دانلود طرح های شالیکاری

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

طرح توسعه خوشه صنعتی سازندگان ادوات شالیکوبی استان گیلان

کشت برنج در استان گیلان قدرت دیرینه دارد . تبدیل شلتوک به برنج سفید در حال حاضر در کارخانجات شالیکوبی انجام می شود .حدود 1800 کارخانه شالیکوبی در سطح استان با روش ماشینی نسبت به تبدیل شلتوک به برنج سفید اقدام می کنند . صاحبان کارخانجات عمده تجهیزات خود را از 28 واحد تولیدی بزرگ و حدود 70 واحد تولیدی کوچک که در سطح استان پراکنده و بخصوص اکثر آن در شهرستان رشت تمرکز یافته اند تأمین می نمایند .

تولید کنندگان ادوات شالیکوبی دارای اتحادیه صنفی هستند اما دارای ارتباطات و همکاری اندکی جهت تأمین تجهیزات متقاضیان و خدمات به آنان می باشد و کسب و کار آنها دارای حد پایینی از تعادل و همکاری مورد نیاز برخوردار است .

جهت توسعه فعالیت و پایداری کسب و کار این بنگاه ها و واحد های تولیدی و تقویت ارتباط بین آن ها ضرورت طرح مشخصی با برنامه ریزی زمان بندی برای فعالیت آن ها در قالب یک "خوشه صنعتی " وجود دارد . که عامل توسعه خوشه صنعتی مورد نظر C . D . A )) پیشنهاد نموده است.

برنامه پیشنهادی جهت توسعه خوشه صنعتی سازندگان ادوات شالیکوبی شامل اجزا ء زیر است :

انجام مطالعه شناختی و اعتماد آفرینی 6 – 1 ماه

تهیه برنامه عمل از ابتدا تا دو سال

مرحله اجرایی ( بهد از 6 ماه مطالعه شناختی و اعتماد آفرینی و تهیه برنامه عمل ) تا 36 ماه ( سر سال )

کنترل و بازبینی از شروع 13 ماه تا پایان سه سال

تعریف خوشه ( Cluster ) :

خوشه مجموعه ای از واحد های کسب و کار که در یک منطقه جغرافیایی و یک گرایش صنعتی متمرکز شده اند با همکاری و تکمیل فعالیت های یکدیگر به تولید و عرضه تعدادی کالا و خدمات می پردازند . و از چالش ها و فرصت های مشترک برخوردارند .

براساس این تعریف از خوشه ، سازندگان شالیکوبی و تجهیزات کارخانجات برنجکوبی استان گیلان به ساخت دستگاه های :

کانکا یا سفید

بوجار شالی

خاک کش

خشک کن ها

الک برنج

قلوه گیر

الواتور ها یا بالابر ها

چراغ خشک کن ها

و ..............

حدود صد واحد کوچک و بزرگ با پراکنش مختلف در سطح استان عناصر اصلی و ذینفعان خوشه مورد نظر بشمار می روند که از نظر سازمانی توسعه نیافته می باشند و نیازمند هماهنگی ، هدایت ، کنترل و سازماندهی فعالیت مشترک بکمک C . D . A بوده تا بتوانند با ایجاد شبکه مسیری سریع برای ارتقای سطح سرمایه اجتماعی دارای قابلیت پایایی و توانمندی بدلیل وجود حلقه ها و منافع جدی و مشخص شوند .

تعریف شبکه ( Net work ) :

شبکه به گروهی از واحد ها اطلاق می شود که برای انجام یک پروژه خاص با هم در ارتباط بوده ، همدیگر را تکمیل می کنند و برای مواجهه با مشکلی مشترک و یا استفاده از فرصتی مشترک را با یکدیگر همکاری می کنند .

شبکه فعاّل خوشه سازندگان ادوات شالیکوبی استان می توانند با هماهنگی لازم وسیله عامل توسعه C . D . A نقش اصلی در تحویل و توسعه خوشه بعمل آورند و پس از توجیه و آشنایی کافی با اهداف خوشه صنعتی مورد نظر ، نقش ویژه ای در ساخت ماشین آلات کشاورزی شالیکوبی استان و ایران داشته باشند.

زیرا : امید لطف ز بیگانگان خطاست بیگانه فکر خویشتن است ، کی فکر ماست .

رویکرد توسعه خوشه ای یونیدو :

فقدان ارتباط بین واحد های بد بینی نسبت به مخاطرات متداول کسب و کار ویژگی بارز خوشه های توسعه نیافته است به علاوه واحد های تولیدی محلی در چنین خوشه هایی به ندرت از خدمات توسعه کسب و کار ( B . D . S ) استفاده می شود . معمولاَ به فراخوان های مکرر کاری از سوی سیاست گذاران محلی علاقه ندارند .

خوشه های توسعه نیافته ، در حالیکه در دور باطلی از رقابت های شکننده گرفتار شده اند . به حال خود رها شده و روز به روز از سود و بازده کاری آن ها کاسته می شود .

برای بهبود کسب و کار و تقویت مزیت های مبنی با هدف پویا ساختن یا خوشه ذینفعان که عبارتند از ( کارآفرینان ، سیاست گذاران ، ارائه دهندگان خدمات ، نمایندگی های سیاسی و غیره ) باید بیاموزند که انجام فعالیت های مشترک هدفمند را در خوشه های توسعه نیافته بر عهده گیرند و سرمایه اجتماعی موجود در منطقه را افزایش دهند .

توسعه خوشه مستلزم ایجاد و توسعه یک چشم انداز ( Vision ) جمعی ( مشارکتی ) برای اینده تقویت ظرفیت برای عمل بر مبنای چشم انداز مذکور است که از طریق تقویت پیوند های درون خوشه این بین ( خود SME ها و رابطه بین SME و شرکت های بزرگ ، مؤسسات حمایتی (پشتیبانی ) . دولت محلی بانک ها ، مراکز توسعه کسب و کار و غیره می شود ) .

برای حصول به یک چشم انداز مشترک برای کل خوشه و هماهنگ کردن فعالیت هایشان و اشتراک در منافع در راستای چشم انداز مشترک برای کل خوشه و ایجاد یک چار چوب خودکار و خود گردان می تواند تحقق یابد .این مهم با تکیه بر نیاز اعضاء ، انعطاف پذیری و عمل از طریق یک عامل واسطه نیاز دارد .

برنامه توسعه ای بررسی هرخوشه و بر اساس نیازهای ذینفعان در هر نقطه زمانی تعیین می شود .

اما مورد دیگری که با همین اندازه حیاتی می باشد ، این است که حداقل در مرحله میانی ، تنها فعالیت هایی که از سوی ذینفعان تایید شده است ، به صورت پایدار و پیوسته اجرا شود .

نیاز به انعطاف پذیری

موقعیت یک پروژه توسعه خوشه به انعطاف پذیری و اختیارات طراحان برنامه و مجریان بستگی دارد ، در مواقع اجزای مهم هر برنامه عمل خوشه از اول شناخته شده نیست . بطور طبیعی از ارتباط متقابل و روز جریان ذینفعان خوشه ، ناشی می شود .

هدایت از طریق واسطه

یک بخش جدایی ناپذیر از رویکرد یونیدو توسعه خوشه ای آن است که اجزای مسئولیت ها را تا حد امکان عمدتاَ از طریق واسطه هایی مانند اتحادیه های صنعتی ، سازمان های غیر دولتی (N G O) شبکه های شرکتی نهادینه شده و ارائه کنندگان خدمات (دولتی یا خصوصی) و غیره تحقق می یابد .

این روش بخش ضروری از مسیر دراز مدت توسعه کل خوشه بشمار می آید . برای آشکار ساختن عوامل مؤثر و تعیین کننده در خوشه های توسعه نیافته محسوب می شود .

مختصری از تاریخچه سازندگان ادوات کشاورزی شالیکوبی استان گیلان

تبدیل شلتوک به برنج سفید ماشینی در سطح استان گیلان حدود 70 سال پیش همزمان به کمک سرمایه داران در شهر های رشت – بندر انزلی- صومعه سرا شروع به کار نموده و به فعالیت خود ادامه دادند .

در حال حاضر تقریباَ 1800 واحد کارخانه شالیکوبی در نقاط مختلف استان پراکنده و فعالیت می نمایند و با کمک و خدمات سازندگان ادوات شالیکوبی سرویس و نگهداری می شود .

این کارخانجات از ابتدا به کمک دو نفر از صنعتگران خارجی به نام های:

1- ژوزف پاراسِلُف لهستانی اصل 2-مسیو آزاد

تجهیزات خود را نگهداری می نمودند . رفته رفته با افزایش فعالیت ساختن این تجهیزات به کمک صنعتگران داخلی استان شروع و به طور فعال از سال 1325 با کسب مهارت گروههای فنی استان که از شاگردان دو صنعتگر یاد شده در شهر رشت بودند ، شکل گرفتند و بطور جدی و تکنیکی در حال حاضر گروههای فنی زیر فعالیت دارند:

گروه فنی و مهندسی (حسین ، حسن و حمید رضا و ....) رشت جنب فرودگاه

گروه فنی و مهندسی همتی (غلامرضا ،حمید رضا و ....) همتی ابدالی رشت-پسیخان

گروه فنی ارکاک (مرحوم مصطفی خان ، محمد)ارکاک رشت-میدان صیقلان

گروه فنی و مهندسی دادکی رشت خیابان امام رضا(ع)

گروه فنی مهندسی بیدریغ در حال حاضر نیمه فعال

گروه فنی و مهندسی میر نظام کراکوئی در حال حاضر غیر فعال ولی یکی از بهترین شرکت های ماشین سازی

صنعت چای و ماشین آلات خط کشتار مرغ با ظرفیت 500 الی 1200 قطعه در ساعت بوده که از سال 1376 به صادرات خود به کشورهای زیر :1-الجزایر 2-ارمنستان 3-سودان 4-آزربایجان

و .... ادامه داده و موجبات خوشحالی و سربلندی میهن عزیز ایران و بخصوص استان گیلان می باشد که با همکاری C.D.A جهت توسعه فعالیت سازندگان ادوات کشاورزی طبق توافق قبلی ، مساعدت نمایند تا با کمک و تکمیل همکاری گذشته خوشه صنعتی را یاری نمایند .

اطلاعات مربوط به طرح (موقیت جغرافیایی طرح) :

استان گیلان با مساحت 14700 کیلومتر مربع وسعت د رجنوب دریای مازندران واقه شده است .دارای 238040 هکتار زمین شالیزاری بوده و حدود 34 درصد شلتوک و 35 درصد برنج کشور را تولید می کند . طبق اسناد موجود گزارش جهاد کشاورزی در سال 85 مبلغ 800 میلیارد ریال خسارت ناشی از قدیمی بودن و فرسوده شدن ماشین آلات شالیکوبی به این طرح وارده فتوکپی نشریه تقدیم است.

بدلیل عدم موفقیت دستگاه های مدرن وارداتی شرکت های مشروح زیر در سه قسمت:

الف:

1- شرکت بهینه پویا طبرستان محصولات شرکت یانگ اگز یانگ چین.

2-شرکت شالی صنعت شمال محصولات شرکت یانگ اگز یانگ چین.

ب:

1- شرکت پرشیا سینا بین الملل محصولات شرکت شودر آلمان و شرکت های هوبی ، اَوِر بِست ، بیشان چین از توفیق و تلاش مناسبی برخوردار بوده که در نتیجه عدم پذیرش و استقبال عمومی در حال حاضر به خدمات خود ادامه می دهد .

ج: شرکت داخلی سازنده دستگاه های مدرن شالیکوبی (خسرو-پرویز) زارعی در مرودشت استان فارس که از توفیق نسبتاَ قابل قبولی بر خوردار بوده و نیازمند هماهنگی ذینفعان خوشه به کمک C.D.A می تواند امید بیشتری به توسعه فعالیت و استفاده مفید از موقیت حاصل از طرح ، لیست کردن مشکلات کسب و کار واحد ها ، هدف گیری مهمترین مشکل استفاده نظرات فنی و کارشناسی شورای هماهنگی ، شورای رهبری و تخصصی و پژوهشی صنعتگران ، اساتید دانشگاه ، مخترعین ، ارائه دیدگاه های مورد نظر در عرصه بین المللی و کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و حرکت به سوی فضای رقابتی کسب و کار پرداخت. مانند شرکت ماشین سازی میر نظام لاهیجان .تا با ارائه نظرات و الگوی ساخت سیستم استاندارد و مدرن به کمک سازندگان ادوات کشاورزی استان گیلان جهت رفع نیاز داخلی و ورود به بازارهای منطقه ای و جهانی راه یابد . مانند شرکت ماشین سازی میر نظام شهرستان لاهیجان که افتخار صنعت چای و ماشین آلات کشتار مرغ به ظرفیت 500 الی 1200 قطعه در ساعت رسیده و به کشورهای :الجزایر ، مصر ، سودان و ارمنستان صادر می نماید.

1- 2 – سوابق اجرایی مجری طرح در ارتباط با موضوع :

ردی

دیگ های سنگی و سازندگان آن 40 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 48

دیگ های سنگی و سازندگان آن

کندن ظروف از سنگ نرم یکی از صنایع کهن است . پیگوت نشان می دهد که در حدود 2800 پیش از میلاد مسیح در مرز ناحیه ی مرزی ایران و هند یعنی در بلوچستان صنعتی وجود داشته که ظروف سنگی را ساخته و آن را به سومر ، سوریه و شهرهای دره ی سند در هاراپا و موهن جودارو صادر می کردند.

صنعت دیگهای سنگی هنوز در اتریش، باوایا ، و سویس وجود دارد و گفته می شود که رومیها آن را بنیاد نهادند . سنگی که در آنجا به کار برده می شود به اسم لاوز (لاتینی لاسپیس) یا سنگ دیگ شناخته شده بود که عبارت از تالک و کلرور است که برای این منظور بسیار مناسب است. زیرا هر دوی آنها به آسانی کنده شده و در موقعی که روی آتش قرارگیرد نمی سوزد . در آناطولیهای مرکزی دیگ خوراک پزی برای استفاده ی محلی از سنگ نرم ساخته می شود ، ولی حالا بیشتر آنها کار آنها ساختن دیگهایی از گچ مجسمه سازی است که برای جهان گردان می سازند.

امروزه تنها مرکز مهم این صنعت در ایران مشهد است. درست در کنار شلوغ ترین کوچه ی شهر زیارتی مشهد محله ی دیگ سازان سنگی قرارگرفته است که اینها خودشان را سنگ تراش یا حجار می نامند.

در این پیشه در حدود صدنفر به کار مشغولند و صد نفر دیگر پشت کوه سنگی مشهد که در حدود 10 کیلومتر از شهر فاصله دارد ، در معدن مشغول کارند. در آنجا متجاوز از سی معدن سنگ در اختیار این عده است. کوه بر نخست در جستجوی سنگی است که از زمین بیرون زده باشد و پس از اینکه به سنگ رسید دنباله ی رگه را گرفته و اغلب تا بیش از سی متر پایین می رود . این شیوه ی استخراج همانند شیوه أی است که معدن چیان فلز ایران هزاران سال است انجام می دهند و شاید هم احتمالاً به همان قدمت باشد.

پس از استخراج سنگ ، تخته های سنگ بهدست آمده به نام انگاره را با کلنگ بریده و تقریباً به شکل ظرفی که در آینده باید بشود در می آورند . این سنگها را کلنگی می نامند. ولی اگر کاربرد آنها شبیه به دیگهای معروف به نام دیزی باشد نامشان قلوه است. بقیه ی کارها در کارگاه شهری انجام می شود. دیگها و ظرفها یا کاملاً با دست کنده می شود یا روی چرخ مخصوصی آنها را گود می کنند.

اگر با دست انجام شود کارهای زیر و مراحل زیر را می گذارند :

1ـ سنگ به صورتی که از معدن تحویل شده است با کلنگ سنگینی به اندازه تقریبی بریده می شود ، محصول کار را چالور می نمایند. سنگ تراش معمولاً قبل از اینکه به مرحله ی دیگر برود ده تا پانزده عدد از این چالورها را می برد.

2ـ داخل چالور را با کلنگ کنده و سپس دیواره های آن را با کلنگ کوچکتری ، به نام گره ، نازک می کند.

3ـ سپس برش بیرونی دیگ با تیشه ای درشت که از فولاد خشکه با دندانه های آب داده ، ساخته شده است انجام می شد.

4ـ به دنبال آن با یک تیشه دندانه ای متوسط به نام تیشه تاه ، قسمت بیرونی آن را ظریفتر می برند.

5ـ آخرین تزیین و آراسته کردن قسمت بیرونی دیگ با تیشه نرم انجام می شود و در این جا دیگ را زنجیره می نامند.

6ـ داخل آن را با قلمی به بلندی در حدود 80 سانتی متر که سر آن کج است می تراشند و قلم می زنند.

7ـ لب کردن آخرین مرحله ی ساختن دیک است و آن هم با سوهان نرم صورت می گیرد. درب دیگ هم به همین ترتیب ساخته می شود.

سایر فراورده های سنگی کارگاه های سنگتراش مانند آسیاب برای آردکردن ، روغن دانه ، ادویه ، بلغور و …

هاون و گوشت کوب و سنگ قبر به همین طریق ساخته می شود. با در نظر گرفتن اینکه بیشتر مسلمانان دوست دارند که آرامگاه ابدی آنها در شهر مشهد باشد معلوم می شود که چرا در آنجا آنقدر تعداد سنگ تراشان قبر زیاد است . ساختن این وسایل با دستگاه سنگ تراشی با آنچه که در بالا گفتیم کاملاً فرق دارد.

این دستگاه شبیه دستگاه خراطی ولی بسیار نیرومند تر از آن است. چرخ سنگ تراش از یک چهارچوبه دستگاه که در روی زمین قرار دارد تشکیل شده است. یک چوب سراسری به نام لنگه ی ثابت و یک چوب قابل تنظیم به نام لنگه ی متحرک ، مرغک دستگاه را جلو و عقب می برد. لنگه ی متحرک با یک میله ی چوبی به نام شمشیرک به محور دستگاه سنگتراش گونیا شده است و سنگ تراش آن را با پای خود نگه می دارد و به هنگام عوض کردن کار به آسانی باز می شود ، میله أی که در طول چرخ سنگتراشی قرارگرفته است کار ابزار نگهدار یا پیش پا را انجام می دهد. یک لولای مرکزی چوبی به نام کالو به ته قلوه سنگ با قیر چسبانده شده و زه کمانه روی آن حرکت می کند. برای اینکه نقطه ی روبروی آن درست شود نوکی در سنگ کنده می شود . کالو و نوک گریسکاری می شود و هر دوی آنها را بین دو مرغک چرخ سنگتراش می گذارند.

سنگ تراش با برش پشت دیگ آغاز می کند و آن را پشت زدن می نامند. قلم خراطی در حدود 45 سانتیمتر طول دارد و نوک آن برگشته و دسته ی آن چوبی می باشد. خراط با قلم کفتراش شروع کرده و سپس قلم متوسط نیم کال پوش به کار می برد و آخرین قلمی که در قسمت بیرونی از آن استفاده می شد قلم مغروز نامیده می شود. سنگ تراش روی حرکت دیگ نظارت دقیق دارد به طوری که می تواند حتی قسمت بین دسته های آن را هم بتراشد.

حالا وضع و نقطه ی محور را بین مرغکهای چرخ چنان عوض می کنند که داخل دیگ به طرف بیرون باشد سپس آن را اول با قلم درشت داخل تراش و بعد با قلم ریز درون تراش پرداخت می کند. سرانجام با کمک قلم گود دم پهنی به نام سفره آن را صیقل می دهند. گودی دیگ را با سیخ اندازه می سنجند و قطر خارجی را به وسیله ی پرگار اندازه . ساقه ی میانی را داخل ظرف جا می گذارند و سپس از سمباده کشیدن سراسر دیزی آن را با قلم مرغ بر از بیخ می برند.

دیگ ها را روغن مالی کرده رنگ آنها تقریباً سیاه می شد آنگاه با کنده کاری این سطح سیاه با قلم های حکاکی نقش های جالبی بر روی آن ایجاد می کنند. این کار را به خصوص بر روی بشقاب های تو گود و تخت انجام می دهند. محصول عمده ی این صنف ، دیگ های پخت بزرگ (هرکاره) و کوچک (هرکاره چه) و دیزی است . کار دیگر آنها که در سراسر کشور به فروش می رسد سر

دیگ های سنگی و سازندگان آن

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 48 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

دیگ های سنگی و سازندگان آن

کندن ظروف از سنگ نرم یکی از صنایع کهن است . پیگوت نشان می دهد که در حدود 2800 پیش از میلاد مسیح در مرز ناحیه ی مرزی ایران و هند یعنی در بلوچستان صنعتی وجود داشته که ظروف سنگی را ساخته و آن را به سومر ، سوریه و شهرهای دره ی سند در هاراپا و موهن جودارو صادر می کردند.

صنعت دیگهای سنگی هنوز در اتریش، باوایا ، و سویس وجود دارد و گفته می شود که رومیها آن را بنیاد نهادند . سنگی که در آنجا به کار برده می شود به اسم لاوز (لاتینی لاسپیس) یا سنگ دیگ شناخته شده بود که عبارت از تالک و کلرور است که برای این منظور بسیار مناسب است. زیرا هر دوی آنها به آسانی کنده شده و در موقعی که روی آتش قرارگیرد نمی سوزد . در آناطولیهای مرکزی دیگ خوراک پزی برای استفاده ی محلی از سنگ نرم ساخته می شود ، ولی حالا بیشتر آنها کار آنها ساختن دیگهایی از گچ مجسمه سازی است که برای جهان گردان می سازند.

امروزه تنها مرکز مهم این صنعت در ایران مشهد است. درست در کنار شلوغ ترین کوچه ی شهر زیارتی مشهد محله ی دیگ سازان سنگی قرارگرفته است که اینها خودشان را سنگ تراش یا حجار می نامند.

در این پیشه در حدود صدنفر به کار مشغولند و صد نفر دیگر پشت کوه سنگی مشهد که در حدود 10 کیلومتر از شهر فاصله دارد ، در معدن مشغول کارند. در آنجا متجاوز از سی معدن سنگ در اختیار این عده است. کوه بر نخست در جستجوی سنگی است که از زمین بیرون زده باشد و پس از اینکه به سنگ رسید دنباله ی رگه را گرفته و اغلب تا بیش از سی متر پایین می رود . این شیوه ی استخراج همانند شیوه أی است که معدن چیان فلز ایران هزاران سال است انجام می دهند و شاید هم احتمالاً به همان قدمت باشد.

پس از استخراج سنگ ، تخته های سنگ بهدست آمده به نام انگاره را با کلنگ بریده و تقریباً به شکل ظرفی که در آینده باید بشود در می آورند . این سنگها را کلنگی می نامند. ولی اگر کاربرد آنها شبیه به دیگهای معروف به نام دیزی باشد نامشان قلوه است. بقیه ی کارها در کارگاه شهری انجام می شود. دیگها و ظرفها یا کاملاً با دست کنده می شود یا روی چرخ مخصوصی آنها را گود می کنند.

اگر با دست انجام شود کارهای زیر و مراحل زیر را می گذارند :

1ـ سنگ به صورتی که از معدن تحویل شده است با کلنگ سنگینی به اندازه تقریبی بریده می شود ، محصول کار را چالور می نمایند. سنگ تراش معمولاً قبل از اینکه به مرحله ی دیگر برود ده تا پانزده عدد از این چالورها را می برد.

2ـ داخل چالور را با کلنگ کنده و سپس دیواره های آن را با کلنگ کوچکتری ، به نام گره ، نازک می کند.

3ـ سپس برش بیرونی دیگ با تیشه ای درشت که از فولاد خشکه با دندانه های آب داده ، ساخته شده است انجام می شد.

4ـ به دنبال آن با یک تیشه دندانه ای متوسط به نام تیشه تاه ، قسمت بیرونی آن را ظریفتر می برند.

5ـ آخرین تزیین و آراسته کردن قسمت بیرونی دیگ با تیشه نرم انجام می شود و در این جا دیگ را زنجیره می نامند.

6ـ داخل آن را با قلمی به بلندی در حدود 80 سانتی متر که سر آن کج است می تراشند و قلم می زنند.

7ـ لب کردن آخرین مرحله ی ساختن دیک است و آن هم با سوهان نرم صورت می گیرد. درب دیگ هم به همین ترتیب ساخته می شود.

سایر فراورده های سنگی کارگاه های سنگتراش مانند آسیاب برای آردکردن ، روغن دانه ، ادویه ، بلغور و …

هاون و گوشت کوب و سنگ قبر به همین طریق ساخته می شود. با در نظر گرفتن اینکه بیشتر مسلمانان دوست دارند که آرامگاه ابدی آنها در شهر مشهد باشد معلوم می شود که چرا در آنجا آنقدر تعداد سنگ تراشان قبر زیاد است . ساختن این وسایل با دستگاه سنگ تراشی با آنچه که در بالا گفتیم کاملاً فرق دارد.

این دستگاه شبیه دستگاه خراطی ولی بسیار نیرومند تر از آن است. چرخ سنگ تراش از یک چهارچوبه دستگاه که در روی زمین قرار دارد تشکیل شده است. یک چوب سراسری به نام لنگه ی ثابت و یک چوب قابل تنظیم به نام لنگه ی متحرک ، مرغک دستگاه را جلو و عقب می برد. لنگه ی متحرک با یک میله ی چوبی به نام شمشیرک به محور دستگاه سنگتراش گونیا شده است و سنگ تراش آن را با پای خود نگه می دارد و به هنگام عوض کردن کار به آسانی باز می شود ، میله أی که در طول چرخ سنگتراشی قرارگرفته است کار ابزار نگهدار یا پیش پا را انجام می دهد. یک لولای مرکزی چوبی به نام کالو به ته قلوه سنگ با قیر چسبانده شده و زه کمانه روی آن حرکت می کند. برای اینکه نقطه ی روبروی آن درست شود نوکی در سنگ کنده می شود . کالو و نوک گریسکاری می شود و هر دوی آنها را بین دو مرغک چرخ سنگتراش می گذارند.

سنگ تراش با برش پشت دیگ آغاز می کند و آن را پشت زدن می نامند. قلم خراطی در حدود 45 سانتیمتر طول دارد و نوک آن برگشته و دسته ی آن چوبی می باشد. خراط با قلم کفتراش شروع کرده و سپس قلم متوسط نیم کال پوش به کار می برد و آخرین قلمی که در قسمت بیرونی از آن استفاده می شد قلم مغروز نامیده می شود. سنگ تراش روی حرکت دیگ نظارت دقیق دارد به طوری که می تواند حتی قسمت بین دسته های آن را هم بتراشد.

حالا وضع و نقطه ی محور را بین مرغکهای چرخ چنان عوض می کنند که داخل دیگ به طرف بیرون باشد سپس آن را اول با قلم درشت داخل تراش و بعد با قلم ریز درون تراش پرداخت می کند. سرانجام با کمک قلم گود دم پهنی به نام سفره آن را صیقل می دهند. گودی دیگ را با سیخ اندازه می سنجند و قطر خارجی را به وسیله ی پرگار اندازه . ساقه ی میانی را داخل ظرف جا می گذارند و سپس از سمباده کشیدن سراسر دیزی آن را با قلم مرغ بر از بیخ می برند.

دیگ ها را روغن مالی کرده رنگ آنها تقریباً سیاه می شد آنگاه با کنده کاری این سطح سیاه با قلم های حکاکی نقش های جالبی بر روی آن ایجاد می کنند. این کار را به خصوص بر روی بشقاب های تو گود و تخت انجام می دهند. محصول عمده ی این صنف ، دیگ های پخت بزرگ (هرکاره) و کوچک (هرکاره چه) و دیزی است . کار دیگر آنها که در سراسر کشور به فروش می رسد سر

دیگ های سنگی و سازندگان آن 40 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 49

دیگ های سنگی و سازندگان آن

کندن ظروف از سنگ نرم یکی از صنایع کهن است . پیگوت نشان می دهد که در حدود 2800 پیش از میلاد مسیح در مرز ناحیه ی مرزی ایران و هند یعنی در بلوچستان صنعتی وجود داشته که ظروف سنگی را ساخته و آن را به سومر ، سوریه و شهرهای دره ی سند در هاراپا و موهن جودارو صادر می کردند.

صنعت دیگهای سنگی هنوز در اتریش، باوایا ، و سویس وجود دارد و گفته می شود که رومیها آن را بنیاد نهادند . سنگی که در آنجا به کار برده می شود به اسم لاوز (لاتینی لاسپیس) یا سنگ دیگ شناخته شده بود که عبارت از تالک و کلرور است که برای این منظور بسیار مناسب است. زیرا هر دوی آنها به آسانی کنده شده و در موقعی که روی آتش قرارگیرد نمی سوزد . در آناطولیهای مرکزی دیگ خوراک پزی برای استفاده ی محلی از سنگ نرم ساخته می شود ، ولی حالا بیشتر آنها کار آنها ساختن دیگهایی از گچ مجسمه سازی است که برای جهان گردان می سازند.

امروزه تنها مرکز مهم این صنعت در ایران مشهد است. درست در کنار شلوغ ترین کوچه ی شهر زیارتی مشهد محله ی دیگ سازان سنگی قرارگرفته است که اینها خودشان را سنگ تراش یا حجار می نامند.

در این پیشه در حدود صدنفر به کار مشغولند و صد نفر دیگر پشت کوه سنگی مشهد که در حدود 10 کیلومتر از شهر فاصله دارد ، در معدن مشغول کارند. در آنجا متجاوز از سی معدن سنگ در اختیار این عده است. کوه بر نخست در جستجوی سنگی است که از زمین بیرون زده باشد و پس از اینکه به سنگ رسید دنباله ی رگه را گرفته و اغلب تا بیش از سی متر پایین می رود . این شیوه ی استخراج همانند شیوه أی است که معدن چیان فلز ایران هزاران سال است انجام می دهند و شاید هم احتمالاً به همان قدمت باشد.

پس از استخراج سنگ ، تخته های سنگ بهدست آمده به نام انگاره را با کلنگ بریده و تقریباً به شکل ظرفی که در آینده باید بشود در می آورند . این سنگها را کلنگی می نامند. ولی اگر کاربرد آنها شبیه به دیگهای معروف به نام دیزی باشد نامشان قلوه است. بقیه ی کارها در کارگاه شهری انجام می شود. دیگها و ظرفها یا کاملاً با دست کنده می شود یا روی چرخ مخصوصی آنها را گود می کنند.

اگر با دست انجام شود کارهای زیر و مراحل زیر را می گذارند :

1ـ سنگ به صورتی که از معدن تحویل شده است با کلنگ سنگینی به اندازه تقریبی بریده می شود ، محصول کار را چالور می نمایند. سنگ تراش معمولاً قبل از اینکه به مرحله ی دیگر برود ده تا پانزده عدد از این چالورها را می برد.

2ـ داخل چالور را با کلنگ کنده و سپس دیواره های آن را با کلنگ کوچکتری ، به نام گره ، نازک می کند.

3ـ سپس برش بیرونی دیگ با تیشه ای درشت که از فولاد خشکه با دندانه های آب داده ، ساخته شده است انجام می شد.

4ـ به دنبال آن با یک تیشه دندانه ای متوسط به نام تیشه تاه ، قسمت بیرونی آن را ظریفتر می برند.

5ـ آخرین تزیین و آراسته کردن قسمت بیرونی دیگ با تیشه نرم انجام می شود و در این جا دیگ را زنجیره می نامند.

6ـ داخل آن را با قلمی به بلندی در حدود 80 سانتی متر که سر آن کج است می تراشند و قلم می زنند.

7ـ لب کردن آخرین مرحله ی ساختن دیک است و آن هم با سوهان نرم صورت می گیرد. درب دیگ هم به همین ترتیب ساخته می شود.

سایر فراورده های سنگی کارگاه های سنگتراش مانند آسیاب برای آردکردن ، روغن دانه ، ادویه ، بلغور و …

هاون و گوشت کوب و سنگ قبر به همین طریق ساخته می شود. با در نظر گرفتن اینکه بیشتر مسلمانان دوست دارند که آرامگاه ابدی آنها در شهر مشهد باشد معلوم می شود که چرا در آنجا آنقدر تعداد سنگ تراشان قبر زیاد است . ساختن این وسایل با دستگاه سنگ تراشی با آنچه که در بالا گفتیم کاملاً فرق دارد.

این دستگاه شبیه دستگاه خراطی ولی بسیار نیرومند تر از آن است. چرخ سنگ تراش از یک چهارچوبه دستگاه که در روی زمین قرار دارد تشکیل شده است. یک چوب سراسری به نام لنگه ی ثابت و یک چوب قابل تنظیم به نام لنگه ی متحرک ، مرغک دستگاه را جلو و عقب می برد. لنگه ی متحرک با یک میله ی چوبی به نام شمشیرک به محور دستگاه سنگتراش گونیا شده است و سنگ تراش آن را با پای خود نگه می دارد و به هنگام عوض کردن کار به آسانی باز می شود ، میله أی که در طول چرخ سنگتراشی قرارگرفته است کار ابزار نگهدار یا پیش پا را انجام می دهد. یک لولای مرکزی چوبی به نام کالو به ته قلوه سنگ با قیر چسبانده شده و زه کمانه روی آن حرکت می کند. برای اینکه نقطه ی روبروی آن درست شود نوکی در سنگ کنده می شود . کالو و نوک گریسکاری می شود و هر دوی آنها را بین دو مرغک چرخ سنگتراش می گذارند.

سنگ تراش با برش پشت دیگ آغاز می کند و آن را پشت زدن می نامند. قلم خراطی در حدود 45 سانتیمتر طول دارد و نوک آن برگشته و دسته ی آن چوبی می باشد. خراط با قلم کفتراش شروع کرده و سپس قلم متوسط نیم کال پوش به کار می برد و آخرین قلمی که در قسمت بیرونی از آن استفاده می شد قلم مغروز نامیده می شود. سنگ تراش روی حرکت دیگ نظارت دقیق دارد به طوری که می تواند حتی قسمت بین دسته های آن را هم بتراشد.

حالا وضع و نقطه ی محور را بین مرغکهای چرخ چنان عوض می کنند که داخل دیگ به طرف بیرون باشد سپس آن را اول با قلم درشت داخل تراش و بعد با قلم ریز درون تراش پرداخت می کند. سرانجام با کمک قلم گود دم پهنی به نام سفره آن را صیقل می دهند. گودی دیگ را با سیخ اندازه می سنجند و قطر خارجی را به وسیله ی پرگار اندازه . ساقه ی میانی را داخل ظرف جا می گذارند و سپس از سمباده کشیدن سراسر دیزی آن را با قلم مرغ بر از بیخ می برند.

دیگ ها را روغن مالی کرده رنگ آنها تقریباً سیاه می شد آنگاه با کنده کاری این سطح سیاه با قلم های حکاکی نقش های جالبی بر روی آن ایجاد می کنند. این کار را به خصوص بر روی بشقاب های تو گود و تخت انجام می دهند. محصول عمده ی این صنف ، دیگ های پخت بزرگ (هرکاره)