پروژه معماری پل

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 29

معماری پل

پی سازی یا شالوده ریزی

یکی مهمترین مسائلی که در هنگام احداث پل و سد ، مهندسان همواره با آن رو به رو بوده اند پی کنی یا شالوده ریری پایه های پل است به خصوص هنگامی که رودخانه مورد نظر ، پر آب ، عمیق و یا عریض بوده اند . به همین جهت شرایط پی ریزی پلها کاملا متفاوت بوده و برای این منظور از راههای مختلف سود می جسته اند :

الف : گاه در طول رودخانه محلهایی وجود دارد که بستر عریض و جریان آب در آن غالبا آرام است و عبور از آن در غیر مواقع سیلابی به وسیله ی اسب ، شتر و قاطر امکان پذیر می باشد . این محل ها اصطلاحا به گدار معروف اند . به هنگام ساختن شاهراههائی که به رودخانه منتهی می شد حتی الامکان سعی میشد که از محل این گدارها برای احداث پل استفاده شود . در صورتی که در هنگام تابستان بستر آن خشک می شد ، بیشتر مشکلات حل گردیده و پی کنی به صورت معمول انجام می گرفت . اما اگر در این فصل نیز رودخانه دارای آب جاری بود ، در مواقع کم آبی با حفر کانال انحرافی مسیر رودخانه را منحرف کرده سپس در محل تایین شده بر روی مسیر طبیعی پایه پل را بنا نهاده ، آنگاه مسیر آب را از کانال انحرافی به مسیر اولیه برمی گرداندند. حسن این عمل این بود که رودخانه مسیر طبیعی خود را می پیمود و هم از نظر سهولت این کار ترجیح داده می شد . در صورتی که در غرب برای ساختن پل برعکس ایران کانال انحرافی ساخته و بر روی آن پل را احداث کرده سپس رودخانه را از مسیر طبیعی به کهنال جدید التآسیس هدایت میکردند .

طریقه دیگر شالوده ریزی بدین صورت بود که تعدادی چاه به تناوب در بستر رودخانه در محل مورد نظر حفر و گوم گذاری می نمودند و سپس داخل چاه ها را با شفته آهک و ساروج پر می کردند طرز حفر چاه ها بدین نحو بود که گومی را در بستر رودخانه قرار می دادند و شن و گل و لای را از داخل آن خارج می کردند گوم بتدریج در اثر وزن خود نشست میکرد و دومرتبه گوم دیگری بر روی آن می گذاردند و تا عمق مورد نظر عمل گوم گذاری را ادامه می دادند این چاه ها در حکم پی هائی می شده اند که پل بر روی آن ساخته میشد . گویند که پی های سی و سه پل و پل مارنان اصفهان را به ترتیب فوق ساخته اند .

گاه این گوم ها پوبی بوده اند بدین صورت که ابتدا یک سر تیرهای چوبی را تیز می کردند . این تیرها که اصطلاحا شمع نامیده می شد در کف رودخانه فرو کرده با تخته کوبی آنها را به هم متصل می کردند و سپس درس های موجود را با گل و در برخی موارد با قیر می گرفتند و آب داخل آن را تخلیه کرده و پایه ها را با استفاده از قلوه سنگ با نمای سنگ تراش ساخته بالا می آوردند .

گاهی دقابل گدارها ارتفاعات بلند و موانع دیگری قرار داشت که مشکلی جهت عبور سپاه و یا کاروانهای تجارتی به شمار میرفت در این صورت احداث پلها در مکان های مناسبی بر روی رودخانه در مسیر راه های تجارتی یا سوق الجیشی پیش بینی می شد که از نظر وقط و هزینه و کیفیت کار مقرون به صرفه باشد .

ب: در پاره ای از موارد انتخاب جایی که جنس بستر رودخانه سنگی و یا سخره ای ، و دهانه آن نیز تنگ بود احداث پل چه از نظر اقتصادی و چه از نظر وقت مقرون به صرفه بود و علاوه بر آن کیفیت عملکرد آن نیز بسیار خوب و موفقیت آمیز به نظر می رسید . وجود آثار پایه های ده ها پل ، پس از گذشت قرن ها و تحمل سوانح طبیعی ، گواه بر حقیقت این مدعاست .

ج : بهره گیری از پایه پلهای قدیمی که به صورت نیمه مخروبه درآمده بودند نیز به میزان قابل توجهی در احداث پلها صورت می گرفت . این بازسازیها را که اغلب در قرون اولیه اسلامی انجام می شد ، امروزه می توان در پل های مناطق غریی ایران مشاهده کرد . حسن استفاده از این پایه ها سرفه حویی در وقت و هزینه عظیم آن بوده است .

بستر سازی : در دومین مرحله پس از پی سازی ، مساله مهم دیگر یعنی استحکام بخشی بستر رودخانه در اطراف پی ها و پایه های پل مطرح می شد . مهندسین و معمارانی که با دید وسیعتری به چگونگی استحکام بیشتر پل می نگریستند به این امر مهم دقت زیاد تری مبذول می داشتند بدین طریق که در زیر بعضی از پل ها ، کف رودخانه را ، موافق جریان آب ، شیب بسیار ملایمی داده و با سنگ ، بستر رودخانه را سنگ فرش می کردند . این مساله از دو جهت قابل اهمیت بود .

1 – جریان آب به سهولت انجام میگرفت و به علت وجود شیب ملایم ، گل و لای و ماسه ها با سرعت مطلوب از زیر پل عبور کرده و از ته نشین شدن این رسوبات در پایه های پل جلوگیری می شد .

2 – از شستن بستر رودخانه در زیر طاق چشمه های پل ، و در نتیجه ضربه پذیری پایه ها پیشگیری به عمل می آمد .

1 – موج شکن یا آب بر :

در اکثر پایه های پل ها چه در خلاف جریان آب و چه موافق آن پیش آمدگی مثلثی شکل یا نیم دایره ساخته می شد که اصطلاحا به آن موج شکن و یا آب بر می گویند . مزایای وجود این آب بر ها به این شرح است :

الف : افزایش مقطع طولی پایه پل و سنگین تر نمودن پایه های آن جهت خنثی سازی رانشهای حاصل از طاق های بزرگ .

ب : در مواقع و فصولی که آب رودخانه ها تغیان کرده و با فشار و حیبت سرسام آور خود پایه های مزبور را مورد حمله قرار می دهند ، این موج شکن ها علاوه بر نقش استحکاماتی که بر عهده آنهاست فشار ضربات آب را به حداقل رسانده و آن را با روحیه ملایم تر جهت موافق خود روانه می سازند .

مسالح ساختمانی پلها

بدون شک مسالح به کار رفته در بناْ پل بندها عامل موثری در استحکام و اسقامت در برابر سوانح طبیعی , و یکی از عوامل مهم ایستائی بنا در قرون متمادی است . مصالح ساختمانی مصرفی در دوره های مختلف متفات بوده چنان که در دوره ی هخامنشی و ساسانی از سنگ تراش با بستهای آهنی یا سرب مذاب و ئر دوره هاْ بعد از اسلام ار آجر با ملاط قیرچار و یا ساروج استفاده می کرده اند . به طور کلی مهمترین مصالحی مه در بناهای پلها به کار رفته عبارت اند از :

1- سنگ :

از سنگ به صورت مختلف سنگ لاشه , سنگ تراش , در پایه های پلها سود می جسته اند و گاه از قلوه سنگهای درشت ته رودخانه و یا سنگهای لاشه نزدیک به محل احداث پل بهره میگرفتند و جهت استفاده از نمای خارجی پایه ها و طاقها ستگهای تراش دار به کار می برده اند .

2- آجر :

یکْی از مسالح مهم ساختمانی در قالب پلها آجر می باشد .که در ادوار مختلف به خصوص در دوره های بعد از اسلام موارد استفاده فراوان داشته خصوصا در طاق زنی و گاه در پایه ها از آن سود جسته شده است . اندازه ها ی آجر مصرفی در پلها , در دوره های مختلف متفاوت بوده در ساخت آن نیز در بعضی موارد , ابتکاراتی چون استفاده از شیر یا تخم مرغ جهت استحکام بیشتر استفاده شده است .

3- آهک :