قالی بافی 29 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 30

جانها به قدوم ملک العرش نهادیم

ما دیده و دل در گرو فرش نهادیم

 نقشی شود و بر زبر فرش در آید

هر نکته به ما از طرف عرش برآید

تاریخچه فرش

/

فرش ایران دارای تاریخی بسیار طولانی است، در ایران از دیرباز بافتن انواع فرش متداول بوده و انگیزه ای اجدادی داشته است. به نوشته مورخان، جهانگردان، جنگجویان و آثار مکشوفه از گذشتگان گویای آن است که فرشبافی به صورت هنری دستی ، مردمی ، روستایی و عشایری در ایران سابقه بس دراز دارد.

/

پروفسور «رودنکو» کاشف «فرش پازیریک» معتقد است که قالی مذکور  کار مردم ماد یا پارس و پارت (خراسان بزرگ) است. توجه به نقش های مشابه و هم زمان این فرش در ستون های تخت جمشید نیز این نظریه را تایید می نماید. آثار دیگری از جمله نقاشیهای برخی هنرمندان قرون وسطی حاوی نقش قالیهایی است که گفته اند بافت ایران بوده است . برخی مورخان در مورد حمله رومیان به ایران و غارت دستگرد قالی را از جمله غنایمی که در این غارت به دست آورده شده، قید نموده اند و نیز منابع یونانی از قالیهای زربفت ایران یاد کرده اند. «فرش بهارستان» با آن همه هنرمندی که به تأیید روایات مختلف، دربافت آن به کار رفته بوده اگر چه گاه در تعریف از آن راه اغراق پیموده شده اما خود نشانگر پیشرفت صنعت فرشبافی و صنایع جنبی از جمله طراحی و رنگرزی در ایران قدیم می باشد. فرش به عنوان نمودی از فکر و اندیشه بشری و متاثر از حس نوجویی او در طول تاریخ خود با نشیب و فرازهایی روبرو بوده که گاه با فراغت فکری هنرمندان و محیط مناسبی که برای رشد و شکوفایی هنر ایشان ایجاد گردیده به حد اعلای خود رسیده و گاه صدماتی که بر اثر مصائب طبیعی و غیر طبیعی بر پیکر جامعه وارد شده، آن را به دوره نهفتگی و خمود سوق داده است.

/

عصر مغول یعنی قرن هفتم هجری را می توان دروان بس غم انگیز برای انواع هنر ایرانی دانست و پس از آن قرون دهم  و یازدهم هجری را که عصر صفویان است زمان شکوفایی طبع هنری مردم ایران باید به شمار آورد. آغاز دوران صفوی متفارن با رشد بسیاری از هنرهای دستی و توسعه آن در کلیه شئون جامعه بوده است. بسیاری از هنرمندان ایرانی در این دوره ظهور کرده اند که با اغتنام فرصت از آرامش و محیط مساعدی که به وجود آمده عمر گرانبهای خود را بر سر ارتقاء سطح کیفی هنر و صنایع دستی نهاده اند وبا ابداع طرح ها و نقشه های زیبا و هنرمندانه جایگاه این صنایع به ویژه فرش را به حد اعلاء خود رسانیده اند و نام ایران را در سراسر جهان با آثار خود پرآوازه ساخته اند. با توجه به اهمیت عصر صفویه در اعتلاء هنر ایران و توجهی که در این زمان به صنعت قالیبافی مبذول شده، جا دارد به این عصر و وضعیت هنرمندان و قالیباقی آن مشروح تر بپردازیم.

/

 فرشهای دوران صفویه را می توان متعلق  به دو گروه زمانی دانست: اول: قالیهای بافته شده در دوران سلطنت شاه اسماعیل وشاه طهماسب که به"شاه طهماسبی" معروف است و خود مکتبی خاص دارد که به همین نام شهرت یافته. شاه طهماسب همواره به تشویق هنرمندان و قالیبافان و طراحان می پرداخت و خود از هنر بهره داشت و حتی نوشته اند، رنگرزی می دانست و مستقیمأ طراحی می نمود و بافندگان را راهنمایی می کرد. از این جهت در زمان پادشاهی او انواع صنایع ظریفه به ویژه قالی بافی راه ترقی پیمود و در طرح آن تغییرات کلی به وجود آمد. قالیهای ترنجدار جانشین آن گروه از قالیهایی شد که تا اواخر قرن 9 هجری در ایران بافته می شد و بعدأ به طرح مغولی و تیموری شهرت یافت. علاوه بر قالیهای ترنجدار در این دوره بافتن قالیهایی با طرح حیوان و شکارگاه متداول شد. دوم: قالیهای بافته شده در زمان شاه عباس که به مکتب " شاه عباسی" معروف است. در این دوره با اغتنام فرصت از وجود هنرمندان عصر نقشهای جدید به ویژه با استفاده از اسلیمی ها و گلهای مخصوص بوجود آمد برخی طرحهای قالی در مکتب شاه عباسی عبارتند از:/ الف – طرح ترنجدار یا لچک ترنج/ ب – طرح شکارگاه/ ج – طرح درختی/ د – طرح گلدانی .

/

اینک با توجه به سهولت ایجاد ارتباط بین هنرمندان نقاط مختلف و پیشرفت تکنیک طراحی و نقش پردازی، فرش همگام با سایر هنرها و صنایع مردمی رو به تکامل رفته است، طرحهای محلّی به نقاط دیگر برای بافت فرستاده می شود و هنرمندان از نتایج تجربیات دیگر همکاران خویش کاملاً با خبر می گردند. وسایل کار طراحی پیشرفت نموده و تکنیک جدید به کمک هنرمندان آمده و ایشان به مهارت در تهیه و تکثیر طرحهای خود اقدام می کنند. بازار های فرش جهانی به ویژه از اوائل قرن بیستم میلادی رونق گرفته و این خود تشویق دست اندرکاران را در پی داشته و به ویژه در تبریز، کرمان، کاشان، اصفهان، اراک ، داد و ستد این کالای ارزشمند را رونق داده و در این زمان است که بازار صادرات فرش های نو و کهنه گرم شده و کارگاه های بزرگ برای پاسخگویی به تقاضاهای روز افزون دایر گردیده است. این قالیها به اروپا به ویژه کشور آلمان و آمریکا حمل می گردد و موجبات تقویت بنیه مالی کشور را در حد خود فراهم می سازد و تجارت خارجی را به سرمایه گذاری در تولید فرشهای مورد درخواستشان تشویق و ترغیب می نماید. مجموعه این اقدام طی قرن اخیر در جهت تقویت بنیه اقتصادی کشور مؤثر بوده، اما دخالت فروشندگان و صاحبان سرمایه در کار طرح و رنگ فرش و سفارشات غیر مسئولانه ایشان به کیفیت این دستباف لطمه وارد ساخته است. عدم نظارت صحیح بر کار بافت فرش و بسیاری عوامل دیگر از جمله قیمت ها و چگونگی صادرات طی نیم قرن گذشته، رقبای فرش ایران را به میدان رقابت کشانده واز سوی دیگر سودجویان را به سوء استفاده از غفلت دست اندرکاران و انجام تقلباتی در مراحل مختلف تهیه موارد اولیه و تولید فرش وا داشته و در

آداب و رسوم خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

نهبندان پارچه بافی

پارچه بافی در تمام نقاط استان خراسان انجام میشود. بافت پارچه هایی برای تهیه و دوخت انواع البسه مردانه و زنانه ، بافت حوله- جابندو...از وظایف سنگینی است که برعهدة زنان می باشد. فرتی farati و کرباس دو اصطلاح عمومی است که به محصولات أین کارگاهها اطلاق میشود امروزه با رواج استفاده از پارچه های ارزان قیمت و رنگارنگ کارگاهها ی پارچه بافی نیز از کار افتاده اند. کارگاههای کوچک چوبی که در گوشه اتاق نشیمن همه خانه های روستایی هنوز جای خالی اش بچشم می خورد و با در مناطق دور افتاده هنوز برای بافت حوله مورد استفاده قرار می گیرد

شمال خراسان بافت نوارهای تزیینی

به عمل بافت نوارهای تزئینی در شمال خراسان مداخل بافی با جهره بافی میگویند کارگاه بافت مداخل از جنس چوب ساخته میشود. هریک از نخهای تار به یک صفحه چهار گوش از جنس پوست و یا امروزه نگاتیو عکسهای رادیولوژی وصل شده استو بافنده تا تغییر وضعیت هریک از صفحه ها به نقش پردازی بر روی نوار مبادرت می ورزد.

قوچان پوستین دوزی

زندگی دامداری و کوچ نشینی همراه با سردی هوا در شمال خراسان سبب رواج استفاده از پوستین و در نتیجه پوستین دوزی شده است.

قوچان پوستین دوزی

هوای سرد و دام فراوان قوچان أین صنعت دستی را بوجود آورده است، پوستین دوزی یک صنعت سنتی و قدیمی است. پوستین های قوچان در میان دامداران شمال خراسان معروف است. پوستین دوزی از مشاغلی است که افراد خاصی به آن مبادرت می ورزند که اجدادشان برای آنها به ارث گذاشته اند ، مرکز اصلی و مهم آن قوچان است. استفاده از پوستین در اکثر شهرهای شمالی خراسان در فصول سرد رایج است. در حال حاضر در قوچان یک نفر به أین حرفه اشتغالف دارد که اجدادش یکی دو نسل قبل از او از أین راه امرار معاش می کردند. کار تهیه پوست که جزو مراحل اولیه می باشد بر عهده خود پوستین دوز است.

گناباد نمد مالی

یکی از صنایع دستی است که در حال حاضر در روستای بیمورق که بطور اجمال مورد پژوهش قرار گرفته تهیه می گردد. عمده کار نمد مال این روستا تهیه و مالیدن نمد چوپانی است که در زمستان از آن استفاده می کنند. مواد اولیه نمد مالی پشم گوسفندان می باشد که آنرا از دامداران می خرند پس از تهیه پشم آنرا با کما ن حلاجی که خود نمد مالان در اختیار دارند حلاجی می کنند تا آماده کار شود .

سبد بافی

از صنایع دستی دیگر سبد بافی است که در یکی از روستاهای دیگری که بطور اجمال مورد پژوهش قرار کرفته معمول می باشد خانیک از روستا های مناطق سردسیر و ییلاقی گناباد می باشد که در طول این تحقیق برآن نگاهی انداخته شده است. سبد بافی در این روستا بعنوان یک منبع درآمد برای برخی از اهالی میباشد که در حال حاضر بندرت دیده می شود. مواد اولیه سبد بافی چوبهای نازک و طویل درخت بید می باشد که از آن وسایل زیر را بدست می آورند .

سرخس نجاری

یکی از فنون و صنایعی که در گذشته در بعضی از روستاها و شهر سرخس رایج بوده است. نجاری سنتی با روش و وسایل ابتدایی بوده است که در حال حاضر در روستاها بجز بزنگان و شهر سرخس و آن هم با فنون و روشهای جدید، در سایر روستاهای مورد پژوهش ازبین رفته و اثری از آن دیده نمی شود. نجاران سنتی ، ساختن در بهای خانه، پنجره ها ، کمد ، صندوقچه جهت لباسها ، دسته بیل و کلنگ ، میخ زدن و تراشیدن چوب جهت سقف خانه ها را در گذشته برعهده داشته اند، که در بعضی از روستاها مثل قره قیطان ، اسلام قلعه بخاری محلی وجود نداشته و کارهای نجاریشان را نجاران دوره گرد انجام می داده اند.

نیشابو قالی بافی

یکی از معمولترین صنایع دستی که در گذشته به وفور در کلیه مناطق بررسی شده رایج بوده قالی بافی است. قالی بافی که در گذشته رایج بوده با قالی بافی امروزی تفاوت داشته است . در زمانهای قبل دستگاههای قالی بافی بصورت افقی و بر روی زمین دایر می شده که متشکل از دو تیر چوب بوده و در فاصله ای معین به چهار میخ آهنی بلندکه در چهار نقطه متقابل به زمین کوبیده می شد می بستند. مواد اولیه : در کلیه مناطق مواد اولیه این نوع قالی بافی را از پشم گوسفندان تهیه می نمودند پشم را بعد از چیدن از بدن حیوانات شستشو می دادند و بعد با رنگهای گیاهی آنرا رنگ می زدند و بوسیله جلک و چرخ به نخ تبدیل می کردند و بدون اینکه نقشه ای بکار ببرند می بافتند. ابزاری که در قالی بافی گذشته و حال مورد استفاده قرار می گیرد پاکی وسیله ای جهت بریدن رنگ یا نخ در موقع بافتن - افه یا به اصطلاح استاد استوک جهت ضربه زدن بر لبه قالی - قیچی یا مقراض. امروزه قالی بافی در تمام مناطق بوسیله دستگاههای آهنی عمودی انجام می گیرد که بر اساس نقشه ای از قبل در بازار شهر تهیه می کنند می بافند.

فردوس آهنگری

 این حرفه که در گذشته وظیفه تامین ابزار فلزی را برعهده داشت اکنون نیز به دلیل کاربرد برخی صنایع سنتی در شهرستان به حیات خویش ادامه می دهد . کارگاههای آهنگری سنتی در شهر فردس بصورت محدود وجود دارد. جوانان به این حرفه علاقه چندانی ندارند اما به لحاظ اینکه کوبیدن پتک بر روی آهن گداخته به نیروی فراوانی محتاج است هر استاد کار از نیروی یک جوان در این عمل بهره می گیرد . ابزار مورد نیاز آهنگر عبارتند از: دم آهنگری یا دستگاه : از دوصفح چوبی با پرده های پوستی ویک محل بعنوان کوره تشکیل یافته ااست. این سیستم که در گذشته ( تا حدود 30 سال پیش ) کاربد داشته است. جهت دم دادن نیاز به یک نیروی انسانی دارد. با حرکت دم ، بادبه محل کوره هدایت می شود و زغال سنگ را می گذارد تا حرارت کافی جهت گداختن آهن تامین شود. امروزه اهنگرها از دم برقی استفاده می کنند

بیرجند قالیبافی

آداب و رسوم خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

نهبندان پارچه بافی

پارچه بافی در تمام نقاط استان خراسان انجام میشود. بافت پارچه هایی برای تهیه و دوخت انواع البسه مردانه و زنانه ، بافت حوله- جابندو...از وظایف سنگینی است که برعهدة زنان می باشد. فرتی farati و کرباس دو اصطلاح عمومی است که به محصولات أین کارگاهها اطلاق میشود امروزه با رواج استفاده از پارچه های ارزان قیمت و رنگارنگ کارگاهها ی پارچه بافی نیز از کار افتاده اند. کارگاههای کوچک چوبی که در گوشه اتاق نشیمن همه خانه های روستایی هنوز جای خالی اش بچشم می خورد و با در مناطق دور افتاده هنوز برای بافت حوله مورد استفاده قرار می گیرد

شمال خراسان بافت نوارهای تزیینی

به عمل بافت نوارهای تزئینی در شمال خراسان مداخل بافی با جهره بافی میگویند کارگاه بافت مداخل از جنس چوب ساخته میشود. هریک از نخهای تار به یک صفحه چهار گوش از جنس پوست و یا امروزه نگاتیو عکسهای رادیولوژی وصل شده استو بافنده تا تغییر وضعیت هریک از صفحه ها به نقش پردازی بر روی نوار مبادرت می ورزد.

قوچان پوستین دوزی

زندگی دامداری و کوچ نشینی همراه با سردی هوا در شمال خراسان سبب رواج استفاده از پوستین و در نتیجه پوستین دوزی شده است.

قوچان پوستین دوزی

هوای سرد و دام فراوان قوچان أین صنعت دستی را بوجود آورده است، پوستین دوزی یک صنعت سنتی و قدیمی است. پوستین های قوچان در میان دامداران شمال خراسان معروف است. پوستین دوزی از مشاغلی است که افراد خاصی به آن مبادرت می ورزند که اجدادشان برای آنها به ارث گذاشته اند ، مرکز اصلی و مهم آن قوچان است. استفاده از پوستین در اکثر شهرهای شمالی خراسان در فصول سرد رایج است. در حال حاضر در قوچان یک نفر به أین حرفه اشتغالف دارد که اجدادش یکی دو نسل قبل از او از أین راه امرار معاش می کردند. کار تهیه پوست که جزو مراحل اولیه می باشد بر عهده خود پوستین دوز است.

گناباد نمد مالی

یکی از صنایع دستی است که در حال حاضر در روستای بیمورق که بطور اجمال مورد پژوهش قرار گرفته تهیه می گردد. عمده کار نمد مال این روستا تهیه و مالیدن نمد چوپانی است که در زمستان از آن استفاده می کنند. مواد اولیه نمد مالی پشم گوسفندان می باشد که آنرا از دامداران می خرند پس از تهیه پشم آنرا با کما ن حلاجی که خود نمد مالان در اختیار دارند حلاجی می کنند تا آماده کار شود .

سبد بافی

از صنایع دستی دیگر سبد بافی است که در یکی از روستاهای دیگری که بطور اجمال مورد پژوهش قرار کرفته معمول می باشد خانیک از روستا های مناطق سردسیر و ییلاقی گناباد می باشد که در طول این تحقیق برآن نگاهی انداخته شده است. سبد بافی در این روستا بعنوان یک منبع درآمد برای برخی از اهالی میباشد که در حال حاضر بندرت دیده می شود. مواد اولیه سبد بافی چوبهای نازک و طویل درخت بید می باشد که از آن وسایل زیر را بدست می آورند .

سرخس نجاری

یکی از فنون و صنایعی که در گذشته در بعضی از روستاها و شهر سرخس رایج بوده است. نجاری سنتی با روش و وسایل ابتدایی بوده است که در حال حاضر در روستاها بجز بزنگان و شهر سرخس و آن هم با فنون و روشهای جدید، در سایر روستاهای مورد پژوهش ازبین رفته و اثری از آن دیده نمی شود. نجاران سنتی ، ساختن در بهای خانه، پنجره ها ، کمد ، صندوقچه جهت لباسها ، دسته بیل و کلنگ ، میخ زدن و تراشیدن چوب جهت سقف خانه ها را در گذشته برعهده داشته اند، که در بعضی از روستاها مثل قره قیطان ، اسلام قلعه بخاری محلی وجود نداشته و کارهای نجاریشان را نجاران دوره گرد انجام می داده اند.

نیشابو قالی بافی

یکی از معمولترین صنایع دستی که در گذشته به وفور در کلیه مناطق بررسی شده رایج بوده قالی بافی است. قالی بافی که در گذشته رایج بوده با قالی بافی امروزی تفاوت داشته است . در زمانهای قبل دستگاههای قالی بافی بصورت افقی و بر روی زمین دایر می شده که متشکل از دو تیر چوب بوده و در فاصله ای معین به چهار میخ آهنی بلندکه در چهار نقطه متقابل به زمین کوبیده می شد می بستند. مواد اولیه : در کلیه مناطق مواد اولیه این نوع قالی بافی را از پشم گوسفندان تهیه می نمودند پشم را بعد از چیدن از بدن حیوانات شستشو می دادند و بعد با رنگهای گیاهی آنرا رنگ می زدند و بوسیله جلک و چرخ به نخ تبدیل می کردند و بدون اینکه نقشه ای بکار ببرند می بافتند. ابزاری که در قالی بافی گذشته و حال مورد استفاده قرار می گیرد پاکی وسیله ای جهت بریدن رنگ یا نخ در موقع بافتن - افه یا به اصطلاح استاد استوک جهت ضربه زدن بر لبه قالی - قیچی یا مقراض. امروزه قالی بافی در تمام مناطق بوسیله دستگاههای آهنی عمودی انجام می گیرد که بر اساس نقشه ای از قبل در بازار شهر تهیه می کنند می بافند.

فردوس آهنگری

 این حرفه که در گذشته وظیفه تامین ابزار فلزی را برعهده داشت اکنون نیز به دلیل کاربرد برخی صنایع سنتی در شهرستان به حیات خویش ادامه می دهد . کارگاههای آهنگری سنتی در شهر فردس بصورت محدود وجود دارد. جوانان به این حرفه علاقه چندانی ندارند اما به لحاظ اینکه کوبیدن پتک بر روی آهن گداخته به نیروی فراوانی محتاج است هر استاد کار از نیروی یک جوان در این عمل بهره می گیرد . ابزار مورد نیاز آهنگر عبارتند از: دم آهنگری یا دستگاه : از دوصفح چوبی با پرده های پوستی ویک محل بعنوان کوره تشکیل یافته ااست. این سیستم که در گذشته ( تا حدود 30 سال پیش ) کاربد داشته است. جهت دم دادن نیاز به یک نیروی انسانی دارد. با حرکت دم ، بادبه محل کوره هدایت می شود و زغال سنگ را می گذارد تا حرارت کافی جهت گداختن آهن تامین شود. امروزه اهنگرها از دم برقی استفاده می کنند

بیرجند قالیبافی

طرح کسب و کار جاجیم بافی (سال 96)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 90

جاجیم بافی

جاجیم :

جاجیم یکی از صنایع دستی سنتی ایران‌می باشد که با اختلاف جزئی در طرح و رنگبندی در اکثر نقاط روستایی بافت آن مرسوم بود و بخصوص در مناطق عشایری به جهت استفاده از جاجیم در ابزار و ادوات زندگی روزمره بعنوان زیر انداز یا خورجین یا چوال یا تسمه از الاچیق در میان عشایر متداول‌می باشد. از نظر بافت پیچیدگی خاص بخود دارد و‌می توان گفت که اولین بافته‌های دستی روستایی و عشایری است که سیستم صحیح بافندگی امروز در دستگاههای بافندگی از آن استفاده‌می شود اعمال گردیده است .

جاجیم مناسب ترین چیزی بود که قدیمی‌ها روی کرسی میانداختند. جاجیم چیچکمله CHICHAKLAMEH با ترکیبی از رنگ‌های گوناگون و نقوش لوزی داخل الوان راه راه آن در ده وشهر بیشتراز همه انواع جاجیم مشهور بود. بامتروک شدن کرسی ذغالی بافت و مصرف جاجیم در شهرها و حتی در شهرستانهای دور و نزدیک نیز به فراموشی‌ می‌رفت ولی روستائیان طبق عادت قدیمی مناسب ترین روانداز کرسی زمستانی را رها نساخته اند وزنان همچنان جاجیم خودشان را در بهار و تابستان در فضای باز حیاط اطراف خانه یاهر مکانی که امکان راداشته باشد درازمی کنندو سه پایه مخصوص آنرا بر پر میدارند و جاجیم‌می بافند. بافت جاجیم در اکثر قریب به اتفاق دهات و مناطق روستایی ایران موسوم است. تنها تفاوت و امتیاز جاجیم بعضی از مناطق نسبت به سایر جاها ترکیب رنگ،‌ ظرافت نخ و نقوش است که روی آن ایجاد‌می کنند .

ارزش بافت جاجیم

می توان گفت جاجیم بافی در عین ظرافت و زیبایی و دقتی که‌می بایست صرف بافتن آن گردد. سنتی ترین روش بافندگی را مجسم‌می سازد و ابزار مورد نیاز آن ساده ترین وسایل بود و مهمترین عامل در امر بافت انرژی بازوان زن بافنده است.

بافت جاجیم پس از تهیه نخ مورد نیاز (نخ پشمی-کاموا) در رنگهای مختلف چله کشی شروع‌می شود و اغلب تمام مراحل بافت مخصوصاً چله کشی آن در فضای باز و شبیه به چله دوانی قالی‌های فارس بافت صورت‌می گیرد. بدین ترتیب که در محوطه ای به طول تقریبی 15 تا 20 طول محوطه مهم است و عرض آن چندان مهم نیست بطوریکه در یک گوشه تقریباً تنگ نیز‌می شود چله کشی را انجام داد.

عکس شماره (49)- جاجیم ساده آکرولیک دست دوم روستای گنبران-هوراند-اردیبهشت 81

عکس شمارة ( 50 ) – جاجیم ساده – روستای گنبران

زنی در حال بافت جاجیم و رد کردن نخ پود ( آرقاچ ) که بعد از مرحله قلیچ زدن است که باعث محکم شدن پود‌می گردد .

بوسیله تعداد چهار میخ چوبی وضعیتی به شکل زیر روی زمین ایجاد می‌شود .

طرح کسب و کار قالی بافی (سال 96)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 104

قالی بافی

فصل سوم :

قالی بافی

قالیبافی

عکس شماره 33 هوراند - اردیبهشت 1381 فرش ابریشمی -(3×4)

تاریخچة قالیبافی

هیچ رشته‌ای از هنرهای صنعتی در ایران به اندازه قالیبافی مهم نیست و با این همه اطلاعات و آگاهی‌ها درباره توسعه و تکامل باستانی آن محدود است.

وقتی که در ایران راجع به فرش صحبت‌ می‌شود مقصود نوع جنس بافته شدة آنست که علاوه بر تار وپود بعد سومی به شکل پرز گره زده شده داشته باشد در اروپا علاقة تاریخی به فرش ایران در حدود سال 1378 آغاز گردیده در آن هنگام مجموعه‌ای از فرشهای سده شانزدهم تا نوزده گردآوری شده و همه فرشهایی که پیش از سده شانزدهم بافته شده بود جزء فرشهای اولیه طبقه بندی گردید و این فرض شیوع داشت که کهنه ترین آن مربوط به سده چهاردهم بود. فرش بافی از ترکهای آسیای مرکزی منبعث گردیده است در اثر تحقیقات ویژه و پژوهشهای نویناین نوع طبقه بندی بسیار ساده که هنوز هم متأسفانه در بیشتر کتابها راجع قالی پیدا‌ می‌شود اعتبار خود را از دست داد. (ای-ولف – هانس –1372 – 191)

گزنوفون kyropaidaia تاریخ نویس یونانی (430 -359 پیش از مسیح) در کتاب خود متذکر می‌شود که ایرانیان فرشهایی داشتند که زود از دست‌ می‌رفت و تنها شاه روی آنها راه‌ می‌رفت. در کتاب اوستا که یکی از کتابهای کهن ایران است سخن از کف پوشی نرمی به میان آمد. چون به ویژه دربارة گرة یوزی صحبت نکرده نمی توانیم بگوییم که آنچه در آن کتاب آمده همان قالیهای امروز ایرانی است. اما از حفاریهای کورگان مقبرة شاهی در پزیرک در کوهستانهای آلتای در آسیای مرکزی پارچه‌ها و نمدهایی بدست آمد که یک فرش 2×2 متری مهمترین آنها بود. این آرامگاه متعلق به سکاها قوم آریایی و پسر عموهای ایرانیان است آرامگاه متعلق به سده پنجم پیش از میلاد است و از آن تاریخ تاکنون پیوسته زیر برف و یخ بود. و همین امر سبب شده که رنگ نسج قالی حفظ شود این قالی نسج بسیار ظریفی دارد و در هر اینج مربع 520 گره خورده در صورتی که قالیهای پشمی خرسک امروزی 80 گره و بهترین قالی ابریشمی 800 گره دارد. گره قیورد از نوع گره‌های به اصطلاح ترکی است. اگر در نظر بگیریم که سکاها و ترکها در آسیای مرکزی همسایه بودند این سؤال پس‌ می‌آید که از ترکها و ایرانیان کدام یک مبدع مبتکر قالیبافی بوده اند جزئیات طرح قالی نشان‌ می‌دهد که این قالی ایرانی است. (ای- ولف ـ هانس ـ 1372ـ192)

در کتاب قالیها و قالیچه‌های ایران نوشته اریک اشنبر آمده است:

این فرش (منظور قالیچه پازیریک) که به عنوان پوشش اسب بکار‌ می‌رفته در هر سانتی متر مربع دارای 36 گره ترکی است و صاحب نظران با توجه به نقشهای روی این قالی که شبیه نقوش اصیل هخامنشی است آن را ایرانی ‌ می‌دانند و معتقدند که قالی مزبور از دست بافتهای مادها و پارتها (خراسان بزرگ قدیم) است. رنگهای مورد استفاده در این قالی، قرمز اخرایی، زرد، سبز کمرنگ و نارنجی است تشابه نقوش سواران و مردان پیاده که در کنار اسبان خود راه‌ می‌پیماید و جانداران بالدار در این قالی با نقوش تخت جمشید، صحت نظر این محققین را قویتر‌ می‌سازد. (اشنبرنر ـ اریک ـ 1374 مقدمه)

و در جزوه گلیم بافی سازمان صنایع دستی تیر 64 ـ صفحه 7 ـ آمده است:

در سال 1949 میلادی، رودنکو باستان شناس روسی در حفاری‌های کوه آلتا که مقر سکاها بود، در یک مقبرة خصوصی قطعه فرشی به حال انجماد پیدا کرد که زمان بافت آن بین 500 تا 350 سال از میلاد مسیح معین شد. و بدین ترتیب وجود قالی در تمدنهای باستانی فلات ایران تأیید گردید.

با کشف این قطعه فرش که بعد‌ها به نام قالی پازیریک شهرت یافت و از آنجا که فرش یاد شده دارای 3600 گره متقارن در هر دسی متر مربع‌ می‌باشد این نظریه از سوی کار شناسان عنوان شد که برای رسیدن به چنین مهارتی در قالیبافی لازم بود تا بافنده از یک روش حداقل هزار ساله پیروی کرده باشد و بدین ترتیب تاریخ پیدایش هنر قالی بافی