لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 12
کاشت و تکثیر گیاهان زینتی (بخش اول)گلکاری، آشنایی با مفاهیم جایگاه گلکاری در ایراناهمیت تاریخی: قدمت کشت و کار و نگهداری گلها در ایران شاید همزمان با شروع کشاورزی بوده است. با نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران بنظر میآید که همواره ایرانیان در زمینه موضوعات مرتبط با گلها جایگاه خوب و ارزندهای داشتهاند. اهمیت اقتصادی: شاید قدیمیترین گلخانههای موجود در ایران که در حال حاضر هم فعال هستند قدمتی در حدود 75 – 70 سال دارند. در حقیقت اهمیت اقتصادی این رشته، سابقه طولانی در ایران دارد. زمانی که بسیاری از کشورها نامی در زمینه پرورش گل و گیاه نداشته اند کشور ما با داشتن گلخانههای خوب و قابل قبول در زمان خود وضعیتی مناسب داشته است. کشت و کار پرورش گلهای زینتی در ایران بعنوان یک رشته اقتصادی سابقهای به قدمت احداث گلخانهها ندارد اما از زمانهای گذشته، گلخانهدارها کار تکثیر و پرورش گیاهان را برای سرگرمی، و گذران اوقات فراغت انجام میدادند. در سالهای اخیر بدلیل نیاز روز افزون بازار و خواست افراد جامعه و بدلیل محدود شدن فضای زندگی مردم این وضعیت کاملاً تغییر کرده است. بطوری که در سالهای اخیر احداث گلخانههای نسبتاً مجهز و کارآمد بمنظور کشت و پرورش و تکثیر گیاهان زینتی و نیز توسعه اقتصادی پیشرفت زیادی داشته است. ایران یکی از خواستگاهها و زادگاههای طبیعی گیاهان زینتی از جمله لاله، سنبل، زنبق، سیکلمه و برخی از درختچهها و تعداد زیادی از درختان میوه بشمار میآید، و در منابع علمی دنیا اسناد و مدارک مربوط به این موضوع موجود است. ولی از نظر اقتصادی و صادرات گل و گیاه هنوز موقعیت مناسبی در سطح دنیا ندارد. جایگاه ایران از نظر جغرافیاییموقعیت جغرافیایی ایران از دو نظر قابل ارزش است :- از نظر آب و هوایی - موقعیت نسبت به کشورهای همسایه.1- ایران در یک منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنایی کامل آفتاب قراردارد و از این نظر میتواند در بسیاری از هزینههای مربوط به گرم کردن و روشن نگه داشتن گلخانهها که برای کاشت و تکثیر گیاهان زینتی اهمیت زیادی دارد، صرفه جویی کند. 2- موقعیت ایران بدلیل قرار داشتن در کنار کشورهای پر مصرف گل و گیاه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. همسایههای شمالی و جنوبی ایران از خریداران بسیار خوب گیاهان زینتی هستند. ایران با داشتن یک بازار متعادل و نسبتاً ثابت و دائمی قادر است جایگاه واقعی خود را در این عرصه پیدا کند. کشورهای مهم تولید کننده و مصرف کننده گل و گیاه 1- هلند 2- ایتالیا 3- آلمان 4- سوئیس 5- دانمارک 6- بلژیک 7 - سوئد 8- ژاپن 9 - انگلستان 10- استرالیا 11- فرانسه 12- اسپانیا 13- آمریکا همانطور که مشاهده میکنید هلند مقام اول در بین همه کشورها را دارد و بقیه کشورها در رتبه بعدی قرار گرفتهاند. از لحاظ موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی و همچنین وضعیت نیروی کار، ایران در مقایسه با هلند از موقعیت مناسبتر و ارزانتری برخوردار است. ارز آوری گل و گیاه برای ایران یک موقعیت انحصاری است. در کشور ما گاهی ارز آوری گلهای شاخه بریده با ارز آوری نفت مقایسه میشود. بطوری که فروش 2 تا 3 شاخه گل (از بعضی انواع گلها) میتواند ارزآوری معادل یک بشکه نفت را داشته باشد و صادرات گلها و گیاهان زینتی میتواند جانشین صادرات نفت شود. اما پارامترهای لازم و شاخصهای قابل قبول بازار جهانی برای پرورش گل و گیاه را باید مهیا کرد.رشتهها و زیر شاخههای متعددی در رابطه با گلکاری یا Flowery culture وجود دارد. یکی از این موارد استفاده از اندامهای گیاهان زینتی میباشد. از لحاظ موقعیت مصرفی گیاهان زینتی را به سه دسته تقسیم میکنند :گیاهان یک ساله یاAnnual Plants ؛ گیاهان زینتی که بعنوان گلهای فضای سبز استفاده میشوند. این گیاهان معمولاً مقاوم به سرما نیستند و دوره زندگی نسبتاً کوتاهی دارند. مانند گل اطلسی و آحار.گلهای دائمی یا Perennial Plants؛ گیاهانی که بیش از یک سال در فضای آزاد قابلیت رشد و نمو دارند. مانند گل تاجالملوک، داودی و زنبقهای دائمی.گیاهان آپارتمانی یا Indoor Plants؛ گیاهانی که فقط در فضای محدود آپارتمانها و گلخانهها قابل نگهداری هستند. مانند برگ انجیلی و فوتوس.انجام تحقیقات برای صادرات گلها و گیاهان زینتی یک امر مسلم و ضروری است. همچنین مجموعه عواملی که در این راستا باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از :نوع خاک و بستر مورد پرورش گیاهان؛نوع محصول ارائه شده؛تداوم تولید در طی یک زمان معین.انواع گلکاری یا Flowery cultureگیاهان گلدار گلدانی یا Pot Plant؛ گیاهانی که در فضای مستور آپارتمان رشد و نمو میکنند و بخش زینتی آنها همان گل است. مانند گل حنا، سیکلامن ایرانی، آزالیا و ...گلهای شاخه بریده یا Cut Flowers؛ گروه بسیار بزرگی از گیاهان زینتی در این رده هستند. تعداد زیادی از گیاهان زینتی بعنوان بخشهای بریده شده و جدا از پایه مادری قابل عرضه به بازار هستند. نظیر انواع میخک، ژربرا، رز و ارکیده.بسته به نوع بازار و سلیقه خریداران تقریباً همه گیاهان Cut Flowers شبیه بهم عرضه میشوند. اینطور که برآورد نشان میدهد معمولاً میخک، رز و ژربرا سه محصول رده اول تا سوم گلها شناخته شدهاند. درختان، درختچهها و پیچهای زینتی یا Trees, Shrubs and Climbers؛ این مجموعه در کشت و کار گیاهان زینتی جایگاه ارزندهای دارد و ایران میتواند در این قسمت موقعیت خوبی کسب کند.تاسیسات گلکاریتعریف گلخانه: گلخانه یاGreen house به فضای محدودی اطلاق میشود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملکرد گلخانه، فراهم کردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است.گلخانهها بر حسب اینکه چه نوع مصالح ساختمانی در آنها بکار برده شده است به نوع ثابت و متحرک تقسیمبندی میشوند. گلخانههای ثابت و متحرک بنا بر نیاز در موقعیت معین، در جایی که مدنظر ما است احداث میشوند. گلخانههای ثابت، به گلخانههایی گفته میشود که مصالح ساختمانی بکار رفته در آنها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آنها استفاده کرد. بنابراین نکاتی در ساخت گلخانههای ثابت باید در نظر گرفته شود.نکات مهم در احداث گلخانههای ثابت 1. فاصله گلخانه تا بازار مصرف؛ 2. کیفیت آب از نظر سختی؛ 3. وجود بازارهای فروش محلی؛ 4. دسترسی به کارگران متخصص. انواع گلخانه های ثابتگلخانه یکطرفه: از یک جهت از نور کامل آفتاب بر خوردار است و از جهت دیگر از مصالح ساختمانی پوشیده شده است. این نحوه ساخت و ساز گلخانه برای مناطقی با شرایط محیطی نسبتاً دشوار بسیار مطلوب است. در مناطقی که سرمای شدید یا یخبندانهای طولانی وجود دارد، ساخت این گلخانهها به صرفه میباشد.گلخانه دو طرفه: از دو جهت بطور کامل از نور آفتاب بهرهمند است. این گلخانه برای کشت و پرورش
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 12
گل میمون
نام علمی: Antirrhinum majus
این گیاه از جنس Antirrhinum و متعلق به خانواده scrophulariaceae میباشد.
گل زعفران زینتی یا کروکوس CROCUS
جنس : از گیاهان خانواده زنبق ها
تاج الملوک
نام علمی : aquilegia chrysantha
پاندانوس
مشخصات ظاهری پاندانوس:
- دارای برگهایی با حاشیه تیز و اره مانند و قوسی شکل میباشند.
- برگها شبیه به برگ گیاه آناناسدر هم و دور ساقه را احاطه کرده اند.
- تنه یا ساقه چوبی و ریشه های هوایی در گیاهان مسن ظاهر میشوندو نباید ریشه های هوایی را قطع کنید.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 8
روشهای کنترل آفات گیاهان زینتی
مقدمه :
در جلسات گذشته در مورد کنترل بیولوژیک و شیمیایی آفات گلخانهای صحبت کردیم. در این جلسه به بحث دیگر تحت عنوان سایر روشهای مبارزه با آفات میپردازیم.
* روشهای کنترل آفات گیاهان زینتی
- تولید گیاهان مقاوم به آفات؛
- استفاده از تکنیکهای زراعی؛
- تکنیک رهاسازی نرهای عقیم؛
- استفاده از تلههای فرمونی.
علاوه بر این 4 روش در مبارزه با آفات روشهای دیگری وجود دارد که خیلی به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگرفتهاند.
سایر روشهای کنترل آفات
- استفاده از ترکیبات شیمیایی دور کننده (Repelents)؛
- استفاده از مواد ضد تغذیه (Antifeedants)؛
- استفاده از عقیمکنندههای شیمیایی (Chemostrilants)؛
- استفاده از تلههای نوری؛
- استفاده از تلههای چسبناک.
در اینجا در مورد تعدادی از مهمترین روشها بصورت فشرده مطالبی ارائه میشود.
* تولید گیاهان مقاوم
یکی از روشهای جالب توجه در مبارزه با آفات تولید گیاهان مقاوم است. اصول اساسی این روش دگرگونی مصنوعی گونههای گیاهی به روش ژنتیکی است به نحوی که گیاه تولید شده میزبان مناسبی برای آفت نباشد. این تغییرات میتواند به دو روش فیزیکی و شیمیایی باشد.
تغییرات فیزیکی عمدتاً تغییراتی در ظاهر و بافت گیاه است. بعنوان مثال گیاهانی که با بافت سخت تولید میشوند در مبارزه با آفات مناسبترند. همچنین گیاهانی که سطح برگ آنها از کرک بیشتری برخوردار است.
قابل توجه است که هر یک از این روشها ممکن است فقط در مبارزه با یک آفت مفید باشد و در مبارزه با گونه دیگر نقش منفی ایفا کند. لذا در مبارزه با آفات کلاً به مجموع آفاتی که بر روی یک گونه گیاهی فعالیت میکنند، توجه داشته باشید.
تغییرات شیمیایی در برگیرنده تغییر در مواد شیمیایی موجود در گیاهان است، که بصورتهای مختلفی در کنترل آفات نقش دارد.
1)آنتیزنوز(Antixenosis) : مکانیزم شیمیایی و فیزیکی که باعث دفع حشرات و ممانعت از استقرار آنها روی گیاه میشود.
2)آنتیبیوز(Antibiosis) : مکانیزمی که باعث اثرات معکوسی روی ویژگیهای بیولوژیک آفت میشود.
3) تحمل (Tolerance) : مکانیزمی که باعث افزایش تحمل گیاه در مقابل حمله آفت میشود.
در تولید گیاهان مقاوم، وجود ارتباط تنگاتنگ بین متخصصین ژنتیک گیاهی و متخصصین حشرهشناسی مهم است. این دو گروه از متخصصین الزاماً باید در تولید گیاهان مقاوم با هم همکاری داشته باشند.
تولید هر واریته یا هر گیاه مقاوم به آفت، حداقل حدود 10 تا 15 سال طول میکشد. مزیت عمده استفاده از گیاهان مقاوم اینست که این روش با سایر روشهای مبارزه با آفات سازگار است. بعنوان مثال حشراتی که در روی گیاهان مقاوم به آفات تغذیه میکنند عموماً در مقابل شرایط محیطی حساستر و ضعیفترند و سریعتر از بین میروند. همچنین گیاهان مقاوم به آفات میتوانند کارآیی دشمنان طبیعی را افزایش دهند.
بعنوان مثال گیاه تولید شده با میزان کرک کمتر در سطح برگ، باعث افزایش کارآیی بعدی از پارازیتوئیدها میشود. تاکنون گیاهان مقاوم برای بیشتر از صد گونه گیاهی تولید شدهاند.
آیا تولید گیاهان مقاوم میتواند بعنوان یک نوع کنترل بیولوژیک باشد؟
تولید گیاه مقاوم اگر صرفاً بر روی جمعیت آفت تاثیر بگذارد کنترل بیولوژیک نیست، در حالیکه اگر باعث افزایش کارآیی دشمنان طبیعی باشد نوعی کنترل بیولوژیک محسوب میشود.
* استفاده از تکنیکهای زراعی
از دیگر روشهای مبارزه با آفات میتوان به روشهای زارعی اشاره کرد. کنترل زراعی آفات در برگیرنده تغییرات اَگروتکنیکی به منظور کاهش تولید مثل و بقای آفت است. روشهای زراعی از قدیمیترین روشهایی هستند که توسط بشر در کنترل آفات مورد استفاده قرار گرفتند.
کنترل زراعی آفات
- تغییر در زمان کاشت و برداشت؛
- شخم زدن؛
- تغییر فواصل کشت؛
- آبیاری؛
- تناوب زراعی؛
- کاشت گیاهان تله.
زمان کاشت در مورد بعضی از محصولات در کنترل آفات نقش مهمی دارد. به عنوان مثال با کشت گیاه در زمان نبود آفت (زودتر یا دیرتر از زمان کشت معمول) گیاه از خسارت آفت فرار داده میشود.
در تناوب زراعی گیاهی که بعنوان گیاه دوم کاشته میشود، نباید در ارتباط سیستماتیک بوتانیکی با گیاه اول باشد. در واقع اگر آفات گیاه اول با آفات گیاه دوم متفاوت باشد میتوان در بیولوژی آفات ایجاد اختلال کرد و جمعیت آنها را کاهش داد.
* تکنیک رهاسازی نرهای عقیم
در این روش با تکثیر جمعیت انبوهی از حشرات نر و قرار دادن آنها تحت تاثیر مواد رادیواکتیو و رهاسازی آنها در طبیعت در تولید مثل آنها اختلال ایجاد میشود. این یک روش دیگر مبارزه با آفات است. یکی از تکنیکهای بسیار جالب که حداقل در مورد 10 گونه از آفات توصیه شده است. در این روش بطور خلاصه، نرها را در اَنسکتاریوم یا محیط پرورش حشرات با جمعیتهای بسیار انبوه تولید میکنند، سپس آنها را تحت تاثیر مواد رادیواکتیو مثل کبالت قرار میدهند، این عمل باعث بوجود آمدن اختلالات ژنتیکی در اسپرم حشرات نر میشود. بعد از رهاسازی حشرات نر در طبیعت، با حشرات ماده آزاد جفتگیری میکنند. اما تخمهای تولید شده توسط مادهها عموماً تفریغ نمیشود و از آن نِتاجی بوجود نمیآید.
انواع سبکهای مدیریتی :
سبکهای سازمانی و مدیریت در این بخش براساس نتایج حاصله از تحقیق تجربی، برای هر نوع از انواع فرآیند تحقیق و توسعه (طرح غالب، علمی و فناوری سطح بالا)، ماهیت فعالیتهای تحقیق و توسعه تشریح میشود و مفاهیم فناوری، سازماندهی و روش مدیریتی از لحاظ مدیریت راهبردی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 8 صفحه
قسمتی از متن .doc :
اصول تغذیه گیاهان زینتی
جلسات سی و یکم و سی و دومنقش آهن در تغذیه گیاهان زینتی / تاثیر آلاینده های زیست محیطی در تغذیه گلها و گیاهان زینتی
مقدمه گلها و گیاهان زینتی از گروه گیاهان حساس به کمبود آهن هستند. آهن اگرچه به عنوان چهارمین عنصر موجود در پوسته جامد زمین مقدار کل آن در خاک زیاد است ولی به دلایل متعددی قابلیت جذب آن در خاک بسیار کم و محدود است. به طوری که کمبود آهن در گیاهان خیلی شایع و رایج است.
عوامل تشدید کننده کمبود آهن
عواملی که موجب میشود کمبود آهن تشدید شود عبارتند از: 1) آهکی بودن خاکها؛ PH قلیایی - به ازاء هر یک واحد افزایش PH، حلالیت ترکیبات آهن هزار مرتبه کاهش پیدا میکند. یعنی در PH بالاتر از 7 حلالیت آهن، برای تأمین آهن مورد نیاز گیاه کافی نیست؛ 2) تهویه نامناسب خاک؛ 3) کمی مواد آلی در خاک؛ 4) کیفیت نامناسب آب آبیاری؛ به خصوص غلظت زیاد یون بیکربنات، که در جذب آهن و انتقال آن در داخل گیاه ایجاد مشکل میکند؛ 5) مصرف زیاد کودهای فسفری؛ در شرایط مصرف زیاد فسفر جذب آهن توسط گیاه کاهش مییابد. ارزیابی آهن قابل جذب در خاک به روش عصاره گیری و با DTPA انجام میشود. (DTPA) یک عصارهگیری است که برای عصارهگیری عناصر کم مصرف مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش معمولاً اگر مقدار آهن قابل جذب کمتر از 2.5 میلی گرم در کیلوگرم باشد کمبود آهن وجود دارد. همچنین بین 2.5 تا 4.5 میلی گرم نیز در بعضی از گیاهان کمبود آهن مشاهده میشود که غلظت بحرانی آهن نیز گفته میشود. غلظت بیش از حد 4.5 غلظت مناسب آهن را نشان میدهد. آهن به صورت Fe+2 ، Fe+3 و کِلات آهن (کلاتهای طبیعی و کلاتهای مصنوعی) توسط گیاه جذب میشود. گیاهان و ارقام آنها نسبت به کمبود آهن حساسیت متفاوتی دارند. واریتههای گیاهی از نظر حساسیت به کمبود آهن به دو گروه Fe افیشنت کوتیوا و Fe اینافیشنت کوتی وا تقسیمبندی میشوند. گیاهان Fe افیشنت Fe-efficient یا آهنکارا (یا مقاوم به کمبود آهن) گیاهانی هستند که با مکانیسمهای مختلف قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش میدهند و در نتیجه دچار کمبود آهن نمیشوند. این گیاهان با دو مکانیسم مشهور به استراتژی 1 و استراتژی 2 قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش میدهند. استراتژی 1 در اکثر گیاهان دیده شده و به صورتهای مختلفی قابلیت جذب آهن را بالا میبرد. از جمله اینکه دفع +H در محیط ریشه باعث اسیدی شدن PH خاک میشود و حلالیت آهن را افزایش میدهد.
روشهای استراتژی 1
- دفع یون +H در محیط ریشه؛ - دفع ترکیبات احیا کننده (فنل)؛ - ساخت اسید سیتریک؛ - افزایش ظرفیت احیای آهن Fe+2 ---> Fe+3 . اما استراتژی 2 فقط در گیاهان خانواده غلات مشاهده میشود. در این گیاهان ریشه گیاه مواد کامپلکس کننده مانند فیتو سیتوروفور ترشح میکند. این فیتوسیتوروفورها میتوانند با آهن موجود در خاک تشکیل کلات یا کامپلکس Complex دهند و در نتیجه مانع از رسوب آهن در خاک شوند و به عبارت دیگر قابلیت جذب آهن توسط گیاه را بدین طریق افزایش دهند. فیتو سیتروفورها به عنوان کلات کنندههای طبیعی شناخته شدهاند. علاوه بر فیتو سیتروفورها ترشح سیتروفورهای میکروبی توسط بعضی از میکرو ارگانیزمهای خاک باعث افزایش جذب آهن میشود.
علائم کمبود آهن در گیاه
علائم کمبود آهن در گیاه نسبتاً مشخص و واضح است، الف) برگها زرد میشوند؛ ب) رگبرگها سبز باقی میمانند. برای رفع آن راههایی نیز وجود دارد.
رفع کمبود
1) پیشگیری از بروز کمبود آهن؛ برای این منظور باید شرایط تهویه خاک مناسب باشد که این امر از طریق چند عامل صورت میگیرد: الف) بیل زدن در پای درخت؛ ب) اضافه کردن مواد آلی به خاک؛ ج) کیفیت مناسب آب؛ د) مصرف متعادل کود حیوانی و کود فسفری تا قابلیت جذب آهن بالا رود. 2) کاشت ارقام و گونههای مقاوم به کمبود آهن؛ 3) مدیریت آبیاری صحیح؛ مصرف زیاد آب باعث تغذیه نامناسب و تشدید بروز کمبود آهن میشود؛
درمان
مصرف کود آهن به صورت محلولپاشی روی گیاه و تزریق دارو بر روی تنه درخت درمان خوبی است. برای مصرف کود در خاک، کود کلات آهن بهترین کود است، کلاتهای آهن کودهای گران قیمتی هستند. بهترین کلات آهن برای خاکهای ایران کود کلات سکوسترین آهن 138(سکوسترین Fe EDDHA - هیدروژن فریک اتیلن بیس (آلفا آمینو – 2 – هیدروکسی فنیل استیک اسید)) است. که دارای یک بنیان کلات کننده است و آهن را در خودش نگهداری میکند. از آنجا که سولفات آهن در خاک رسوب میکند بصورت محلولپاشی روی گیاه استفاده میشود. سولفات آهن نسبت به کلات آهن ارزانتر است. در سالهای اخیر در داخل کشور کلاتهایی ساخته شدهاند که بعضی از آنها در مقایسه با کلات خارجی جواب خوبی دادهاند ولی بعضی دیگر قابلیت کلات آهن خارجی را نداشتهاند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 8
اصول تغذیه گیاهان زینتی
نقش آهن در تغذیه گیاهان زینتی / تاثیر آلاینده های زیست محیطی در تغذیه گلها و گیاهان زینتی
مقدمه گلها و گیاهان زینتی از گروه گیاهان حساس به کمبود آهن هستند. آهن اگرچه به عنوان چهارمین عنصر موجود در پوسته جامد زمین مقدار کل آن در خاک زیاد است ولی به دلایل متعددی قابلیت جذب آن در خاک بسیار کم و محدود است. به طوری که کمبود آهن در گیاهان خیلی شایع و رایج است.
عوامل تشدید کننده کمبود آهن
عواملی که موجب میشود کمبود آهن تشدید شود عبارتند از: 1) آهکی بودن خاکها؛ PH قلیایی - به ازاء هر یک واحد افزایش PH، حلالیت ترکیبات آهن هزار مرتبه کاهش پیدا میکند. یعنی در PH بالاتر از 7 حلالیت آهن، برای تأمین آهن مورد نیاز گیاه کافی نیست؛ 2) تهویه نامناسب خاک؛ 3) کمی مواد آلی در خاک؛ 4) کیفیت نامناسب آب آبیاری؛ به خصوص غلظت زیاد یون بیکربنات، که در جذب آهن و انتقال آن در داخل گیاه ایجاد مشکل میکند؛ 5) مصرف زیاد کودهای فسفری؛ در شرایط مصرف زیاد فسفر جذب آهن توسط گیاه کاهش مییابد. ارزیابی آهن قابل جذب در خاک به روش عصاره گیری و با DTPA انجام میشود. (DTPA) یک عصارهگیری است که برای عصارهگیری عناصر کم مصرف مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش معمولاً اگر مقدار آهن قابل جذب کمتر از 2.5 میلی گرم در کیلوگرم باشد کمبود آهن وجود دارد. همچنین بین 2.5 تا 4.5 میلی گرم نیز در بعضی از گیاهان کمبود آهن مشاهده میشود که غلظت بحرانی آهن نیز گفته میشود. غلظت بیش از حد 4.5 غلظت مناسب آهن را نشان میدهد. آهن به صورت Fe+2 ، Fe+3 و کِلات آهن (کلاتهای طبیعی و کلاتهای مصنوعی) توسط گیاه جذب میشود. گیاهان و ارقام آنها نسبت به کمبود آهن حساسیت متفاوتی دارند. واریتههای گیاهی از نظر حساسیت به کمبود آهن به دو گروه Fe افیشنت کوتیوا و Fe اینافیشنت کوتی وا تقسیمبندی میشوند. گیاهان Fe افیشنت Fe-efficient یا آهنکارا (یا مقاوم به کمبود آهن) گیاهانی هستند که با مکانیسمهای مختلف قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش میدهند و در نتیجه دچار کمبود آهن نمیشوند. این گیاهان با دو مکانیسم مشهور به استراتژی 1 و استراتژی 2 قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش میدهند. استراتژی 1 در اکثر گیاهان دیده شده و به صورتهای مختلفی قابلیت جذب آهن را بالا میبرد. از جمله اینکه دفع +H در محیط ریشه باعث اسیدی شدن PH خاک میشود و حلالیت آهن را افزایش میدهد.
روشهای استراتژی 1
- دفع یون +H در محیط ریشه؛ - دفع ترکیبات احیا کننده (فنل)؛ - ساخت اسید سیتریک؛ - افزایش ظرفیت احیای آهن Fe+2 ---> Fe+3 . اما استراتژی 2 فقط در گیاهان خانواده غلات مشاهده میشود. در این گیاهان ریشه گیاه مواد کامپلکس کننده مانند فیتو سیتوروفور ترشح میکند. این فیتوسیتوروفورها میتوانند با آهن موجود در خاک تشکیل کلات یا کامپلکس Complex دهند و در نتیجه مانع از رسوب آهن در خاک شوند و به عبارت دیگر قابلیت جذب آهن توسط گیاه را بدین طریق افزایش دهند. فیتو سیتروفورها به عنوان کلات کنندههای طبیعی شناخته شدهاند. علاوه بر فیتو سیتروفورها ترشح سیتروفورهای میکروبی توسط بعضی از میکرو ارگانیزمهای خاک باعث افزایش جذب آهن میشود.
علائم کمبود آهن در گیاه
علائم کمبود آهن در گیاه نسبتاً مشخص و واضح است، الف) برگها زرد میشوند؛ ب) رگبرگها سبز باقی میمانند. برای رفع آن راههایی نیز وجود دارد.
رفع کمبود
1) پیشگیری از بروز کمبود آهن؛ برای این منظور باید شرایط تهویه خاک مناسب باشد که این امر از طریق چند عامل صورت میگیرد: الف) بیل زدن در پای درخت؛ ب) اضافه کردن مواد آلی به خاک؛ ج) کیفیت مناسب آب؛ د) مصرف متعادل کود حیوانی و کود فسفری تا قابلیت جذب آهن بالا رود. 2) کاشت ارقام و گونههای مقاوم به کمبود آهن؛ 3) مدیریت آبیاری صحیح؛ مصرف زیاد آب باعث تغذیه نامناسب و تشدید بروز کمبود آهن میشود؛
درمان
مصرف کود آهن به صورت محلولپاشی روی گیاه و تزریق دارو بر روی تنه درخت درمان خوبی است. برای مصرف کود در خاک، کود کلات آهن بهترین کود است، کلاتهای آهن کودهای گران قیمتی هستند. بهترین کلات آهن برای خاکهای ایران کود کلات سکوسترین آهن 138(سکوسترین Fe EDDHA - هیدروژن فریک اتیلن بیس (آلفا آمینو – 2 – هیدروکسی فنیل استیک اسید)) است. که دارای یک بنیان کلات کننده است و آهن را در خودش نگهداری میکند. از آنجا که سولفات آهن در خاک رسوب میکند بصورت محلولپاشی روی گیاه استفاده میشود. سولفات آهن نسبت به کلات آهن ارزانتر است. در سالهای اخیر در داخل کشور کلاتهایی ساخته شدهاند که بعضی از آنها در مقایسه با کلات خارجی جواب خوبی دادهاند ولی بعضی دیگر قابلیت کلات آهن خارجی را نداشتهاند.