اثر شبه هورمون جوانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

اثر شبه هورمون جوانی، پیری پروکسیفن،

بر روی سوسری آلمانی (سویه اصفهانی)

(Dictyoptera: Epilampridae; Blattella germanica)

حسین فتح‌پور و طیبه میر  

دانشگاه اصفهان

چکیده

سوسری آلمانی یکی از متداول‌ترین گونه‌های آفت خانگی محسوب می‌شود و ناقل انواعی از قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا می‌باشد. افزون براین، از عوامل ایجاد کننده حساسیت در محیط‌های خانگی به شمار می‌رود. از اینرو، کنترل این حشرات از نظر بهداشت عمومی دارای اهمیت فراوانی است.

یک روش جدید برای کنترل سوسری آلمانی (Blattella germanica) استفاده از مواد تنظیم‌کننده رشد، بویژه شبه هورمون‌های جوانی یا جونوئیدها می‌باشد. لذا اثر شبه هورمون جوانی، پیری پروکسیفن، برروی سوسری آلمانی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین چرخه زندگی، تعداد از نمف‌هایی که در اواخر اینستار پنجم به سر می‌بردند با غلظت‌های متفاوتی از پیری پروکسیفن و از طریق افزودن آن به ماده غذایی جانور، تیمار شدند. غلظت‌های به کار رفته شامل 10ppm، 30، 100، و 300 بود. هر آزمایش دارای سه تکرار بود و برای هر کدام یک گروه شاهد در نظر گرفته شد. در مجموع برای هر غلظت 45 حشره مورد آزمایش قرار گرفت.

پیری پروکسیفن باعث تغییر شکل ظاهری و عقیمی حشرات نر و ماده گردید، اما هیچ اختلاف معنی‌داری از نظر تأثیر این ماده بین حشرات نر و ماده مشاهده نشد. دوز مؤثر %50 (ED50) پیری پروکسیفن برای پیچیدگی بال در سوسری آلمانی ppm 56/45 و دوز عقیمی %50 (SD50) آن 50ppm بود. علاوه بر این، پچیدگی بال و احتمال عقیمی با ازدیاد غلظت پیری پروکسیفن افزایش یافت و معلوم شد که درصد پیچیدگی بال و عقیمی در غلظت 10ppm به ترتیب %0 و %21 (برای افراد نر) و %7/7 و %2/19 (برای افراد ماده)، و در غلظت 300ppmدر افراد نر %87 و %3/91 و در افراد ماده %7/85 و %7/85 می‌باشد. اما، در آن گروه از حشرات که عمل باروری و تولید کپسول تخم انجام گرفت هیچ اختلاف معنی‌داری بین حشرات تیمار شده و شاهد از نظر تعداد نمف‌ها مشاهده نشد.

واژه‌های کلیدی: سوسری‌آلمانی، هورمون‌جوانی، پیری‌پروکسیفن، پیچیدگی ‌بال، دوز مؤثر %50، دوزعقیمی %50.

Effects of Juvenoid Hormone, Pyriproxifen, on German Cockroach (Isfahan's strain; Dictyoptera: Epilampridae; Blattella germanica)

 H. Fathpour and T. Mir

 Department of Biology, University of Isfahan

Abstract

 German cockroach is one of the most common pest species, and it is the carrier of different kinds of fungi, viruses, and pathogenic bacteria. In addition, it causes allergy in household environments. So, control of these insects is very important from the point of public health.

One of the relatively new methods for controlling German cockroach is application of growth regulating substances, especially juvenoids. In this stuedy, the effects of juvenoid hormone, pyriproxyfen, on German cockroach has been investigated. After studying the life cycle ofthe cockroach, the nymphs of the fifth instar were treated with the different concentrations of pyriproxyfen added to their meal. The concentrations of juvenoid hormones were 10, 30, 100, 300 ppm, respectively. Each experiment was repeated for three times, and for each one a group of control was set up. A total of 45 insects were used for each concentration.

Pyriproxyfen was found to be effective in inducing morphogenetic wing‌ deformation abnormalities on both sexes of the cockroach. The juvenoid effective dose (ED 50) for 50% wing twisting and 50% sterlity in German cockroaches were 56.45 and 50 ppm, respectively. In addition, the probability of twisted wing and the sterlity were increased with the addition of pyriproxifen concentration; the percentage of twisted wing and sterlity in 10 ppm were, respectively, 0%, 21 % (for males) and 7.7%, 19.2% (for females), and in 300 ppm for males 87%, 91.3% and for females 85.7% and 85.7% . But, on those insects which fertilization and production of ootheca were occurred, no significant differences were observed between treated and control insects in the number of nymphs.

مقدمه:

سوسری آلمانی یکی از مهم‌ترین آفات بهداشت عمومی هستند. این حشرات دارای دگردیسی ناقص بوده و اغلب در مکان‌های پنهان زندگی می‌کنند (18 و 9). به دلیل مقاومت روز افزون این حشره، نسبت به حشره‌کش‌های متداول، سمیت بالای این مواد نسبت به سایر حیوانات و افزایش آلودگی محیط‌زیست، یکی از روش‌های مناسب برای کنترل این حشره استفاده از مواد تنظیم کننده رشد (IGRSs) می‌باشد (19، 15 و 7). جونوئیدها یکی از مواد تنظیم‌کننده رشد هستند که مشابه هورمون‌های جوانی در حشرات عمل می‌کنند. بیشتر گونه‌های حشرات نسبت به تیمارهای جونوئیدی توسط تولید اشکال حد واسط و غول‌پیکر پاسخ می‌دهند (14 و 8). جونوئیدها فقط در طی دوره محدودی از رشد جنینی و پس از جنینی مؤثر هستند و به طور عمده بر روی آن دسته از سلول‌هایی اثر می‌گذارند که ساختن DNA در آنها متوقف نشده است. از این رو دورة حساس به جونوئیدها شامل مراحل تخم، آخرین اینستار لاروی و شفیرگی می‌باشد (2).

کارهای اولیه Das و Gupta (1974) ثابت کرد که کاربرد موضعی جونوئیدها در سوسری  آلمانی پوست‌اندازی را مهار نموده، تغییر شکل‌های مورفولوژیک را القا می‌کند و توان تولید مثلی این حشره را کاهش می‌دهد (6 و 5). پیری پروکسیفن جدیدترین شبه هورمون جوانی است که هم‌اکنون در دسترس می‌باشد و به عنوان عامل کنترل مؤثر شناخته شده است (21). Kawada و همکاران (1989) و Reid و همکاران (1994) اظهار داشتند که کاربرد موضعی پیری پروکسیفن در سوسری آلمانی باعث ایجاد نمف‌های غول‌پیکر، ملانیزاسیون و عقیمی اشکال بالغی می‌شود که در نتیجه تغییر شکل مورفولوژیک به وجود آمده‌اند (17 و 9). Kawada و همکاران (1989) توسط کاربرد موضعی پیری پروکسیفن، هم‌چنین Lim و Yap (1996) طی کاربرد تماسی پیری پروکسیفن دریافتند که بین پیچیدگی بال ایجاد شده به وسیله ماده مزبور و مهار تولید مثلی در سوسری آلمانی ارتباط فروانی وجود دارد (13 و 9). Koehlere و Patterson (1991) نیز گزارش نمودند که کاربرد پیری پروکسیفن در چندین آپارتمان باعث افزایش پیچیدگی بال و عقیمی در سوسری آلمانی موجود در این مکانها گردید (11). به هر حال در مورد ارتباط پیچیدگی بال و مهار تولید مثلی به وسیله روش خوراکی در سوسری آلمانی اطلاعات کمی وجود دارد (19). تنها گزارش موجود، بررسی‌های انجام شده توسط Vannard و همکاران او در 1998 می‌باشد که گزارش نموده‌اند کاربرد خوراکی پیری پروکسیفن نسبت به کاربرد موضعی آن اثر کمتری بر روی ملخ بیابان Schistocerca gregaria دارد (23). علاوه بر این، مطالعاتی که بر روی دوبالان انجام گرفته نشان داده است که افزودن پیری پروکسیفن به مواد غذایی Ceratitis capitata، Glossina sp., و چندین گونة دیگر تأثیر چندانی در عقیمی آنها نداشته است و فقط استفاده از این ماده به صورت خوراکی در ماده‌های C. capitata موجب کاهش تعداد تخم‌ها به میزان 40% شده است (3). از اینرو، در پژوهش حاضر، اثرات پیری پروکسیفن از طریق خوراکی در اینستار آخر سوسری آلمانی (سویه اصفهان) مورد بررسی قرار گرفته است.

روش کار

1) ماده مورد آزمایش

ترکیب مورد آزمایش ماده پیری پروکسیفن 10EC(4-فنوکسی فنیل (RS) 2- (2- پیریدیل اکسی) پروپیل اتر) که اهدایی شرکت سومیتومو (ژاپن می‌باشد. غلظت‌های مورد آزمایش ppm10، 30، 100 و 300 بود و از استون به عنوان حلال استفاده شد.

 2) حشرات مورد آزمایش

در این آزمایش نمف‌های سوسری آلمانی که در اواخل اینستار پنجم به سر می‌بردند مورد استفاده قرار گرفت. حشرات در آزمایشگاه در دمایC2+25، رطوبت نسبی 4%+60 و نور L14 و D10 پرورش یافتند.

3) بررسی چرخه زندگی سوسری آلمانی

قبل از بررسی اثرات پیری پروکسیفن بر سوسری آلمانی (سویه اصفهان) ابتدا چرخه زندگی حشره مزبور مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور طول مدت شکفته شدن کپسول تخم و تعداد نمف‌های حاصل از آن، طول مدت و تعداد اینستارهای نمفی و طول مدت تکوین نمفی بررسی شد. برای تعیین طول مدت شکفته شدن کپسول تخم و تعداد نمف‌های حاصل از آن 20 حشره ماده حامل کپسول تخم و برای تعیین طول مدت و تعداد اینستارهای نمفی و طول مدت تکوین نمفی 100 نمف اینستار اول مورد بررسی قرار گرفت.

4) آماده‌سازی غذا و تیمار سوسری‌ها

ابتدا با افزودن 75 میکرولیتر پیری‌پروکسیفن در 250 میلی‌لیتر استون، غلظت ppm300 جونوئید ساخته شد، سپس از این محلول غلظت‌های 10ppm، 30 و 100 تهیه گردید. مقدار 5/7 میلی‌لیتر از هر یک از این غلظت‌ها با 5/7 گرم خوراک موش آسیاب شده در یک ظرف پتری مخلوط گردید. پس از تبخیر استون، هر یک از ظروف محتوی غذای تیمار شده درون شیشه‌های تیمار (7/1 لیتری) قرار داده شد. 15 نمف نر و ماده به مدت 15 روز با غذای تیمار شده توسط پیری پروکسیفن و پس از این مدت با غذای تیمار نشده تغذیه شدند. آب مورد استفاده حشرات از طریق طناب پنبه‌ای مرطوبی که داخل شیشه‌های کوچک دارویی قرار داشت، تأمین گردید. هر آزمایش دارای 3 تکرار بود و برای هر آزمایش یک شاهد در نظر گرفته شد که در آن نمف‌های شاهد فقط 5/7 گرم غذای حاوی 5/7 میلی‌لیتر استون دریافت کردند.

5) آزمایش اثرات پیری پروکسیفن بر شکل ظاهری حشره

تغییر شکل ظاهری حشرات تیمار شده پس از رسیدن به سن بلوغ ثبت گردید. این تغییر شکل شامل پیچیدگی بال بود که در شبه بالغین به صورت بال‌های چروکیده و بال‌های فرخورده ظاهر گردید، و هم‌چنین عده‌‌ای از حشرات تیمار شده به شکل نمف‌های غول‌پیکر نمایان شدند. علاوه بر این، برخی از حشرات نیز به علت پدیده ملانیزاسیون دارای رنگ بدن تیره‌تری نسبت به حشرات طبیعی بودند.

در این آزمایش به کلیه حشرات تغییر شکل یافته که فاقد ظاهر طبیعی بودند اشکال غیر طبیعی اطلاق شد. در مقابل، حشرات تغییر شکل نیافته به عنوان اشکال طبیعی در نظر گرفته شدند.

6) آزمایش اثرات تولید مثلی پیری پروکسیفن در حشرات نر و ماده