مدیریت ماشینهای راه‌سازی 21 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 21

مقدمه

از زمان بشر اولیه تا کنون، انسان همواره سعی داشته تا با ابداع و به کار گرفتن آلات مکانیکی عوارض سطح زمین را به گونه‌ای تغییر دهد تا نیازهای او را رفع نماید.

وسایل ابتدایی که توسط بشر اولیه در ساختن کلبه‌ها و سرپناه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت با گذشت زمان به ماشین‌آلات پیچیده و عظیمی تبدیل شده است که در ساختمان شاهراه‌ها و آسمان‌خراشها به کار می‌رود. قسمت بزرگی از این ماشین‌آلات در عملیات خاکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عملیات خاکی عبارت از تغییر شکل و تغییر مکان مواد سطح زمین می‌باشد.

بدون تردید ماشین‌آلاتی که در آینده مورد استفاده قرار خواهند گرفت از حیث ظرفیت و قدرت کاربردی با ماشین‌آلات امروزی قابل مقایسه نخواهند بود و مهندسین راه و ساختمان در تکامل و حتی ابداع ماشین‌آلات مزبور نقش قابل توجهی به عهده خواهند داشت.

امید است استفاده از روشهای صحیح برنامه‌ریزی، برآورد و فنون اجرا باعث بالا رفتن استاندارد کاربردی برای یک مهندس راه و ساختمان که مسئولیت اداره ماشین‌آلات را به عهده دارد بشود.

البته برای اداره کارگاه علاوه بر مطالب فوق مهندس باید آشنا به فنون برنامه‌ریزی (CPM/PERT) و همچنین روشهای کنترل هزینه و اصول کلی مدیریت و غیره باشد تا بهترین نتیجه از عملیات عاید گردد. در این تحقیق سعی شده است تا با معرفی ماشین‌آلات راه‌سازی و توضیح نحوه عملکرد آنها گامی نو در جهت شناخت ماشین‌آلات راه‌سازی و استفاد بهینه از آن برداشته شود.

جرثقیلها

مقدمه

جرثقیل تشکیل شده از یک اتاق فرمان و یک تیر بلند مشبک (بوم Boom) و یک قلاب (شکل2-2). جرثقیل‌ها معمولاً برای بلند کردن اجسام سنگین، حرکت دادن آنها چه به وسیله تیر مشبک فلزی و چه از طریق حرکت جرثقیل و قرار دادن بار مربوطه در محل مربوطه به کار می‌روند. علاوه بر قلاب مذکور دردستگاه فوق، تعداد دستگاه‌های مخصوص دیگر وجود دارند که به منظورهای مختلف به کار می‌روند (شکل 3-2). این دستگاه‌ها همه به انتهای تیر مشبک بلند جرثقیل وصل می‌شوند.

اجزاء اصلی یک جرثقیل در شکل 4-2 مشاهده می‌شود. گرچه تیر مشبک صفحه گردان اتاقک کنترل و ارابه جرثقیل از نوع هیدرولیکی موجود است ولی کابل متصل به قلاب که برای بلند کردن اجسام به کار می‌رود هیدرولیکی نیست. یک جرثقیل کامیونی بزرگ (130 تنی) در شکل 5-2 نشان داده شده است.

ظرفیت

ظرفیت صحیح جرثقیل در درجه اول از روی شعاع آن تعیین می‌شود. شعاع عمل جرثقیل عبارت است از فاصله افقی بین مرکز چرخش اتاق کنترل تا قلاب انتهای تیر مشبک. این فاصله تابع طول تیر مشبک و زاویه آن با سطح افق می‌باشد. سایر عواملی که خاصیت تعیین کننده در ظرفیت جرثقیل دارند، عبارتند از: نوع زمین محل کار، وزن وزنه تعادل، نوع و اندازه کابل فلزی متصل به قلاب، وضعیت تیر مشبک نسبت به اتاق فرمان و وضعیت مکانیکی جرثقیل.

کارخانه‌های سازنده معمولاً جدول مخصوصی تهیه می‌کنند که ظرفیت جرثقیل در شرایط مختلف از روی آنها تعیین می‌شود. شاخص‌های الکترونیکی بارسنجی وجود دارند که در هر لحظه بار حقیقی تیر جرثقیل را مشخص کرده و در صورتی که این بار به حد ظرفیت تیر نزدیک شود اخطار می‌کنند. با این‌همه لازم است طبقه‌بندی جرثقیل‌ها از روی ظرفیت آنها و واژه بار واژگونی تشریح گردد.

در یگ روش اندازه‌گیری ظرفیت جرثقیل‌هال که توسط تعداد زیادی از سازندگان جرثقیل استفاده می‌شود، به هر نوع جرثقیل یک ظرفیت اسمی اطلاق می‌شود، که این ظرفیت اسمی بر اساس ظرفیت مجاز بالا بردن در جهت مینیمم ثبات ماشین با شعاع عملی معین (معمولاً 12 برابر فوق برابر با 4 متر) و یک تیر مخصوص معین می‌شود.

یک شماره کلاسه (شامل دو عدد) پس از ظرفیت اسمی جرثقیل آورده می‌شود. عدد اول شعاع را برای ظرفیت مجاز مزبور معین می‌کند. عدد دوم ظرفیت جرثقیل را بر حسب 100 پوند برای شعاع عمل 40 فوت و تیر مشبک 50 فوت مشخص می‌نماید. مثلاً یک جرثقیل کامیونی با ظرفیت اسمی 40 تن با شعاع عمل 12 فوت و تیر استاندارد و ظرفیت 20000 پوند با یک تیر 50 فوتی و شعاع عمل 40 فوت به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شود.

جرثقیل کامیونی 40 تنی (کلاس 200-12)

بار واژگونی باری است که در آن بار و با یک شعاع عمل معین و زاویه تیر معین واژگونی رخ می‌دهد. واژگونی به طریق زیر تعریف می‌شود:

برای جرثقیل با چرخهای زنجیردار زمانی واژگونی رخ می‌دهد که اولین چرخ جرثقیل به اندازه 2 اینچ از زنجیر چرخ که هنوز بر روی سطح زمین قرار دارد دور شود. برای جرثقیل‌های چرخ‌دار و کامیونی، واژگونی وقتی رخ می‌دهد، که تمام لاستیک‌های یک یا بیش از یک چرخ جرثقیل از سطح اتکاء بلند شوند.

باید توجه داشت که واژگونی تعریف شده به مفهوم فیزیکی واژگون شدن ماشین نیست و برای تعریف به کار می‌رود. قانون ایمنی و سلامت محیط کار آمریکا U.S Government Occupational and Health Act (OSHA) بار ماکزیمم مجاز جرثقیل را به صورت درصدی از بار واژگونی جرثقیل تعیین می‌کند.

نوع چرثقیل

بار مجاز (درصدی از بار واژگونی)

جرثقیل زنجیردار بدون پایه‌های اتکاء

جرثقیل زنجیردار با پایه‌های اتکاء

جرثقیل با چرخ لاستیک‌دار

75%

85%

85%

انواع دیگر جرثقیل

بعضی جرثقیل‌ها (شکل 6-2) به طرزی ساخته می‌شوند که فقط به عنوان جرثقیل قابل استفاده بوده و از الحاقات دیگر شبیه شکل 2-2 نمی‌توانند استفاده کنند. نوع دیگر جرثقیل‌های با کاربرد مخصوص، جرثقیل‌های بسیار بلند هستند که در اروپا تکامل یافته و امروزه در سراسر نقاط جهان بخصوص در ساختمان آسمان‌خراشها به کار می‌روند. این جرثقیل‌های بلند (tower crane) به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند. به خاطر شعاع عمل وسیع و ارتفاع بسیار زیاد، این نوع

مدیریت ماشینهای راه‌سازی 21 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 21

مقدمه

از زمان بشر اولیه تا کنون، انسان همواره سعی داشته تا با ابداع و به کار گرفتن آلات مکانیکی عوارض سطح زمین را به گونه‌ای تغییر دهد تا نیازهای او را رفع نماید.

وسایل ابتدایی که توسط بشر اولیه در ساختن کلبه‌ها و سرپناه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت با گذشت زمان به ماشین‌آلات پیچیده و عظیمی تبدیل شده است که در ساختمان شاهراه‌ها و آسمان‌خراشها به کار می‌رود. قسمت بزرگی از این ماشین‌آلات در عملیات خاکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عملیات خاکی عبارت از تغییر شکل و تغییر مکان مواد سطح زمین می‌باشد.

بدون تردید ماشین‌آلاتی که در آینده مورد استفاده قرار خواهند گرفت از حیث ظرفیت و قدرت کاربردی با ماشین‌آلات امروزی قابل مقایسه نخواهند بود و مهندسین راه و ساختمان در تکامل و حتی ابداع ماشین‌آلات مزبور نقش قابل توجهی به عهده خواهند داشت.

امید است استفاده از روشهای صحیح برنامه‌ریزی، برآورد و فنون اجرا باعث بالا رفتن استاندارد کاربردی برای یک مهندس راه و ساختمان که مسئولیت اداره ماشین‌آلات را به عهده دارد بشود.

البته برای اداره کارگاه علاوه بر مطالب فوق مهندس باید آشنا به فنون برنامه‌ریزی (CPM/PERT) و همچنین روشهای کنترل هزینه و اصول کلی مدیریت و غیره باشد تا بهترین نتیجه از عملیات عاید گردد. در این تحقیق سعی شده است تا با معرفی ماشین‌آلات راه‌سازی و توضیح نحوه عملکرد آنها گامی نو در جهت شناخت ماشین‌آلات راه‌سازی و استفاد بهینه از آن برداشته شود.

جرثقیلها

مقدمه

جرثقیل تشکیل شده از یک اتاق فرمان و یک تیر بلند مشبک (بوم Boom) و یک قلاب (شکل2-2). جرثقیل‌ها معمولاً برای بلند کردن اجسام سنگین، حرکت دادن آنها چه به وسیله تیر مشبک فلزی و چه از طریق حرکت جرثقیل و قرار دادن بار مربوطه در محل مربوطه به کار می‌روند. علاوه بر قلاب مذکور دردستگاه فوق، تعداد دستگاه‌های مخصوص دیگر وجود دارند که به منظورهای مختلف به کار می‌روند (شکل 3-2). این دستگاه‌ها همه به انتهای تیر مشبک بلند جرثقیل وصل می‌شوند.

اجزاء اصلی یک جرثقیل در شکل 4-2 مشاهده می‌شود. گرچه تیر مشبک صفحه گردان اتاقک کنترل و ارابه جرثقیل از نوع هیدرولیکی موجود است ولی کابل متصل به قلاب که برای بلند کردن اجسام به کار می‌رود هیدرولیکی نیست. یک جرثقیل کامیونی بزرگ (130 تنی) در شکل 5-2 نشان داده شده است.

ظرفیت

ظرفیت صحیح جرثقیل در درجه اول از روی شعاع آن تعیین می‌شود. شعاع عمل جرثقیل عبارت است از فاصله افقی بین مرکز چرخش اتاق کنترل تا قلاب انتهای تیر مشبک. این فاصله تابع طول تیر مشبک و زاویه آن با سطح افق می‌باشد. سایر عواملی که خاصیت تعیین کننده در ظرفیت جرثقیل دارند، عبارتند از: نوع زمین محل کار، وزن وزنه تعادل، نوع و اندازه کابل فلزی متصل به قلاب، وضعیت تیر مشبک نسبت به اتاق فرمان و وضعیت مکانیکی جرثقیل.

کارخانه‌های سازنده معمولاً جدول مخصوصی تهیه می‌کنند که ظرفیت جرثقیل در شرایط مختلف از روی آنها تعیین می‌شود. شاخص‌های الکترونیکی بارسنجی وجود دارند که در هر لحظه بار حقیقی تیر جرثقیل را مشخص کرده و در صورتی که این بار به حد ظرفیت تیر نزدیک شود اخطار می‌کنند. با این‌همه لازم است طبقه‌بندی جرثقیل‌ها از روی ظرفیت آنها و واژه بار واژگونی تشریح گردد.

در یگ روش اندازه‌گیری ظرفیت جرثقیل‌هال که توسط تعداد زیادی از سازندگان جرثقیل استفاده می‌شود، به هر نوع جرثقیل یک ظرفیت اسمی اطلاق می‌شود، که این ظرفیت اسمی بر اساس ظرفیت مجاز بالا بردن در جهت مینیمم ثبات ماشین با شعاع عملی معین (معمولاً 12 برابر فوق برابر با 4 متر) و یک تیر مخصوص معین می‌شود.

یک شماره کلاسه (شامل دو عدد) پس از ظرفیت اسمی جرثقیل آورده می‌شود. عدد اول شعاع را برای ظرفیت مجاز مزبور معین می‌کند. عدد دوم ظرفیت جرثقیل را بر حسب 100 پوند برای شعاع عمل 40 فوت و تیر مشبک 50 فوت مشخص می‌نماید. مثلاً یک جرثقیل کامیونی با ظرفیت اسمی 40 تن با شعاع عمل 12 فوت و تیر استاندارد و ظرفیت 20000 پوند با یک تیر 50 فوتی و شعاع عمل 40 فوت به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شود.

جرثقیل کامیونی 40 تنی (کلاس 200-12)

بار واژگونی باری است که در آن بار و با یک شعاع عمل معین و زاویه تیر معین واژگونی رخ می‌دهد. واژگونی به طریق زیر تعریف می‌شود:

برای جرثقیل با چرخهای زنجیردار زمانی واژگونی رخ می‌دهد که اولین چرخ جرثقیل به اندازه 2 اینچ از زنجیر چرخ که هنوز بر روی سطح زمین قرار دارد دور شود. برای جرثقیل‌های چرخ‌دار و کامیونی، واژگونی وقتی رخ می‌دهد، که تمام لاستیک‌های یک یا بیش از یک چرخ جرثقیل از سطح اتکاء بلند شوند.

باید توجه داشت که واژگونی تعریف شده به مفهوم فیزیکی واژگون شدن ماشین نیست و برای تعریف به کار می‌رود. قانون ایمنی و سلامت محیط کار آمریکا U.S Government Occupational and Health Act (OSHA) بار ماکزیمم مجاز جرثقیل را به صورت درصدی از بار واژگونی جرثقیل تعیین می‌کند.

نوع چرثقیل

بار مجاز (درصدی از بار واژگونی)

جرثقیل زنجیردار بدون پایه‌های اتکاء

جرثقیل زنجیردار با پایه‌های اتکاء

جرثقیل با چرخ لاستیک‌دار

75%

85%

85%

انواع دیگر جرثقیل

بعضی جرثقیل‌ها (شکل 6-2) به طرزی ساخته می‌شوند که فقط به عنوان جرثقیل قابل استفاده بوده و از الحاقات دیگر شبیه شکل 2-2 نمی‌توانند استفاده کنند. نوع دیگر جرثقیل‌های با کاربرد مخصوص، جرثقیل‌های بسیار بلند هستند که در اروپا تکامل یافته و امروزه در سراسر نقاط جهان بخصوص در ساختمان آسمان‌خراشها به کار می‌روند. این جرثقیل‌های بلند (tower crane) به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند. به خاطر شعاع عمل وسیع و ارتفاع بسیار زیاد، این نوع

راه‌سازی و راهداری 33 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 33

راه‌سازی و راهداری

در آغاز دوره پهلوی طول راه‌های کشور ما ۳۹۰۰ کیلومتر تجاوز نمیکرد. در دوران رضاشاه پهلوی طول راه‌های ایران به ۲۴۰۰۰ کیلومتر بالغ گردید. در ابتدای انقلاب سفید محمدرضا شاه طول راه‌های کشور ما به حدود ۳۵۰۰۰ کیلومتر افزایش یافته بود، با اجرای برنامه‌های عمرانی اول تا چهارم طول راه‌های ایران بحدود ۴۲۰۰۰ کیلومتر و در برنامه عمرانی پنجم به ۲۶۰۰۰ کیلومتر شاه‌راه، راه اصلی و فرعی رسید. در حال حاضر وزارت راه و ترابری عهده‌دار نگهداری ۱۰۷٬۰۰۹ کیلومتر از انواع راه‌ها است.

وزارت راه و ترابری عملیات نگهداری راه بوسیله ۳ اداره ستادی و ۲۹ اداره کل راه و ترابری استان به انجام می‌رساند. عملیات راه‌داری جاری و معمولی و راه‌داری فوری و اضطراری به‌عهده ادارات کل راه و ترابری است، و عملیات راه‌داری دوره‌ای مستمر و راه‌داری متناوب (روکش آسفالت راه‌ها) با نظارت ادارات ستادی وادارات کل راه و ترابری استان‌ها از محل اعتبارات طرح‌های ملی و استانی بوسیله بخش خصوصی به انجام می‌رسد.

راه و محیط

از زمان‌های بسیار دور، نیاز بشر برای برقراری ارتباط عامل ایجاد راه‌ها است و راه‌ها به دلیل اهمیت زیاد اجتماعی که دارند به عنوان زیر ساخت اصلی هر جامعه‌ای مطرح می‌شوند. بشر با نگاه به توسعه روزافزون در همه زمینه‌های زندگی خود، به نظر می‌رسد که صحت سلامت محیط پیرامون خود و عناصر موجود در آن را به فراموشی سپرده است و همچنان با سرعت بسیار زیادی آن را نادانسته به نابودی می‌کشاند. راه‌ها و وسایل نقلیه از ساخته‌های بشری هستند که در مدت کوتاهی تعداد آنها زیاد و در همه جا پخش شده‌اند و اثرگذاری‌های فاجعه‌باری بر محیط خود دارند.

این مقاله مقدمه‌ای در بررسی و بیان اندرکنش راه و محیط از دیدگاه اثرات وارد بر محیط از طرف راه‌ها می‌باشد. راه وسیله و ابزار برقراری ارتباط می‌باشد و در این مبحث منظور از آن، خود راه و عناصر متعلق و مربوط به آن همانند خودروها در زمان‌های ساخت و بهره‌برداری و بدین ترتیب زیر ساخت اصلی یک جامعه می‌باشد.

محیط به معنای محلی است که آدمی را احاطه کرده و قلمرو حیات و زندگی است و منظور از آن در این مقاله محیط زیست می‌باشد. محیط زیست به محیطی که فرآیند حیات را در بر‌گرفته و با آن بر‌هم‌ کنش دارد و از طبیعت، جوامع انسانی و نیز فضاهایی که با فکر و به دست انسان ساخته‌ شده‌اند تشکیل یافته است و کل فضای زیست‌کره را در بر می‌گیرد. محیط زیست زیرساخت موجودیت هر موجود زنده‌ای است.

زیرساخت به اساس و بنیاد و زمینه ایجاد ساختارهای یک سیستم گفته ‌می‌شود و در یک جامعه به سیستم‌ها، تسهیلات، خدمات و تأسیسات اصلی شامل راه‌ها، سیستم‌های حمل و نقل، خطوط نیرو و آب، مؤسسات عمومی و غیره زیرساخت اطلاق می‌شود.

راه‌ها انواع مختلفی دارند که شامل راه‌های هوایی، زمینی و دریایی هستند و راه‌های زمینی نیز به ریلی و جاده‌ای تقسیم می‌شوند و هرکدام از این راه‌ها و حمل‌ونقل درون آنها تولیدکننده آلاینده‌های مختلف می‌باشند که برخی از آنها ماهیتی مشترک و برخی دیگر به نوع مخصوصی باز می‌گردند و نیز اثرگذاری‌های متفاوتی روی محیط دارند.

محیط نیز شامل هوا، آب، خاک، موجودات زنده و انسان است که هرکدام، از مسیرهای مختلف و وابسته به خصوصیت خود و آلاینده به صورت مستقیم و غیر مستقیم می‌توانند از راه‌ها، اثرپذیری داشته باشند.

به طور کلی اثرگذاری راه‌ها بر هرکدام از عناصر محیط یا موجودات زنده که باشد نهایتاً بر انسان اثر خود را نیز می‌گذارد و توسعه انسانی و سلامت او را به خطر می‌اندازد.

در این سری از مقالات در مورد "اندرکنش راه و محیط"، اثرات انواع راه‌ها، معرفی و اثرگذاری‌های آنها بر محیط و اثرپذیری‌های محیط مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در این شماره، از اثرگذاری راه‌ها و حمل و نقل هوایی بر محیط خود صحبت می‌شود.

حمل و نقل هوایی تولیدکننده آلاینده‌های زیادی است که به دلیل وسیع بودن محیط پخش و سختی بررسی و تحقیقات، مطالعات کمی در مورد آنها صورت گرفته است. از آلاینده‌های اصلی این صنعت می‌توان به آلودگی صوتی و گازی اشاره نمود.

بخاری که توسط هواپیماها در حین حرکت در هوا ایجاد می‌شود به طور مؤثر باعث مسدود شدن نفوذ نور خورشید در خلال روز و کاهش محدوده دمایی روزانه (تفاوت بیشترین دماهای روزانه و بیشترین دماهای شبانه) و کاهش خروج تابش‌های مادون قرمز از زمین در شب می‌شوند.

بعد از واقعه حمله به ساختمان‌های مرکز تجارت جهانی و ساختمان‌های دیگر در ایالات متحده برای سه روز (15 تا 17 سپتامبر) تمامی پروازها در این کشور و به خصوص شهرهای نیویورک و واشنگتن لغو شد و فرصتی برای آزمون این فرضیه بوجود آمد. محقققین در این سه روز با مطالعه اثر حمل‌ونقل هوایی بر کاهش محدوده دمایی روزانه، اثرپذیری این پارامتر را اثبات نمودن

انواع راهها

آزاده راه (freeway) : هیچ مانعی بر سر حرکت وسایل نقلیه وجود ندارد . راههایی با حداقل چهار خط عبور و حایلهای وسط راه این راهها بدون تقاطع می باشند .

بزرگ راه (Exqressway) : مسیر هایی باحداقل 4 خط عبور که حداقل تقاطعات ترافیکی را داشته و بریدگی ها با هم حداقل km2 فاصله دارند .

مراحل طرح و اجرای پروژه های مسیر یابی در راه سازی :

1- جمع آوری اطلاعات مورد نیاز شامل عکس های هوایی, تردد مسافر و حجم کالا , نقاط مورد نظر مسیر , موقعیت پلها و آبروها و … نقشه های منطقه و آمارهای لازمه از جمعیت .

2- طرح مقدماتی و شناسایی محلی ( تعیین مناسب ترین مسیر از بین واریافت های مختلف) این بخش بر روی نقشه های 25000/1 تا 200000/1 انجام می شود امکان سنجی واریافت ها شامل نکات اجتماعی و تکنولوژیکی در این بخش تحت عنوان فاز صفر انجام می شود پس از آن چند گزینه مناسب و در مرحله فاز 1 انتخاب واریافت بهینه

فاز 2

3- تهیه نقشه های بزرگ مقیاس نواری از مسیر اولیه به عرض 100 تا 600 متر با مقیاس 500/1 تا 10000/1

4- مطالعه مسیر و تهیه طرح بر اساس نقشه های توپوگرافی و ارائه مشخصات فنی

5- تهیه نقشه های بزرگ مقیاس از ابنیه مسیر با مقیاس 50/1 یا 100/1

6- میخکوبی بر روی زمین در فواصل مورد نیاز برداشت پروفیل طولی و عرضی و شمارهگذاری میخها

تحقیق در مورد راه‌سازی و راهداری 33 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 33 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

راه‌سازی و راهداری

در آغاز دوره پهلوی طول راه‌های کشور ما ۳۹۰۰ کیلومتر تجاوز نمیکرد. در دوران رضاشاه پهلوی طول راه‌های ایران به ۲۴۰۰۰ کیلومتر بالغ گردید. در ابتدای انقلاب سفید محمدرضا شاه طول راه‌های کشور ما به حدود ۳۵۰۰۰ کیلومتر افزایش یافته بود، با اجرای برنامه‌های عمرانی اول تا چهارم طول راه‌های ایران بحدود ۴۲۰۰۰ کیلومتر و در برنامه عمرانی پنجم به ۲۶۰۰۰ کیلومتر شاه‌راه، راه اصلی و فرعی رسید. در حال حاضر وزارت راه و ترابری عهده‌دار نگهداری ۱۰۷٬۰۰۹ کیلومتر از انواع راه‌ها است.

وزارت راه و ترابری عملیات نگهداری راه بوسیله ۳ اداره ستادی و ۲۹ اداره کل راه و ترابری استان به انجام می‌رساند. عملیات راه‌داری جاری و معمولی و راه‌داری فوری و اضطراری به‌عهده ادارات کل راه و ترابری است، و عملیات راه‌داری دوره‌ای مستمر و راه‌داری متناوب (روکش آسفالت راه‌ها) با نظارت ادارات ستادی وادارات کل راه و ترابری استان‌ها از محل اعتبارات طرح‌های ملی و استانی بوسیله بخش خصوصی به انجام می‌رسد.

راه و محیط

از زمان‌های بسیار دور، نیاز بشر برای برقراری ارتباط عامل ایجاد راه‌ها است و راه‌ها به دلیل اهمیت زیاد اجتماعی که دارند به عنوان زیر ساخت اصلی هر جامعه‌ای مطرح می‌شوند. بشر با نگاه به توسعه روزافزون در همه زمینه‌های زندگی خود، به نظر می‌رسد که صحت سلامت محیط پیرامون خود و عناصر موجود در آن را به فراموشی سپرده است و همچنان با سرعت بسیار زیادی آن را نادانسته به نابودی می‌کشاند. راه‌ها و وسایل نقلیه از ساخته‌های بشری هستند که در مدت کوتاهی تعداد آنها زیاد و در همه جا پخش شده‌اند و اثرگذاری‌های فاجعه‌باری بر محیط خود دارند.

این مقاله مقدمه‌ای در بررسی و بیان اندرکنش راه و محیط از دیدگاه اثرات وارد بر محیط از طرف راه‌ها می‌باشد. راه وسیله و ابزار برقراری ارتباط می‌باشد و در این مبحث منظور از آن، خود راه و عناصر متعلق و مربوط به آن همانند خودروها در زمان‌های ساخت و بهره‌برداری و بدین ترتیب زیر ساخت اصلی یک جامعه می‌باشد.

محیط به معنای محلی است که آدمی را احاطه کرده و قلمرو حیات و زندگی است و منظور از آن در این مقاله محیط زیست می‌باشد. محیط زیست به محیطی که فرآیند حیات را در بر‌گرفته و با آن بر‌هم‌ کنش دارد و از طبیعت، جوامع انسانی و نیز فضاهایی که با فکر و به دست انسان ساخته‌ شده‌اند تشکیل یافته است و کل فضای زیست‌کره را در بر می‌گیرد. محیط زیست زیرساخت موجودیت هر موجود زنده‌ای است.

زیرساخت به اساس و بنیاد و زمینه ایجاد ساختارهای یک سیستم گفته ‌می‌شود و در یک جامعه به سیستم‌ها، تسهیلات، خدمات و تأسیسات اصلی شامل راه‌ها، سیستم‌های حمل و نقل، خطوط نیرو و آب، مؤسسات عمومی و غیره زیرساخت اطلاق می‌شود.

راه‌ها انواع مختلفی دارند که شامل راه‌های هوایی، زمینی و دریایی هستند و راه‌های زمینی نیز به ریلی و جاده‌ای تقسیم می‌شوند و هرکدام از این راه‌ها و حمل‌ونقل درون آنها تولیدکننده آلاینده‌های مختلف می‌باشند که برخی از آنها ماهیتی مشترک و برخی دیگر به نوع مخصوصی باز می‌گردند و نیز اثرگذاری‌های متفاوتی روی محیط دارند.

محیط نیز شامل هوا، آب، خاک، موجودات زنده و انسان است که هرکدام، از مسیرهای مختلف و وابسته به خصوصیت خود و آلاینده به صورت مستقیم و غیر مستقیم می‌توانند از راه‌ها، اثرپذیری داشته باشند.

به طور کلی اثرگذاری راه‌ها بر هرکدام از عناصر محیط یا موجودات زنده که باشد نهایتاً بر انسان اثر خود را نیز می‌گذارد و توسعه انسانی و سلامت او را به خطر می‌اندازد.

در این سری از مقالات در مورد "اندرکنش راه و محیط"، اثرات انواع راه‌ها، معرفی و اثرگذاری‌های آنها بر محیط و اثرپذیری‌های محیط مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در این شماره، از اثرگذاری راه‌ها و حمل و نقل هوایی بر محیط خود صحبت می‌شود.

حمل و نقل هوایی تولیدکننده آلاینده‌های زیادی است که به دلیل وسیع بودن محیط پخش و سختی بررسی و تحقیقات، مطالعات کمی در مورد آنها صورت گرفته است. از آلاینده‌های اصلی این صنعت می‌توان به آلودگی صوتی و گازی اشاره نمود.

بخاری که توسط هواپیماها در حین حرکت در هوا ایجاد می‌شود به طور مؤثر باعث مسدود شدن نفوذ نور خورشید در خلال روز و کاهش محدوده دمایی روزانه (تفاوت بیشترین دماهای روزانه و بیشترین دماهای شبانه) و کاهش خروج تابش‌های مادون قرمز از زمین در شب می‌شوند.

بعد از واقعه حمله به ساختمان‌های مرکز تجارت جهانی و ساختمان‌های دیگر در ایالات متحده برای سه روز (15 تا 17 سپتامبر) تمامی پروازها در این کشور و به خصوص شهرهای نیویورک و واشنگتن لغو شد و فرصتی برای آزمون این فرضیه بوجود آمد. محقققین در این سه روز با مطالعه اثر حمل‌ونقل هوایی بر کاهش محدوده دمایی روزانه، اثرپذیری این پارامتر را اثبات نمودن

انواع راهها

آزاده راه (freeway) : هیچ مانعی بر سر حرکت وسایل نقلیه وجود ندارد . راههایی با حداقل چهار خط عبور و حایلهای وسط راه این راهها بدون تقاطع می باشند .

بزرگ راه (Exqressway) : مسیر هایی باحداقل 4 خط عبور که حداقل تقاطعات ترافیکی را داشته و بریدگی ها با هم حداقل km2 فاصله دارند .

مراحل طرح و اجرای پروژه های مسیر یابی در راه سازی :

1- جمع آوری اطلاعات مورد نیاز شامل عکس های هوایی, تردد مسافر و حجم کالا , نقاط مورد نظر مسیر , موقعیت پلها و آبروها و … نقشه های منطقه و آمارهای لازمه از جمعیت .

2- طرح مقدماتی و شناسایی محلی ( تعیین مناسب ترین مسیر از بین واریافت های مختلف) این بخش بر روی نقشه های 25000/1 تا 200000/1 انجام می شود امکان سنجی واریافت ها شامل نکات اجتماعی و تکنولوژیکی در این بخش تحت عنوان فاز صفر انجام می شود پس از آن چند گزینه مناسب و در مرحله فاز 1 انتخاب واریافت بهینه

فاز 2

3- تهیه نقشه های بزرگ مقیاس نواری از مسیر اولیه به عرض 100 تا 600 متر با مقیاس 500/1 تا 10000/1

4- مطالعه مسیر و تهیه طرح بر اساس نقشه های توپوگرافی و ارائه مشخصات فنی

5- تهیه نقشه های بزرگ مقیاس از ابنیه مسیر با مقیاس 50/1 یا 100/1

6- میخکوبی بر روی زمین در فواصل مورد نیاز برداشت پروفیل طولی و عرضی و شمارهگذاری میخها