مقاله درمورد برنامه ریزی استراتژیک

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 23

برنامه ریزی استراتژیک

تعریف برنامه‌ریزی

برنامه‌ریزی عبارتست از فرایندی دارای مراحل مشخص و به هم پیوسته برای تولید یک خروجی منسجم در قالب سیستمی هماهنگ از تصمیمات. برنامه بیانی روشن، مستند و مشروح از مقاصد و تصمیمات است. برنامه خروجی فرایند برنامه‌ریزی است اما برنامه ریزی یک فرایند پیوسته است که پیش از اتخاذ هر تصمیمی آغاز شده و پس از اجرای آن تصمیم ادامه می یابد. از جنبه ماهیت، برنامه‌ریزی دارای انواع برنامه‌ریزی فیزیکی ، سازمانی، فرایند، مالی، وظیفه‌ای و عمومی است. از جنبه افق زمانی، برنامه‌ریزی را می‌توان در قالب برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت ، برنامه‌ریزی میان مدت و برنامه‌ریزی بلندمدت دسته‌بندی کرد. بیشتر برنامه‌ریزی‌ها بر اساس دیدگاه عقلایی، دارای شکل آرمان‌ها و اهداف- طرح‌ها و اقدامات- منابع موردنیاز هستند. در این مدل‌ها ابتدا آرمان‌ها و اهداف سازمانها تبیین شده، سپس طرح‌ها و اقدامات لازم تعیین و در نهایت منابع موردنیاز برای انجام پروژه برآورد می‌گردند.

برنامه‌ریزی و تغییر

تغییر در شرایط محیط، سیاست‌ها، نگرش‌ها، دیدگاه‌ها، ساختارها، نظام ها و . . . عواملی هستند که بر آرمان‌ها و اهداف برنامه‌ریزی تأثیر گذاشته که در نهایت باعث تغییر برنامه می‌گردند. برنامه‌ریزی در شکل اشاره شده در فوق ظرفیت و توانایی مقابله با چنین تغییراتی را نداشته و منجر به شکست می‌گردد. این شرایط موجب رشد این تفکر شد که در برنامه‌ریزی باید بتوان با تغییرات، جهت حرکت سازمان را تغییر داد و جهت و رفتار جدیدی را در پیش گرفت. این نگرش زمینه‌ساز ابداع برنامه‌ریزی استراتژیک شد. بر خلاف برنامه‌ریزی سنتی که در آن آرمان‌ها و اهداف تعیین می‌شوند در برنامه ریزی استراتژیک، هدف تبیین و تدوین استراتژی است. بسته به نوع، تنوع و ماهیت تغییرات موجود در محیط می‌توان ترکیبی از برنامه‌ریزی سنتی و برنامه‌ریزی استراتژیک را به کار برد.

استراتژی

استراتژی برنامه، موضع، الگوی رفتاری، پرسپکتیو، سیاست یا تصمیمی است که سمت و سوی دیدگاه‌ها و جهت حرکت سازمان را نشان می‌دهد. استراتژی می‌تواند تحت سطوح سازمانی ، وظایف و محدوده زمانی متفاوت تعریف شود.

برنامه‌ریزی استراتژیک

برنامه‌ریزی استراتژیک گونه‌ای از برنامه‌ریزی است که در آن هدف، تعریف و تدوین استراتژی‌هاست. از آنجایی که استراتژی می‌تواند عمر کوتاه یا بلند داشته باشد برنامه‌ریزی استراتژیک می‌تواند برنامه‌ریزی بلند‌مدت یا کوتاه‌مدت باشد اما رویکردی متفاوت دارد.

مدیریت استراتژیک

آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا بعضی از شرکت‌های بزرگ و موفق در مدت زمان کوتاهی با از دست دادن سهم بزرگی از بازار خود به موقعیتی معمولی و حتی تأسف بار تنزل یافته‌اند و چرا برخی از شرکت‌های کوچک و گمنام به یکباره به جایگاه‌های ممتازی در صحنه رقابت بین الملل رسیده‌اند؟ آیا در این مورد فکر کرده‌اید که چرا برخی از مؤسسات، نوسان‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی را به راحتی تحمل نموده و بر آنها غلبه می‌کنند و در مقابل برخی از سازمان‌ها طعم تلخ شکست را چشیده و از ادامه راه باز می‌مانند؟ به عقیده بسیاری از متخصصان علم مدیریت پاسخ بسیاری از این گونه سئوالات را باید در مفاهیمی به نام «استراتژی» و «مدیریت استراتژیک» جستجو کرد. در این مقاله سعی شده است نگاهی گذرا بر مدیریت استراتژیک و ضرورت و موانع بکارگیری آن در سازمان‌ها داشته باشیم.

تعریف استراتژی و مدیریت استراتژیک

تعاریف مختلف و گاه ناسازگاری از استراتژی و مدیریت استراتژیک ارائه شده است. به تعبیر یکی از متخصصان مدیریت این عبارات مانند« هنر» است که وقتی آنها را می‌بینیم تشخیص دادن آنها آسان است اما وقتی در پی تعریف کردن و توضیح دادن آنیم خیلی مشکل به نظر می‌رسد.

استراتژی

الگویی بنیادی از اهداف فعلی و برنامه‌ریزی شده، بهره برداری و تخصیص منابع و تعاملات یک سازمان با بازارها، رقبا و دیگر عوامل محیطی است. طبق این تعریف یک استراتژی باید سه چیز را مشخص کند:

چه اهدافی باید محقق گردد

روی کدام صنایع، بازارها و محصول‌ها باید تمرکز کرد

چگونه برای بهره‌برداری از فرصت‌های محیطی و مواجهه با تهدیدهای محیطی به منظور کسب یک مزیت رقابتی منابع تخصیص یابد و چه فعالیت‌هایی انجام گیرد.

مدیریت استراتژیک

تصمیمات و فعالیت‌های یکپارچه در جهت توسعه استراتژی‌های مؤثر، اجرا و کنترل نتایج آنهاست. بنابراین مدیریت استراتژیک فعالیت‌های مربوط به بررسی، ارزشیابی و انتخاب استراتژی‌ها، اتخاذ هر گونه تدابیر درون و بیرون سازمانی برای اجرای این استراتژی‌ها و در نهایت کنترل فعالیت‌های انجام شده را در برمی‌گیرد.

مقاله درمورد برنامه ریزی درسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

(بسمه تعالی(

عنوان جزوه:

برنامه ریزی درسی

مراحل آماده شدن برای کنکور:

به مدت دو هفته سؤالات کنکور سالهای گذشته را به ترتیب سال خوانده تا ذهن شما با سؤالات کنکور آشنا شود. و هنگام مطالعه دروس متوجه باشید که به چه نکاتی باید بیشتر تمرکز کنید و…

در مدت زمان طولانی (حدود 5 ماه) تمام دروس را به طور دقیق مطالعه نماییدو تکالیف هر مبحث را انجام دهید. طوری مطالعه کنید که برای امتحان تشریحی آماده شوید. دانش پژوهان باید کتابهای سال پیش دانشگاهی را با کلاسهای درس مطالعه نمایند و پیش بروند. در این مرحله بر تست زدن خیلی تأکید نمی گردد ولی چنانچه داوطلب در اوقات نیمه طلایی به این عمل مبادرت ورزد نوعی مرور مطالب محسوب شده و برای رفع خستگی روانی افزایش اعتماد به نفس و ارزیابی نحوه مطالعه خویش خوب است. برای یادگیری عمیق دروس سعی کنید از روش های تقویت دروس که بعداً خواهد آمد استفاده کنید.

پس از پایان مرحله مطالعه عمیق و یادگیری دقیق تمام کتابها را مرور کرده و با استفاده از تستهای طبقه بندی شده و دارای پاسخ تشریحی تست بزنید. در این مرحله که تا دو هفته به زمان کنکور ادامه خواهد داشت تست زدن مورد تأکید است زیرا تست زنی سرعت عمل شما را در جلسه کنکور افزایش داده پاسخ به سؤالات را به سبک تستی خواهید آموخت. مطالب را مرور خواهید کرد و فواید دیگری از این قبیل.

در دو هفته آخر فقط نکات مهم و خیلی مهم را مرور کنید این مرور کردن را به کتابهای خاصی محدود نکنید بلکه تمام کتابها را دوباره خوانی نمایید البته مرور دروس اختصاصی را به روزهای نزدیک به کنکور موکول نمایید به شرطی که مطمئن شوید که در آن روزها از عهده مطالعه آنها بر خواهید آمد.

تعیین جیره هفتگی:

مفهوم: جیره هفتگی به این نکته می پردازد که شما بطور متوسط در هر هفته باید چند صفحه از هر درس را مطالعه نمایید تا در پایان دوره( عمیق و یا مرور همراه با تست زنی) بتوانید کتابها را تمام کنید. این عمل بسیاری از نگرانیها را از شما دور کرده و نوعی محرک بای شما خواهد بود و شما را از افراط و تفریط در مطالعه کردن باز خواهد داشت.

نحوه محاسبه: شما برای شرکت در کنکور ( مثلاً گروه آزمایشی علوم تجربی) باید دروسی را که از سوی سازمان سنجش اعلام شده امتحان کنید. هر درس غالباٌ متشکل از چند کتاب است مثلاً درس عربی برای کنکور تجربی (به عنوان یک در عمومی) شامل عربی سال دوم و سال سوم است برای محاسبه جیره هفتگی مجموع صفحات عربی دوم و سوم را بر تعداد روزهای دوره(مثلاً در مرحله مطالعه عمیق ما مدت زمان پنج ماه یعنی 150 روز را پیشنهاد کرده بودیم) تقسیم کنید و خارج قسمت را بر هفت (ایام هفته) ضرب کنید. عدد بدست آمده جیره هفتگی شما در درس عربی خواهد بود. به عبارت دیگر شما باید هفته ای X صفحه عربی بخوانید تا در پایان دوره کتابهای عربی تان را تمام کنید. لازم به ذکر است که دانش پژوهان در مرحله مطالع عمیق نباید کتابهای سال جاری (پیش دانشگاهی) را در جیره بندی وارد نمایند. زیرا آنها می توانند دروس مذبور را با کلاس پیش رفته و مطالعه نمایند.

پس از محاسبه جیره هفتگی جدولی مشابه جدول ذیل ترسیم نمایید و مطابق آن پیش بروید:

مهر

آبان

آذر

دی

اسفند

نام درس

نام کتاب

هفته اول

هفته دوم

هفته سوم

هفته چهارم

هفته اول

هفته دوم

هفته سوم

هفته چهارم

تذکر1) عمل محاسبه برای چیره بنده هفتگی را بطور جداگانه برای تمام دروس انجام دهید.

تذکر2) در جدول فوق پنج ماه لازم برای مطالعه عمیق کتابها از مهر شروع شده است و به اسفند ختم می شود. واضح آنست هر چه داوطلب مطالعه کردن برای کنکور را دیرتر از مهر شروع کند باید مدت زمان مصروف برای مطلعه عمیق را کاهش دهد و این کاهش مسلماً به موفقیت دانش آموز در امر قبولی در کنکور لطمه وارد خواهد کرد.

راهکارها و روشهایی برای یادگیری بهتر و تقویت دروس:

روشهای مطالعه را که ذیلاً خواهد آمد یاد گرفته و آنها را به کار گیرید.

حتی الامکان از کتابهای کمک درسی و کتابهای کار(بویژه اگر پاسخ تشریحی داشته باشد) استفاده نمائید.

استفاده از نرم افزارهای آموزشی و CD. VD مفید خواهد بود بویژه اگر از نوع مناسب باشد.

با هم دوره ها و همکلاسی های خود راجع به موضوعات درسی بحث کنید.

مقاله درمورد برنامه ریزی استراتژیک و فناوری اطلاعات در آموزش

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

برنامه ریزی استراتژیک و فناوری اطلاعات در آموزش

برنامه ریزی استراتژیک سیتم ها و فناوری اطلاعاتی (IT/IS) عبارت است از فرآیند تشخیص سیستم‌های کاربردی مبتنی بر کامپیوتر که سازمان را در اجرای طرح‌های کاری وتحقق اهدافش یاری می‌کند . برنامه‌ریزی استراتژیک مدت زیادی است که به عنوان یک ضرورت برای بهره‌برداری از منابع بالقوه سیستم‌ها و فناوری‌های اطلاعاتی شناخته شده است و بررسی یافته‌های پژوهشی در این خصوص نشان می‌دهد که موانع عمده‌ای بر سر راه چنین برنامه‌ریزی‌های استراتژیک وجود دارد. این مقاله سعی دارد ضرورت برنامه‌ریزی توسعه‌ای سیستم‌ها و فناوری های اطلاعاتی برای نوسازی ساختارهای اقتصادی و اجتماعی ایران را مورد تاکید قرار دهد. امروزه فناوری ارتباطات و اطلاعات یکی از ویژگی‌های مهم عصر اطلاعات به شمار می‌رود که امکان طراحی اشکال جدید سازمانی، سیستم های کنترلی جدید ،باز مهندسی فرآیندهای سازمانی و مانند اینها را فراهم ساخته است . (IT/IS) به ما کمک می‌کند دیوارهایی را فروبریزیم که وظایف، محل‌های جغرافیایی و سطوح مدیریتی را از هم جدا می‌کنند و به ما اجازه می‌دهد شبکه جدیدی از روابط بین اعضای سازمان به وجود آوریم. در حال حاضر کشورهای جهان از لحاظ به کارگیری سطح فناوری در مراحل مختلف قرار دارند و متناسب با آن از ساخت اجتماعی متفاوتی نیز برخوردار هستند بنابراین ضروری است با برنامه‌ریزی توسعه‌ای مناسب از قابلیت‌های سیستم‌ها و فناوری‌های اطلاعاتی در نوسازی ساختارهای اقتصادی و اجتماعی کشور خود بکوشیم. واکاوی برنامه‌های توسعه در ایران از منظر برنامه ریزی IS/IT امروزه در اغلب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه IS/IT یکی از ابزارهای مهم توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود و در برنامه‌های توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از یک طرف، برخی از کشورها مانند سنگاپور با اتخاذ استراتژی پیشگامی به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافته‌اند. همانطور که دروگ (1997) اشاره می‌کند، هر چند عمر به کارگیری سیستم‌ها و فناوری اطلاعات در سنگاپور زیاد نیست ،اما با اتکا به یک برنامه جامع به سرعت در حال تبدیل شدن به یک برنامه جامع به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جزیره هوشمند است و از این رهگذر سطوح بالایی از کارایی، اثر بخشی و کسب مزیت رقابتی را تجربه کرده است. از طرف دیگر در کشورهایی مانند ایران به دلیل شرایط خاص، کمتر به نقش کلیدی این ابزارها در حیات توسعه کشور توجه شده است. نگاهی به برنامه اول و دوم توسعه کشور نشان می‌دهد که برنامه ریزی IS/IT چندان مورد توجه واقع نشده است و سیاست‌های مناسبی نیز در جهت هدایت سازمان‌ها برای طراحی و استقرار سیستم‌ها و فناوری‌های اطلاعاتی اتخاذ نشده است. در برنامه سوم توسعه در حوزه‌های فرابخشی سند برنامه، سر فصلی از موضوعات به فناوری اطلاعات به عنوان یکی از محورهای توسعه ملی تصریح و خطوط اصلی توسعه در این حوزه در بخش‌های مختلف نرم افزار، سخت افزار، نیروی انسانی، مخابرات، اطلاعات و مدیریت مورد لحاظ قرار گرفته است. به رغم چنین تأکیداتی، مجموعه اقدامات عملی دستگاه‌های اجرایی کشور در مقایسه با دیگر کشورها، چندان رضایت بخش نیست اما نمی‌توان انتظار داشت سازمان‌ها در کاربرد سیستم‌ها و فناوری های اطلاعاتی به طور جهشی عمل کنند. اکنون تجربه انباشته سازمان‌ها این امکان را فراهم ساخته است تا با پرداختن به برنامه‌ریزی استراتژیک سیستم‌ها و فناوری اطلاعاتی، قدم اساسی در فرایند یادگیری سازمانی برداشته شود. نگرشهای برنامه‌ریزی استراتژیک IT/IS برنامه‌ریزی استراتژیک مدت‌های زیادی است که به عنوان یکی از فعالیتهای بنیادین مدیریت ارشد تشخیص داده شده است. برنامه‌ریزی استراتژیک IT/IS عبارت است از فرایند تشخیص بدره (Prtfolio) سیستم‌های کاربردی مبتنی بر کامپیوتر که به یک سازمان در اجرای برنامه‌های کاری و تحقق اهدافش یاری می‌رساند. بنابراین نیاز به اجرای ماهرانه برنامه‌های استراتژیک IS/IT هم در مطالعات تجربی و هم تجویزی مورد تأکید قرار گرفته است. اساساً این مطالعات نشان

برنامه ریزی شهری 350 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 351

پپیشگفتار

برنامه ریزی شهری از جامعیت خاصی برخوردار میباشد و محتوای آن به نسبت عمق ارتباطی که با محیط شهر و ساکنان آن دارد، بسیار گسترده است. شاید کمتر دانشی را بتوان یافت که اینچنین با رسته های مختلف علمی در ارتباط باشد، از آنها بهره گیرد و در عین حال برای خود رشته ای مستقل باشد. برنامه ریزی شهری یک سیستم است. سیستمی کار عناصر و اجزائی تشکیل گردیده که با هم در ارتباطند، با هم تداخل دارند و بر یکدیگر تأثیر می گذارند. ولی بر وی هم صورت واحدی پیدا می کنند. لذا، با چنین بینشی که بر این دانش مرتب است، تألیف یک یا چند کتاب نمی تواند بیانگر کلیه اصول محتوایی، ضوابط، ارتباطات و خصوصیات آن باشد.

برنامه ریزی شهری، به دلیل پویندگی انسان، دانشی پویا است که روز به روز تحول بیشتری یافته و زمینه های مساعدی را جهت پژوهش و تحقیق به وجود می آورد؛ و با توجه به دور تسلسلی که دارد، نمی توان یکجا و به یکباره به تعریف و توضیح آن پرداخت و کتابی را فراهم آورد که به نحو کامل، برنامه ریزی شهری را معرفی کرده، و کلیه نکات آنرا یادآور شده باشد. بلکه، تنها می توان به توضیح در مورد قسمتهایی از آن پرداخت.

از نظر تاریخی، سابقه برنامه ریزی شهری به ادوار بسیار دور می شد. ولی سابقه مدون و مطالعه و تجریه و تحلیل علمی آن به دوران پس از انقلاب صنعتی و خاصه قرن حاضر و به نحوی اختصاصی تر به دهه ای اخیر می رسد. برنامه ریزی شهری، در رابطه با توسعه شهرها، افزایش جمعیت آنها و تأثیر ماشینیسم بر حیات شهرها و ساکنین آنها، هر روز از اهمیت بیشتری برخوردار می گردد. شهرها با محیط منطقه ای و نواحی اطراف خود در ارتباطند و از کلیه شرایط آنها، اعم از اقلیمی و طبیعی، عوامل فرهنگی و اجتماعی و عوامل معیشتی و اقتصادی تأثیر می پذیرند و بر آنها نیز بطور متقابل تأثیر می گذارنید.چنین رابطه و نظامی در اثر توسعه یکباره فیزیکی و افزایش انفجار آمیز جمعیت شهرها، نظام شهرنشینی را با بحران و آینده آن را با ابهام روبرو ساخته است. وجود همین عوامل، بر اهمیت برنامه ریزی شهری و لزوم تحقیق و تفحص بیشتر در رابطه با آن می افزاید.

هدف از تدوین کتاب حاضر، بیشتر معرفی و بیان اصول مقدماتی برنامه ریزی شهری است، و به هیچ وجه ادعای آن که با نوشتن این کتاب، کلیه نکات برنامه ریزی شهری یا مقدمات آن آورده شده، یا حتی با عنوان مطالبی چند در بعضی از موارد آن توضیح کاملی فراهم آمده است، معنائی ندارد. این کتاب ضمن معرفی اصول مقدماتی برنامه ریزی شهر، رابطه عناصر مختلف موثر در آن در مورد بررسی قرار داده و روند مطالعاتی، تعاریف، اصطلاحات ، و ارتباطات آن را به عنوان زمینه هایی جهت شروع مراحل بعدی تحقیق و تتبع در برمی گیرد.

در تدوین این کتاب، ضمن استفاده از منابع و ماخذ داخلی و خارجی، به میزان قابل توجهی از پژوهشها و تجربیات شخصی استفاده شده و موضوعات مطروحه و تجزیه و تحلیل مباحث مربوط به آنها به نحوی انجام گرفته که اساس محتوایی درس «مبانی برنامه ریزی مجتمع های زیستی» در دانشکده های معماری و قسمت شهرسازی درس «مبانی معماری و شهرسازی» در دانشکده های عمران را بپوشاند.

امید که در این رهگذر، نویسنده توانسته باشد دین خود را در آموزش مسائل شهر سازی و ارتباط میان رشته ای دانشهای معماری و عمران با شهرسازی و خصوصاً برنامه ریزی شهری ادا نماید. تا چنین تخصصهایی بتوانند با شناخت بیشتر در رابطه با مسائل شهرسازی، به انجام امور عمرانی همت گمارند.

در خاتمه از شورای محترم کتاب، حوزه معاونت محترم پژوهشی و واحد انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران که امکان چاپ این کتاب را فراهم آوردند، تشکر نموده و امیدوار است که صاحب نظران با انتقادات و نظریات مفید و سازنده خود، اینجانب را در تهیه و تدوین کتب بهتر و مفیدتر یاری فرمایند.

مفهوم شهر و شهرسازی

محیط زیست دارای مفهومی جامع است. در حالیکه شهر و شهرسازی تصویر محدودی از آنرا در اذهان زنده می کند. مفهوم محیط زیست، شهر و شهرسازی و تمام آنچه را که از این پدیده می شناسیم، در برمی گیرد.

شهر یکی از پدیده های بشری در محیط زیست به منظور اسکان، تأمین معیشت، داشتن روابط اجتماعی و اقتصادی و مانند آنهاست ولی اولین آن نمی باشد. انسان خود محیط سکونتش را فراهم کرده و خود به ایجاد و نحوه زندگی در آن اقدام نموده است. احساس لزوم تثبیت در یک نقطه به زندگی در کنار یکدیگر و لازم ملزومات آنها، انسان را بر آن داشته است که هماهنگ با محیط طبیعی و داده های ساختمانی محیط اطراف خود، به ایجاد مسکن دست بزند. ده نشینی و شهرنشینی، یکی از اقسام نحوه زندگی بشر بر سطح زمین و به عنوان استقرار ثابت بشر در محیط زیست است. بنابر نظر بسیارب از صاحبنظران و خاصه جغرافیدانان، نحوه زندگی بشر و سکونت او، دارای دو تقسیم بزرگ کوچ نشینی و یکجا نشینی است که اهم آنها بقرار زیر است:

بتن ریزی 82 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 83

بتن در کارگاه‌های ایران

مصرف بتن به علت ارزانی و دسترسی راحت به آن، روز به روز در جهان توسعه می‌یابد، زیرا مصالح مورد مصرف بتن که عبارت است از شن و ماسه و سیمان، به حد وفور در همه جای کره زمین یافت می‌شود. از طرفی به علت عمر طولانی قطعات بتنی و مقاومت آن در مقابل عوامل جوی در مقایسه با سایر مصالح ساختمانی مخصوصاً فولاد توجه مهندسین را در سراسر دنیا به خود معطوف داشته است و در نتیجه کاربرد آن روز به روز زیادتر می‌شود، به طوری که درصد ساختمان‌های بتنی بلند به نسبت ساختمان‌های دیگر، روز به روز به فزونی است، حتی در بعضی ممالک، احداث ساختمان‌های بلند فقط با بتن آرمه مجاز می‌باشد.

دیگر از جاذبه‌های بتن، آن است که این جسم قبل از سخت شدن سیال بوده و در هر شکل و قالبی که ریخته شود، بعد از سخت شدن به همان شکل درمی‌آید. از این راه معماران و طراحان می‌توانند اجزاء مختلف ساختمان را از لحاظ هندسی به دلخواه خود طراحی کنند. در عوض، عیب بزرگ قطعات بتن آرمه، این است که هیچ وقت فرضیات محاسباتی کاملاً مطابق با واقعیت نیست، ‌زیرا اولین فرضی که یک محاسب ساختمان بتن آرمه می‌کند، آن است که بتن و فولاد را جسم همگن فرض نموده و تنش و کرنش آنها را مساوی درنظر می‌گیرد و محاسبات خود را بر مبنای آن شروع کرده و ادامه می‌دهد، در صورتی که این فرض کاملاً با حقیقت وفق نمی‌دهد و تنش و کرنش بتن فولاد کاملاً مساوی نیستند، ولی اگر در طراحی بتن و ساخت و اجرا و عمل‌آوری و بالاخره در نگهداری آن دقت کافی به عمل آید و بتن مطابق دستورالعمل‌های موسسات تحقیقاتی و استانداردهای دنیا طراحی و ساخته شود، شاید به میزان قابل توجهی فرضیات و عمل به همدیگر نزدیک شوند.

برای رسیدن به این هدف که بتوانیم در ایران از بتنی کاملاً مطابق با استانداردهای بین‌المللی استفاده نماییم، دو اشکال وجود دارد:

بتن استاندارد با کیفیت عالی به مراتب از بتنی که ما اینک در کارگاه‌ها از آن استفاده می‌نماییم، گرانتر تما می‌شود و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و این مطلب برای سازندگان واحدهای مسکونی که اغلب قریب به اتفاق انبوه‌سازان واحدهای مسکونی بوده و فروشندگان آن می‌باشند، نه استفاده کنندگان از آن، خوشایند نیست. ولی اگر توجه داشته باشیم که بتن با کیفیت خوب، توان باربری بیشتری را دارا می‌باشد، متوجه می‌شویم که بتن خوب در نهایت از لحاظ اقتصادی بیشتر به صرفه نزدیک است. برای مثال می‌توانیم بگوییم که طبق استانداردهای بین‌المللی، مهندس محاسب مجاز است که بار فشارهای معادل 210 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع را روزی سازه بتنی بگذارد، ولی عملاً مهندسین محاسب ایرانی بیش از 80 تا 90 و حداکثر 110 کیلوگرم برای هر سانتیمتر مربع بتن توان باربری قائل نیستند، یعنی چیزی کمتر از توان مجاز و این به علت بدی اجرای بتن می‌باشد. در این صورت مشاهده می‌شود اگر ساخت بتن با کیفیت عالی حتی اگر 20 درصد هم گرانتر تمام شود، با توجه به حداکثر توان باربری بتن هنوز 80درصد به نفع تولید کننده است. از طرفی ابعاد قطعات بتنی با توان باربری بالاتر، کوچک‌تر شده، در نتیجه فضای کمتری را اشغال می‌نماید و این خود موجب وسیع‌تر شدن فضاهای معماری می‌شود.

نکته دوم، کمبود و یا بهتر بگوییم، نبود کارگران ماهر بتن‌ساز و عدم آشنایی کارگران به رفتارهای بتن می‌باشد، زیرا اکثر دست‌اندرکاران بتن و بتن‌سازی چنین گمان می‌کنند که اگر آب و شن و ماسه سیمان را مخلوط کرده و در قالب جا دهند، بتن‌سازی و بتن‌ریزی نموده‌اند. تجربه نشان داده است که اگر در ساختن و جا دادن بتن در قالب و حفظ و نگهداری آن دقت بیشتری به عمل آید، قطعه موردنظر حتی تا 50درصد دارای توان باربری بالاتر می‌باشد، بدون آنکه هزینه بیشتری را متحمل شویم.

اجزاء تشکیل دهنده بتن

همانطوری که می‌دانیم، بتن تشکیل شده است از سنگدانه‌های کوچک به نام ماسه و سنگدانه‌های درشت‌تر به نام شن که این سنگ‌دانه‌ها به وسیله چسب مخصوصی به نام سیمان در مجاورت آب به همدیگر می‌چسبند و جسم متراکم و سختی را به نام بتن ایجاد می‌نمایند که اگر این بتن در شرایط خوب تهیه و عمل آورده شود و سیمان آن به اندازه کافی باشد، در اثر نیروی فشاری در حدود 350 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع متلاشی می‌شود و توان مجاز آن 6/0 عدد فوق، یعنی در محاسبات تا 210 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بار فشاری می‌توانیم روی آن قرار دهیم، ولی این قطعه در مقابل نیروهای کششی بسیار ضعیف بوده و اگر بتن در شرایط بسیار خوب تهیه و نگهداری شود، نیروی کششی تا 32 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع را می‌تواند تحمل نماید. به همین علت، در بتن فولاد (میلگرد) می‌گذارند تا نیروهای کششی را تحمل نمایند.

در نتیجه بتن تشکیل شده است از: شن، ماسه، سیمان، آب و فولاد.

سنگدانه

سنگدانه‌ها در حدود حجم بتن را تشکیل می‌دهند. به همین علت رفتار آنها در بتن مقاومت و سایر خصوصیات آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لذا باید سنگدانه‌ها از هر لحاظ مورد مطالعه قرار گیرند. رفتار سنگدانه‌ها را باید از دو نقطه مورد مطالعه قرار داد:

1. رفتار فیزیکی؛ 2. رفتار شیمایی

در قسمت اول: شکل هندسی سنگدانه‌ها، بزرگی آنها، درصد هر اندازه در کل توده، وزن مخصوص آنها، مواد خارجی همراه آنها، استعداد جذب آب آنها، آب همراه سنگدانه‌ها، سختی آنها و غیره مورد مطالعه قرار می‌گیرد و در قسمت دوم جنس سنگدانه ـ واکنش‌های شیمیایی آنها در روند سخت شدن سیمان و همچنین واکنش‌های شیمیایی آنها در زمان نگهداری و بهره‌برداری از قطعه بتنی را مطالعه می‌نماییم.

رفتار فیزیکی سنگدانه‌ها

در حقیقت باید گفت کلیه دانه‌های سنگی موجود در طبیعت، سنگدانه‌ گفته می‌شود، ولی در تداول عامه و مخصوصاً در زبان فارسی برای آنکه شنونده در ضمن مکالمه اندازه سنگدانه‌ را نیز درک نماید، برای هر اندازه از سنگدانه‌ نام مخصوصی را تعیین نموده‌اند. مثلاً برای دانه‌های بسیار ریز فیلر و دانه‌های درشت‌تر به ترتیب ماسه بادی، ماسه، شن نخودی، شن بادامی، قلوه سنگ، پاره سنگ، تخته سنگ، صخره و بالاخره کوه نامگذاری کرده‌اند.

از میان سنگدانه‌های مذکور، در بتن شن و ماسه مورد مصرف دارد. طبق استانداردهای بین‌المللی، دانه‌های از 6/0 میلیمتر تا 5 میلیمتر، ماسه نامیده شده است و از 5 تا 22 میلیمتر را شن نامگذاری کرده‌اند. البته باید توجه نمود که در بتن‌ییزی‌های حجیم، سنگدانه‌هیا بزرگتر از 22 میلیمتر نیز مصرف می‌شود.

اغلب موسسات و استانداردهایی که روی بتن کار کرده‌اند و دستورالعمل‌های متعددی برای اندازه سنگ‌دانه‌ها ارائه کرده‌اند، اکثر قریب به اتفاق آنها، روی درصد دانه‌ها از لحاظ اندازه تکیه نموده‌اند، ولی کلیه این دستورالعمل‌ها مربوط به سنگدانه‌های همان مملکت بوده و حتی مربوط به همان رودخانه و معدنی است که سنگدانه‌های آن مورد آزمایش قرار می‌گیرند و برای ممالک دیگر و حتی معادن شن و ماسه ناحیه دیگر در همان مملکت نمی‌تواند صددرصد مورد استفاده باشد.

البته این مطلب درست است که این دستورالعمل‌ها می‌تواند معیارهای قابل قبول و راهنمای خوبی برای دانه‌بندی بتن سایر ممالک نیز باشند، ولی صددرصد نمی‌توان مورد قبول ممالک دیگر قرار گیرند. بدین لحاظ بهتر است برای بتن‌ریزی‌های بزرگ قبل از شروع کار و بعد از انتخاب معدن شن و ماسه اقدام به آزمایش‌های محلی نموده و بهترین دانه‌بندی را انتخاب نماییم.

می‌دانیم بتن مخلوطی است از شن و ماسه و سیمان و آب و همچنین می‌دانیم در مخلوط شن و ماسه به مقدار قابل ملاحظه‌ای هوا وجود دارد. وجود هوا در بتن پوکی آن را موجب می‌گردد. در نتیجه هرقدر ما بتوانیم هوای موجود در بتن را به خارج هدایت نماییم و هرقدر در قطعه بتنی هوای حبس شده کمتر باشد، قطعه توپرتر بوده و وزن مخصوص آن بالاتر می‌باشد. با تعریف فوق معلوم می‌شود که بهترین دانه‌بندی برای اختلاط شن و ماسه آن است که از لحاظ اندازه به طریقی انتخاب شوند که حداکثر تراکم را ایجاد نمایند و به عبارت دیگر دارای حداقل هوای حبس شده در آن باشند.

چگونه شن و ماسه تهیه می‌شود؟

هر ساله با طغیان رودخانه‌ها، مقداری سنگدانه‌ در محل آبرفت رودخانه‌ها باقی می‌ماند که این آبرفت‌ها معادن شن و ماسه طبیعی را تشکیل می‌دهند. پس از آنکه این معادن شناسایی و انتخاب گردیدند و جنس