تحقیق اجتماعی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

بسمه الله الرحمان الرحیم

موضوع :

تحقیق اجتماعی

اعضای گروه :

فرزانه محمد ویسی

پروین نوری

الهام فتاحی

دبیر مربوطه :

سرکار خانم محمد نظامی

منابع و ماءخذ :

گلبانگ عدالت ، نوشته اسماعیل پرور

بسمه الله الرحمان الرحیم

مقدمه :

عدل از اصول اعتقادی شیعه به شمار می آید . از نگاه شیعه هستی بر پاییه عدل خلق شده در چهار چوب عدل نظم و سامان یافته و در بستر قسط و عدل به تکامل می رسد ، بر این اساس گستره ی عدل به حوزه ی مسائل کلامی محدود نمی شود بلکه حیات خودی و اجتماعی را نیز در بر می گیرد یعنی مناسبات خودی و جمعی انسانها نیز باید مبتنی بر عدل باشد و عدالت محور تنظیم همه رفتارهای شخصی و برنامه های اجتماعی قرار گیرد . امروزه با وجود توسعه ی شکوفی که در علم و صنعت و اکتشافات صورت گرفته و از قعر دریاها تا برخی کرات تحت سیطه ی آدمی قرار گرفته اما باز هم مقوله ی اصلی در حیات بشر عدل و صفا و عدالت طلبی است . حتی در کشورهای توسعه یافته که ارزش های انسانی به فراموشی سپرده شده ، از گوشه و کنار بحث عدالت مطرح می شود و در این اوضاع نابرابری و بی عدالتی است که شیعه می تواند آموزه های منتبق بر عدل خود را به عنوان محصولات فرهنگی پر جاذبه به جامعه ی بشری عرضه کند . برای سر دادن (( گلبانگ عدالت )) در جهان امروز ابتدا باید خود بر صراط عدل گام نهاد و بدون شک پیام عدالت خواهی و دادگستری اما علی غلیه السلام برای دلیل در پهنه ی تاریخ و گسترش جغرافیا طنین انداز شده که از چشمه ساز زلال عدالت نفسانی نشاءت گرفته و خودش از شدت عدالت بر محراب زمین و زمان جاری شد . بر این اساس ، امروز مهمترین رسالت شیعه ی علوی عزم راسخ بر دستیابی به ملک عدالت در سرزمین جان خویش و اهقام جدی به برپایی آن در عرصه ی اجتماع است . امید که از این رهگذر زمینه ی صدور پیام عدالت خواهی انقلاب اسلامی فراهم آید و بستر ظهور آیت حق و عدالت حضرت مهدی ( عج ) مهیا شود .

مفهوم عدالت :

عدالت واژه ای کلیدی و مقدس است که مکاتب و فرهنگ های گوناگون درباره ی مفهوم آن سخن گفته اند ، معنای کلی و اجمالی این واژه نزد مکاتب و فرهنگ های مختلف مشترک و یکسان است . اما آنها در معنای تفصیلی ، مصادیق و شیوه های تحقق عدالت ، اختلاف نظر دارند .

معنای لغوی :

عدالت از ((‌ عدل )) گرفته شده است و عدل مصدر است که معنای ضد ظلم و جور به کار می رود ( العدل ، ضدالظلم و الجور ) . همچنین عدل به معنای مساوات رفتار کردن بین دو نفر است . درباره ی مفهوم لغوی عدالت آمده است : عدل ، دادکردن ، داد دادن ، نماندن هر چیزی به جای خود ، حد متوسط بین افراد و تفریط در هر یک از قوا ، انصاف ، عدالت ، دادگری ، اندازه و حد اعتدال ، راست . اما معنای دقیق و کامل تر این واژه را باید در رهنمود ها و گذاره های ارزشی دینی جست و جو کرد ، زیرا آشنا ساختن مردم با حقیقت (( عدالت و دادگری )) و تیین راهکار های دست یابی به آن از جمله رسالت های اساسی دین محسوب می شود . کلمه عدالت در کتاب های لغت و در عرفا به معنای احقاق حقوق و ضد ظلم است ولی این مفهوم بسیار کلی است و وافی به مقصود نمی تواند باشد . اما علی بن ابی طالب ( ع ) در باره ی عدالت می فرماید : العدل یضع الا مور مواضعها ( عدل آن است که هر چیز در جای خودش قرار گیرد. )

عدالت در کلام و فلسفه :

در حوزه ی علم کلام و فلسفه مفهوم اصطلاحی عدالت به برخی از ویژگیهای خداوند سبحان اشاره دارد و ((‌ نظم و تعادل حاکم بر جهان هستی )) و (( تناسب پاداش و عقوبت های الهی با اعمال بندگان )) را تداعی می کند . این معنا در بعضی از روایات نیز طرح شده است از جمله امام علی ( ع ) در پاسخ به سؤال شخصی که از ایشان راجع به توحید و عدل الهی پرسیده بود می فرماید :

التوحید ان لا تتو همه و العدل ان لا تتهعه : توحید و یگانگی حق تعالی آن است که خداوند سبحان را دور هم و اندیشه ی خود نیاوری ( و او را به مخلوقات تشبیه نکنی ) و عدل الهی آن است که او را به آنچه شایسته نیست ، متهم نکنی ( و ضعف و نقص و ظلم را به او نسبت ندهی ) . در همین باره استاد شهید مرتضی مطهری در مبحث (( عدل الهی )) چهار معنا برای عدالت ذکر می کند که دو معنای آن در حوزه ی کلام و فلسفه بیشتر مورد توجه است .

الف ) موزون بودن :

بدین معنا که جهان هستی ، موزون ، متعادل و هماهنگ است و هر چیز در جایگاه خودش قرار دارد به نحوی که کوچک ترین تغییر و تحول در جایگاه واقعی اشیاء نظم و برنامه منطقی آنها را در هم می ریزد .

ب ) رعایت استحقاق در وجودو و بخشش و اضافه :

از آنجا که ظرفیت و قابلیت موجودات جهان متفاوت است ذات حضرت حق که فیاض علی الا طلاق است به هر موجودی متناسب با ظرفیتش فیض می بخشد .

عدالت در علم و اخلاق :

در علم اخلاق عدالت یکی از ویژگی های نفسانی انسان معرفی شده است در این حوزه مفهوم عدالت از بعد عقیدتی و فلسفی فاصله می گیرد و به درون روح انسانی و بعد روان شناختی آن کشیده می شود ، با توجه به تعریف خاصی که علمای اخلاق از نفس انسان و قوای آن ارئه می کنند عدالت در این علم به معنای (( اعتدال قوای نفسانی و پرهیز از هرگونه افراط و تفریط )) است . محقق دوانی ( متوفای 908 ق ) در این باره می نویسد : عدالت مشتمل است بر جمیع فضایل چه هر گاه که تمامی قوای انسانی در موضوعات خود بر وجه اعتدال صرف نماید هر آینه جمیع کمالات حاصل شود و از جمیع دلایل اجتناب حاصل آید و عدالت وقتی به کمال رسد که شخص اولاً در قوا و جوارح خود عدالت به جا آورد ، سپس در تدبیر منزل و معاشرت با اهل و عیالان سپس در سیاست مدینه و تدبیر امور آن و این قسم مخصوص به سلامین و امرا و ارکان دولت است . در شرح ارکان و شعبه های عدالت حدیثی از امیرالمؤمنین ( ع ) نقل شده که بسیار قابل توجه است : عدالت چهار شعبه دارد : فهم دقیق ، دانش عمیق ، حکمت شکوفا و بستان برد