مبانی نظری و پیشینه اضطراب و استرس

مبانی نظری و پیشینه اضطراب و استرس

55 صفحه

همراه با منابع

امروزه اضطراب و دلواپسی برای میلیون­ ها انسان به صورت مشکلی غیر قابل حل و خسته کننده در­آمده است، ولی باید در نظر داشت که نگرانی ­ها همه مخرب نیستند و به کمک یک برنامه ­ریزی دقیق می­ توان آن ها را از بین برد. نگرانی مفرط یا به عبارت دیگر – دلشوره – یک بیماری روحی است که باعث می­شود سلامتی جسمی به خطر بیفتد. نگرانی­ ها اغلب نتیجه تعبیر نادرست افراد از حقیقت است .ما می توانیم روح حقیقت­ گرایی و واقع ­بینی را به طرق مختلف در خودمان تقویت کنیم. روان­ شناسان چنین معتقدند که: «هیچ وقت در خلوت خویش نباید به اضطراب و نگرانی فکر کرد». 

اضطراب عبارت است از یک عامل ناشناخته و نا­معلوم که موجب پریشانی فکر و گاه باعث بروز علائم احساس خطر از جمله تپش قلب و رنگ ­پریدگی می ­شود. در فرآیند اضطراب  بر خلاف ترس طبیعی، یک عامل حقیقی ترس ­آور یا خطرناک یا آسیب رسان وجود ندارد بلکه فقط به طور خودکار و ناخود آگاه ذهن آدمی دچار احساس خطر می­ شود و هرگاه ذهن در اثر تنش ­های روانی و استرس­ های عصبی و حوادث ناخوشایند و ناگواری که در زندگی مکرراً برایمان رخ می ­دهد از روال عادی خارج شود و حساسیت بیش از حد به رخداد­های آتی و احتمالی پیدا کند دچار اضطراب می­ شویم. علل پیدایش اضطراب عوامل وراثتی، تجربه ­های تلخ سال ­های گذشته و محیط ناآرام و عصبی است. اثرات مخرب آن بر تفکر باعث اختلال در تمرکز حواس می­ شود،  قدرت تصمیم­ گیری و اراده را از انسان سلب می­ کند، او را بدبین می­ سازد  و باعث می­ شود که انسان دیگر فرد مثمرثمر و سودمندی نباشد (کاپلان[1]،2007، ص 988).

اختلال افسردگی[2] اساسی یکی از شایع‌ترین تشخیص‌های روان­پزشکی است که مشخصه آن خلق افسرده‌ و با احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی‌علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره مشخص می‌شود؛ چیزی که از آن به عنوان «سرماخوردگی روانی» یاد می‌شود. افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز می‌کند.

افسردگی و اضطراب از شایع ترین بیماری­ های روان ­پزشکی به شمار می­ رود. به­ طور آماری از هر پنج زن، سه زن و از هر پنج مرد دو مرد در طول عمر دچار عارضه­ ی افسردگی و اضطراب می­ شوند. این بیماری­ ها جزو بیماری­ های مزمن و گاه ناتوان­ کننده هستند که در صورت عدم درمان باعث اختلال در عملکرد اجتماعی، فردی، شغلی و زناشویی بیمار می ­شوند. از جمله علایم شایع در بیماری افسردگی، کاهش سطح انرژی، احساس بی­ حسی و ضعف، احساس یأس و ناامیدی، عدم احساس لذت، انزوا طلبی، اختلال در تمرکز و حافظه، اختلال در اشتها، وزن و خواب، اختلال در عملکرد جنسی، دل مشغولی با احساس گناه، خود سرزنش­ گری و گاه خود­کشی است (طاهری،1388،ص24).

در مورد عارضه ­ی اضطراب، بیمار در بسیاری از مواقع با علایم جسمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، تپش قلب، احساس تنگی­ نفس، دردهای قفسه­ سینه با دردهای جسمی بدون علت در اندام ­ها، سر درد، بی خوابی، سرگیجه و سبکی در سر، تعریق، لرزش و مورمور شدن اندام ­ها، عدم تمرکز، اختلال حافظه، ناراحتی گوارشی به صورت احساس نفخ، یبوست و درد­های گوارشی و تکرر ادراری به پزشک مراجعه می­ کند.

[1] Coplan

[2] Depression disorder