لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 47
ساروج در گذر زمان:
ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنار خلیج فارس میباشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمی توان حدث زد ولی نمونه هایی700 ساله از ساروج هماکنون در نقاط مختلف ایران یافت میشوند. از کشورهای دیگری که ردپایی از ساروج در آن یافتیم و در دانشگاههای آن نیز، به ساروج به عنوان یک ملات نگریسته میشود، کشور عمان میباشد که در دانشگاه «سلطان قابوس»، حتی مقالههایی نیز در این زمینه ارائه گردیده است. آخرین باری که در ایران از ساروج استفاده شده حدود هشتاد سال قبل و در ابتدای دوره پهلوی بوده که از این تاریخ به بعد این ملات کلا به فراموشی سپرده شده و از صحنه معماری ایران حذف گردیده است و فقط در کتب مصالح به آن اشاره شدهاست.
کاربردهای ساروج:
- ساروج با توجه به خاصیت اصلی آن یعنی نفوذپذیری بسیار اندک به عنوان روکش در سازههایی که در تماس مستقیم با آب بودهاند مانند آبانبارها، حوضها، حمامها و … مورد استفاده قرار گرفته است.
- ساروج با توجه به نحوه اجرای آن از سطحی بسیار بسیار صاف و براق برخورداراست که این ظاهر ساروج، باعث استفاده از آن در امر تزئینات ساختمان گردیده.
- نکته: هیچ استفاده سازهای تاکنون از ساروج نشده است.
مواد تشکیل دهنده ساروج:
بدنه اصلی ساروج از ترکیب آهک با سیلیس فعال شکل میگیرد. نکته مهم در اینجا فعال بودن سیلیس میباشد که به سیلیس آمورف یا بیشکل معروف است چرا که ساختمان آن بلوری نمیباشد. در گذشته برای تامین سیلیس از خاکستری که در محل با سوزاندن فضولات حیوانی حاصل میشد استفاده میکردند که امروزه میتوان از جایگزینهایی مانند سیلکافوم (میکروسیلیس) استفاده کرد.
یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم آن میباشد که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح میشود.
برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی بدست میآمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان، استفاده میشده است. امروزه میتوان از الیاف مصنوعی مانند الیاف پلیمری، فلزی و یا شیشهای بجای الیاف مصنوعی استفاده کرد.
در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای بدست آوردن ساروجهایی با خاصیتهای مختلف از ماسه ریز دانه استفاده میشده است ولی این ماسه کارایی ملات را پایین میآورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده میشده است.
گاهی مواد افزودنی خاصی مانند تخم مرغ به ساروج اضافه میشده که فقط باید با آزمایش اثرات دقیق آن را تعیین نمود.
ساروج چیست؟
ساروج در گذر زمان:
ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنار خلیج فارس میباشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمیتوان حدس زد ولی نمونههایی 700 ساله از ساروج هماکنون در نقاط مختلف ایران یافت میشوند. از کشورهای دیگری که ردپایی از ساروج در آن یافتیم و در دانشگاههای آن نیز، به ساروج به عنوان یک ملات نگریسته میشود، کشور عمان میباشد که در دانشگاه «سلطان قابوس»، حتی مقالههایی نیز در این زمینه ارائه گردیده است. آخرین باری که در ایران از ساروج استفاده شده حدود هشتاد سال قبل و در ابتدای دوره پهلوی بوده که از این تاریخ به بعد این ملات کلا به فراموشی سپرده شده و از صحنه معماری ایران حذف گردیده است و فقط در کتب مصالح به آن اشاره شدهاست.
کاربردهای ساروج :
- ساروج با توجه به خاصیت اصلی آن یعنی نفوذپذیری بسیار اندک به عنوان روکش در سازههایی که در تماس مستقیم با آب بودهاند مانند آبانبارها، حوضها، حمامها و … مورد استفاده قرار گرفته است.
- ساروج با توجه به نحوه اجرای آن از سطحی بسیار بسیار صاف و براق برخورداراست که این ظاهر ساروج، باعث استفاده از آن در امر تزئینات ساختمان گردیده.
مواد تشکیل دهنده ساروج :
بدنه اصلی ساروج از ترکیب آهک با سیلیس فعال شکل میگیرد. نکته مهم در اینجا فعال بودن سیلیس میباشد که به سیلیس آمورف یا بیشکل معروف است چرا که ساختمان آن بلوری نمیباشد. در گذشته برای تامین سیلیس از خاکستری که در محل با سوزاندن فضولات حیوانی حاصل میشد استفاده میکردند که امروزه میتوان از جایگزینهایی مانند سیلکافوم (میکروسیلیس) استفاده کرد. یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم آن میباشد که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح میشود. برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی بدست میآمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان، استفاده میشده است. امروزه میتوان از الیاف مصنوعی مانند الیاف پلیمری، فلزی و یا شیشهای بجای الیاف مصنوعی استفاده کرد. در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای بدست آوردن ساروجهایی با خاصیتهای مختلف از ماسه ریز دانه استفاده میشده است ولی این ماسه کارآیی ملات را پایین میآورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده میشده است. گاهی مواد افزودنی خاصی مانند تخم مرغ به ساروج اضافه میشده که فقط باید با آزمایش اثرات دقیق آن را تعیین نمود
روستاهای کشورمان به عنوان مراکز تولید فرآوردههای متنوع زراعی و محصولات باغی در سالیان اخیر مورد توجه خاص قرار گرفته است. در این میان ایجاد فرصتهای تولید تجاری اقلام کشاورزی سبب شده است که روستاییان با تولیدات مرغوب فرآوردههای باغی و زراعی قادر باشند، جهشی قابل توجه در میزان درآمدهای سالانه خود به وجود آورند.
اما مشاهده میشود که اکثر روستاییان هنوز نتوانستهاند از فرصت تولید تجاری اقلام کشاورزی به نحو احسن استفاده کنند و همچنان در شرایط خط فقر و آسیبپذیری مالی گذران روزمره زندگی قرار دارند.
با آن که کشاورزی فعالیتی غالب در روستاها به شمار میآید، ولی تنگناهای ظرفیت محدود برای گسترش کشاورزی، تعداد بالای افراد خانوار و فقر و تنگدستی ریشهدار موجب شده است که درآمد سالانه ناشی از فعالیتهای کشاورزی با میزان مخارج تطابق نداشته باشد و در نتیجه اکثر خانوارهای روستایی در چنبرهِ معضلات گوناگون روزگار، فقر همراه با تلاش را طی کنند.
چنین شرایطی سبب شده است که روستائیان چنان که لازم است توجهی به ساختمانهای محل زندگی خود نداشته باشند و مسکن روستایی به علت قدمت، ضعف ساخت و ساز، نبود دانش فنی کافی و اجرایی و بهرهگیری از مصالح در دسترس، کم دوام و نامرغوب، از وضعیت نامطلوب برخوردار باشد. خانههای خشتی و سنگی روستایی فاقد پی و دارای ابعاد نامناسب با اندک تکانی فرو میریزد و از دیدگاه آماری بیشترین علت مرگ و میر در زلزلههای بم، رودبار و منجیل، گلباف کرمان و بالاخره طبس مقاوم نبودن واحدهای مسکونی روستایی بوده است.
این واقعیت را همواره باید درنظر گرفت که کشور ما یکی از زلزلهخزیترین کشورهای دنیاست و همواره با خطر زمین لرزههای شدید که از مهمترین سوانح طبیعی در ایران محسوب میشود روبهروست.
یک کارشناس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در مورد چگونگی آسیبپذیری واحدهای مسکونی روستایی در برابر زمینلرزه میگوید: وقوع زلزلههای متوالی و قرار گرفتن بخشهایی از کشورمان برروی گسلهای خطرآفرین و وحشتو اضطراب از پیامدهای سوانح طبیعی سبب شده است که مردم شهر و روستا درصدد مقاوم سازی و یا بهسازی محلهای مسکونی خود برآیند.
در این راستا، سیاستگزاران و سازمانهای کنترل کننده ساخت و ساز اقداماتی برای کنترل، طراحی و اجرا به عمل آوردهاند که با تمامی گستردگی، کافی نیست و در نتیجه ناهمگونیهای مشهودی در ساخت و سازها به چشم میخورد. شدت این وضعیت در جوامع کوچک و روستاها بیشتر است.
امروزه اغلب روستاییان در واحدهای مسکونی قدیمی ساکن هستند و به لحاظ بهرهگیری از خانههای کهن و فاقد استقامت و استواری، سبک ساخت و ساز معماری قدیمی را مردود دانسته و از این خانهها دلزدهاند.
بیشتر روستاییان براین باورند که استفاده از مصالح جدید و گاهی همگونی و تلفیق آن با مصالح در دسترس بومی و تقلید از نقشه و تیپ و سبک ساخت و ساز شهری میتواند در افزایش پایداری و عمر مفید بناهای روستایی موثر واقع شود.
اما واقعیت این است که نبود دانش فنیکافی و کارگران زبده و ماهر و نهایتا غیبت سازمانهای کنترل کننده در بخشهای دور افتاده و روستاها، سبب شده است که بیشتر ساختمانهای جدید روستایی نیز همانند ساختمانهای کهن و قدیمی، بسیار آسیبپذیر باشند. این موضوع یکی از مشکلات اساسی جوامع روستایی است، که لازم است چارههای کاربردی برای جلوگیری از گسترش این شیوههای احداثی اندیشیده شود، تا با اتخاذ رویههای نوین خطرات و پیامدهای بلایای طبیعی در مناطق گوناگون روستایی کاستی گیرد.
ساخت و ساز متکی به دانش فنی و مهندسی در روستاها، با استفاده از سیستمهای نظارتی و کنترلی برساخت و بهسازی واحدهای موجود مسکونی و استفاده درست از مصالح مرغوب ساختمانی سبب میشود به تدریج خانههای روستایی استوار و مقاوم پدید آیند.
ارزیابی مشکلات مسکن روستایی نشان میدهد که عوامل زیر بیشترین تاثیر را در آسیبپذیری ساختمانهای روستایی دارند:
الف: وجود مصالح کم دوام و نامرغوب.
ب: تلفیق مصالح ساختمانی محلی و جدید به صورت غیراصولی.
ج: نبود دانش فنی کافی و دید مهندسی و در نتیجه ضعف در طراحی و اجرا.
حاصل عوامل فوق در ساخت و ساز واحدهای مسکونی روستایی، وجود خانههای گلی و سنگی قدیمی است که بسیار آسیبپذیر میباشند و نیاز به بهسازی و نوسازی دارند. باتوجه به جمعیت بیش از چهل درصدی روستانشین از کل نفوس کشور، لازم است معایب خانههای روستایی را به دقت شناسایی کرده و با برنامهریزیهای کوتاه مدت و بلند مدت درصدد مقاومسازی و بهسازیآنها برآمد.
نبود یکپارچگی عناصر سازهای
این کارشناس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن آنگاه به معایب ساختمانهای روستایی و نحوه اجرای شیوههای نوین ساخت و ساز و بهسازی واحدهای مسکونی در بخشها و مناطق دور افتاده کشور اشاره میکند و در این باره توضیح میدهد:
در بیشتر ساختمانهایی که طی سالیان اخیر در روستاها احداث شده است، «پی» بنا به علت عدم رعایت دانش فنی و مهندسی دارای ابعادی نامتناسب با دیگر اجزاء بناست؛ در نتیجه انتقال بار سقف ساختمان و دیوارها به زمین به نحو مطلوبی صورت نمیگیرد. انتخاب مصالحی از قبیل سنگ و ملات گل در «پی» به لحاظ عدم رفتار یکسان سازهای موجب شکستن ملات و در نتیجه جدا شدن قطعات سنگ از یکدیگر و در نهایت کاهش سطح مقطع «پی» میشود.
به طور کلی ضعف در «پی» ساختمانهای روستایی موجب عدم نشست یکسان در ساختمان و لغزش بنا میشود. همچنین فقدان کلاف کردن «پی» در سطح زمین و یا اجرا شدن آن در روی