نخستین حاکمان صفوی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 45

" بسمه تعالی"

پیوندی با شکوه (1576-1500/984-906 )

نخستین حاکمان صفوی

در سال 1512/918 قزلباش های ناحیه آناتولی عثمانی به کمک صفویان علیه سلطان ترک با یزید قیام کردند. سلیم ، پسر وجانشین بایزید تصمیم گرفت که هم طغیان را فرو نشاند وهم با صفویان در افتد . بنابراین او ارتشی مجهز وبزرگ از طریق آناتولی به طرف آذربایجان حرکت کرد، جایی که او سرانجام در جمگی به نام "چالدران " در ناحیه ای نزدیک تبریز در سال 1514/920 با شاه اسماعیل روبه رو شد. در این جنگ عثمانی ها نه فقط نفرات بیش تری نسبت به صفویان داشتند ، بلکه از تکنولوژی برتر جنگی نیز بهره مند بودند. آنها اسلحه داشتند . این رویداد عقب نشینی ، برای صفویان گران تمام شد وغیر قابل جبران بود. در این جنگ ، شرق آناتولی برای همیشه به تصرف عثمانی ها در آمد ومتعاقبا در حوزه های شرقی قلمرو صفویان تغییر وتحولی ایجاد شد. اسماعیل که زمانی شکست ناپذیر بود ، دیگر هیچ گاه در جنگی شرکت نکرد ، اگر چه هنوز از طرف قزلباشها حمایت می شد . حتی برای هنرهای مرتبط با کتاب ، جنگ چالدران ومتعاقبا غارت تبریز ، نتایج جدی در بر داشت . زیرا عثمانی ها انواع غنائم از جمله کتب خطی وهنرمندان را با خود بردند .

از نظر صفویان ، حداقل یک واقعه مثبت در سال 1514/920 رخ داد وآن تولد پسر اساعیل وجانشینش ، شاه آینده ، طهماسب بود. طهماسب که در دو سالگی به عنوان حاکم اسمی هرات به آن جا فرستاده شد ، در محیطی عقلانی ومهذب که توسط سلطان حسین بایقرا به وجود آمده بود رشد یافت .بهزاد هنرمند هنوز در آن جا کار میکرد واحتمالا خودش مسئول آموزش هنری شاهزاده جوان بود. به واقع از همان سال های نخستین ، طهماسب علاقه ای قوی به نقاشی وخطاطی نشان داد وهمین علاقه وتمایل ذاتی منجر به ایجاد شکوفایی دیگری در نقاشی ایرانی شد .

همان طور که انتظار می رفت ، علاقه شاه اسماعیل به نقاشی به نوع رایج در حوزه حکومتی ترکمن ها در دربار یعقوب بیگ مرتبط می شد که در نقاشی های اظافه شده در نسخه خطی خمسه نظامی که در مالکیت حاکمان متوالی قرن پانزدهم /نهم بود نشان داده می شود . اسماعیل خودش یازده تصویر به این نسخه خطی اظافه کرد .

این نقاشی ها فقط به لحاظ حضور " تاج " بلند ضفویان با نقاشی های اواخر حکومت ترکمن ها در این نسخه خطی متفاوتند . طراوت وچالاکی نگاه ها ، رنگ وترکیبات در دوران صفویان ادامه یافت وتنها چیزی که بیش تر قابل لمس است روحانیت ومعنویت انعکاس یافته از عقاید سیاسی و مذهبی شاه اسماعیل بود که در نقاشی ها تظاهر یافته است . به نظر می رسد که بعضی از مینیاتورها در سال 1522/929 کامل شده باشند. در طول این بیست سال عجیب ، یعنی از سال 1515/921 تا اواخر دهه 1530/937 که شاهنامه سلطنتی تهیه شد ، نقاشی اولیه صفویان متولد شد و به بلوغ وکمال رسید .

نقاشی " رستم در خواب است ورخش در حال جنگیدن باشیر است " احتمالا به قصد شاهنامه ناتمام شاه اسماعیل تهیه شده است . منظره خیالی و مجلل گیاهان و صخره ها که همگی پر قدرت رنگ شده اند وپیچیدگی متوازن و پر انرژی ترکیبات ، باز گو کننده مشخصات سبک ترکمنی در بهترین نوع خود است . در تباین با رستم خواب آلود ، فراوانی صخره های سر بیرون زده با چهره های میمون ، گربه وانسان مانند به چشم می خورد .یک مار در حال خوردن نوزاد یک پرنده است حرکت مارپیچی اش در انشعابات مارپیچ درختان ودم شیر انعکاس پیدا می کند .همانند نقاشی های اولیه ترکمنی ، مساله مناسبات فاصله ها خیلی کم تر از بیان حرکات مهم هستند .در این نقاشی ف که اسب وفادار رستم یعنی رخش بر شیر بد ذات غلبه کرده ، نبروی طبیعت ، نقش اصلی را بازی می کند. انسان ، در شخصیتی به نام رستم شجاع بر روی زیر اندازش ، وتمام زوایا وخطوط مستقیمش در یک تباین مشخص با گیاهان وحیوانات در حال جنبش و حرکت هستند.

در نظر طهماسب جوان که در محیط معقول ، منطقی وهوشیار هرات آموزش یافته بود ، نقاشی ترکمنی نبریز بایست بدون رعایت قوانین واصول واحتمالا پر زحمت آمده باشد .با این فرض که بهزاد و دیگر هنرمندان جوان ، طهماسب را از هرات تا تبریز همراهی کرده باشند لزوما می توان انتظار داشت که در مسیر سبک نقاشی های صفوی تغییری ایجاد شده باشد .این حقیقت که نقاشی " رستم در خواب است " که منسوب به سلطان محمد ، یکی از نقاشان برجسته دربار شاه اسماعیل و شاه طهماسب محسوب می شود ، سرانجام به شاهنامه شاه طهماسب اظافه نشد بی تردید بیلنگر این