مقاله تعریف، مفهوم و اهمیت تصمیم گیری

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 34

تعریف، مفهوم و اهمیت تصمیم گیری

عدۀ زیادی از صاحبنظران تصمیم گیری را از پر اهمیت ترین وظایف مدیریت دانسته اند. گریفیتس (Griffiths) عقیده دارد که تصمیم گیری عصاره یا چکیده شغل مدیریت است.) سایمون (Simon) که نظریات پرارزشی در رابطه با تصمیم گیری دارد، مدیریت را برابر با فرآیند تصمیم گیری می داند. منظور از فرآیند تصمیم گیری یعنی کوششهای سازمان یافته برای کار گروهی که سازمان را از خودکامگی فردی و خودمحوری مدیر می رهاند و به جای آن تصمیم گیری سازمانی را جانشین می سازد. علاوه بر این، سایمون معتقد است که هر نظریه ای در سازمان و مدیریت باید درستی تصمیم گیری را تضمین کند. مجموعۀ این نظریات و نظریات دیگر نشان می دهد که بیشترین کار مدیریت تصمیم گیری است و آن گونه که پیش از این اشاره کردیم، مدیریت آموزشی بیشترین استفاده را از این فرآیند در امور سازمانهای آموزشی دارد.

صاحبنظران مختلف، تعاریف متنوعی از تصمیم گیری ارائه داده اند که به برخی از آنها اشاره می شود. بارنارد (Barnard)، تصمیم گیری را فراگردی ناشی از سنجش، محاسبه و اندیشیدن که منجر به عمل می شود، تعریف می کند. از دید یکی دیگر از صاحبنظران، تصمیم گیری انتخاب یک راه حل از میان دو یا چند راه حل به منظور دست یافتن به یک هدف مورد انتظار است. پیتر دراکر (Peter Drucker) معتقد است که تصمیم گیری نوعی داوری است که از میان چند راه یک راه برگزیده می شود. از نظر نگارنده، تصمیم گیری فرآیند انتخاب بهترین راه حل ممکن از میان راه حلهای موجود برای حل یک مسأله است. تصمیم گیری فرآیندی است هدفمند، مستمر، پویا و مجموعه ای که تمام چرخه های زندگی و دوران حیات سازمان را در برمی گیرد. بنابراین، تا سازمان وجود دارد، تصمیم گیری نیز وجود خواهد داشت. هدف اصلی تصمیم گیری حل مسائل و مشکلات سازمان و افراد می باشد. برای یافتن راه حل، باید راه حلهای مختلف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق قرار گیرد. پس از مقایسه همه آنها، بهترین راه حل که از نظر اجرائی و اقتصادی صرفه جویانه تر است و ما را در یک شرایط به خصوص به نتیجه می رساند انتخاب می شود.

مراحل تصمیم گیری

مراحل تصمیم گیری مجموعۀ فعالیتهایی است که از توجه به یک مشکل و یافتن راه حل تا ارزشیابی از نتایج تصمیم اعمال شده ادامه دارد. سایمون چهار مرحله برای تصمیم گیری قائل است.

مرحلۀ اول- یافتن فرصتهایی برای تصمیم گیری: در این مرحله، مدیر با مشکلی روبرو می شود و در شرایطی قرار می گیرد که باید ضرورتاً راه حلی برای مشکل پیدا کند.

مرحلۀ دوم- یافتن رشته ها یا دوره هایی از عمل: فرد در این مرحله یک دسته از فعالیتها را برای حل مسأله مناسب می بیند. در حقیقت، تصمیم گیرنده همه راهها و فعالیتهایی که احتمال گشودن مشکل را دارند، در نظر می گیرد.

مرحله سوم- انتخاب یک عمل یا راه حل از میان رشته ها یا دوره های عمل: پس از مقایسه راهها یا فعالیتها، مدیر یا تصمیم گیرندۀ آن راهی که از همه منطقی تر و قابل قبول تر است را انتخاب می کند.

مرحلۀ چهارم- ارزشیابی از انتخابهای گذشته: در این مرحله، پس از آن که راه یا عمل انتخاب شده به عنوان تصمیم به اجرا درآمد، تصمیم گیرنده باید نتایج مثبت یا منفی آن را مورد بررسی قرار دهد و آنها را با اهداف اساسی خود مقایسه کند.

رابینز و کولتر (Robbins and Coulter) برای فرآیند تصمیم گیری هشت مرحله قائل می شوند که به ترتیب عبارتند از: 1- شناسایی مسأله 2- شناسایی معیار تصمیم گیری 3- تعیین وزن برای هر یک از معیارها 4- پیدا کردن راه حلها 5- تجزیه و تحلیل راه حلها 6- انتخاب یک راه حل 7- اعمال راه حل و 8- ارزشیابی و اثر بخشی تصمیم گرفته شده.

انواع تصمیم گیری

تصمیم گیریها را می توان به اشکال و انواع مختلف و از زوایای گوناگون تقسیم بندی کرد. بارنارد به سه نوع تصمیم گیری اشاره می کند. مبنای تقسیم بندی او سیاست مدیر مبنی بر این که خودش یا با کمک دیگران تصمیم بگیرد و این که چقدر توانایی تصمیم گیری دارد را نشان می دهد.

الف- تصمیمات مداخله ای (Intermediary Decisions): این تصمیم توسط یک فرد مقتدر به عنوان فرادست اتخاذ می گردد و به تفسیر، کاربرد یا پخش دستورالعملها مبادرت می ورزد. این فرد تصمیمات را اتخاذ و از طریق سلسله مراتب اقتدار به زیردستان خود ابلاغ می کند.

ب- تصمیمات استینافی (Appellate Decisions): این تصمیمات حاصل مواردی است که توسط زیردستان پیشنهاد یا ارجاع می شود و برحسب همین ارجاعات تصمیمات اتخاذ می گردد.

ج- تصمیمات خلاق: (Creative Decisions): این تصمیمات به خلاقیت و ابتکار مدیر بستگی دارد. مدیر فرد هوشمند، توانا و آگاهی است که موقعیتها و مسائل را به خوبی می شناسد و می