایل – قائم – سطح گویند چون اینحالت در مدهای اصلی مانند ی کشیده برعکس ت و سین کشیده شده و ف و ک و بعضی از مدهای زائد عارضی مانند حرف ن و ب که هند و غلبه کشیده می شود محسوب می گردد سطح را مخصوص اینگونه حرکات افقی دانسته اند و نستعلیق گویند در این مقام که اختیار قلم بدست نویسنده معلوم می گردد و حالت خشکی مطلوب در آن حرکات دیده می‌شود و به زبان آسانتر همان کشیده‌ای است در وسط یا لابلای حروف کلمات آورده می شود.

7- دور: در دایره های معکوس و مستقیم (ح و ق) و در سر فاء و قاف و واو و موارد دیگر موجود می شود و این حالتی است بر خلاف سطح که قلم به چربی و نرمی در آنها گردش می کند و در این گردش قدرت استادی خطاط بیشتر می شود.

8- صعود شامل صعود مجازی و صعود حقیقی می باشد. صعود حقیقی از راست بالا بردن الفبای آخر و لام وسط و کاف آخر است مانند جان و ملک هم در نستعلیق و هم در نسخ.

صعود مجازی: بالا گردانیدن انتهای دوایر را که با قلم به حالت دور حرکت کند گویند (تصویر شماره 7) صعود مجازی را شمره و تشمیر نیز گفته اند که اصطلاح آخر حروف را باریک و منعطف گردانیدن

9- نزول:

نزول شامل نزول مجازی و حقیقی می باشد و در صعود اعتماد براستی قلم باید کرد و در نزول بر وحشی.

نزول حقیقی: در لام الف و لام و کاف مفرد و لام و کاف اول و دنباله میم دیده می شود. (تصویر شماره 8)

نزول مجازی درز اوایل دایره ها و اوائل بعضی مدات ظاهر می شود و سرکش کاف و گاف و غیره تصویر شماره 9

صعود و نزول حقیقی باید چنان رعایت شود که همه بموازات هم قرار گیرند.

10- اصول رعایت و قاعده نقطه گذاری در خط و اندازه های حقیقی اآن است مثلاً اندازه های دیگر نه کم و نه زیاد می شود و اندازه ها تغییر ناپذیر است.

11- صفا: بنیانگذار صفات و حالاتی است که عارض خط عالی و ممتاز شده است. یعنی پس از به کار بستن قواعد کلی بر این صفات و حالات منصف شده نمی توان آنها را در ردیف قواعد درآوریم. صفا حالتی است در خط که طبع را مسرور و ممدوح میسازد و چشم را نورانی می کند و بی تصنیف تحصیل آن نتوان کرد. شأن حالتی است که چون در خط موجود شود نویسنده به تماشای آن مجذوب و فارغ از خستگی و رو به سوی مشق یا نوشتن شأن آخر درجه خط است.

سواد و بیاض: مقصود از آن رعایت و سنجش سیاهی خط و تشکیل مقدار سفیدی است که در داخل حلقه های صاد، ضاد، ظاء، فاء، قاف، عین، جیم، هاء، و غیره حاصل می شود.