انواع هنجارهاى جامعه4ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 4

انواع هنجارهاى جامعه

رسوم اجتماعی

میثاق اجتماعی

آداب اجتماعی

سنت‌های اجتماعی

مقررات اجتماعی

رسوم اخلاقی

تشریفات اجتماعی

شیوه‌های قومی

قوانین اجتماعی

رسوم اجتماعى

رسوم اجتماعى عبارت از مجموعه کنش‌هاى یکسانى است که براثر تکرار فراوان در طول زمان تثبیت شده و برطبق الگوئى که معمولاً از طرف گروه به‌خصوصى پذیرفته شده انجام مى‌گیرد. در اصل مفید فایده است. مانند: رسم مهمان‌نوازی، یا خواستگارى زن به‌وسیله مرد و... .

رسوم اخلاقى

هرگاه آداب و رسوم نه تنها به‌طور کلى و رسمى در گروهى اجراء شود بلکه در عین حال مبنى بر ارزش‌ها و احساساتى باشد، به‌طورى که عدم تمکین بدان موجب اجراء مجازات شدیدى از جانب گروه گردد، آنگاه این رسوم به نام ”رسوم اخلاقی“ خوانده مى‌شود.

میثاق اجتماعى

رسمى است که براثر وضعیت خاصى به‌وسیله عده‌اى از افراد جامعه برقرار مى‌شود. به این معنى که این عده، با هم عهد و پیمان مى‌بندند که در امرى متحداً اقدام کنند. مثلاً عده‌اى از دانشجویان تصمیم مى‌گیرند به علت گرانى هزینه‌ٔ دانشگاه از رفتن به کلاس خوددارى کنند یا عده‌اى از مردم به علت گرانى برق از مصرف آن خوددارى نمایند.

تشریفات اجتماعى

برخى از رسوم اجتماعى است که در موارد رسمى معین و خاصى انجام مى‌گیرد. مانند: تشریفات پذیرائى رسمى از میهمان در جشن‌هاى بزرگ.

آداب اجتماعى

برخى از رسوم اجتماعى است که به‌منظور رعایت ”قواعد نزاکت“ انجام مى‌گیرد. مانند: آداب غذاخوردن، آداب سخن گفتن و آداب لباس پوشیدن.

شیوه‌هاى قومى

برخى از رسوم اجتماعى کهن است که در میان یک گروه فرهنگى متجانس که داراى فرهنگ قومى (فولکلور) خاصى هستند مراعات مى‌شوند. مانند: لباس قاسم‌آبادى یا سحرخیزى در بین مردم روستائى ایران، یا رسم ”تپلاچ“ در میان قبائل ”کواکى یوتل“ ساکن در شمال غربى اقیانوس آرام.

سنت‌هاى اجتماعى

رسمى است دقیق و عمومى که از دیرگاه برجا مانده است مانند: عید نوروز، شب یلدا، سنت‌هاى دینى و... سنت‌ها معیارهائى است که از دیرزمانى به‌وسیلهٔ سالمندان در زندگى جاى‌گیر شده و متوجه هدف‌هاى تعیین شده عمومی، ولى گریز‌ناپذیر مى‌باشد.

کسانى که رفتارشان از خارج، تحت نظارت معیارهاى فرهنگى قدیم، علقه‌هاى خویشاوندی، مذهب، آداب و رسوم و مانند آن قرار مى‌گیرد ”سنت“ خوانده مى‌شود.

قوانین اجتماعى

رسمى است که با خواست و آگاهى در مجالس قانون‌گذارى وضع مى‌شوند و براى نقض آنها نیز مجازات‌هائى پیش‌بینى شده است.

مقررات اجتماعى

رسم‌هائى است که به‌وسیله سازمان‌هاى مختلف اجتماعى به‌وجود مى‌آید و ضمانت اجرائى و کیفرى آن به اندازه قوانینى که از مجالس مى‌گذرد نیست و هر سازمانى بنابر مقتضیات و شرایط خاص خود به تدوین مقررات اجتماعى مى‌پردازد. مانند مقررات راهنمائى و رانندگى که در صورت تخطى از آن در نهایت به پرداخت جریمه یا حداکثر زندان کوتاه‌مدت منجر شود در صورتى که نقض قوانین ممکن است حتى تا اعدام کشیده شود.

اعتیاد زنان باردار خانواده جامعه 16ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 16

اعتیاد و تاثیر داروها بر روی زنان باردار

زمانی که یک زن باردار می شود برای او خیلی مهم است که زندگی سالمی داشته باشد، به مقدار کافی غذای مغذی بخورد، مقدار کافی استراحت کند و مرتباً ورزش کند. همچنین ضروری است که از هر چیزی که برای او یا بچه اش مضر است اجتناب کند. مخصوصاً اینکه الکل، سیگار و مواد مخدر را ترک کند. برای یک زن باردار، سوءمصرف مواد از دو لحاظ خطرناک است اول اینکه ممکن است داروها مانع از توانایی او برای حاملگی شود. دوم اینکه بعضی داروها می توانند مستقیماً رشد قبل از تولد را مختل کنند. جهان واقعاً از این مشکل در خطر است که نسل های جدید کم رشد کنند.

در واقع همه داروهای غیرمجاز مثل هروئین و کوکائین برای زن باردار خطراتی در بردارد همچنین مواد قانونی مثل الکل و تنباکو و حتی داروهای پزشکی نیز می توانند مضر باشند. زن باردار برای سلامتی خود و نوزادش باید تا حد امکان از همه آنها اجتناب کند. بعضی داروها در هر زمان از دوران بارداری که مصرف شوند مضر هستند اما بعضی در مراحل خاصی آسیب زننده اند. بیشتر اندام ها و سیستم های بدن نوزاد، تا 10 هفته اول حاملگی یا کمی بعد از آن شکل گرفته است. در طول این مرحله، بعضی داروها مخصوصاً الکل می تواند باعث شکل گیری ناقص بعضی قسمت ها مثل رشد فوتوس قلب، دست یا پا و ویژگی های چهره شود.

مرحله رشد قبل از تولد: بعد از تقریباً هفته دهم، فوتوس باید به سرعت در وزن و اندازه رشد کند. در این مرحله داروهای خاصی ممکن است به اندام هایی که هنوز در حال رشدند مثل چشم ها و همچنین سیستم اعصاب آسیب بزند. ادامه مصرف دارو، خطر سقط جنین و حاملگی زودرس را افزایش می دهد. ولی بیشترین خطر داروها در این مرحله، امکان مداخله آنها در رشد طبیعی است. تاخیر در رشد نوزاد باعث می شود که خیلی زود یا خیلی کوچک یا هر دوی اینها متولد شد. نوزادان با وزن پایین نیاز به مراقبت ویژه دارند و زمینه بیشتری برای بیماری های شدید یا حتی مرگ دارند.

مرحله تولد: چندین دارو می توانند به طور خاص در پایان حاملگی مضر باشند. این داروها احتمالاً حاملگی را مشکل تر و خطرناک می کنند یا مشکلات سلامتی برای نوزاد تازه متولد شده به وجود می آورند. تعداد زیادی دارو به طور بالقوه در طول حاملگی موثرند که فواید آنها از خطراتش مهم ترند. یک زن باید قبل از مصرف هر دارویی با دکتر یا مامای خود مشورت کند. در زیر تعدادی از داروهای پزشکی نام برده شده که باید با احتیاط زیاد مصرف شود یا از استفاده همزمان اجتناب شود:

▪ایزوترتینوین و تگیسون برای درمان آکنه مزمن استفاده می شود که ممکن است باعث شکل گیری ناقص طولانی مدت در طول مرحله رشد اندام شود.

▪ضدتشنج ها مثل فنیتوین و کاربامازپین برای جلوگیری از حمله مغزی صرعی استفاده می شود. این داروها با آسیب های قلب و صورت و بیماری روحی مرتبطند.

▪داروهای ضدمیگرن مثل ارگوتامین و متوسرجیه که مانع از حملات میگرنی می شوند ولی خطر حاملگی زودرس را افزایش می دهند.

▪آسپرین، ایبوپروفین و دیگر داروهای ضدالتهابی مانع لخته شدن خون می شوند و خطر خونریزی غیرقابل کنترل را برای مادر و نوزاد افزایش می دهند. در پایان حاملگی این داروها مانع از تولید هورمون هایی می شوند که زایمان را تحریک می کنند به طوری که زایمان تا حد خطرناکی ممکن است به تاخیر بیفتد.

▪داروهای ضدانعقادی برای کاهش لخته شدن خون در درمان بیماری قلبی و حمله مغزی استفاده می شود. مصرف دارو در اوایل حاملگی با شکل گیری ناقص صورت و تاخیر رشد ذهنی نوزاد ارتباط دارد. ادامه مصرف آن خطر خونریزی غیرقابل کنترل را افزایش می دهد.

خطرات‌ مصرف‌ دخانیات‌در دوران‌ بارداری‌ عبارتنداز:

- افزایش‌ احتمال‌ وجود مشکل‌ درزمان‌ زایمان‌

- افزایش‌ احتمال‌ سقط جنین‌ و یا به‌دنیا آوردن‌ نوزاد کم‌ وزن‌

- دخانیات‌ و توتون‌ دارای‌ انواع‌سمومی‌ می‌باشند که‌ بیماری‌های‌ قلبی‌ ودستگاه‌ گردش‌ خون‌ را به‌ وجودمی‌آورند و دو علت‌ اصلی‌ مرگ‌و میر در میان‌ افراد سیگاری‌ می‌باشد;سموم‌ فوق‌ از راه‌ جفت‌ به‌ خون‌ جنین‌می‌رسند.

- سموم‌ سیگار وارد خون‌ مادر می‌شودو جنین‌ به‌ جای‌ دریافت‌ اکسیژن‌ موردنیاز از این‌ گونه‌ سموم‌ استفاده‌ می‌نمایدو در نتیجه‌ رشد جنین‌ را با مشکل‌روبرو خواهد ساخت‌.

- این‌ گونه‌ نوزادان‌ ضعیف‌تر و کم‌وزن‌تر خواهند بود. بطور معمول‌نوزادانی‌ که‌ از مادران‌ سیگاری‌ به‌ دنیامی‌آیند تقریبا 200 گرم‌ از سایرنوزادان‌ سبک‌تر هستند.

- ریتین‌ حساس‌ و ظریف‌ نوزادان‌ وکودک‌ در صورت‌ استنشاق‌ هوای‌آلوده‌ به‌ دود سیگار بیشتر آسیب‌می‌بیند.

- سموم‌ ناشی‌ از توتون‌ بر شیرمادر نیزتأثیر خواهد گذشت‌.

- کشیدن‌ سیگار باعث‌ پنومونی‌ (ذات‌الریه‌)، عفونت‌ مزمن‌ و حاد ریه‌،سرطان‌ ریه‌، عفونت‌ دهان‌، زخم‌ معده‌ وبیماری‌های‌ قلبی‌ عروقی‌ خواهد شد.

- افراد سیگاری‌ در برابر بیماری‌هادارای‌ مقاومت‌ کمتری‌ بوده‌ و بیشتر ازافراد غیرسیگاری‌ دچار سرماخودرگی‌و یا آنفلوآنزا و سایر عفونت‌های‌دستگاه‌ تنفسی‌ می‌شوند.

تاثیرات اعتیاد بر جامعه و خانواده

بیماری خانوادگی

بـهایی کــه خــانواده یک معتاد باید بپردازند، بسـیار ویرانگر است. اگر یکی از اعــضاء خـــانــواده در ایـــن زمینه مشکل داشته باشد، همه اعضای خانواده تحت تاثیر قرار میگیرند.

این مسئله یک مشکل خانوادگی محسوب می شود چون بـر استــحکام، ثـــبــات، وحدت و سلامت فکری و جسـمی خانواده تاثیر میگذارد. بچه ها به خصوص بیشتر تحت تاثیر این مشکل قرار می گیرند.

مطمئناً کسی یک شبه از یک فرد عادی به یک معتاد تبدیل نمی شود. این روند مراحل مختلفی دارد. به همراه این پیشرفت اندوهناک، فاکتورهای دیگری نیز وجود دارد که باعث آزار اعضای خانواده می شود. این مراحل و فاکتورها عبارتند از:

انکار

اعتیاد "بیماری انکار" نامیده می شود، هم برای خود فرد و هم برای خانواده اش. مسائل غیرعادی تبدیل به مسائل عادی می شوند. مشکل معمولاً آنقدر بزرگ است که خانواده یاد می گیرند وانمود کنند که اتفاقی نیفتاده است و طوری رفتار می کنند که انگار هیچ مشکلی متوجه هیچیک از اعضاء خانواده نیست. اعضای خانواده معمولاً در برخورد با اعتیاد یکی از اعضاء وانمود می کنند که، "مشکل آنقدرها هم بزرگ نیست."

دانلود پروژه هنجارها و ناهنجار های موجود در جامعه و نقش آن برزندگی جوانان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 50

معرفی مدرسه خودمان و اسناد راهنما

دومین دوره‌ی پژوهش های علمی مدارس شاهد:

( هنجارها و ناهنجار های موجود در جامعه و نقش آن برزندگی جوانان)

تهیه کنندگان :

از اساتید دانشگاه تربیت معلم کرج

فهرست :

مقدمه :

فصل اول هنجارهای اجتماعی و انواع آن

فصل دوم ارزش های اجتماعی و نقش نهادهای مختلف پرورش ارزش ها

فصل سوم کنترل اجتماعی

فصل چهارم کجروی

فصل پنجم بزهکاری جوانان و نوجوانان

تعریف بزه و بزهکاری

علل و عوامل بزهکاری

زمینه ها و علل پیدایش بزه و بزهکاری

چگونگی پیشگیری از بزهکاری نوجوانان ( پیشنهادات عملی )

فصل ششم فرار از مدرسه و ترک تحصیل

فصل هفتم فرار از خانه

فصل هشتم اعتیاد

فصل نهم تحاجم فرهنگی علل و عوامل .

الف ) بررسی یک موضوع

ب ) تهاجم فرهنگی جدید

1 – عناصر اساسی

2 – ویژگی ها

فصل دهم نیاز به شادی در جامعه ها

فصل یازدهم موسیقی و گرایش جوانان امروز به موسیقی های پاپ کلاسیک غربی .

فصل دوازدهم حجاب دختران ( مصاحبه )

پیشگفتار :

نوجوانان دلی پاک و روحی پرشور دارند . آنان در حساسترین و بحرانی ترین دوران زندگی خود به سر می‌برند و نیازمند هدایت حکایت و همدلی اند نوجوانان نهال نو رسیده ای هستند که برای رشد و بالندگی به باغبانی دلسوز روشن بین نیاز دارند تا آنها را از آفتها و حادثه در امان دارد .

بها دادن به نوجوانان در تربیت و ارشاد آنان کوشیدن بی گمان یکی از نشانه های آشکار رشد فرهنگی یک جامعه است بر خلاف گمان برخی مردم تربیت و هدایت نوجوانان دارای پیچیدگیها و نکته های ظریف بسیاری است شاید گفته‌ی حکیمانه‌ی کانت ، متفکر و فیلسوف نامی آلمانی حق مططلب را در این زمینه ادا کرده باشد آنجا که می گویند : دو کار هست که در دشواری هیچ کار دیگری به پای آن نمی رسد : مملکت داری و تربیت .

برتراند راسل ، فیلسوف انگلیسی ، که خود در باره‌ی ( تربیت )

کتابهای نگاشته است اعتراف می کند که گفتار من در این زمینه بهتر از کردارم بود .

هیچ یک از نهادهای اجتماعی نقشی را که خانواده در ساختار فکری ، روحی و اخلاقی انسان دارد ، نمی توانند ایفا کننده نابسمانی های اجتماعی در بسیاری موارد ناشی از نابسامانی در خانواده هاست و سعادت یک اجتماعی بستگی کامل به وجود خانو اده های سالم و سعادتمند دارد.

اگر خانواده ها نقش خود را به درستی ایفا نکنند نهادهای اجتماعی دیگر ( از قبیل مدرسه ، رسانه های گروهی و غیره ) این خلاء را نمی توانند پر کنند .

بسیاری از مشکلات اخلاقی و رفتاری نوجوانان ریشه در بر خوردهای نامناسب پدران و ماردان مربیان دارد تجربه نشان می دهد در بیشتر موارد که نوجوانان به خانواده ای آگاه و مربی شایسته در دسترسی دارنده از زندگی سالم و موفقی بر خور دارند ، این نشان می دهد که نوجوانان به خوبی تربیت پذیر هستند و اگر نابسامانی هایی در اخلاق و رفتار برخی از آنان مشاهده می شود ،

ناشی از نبود تربیت صحیح است . پیامبر اسلام (ص ) می فرماید : در به شما در باره ی نوجوانان و جوانان سفارش می کنم زیرا آنها دارای قلبی رقیقتر و فضیلت پذیرتر می باشند .

و امام علی (ع ) می فرماید : دل نوجوان مانند زمین خالی از گیاه و درخت است که هر بذری در آن افشانده شود ، می پذیرد و در خود می پرورد پس فرزند عزیزم من در آغاز جوانی ات به ادب و تربیت تو پرداختم قبل از آن که دلت سخت گردد و از پذیرش چیزهای خوب سر بازند .

هدف گروه ما از انتخاب این مهم این است که موضوع بهنجار بارزترین موضوع در جامعه‌ی ما هست و خواستیم مشکلات جوانان را با استفاده از این تحقیق مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم و در حدتوانان خود را حل های خوبی پیش پای جوانان و نوجوانان بنهیم .

دانلود پروژه زن در جامعه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

موقعیت زن در جامعه

مقتضیات ایجاب می کند که بسیاری از مسائل بعداً مورد ارزیابی قرار می گیرد و به ارزیابیهای گذشته بسنده شود.

«نظام حقوق و تکالیف خانوادگی» از جمله این سلسله مسائل است. در این عصر به عللی فوض شده که مسئله ای اساسی در این زمینه «آن دی» زن و «تساوی حقوق» او با عدد است، همه ی مسائل دیگر فرع این دو مسئله است. قدهای فلاسفه، فلسفه ی زندگی خانوادگی را بخش مستقلی از «حکمت علمی» می شوند و معتقد به منطق و معیار جداگانهای برای این بخش از حیات انسانی بوده اند. افلاطون در رساله جمهوریت، و ارسطو در کتاب سیاست و بوعلی در کتاب اشفا با چنین دیدی و از این زاویه به موضوع نگریسته اند.

در مورد حقوق زن در اجتماع نیز قطعاً چنین تردید و پرسشی در اجتماع هست که آیا حقوق طبیعی انسانی زن و مرد همانند و متشابه است یا نا همانند و نا متشابه یعنی آیا خلقت و طبیعت که یک سلسله حقوق به انسان ها ارزانی داشته است. آن حقوق را دو جنسی آفریده است یا یک جنسی؟ آیا «ذکوریت» و «انوثیت» در حقوق و تکالیف اجتماعی راه یافته است یا از نظر طبیعت و در منطق تکوین و آفرینش، حقوق یک جنسی است؟ در دنیای غرب، از قرن هفدهم به بعد، پا به پای نهضتهای علمی و فلسفی، نهضتی در زمینه ی مسائل اجتماعی و به نام «حقوق بشر» سورت گرفت. نویسندگان و متفکران قرن هفدهم و هجدهم افکار خویش را درباره ی حقوق طبیعی و فطری و غیر قابل سلب بشر با پشنکار قابل تحسینی در میان مردم پخش کردند.

ژان ژاک روسو و ولتر و منتسکیو از این گروه نویسندگان و متفکرانند. این گروه حق عظیمی بر جامعه بشریت دارند. شاید بتوان ادعا کرد که حق اینها بر جامعه بشریت از حق مکتشفان و مخترعان بزرگ کمتر نیست.

اصل اساسی مورد توجه این گروه این نکته بود که انسان بالفطره و به فرمان خلقت و طبیعت، واجد یک سلسله حقوق و آزادی هاست. این حقوق و آزادی ها را هیچ فرد یا گروه به هیچ عنوان و با هیچ نام نمی توانند از مرد یا قومی سلب کنند، حتی خود صاحب حق نیز می تواند به میل و اراده ی خود، آن ها را به غیر منتقل نماید و خود را از این ها عریان و منسلخ سازد. و همه ی مردم: اعم از حاکم و محکوم، سفید و سیاه، ثروتمند و مستمند در این حقوق و آزادی با یکدیگر «متساوی» و برابرند.

این نهضت فطری و اجتماعی. ثمرات خود را ظاهر ساخت، اولین بار در انگلستان و سپس در امریکا و بعد در فرانسه به صورت انقلابها و تغییر نام ها و امضاء اعلامیه بروز و ظهور نمود و به تدریج به نقاط دیگر سرایت کرد.

در قرن نوزدهم افکار تازه ای در زمینه حقوق انسانها در مسائل اقتصادی و اجتماعی و سیاسی پیدا شد و تحولات دیگری رخ داد که منتهی به ظهور سوسیالیزم و لزوم و لزوم تخصیص منافع به طبقات زحمتکش و انتقال حکومت از طبقه ی سرمایه دار به مدافعان طبقه ی کاگر گردید.

تا اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، آنچه درباره حقوق انسان ها گفتگو شده و یا عملاً اقدامی صورت گرفته مربوط است به حقوق ملتها در برابر دولت ها و یا حقوق طبقه ی کاگر و زحمتکش در برابر طبقه ی کارفرما و ارباب. در قرن بیستم مسئله «حقوق زن» در برابر «حقوق مرد» مطرح شد و برای اولیت بار در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر که پس از جنگ جهانی دوم در سال 1938 میلادی از طرف سازمان ملل متحد منتشر گشت تساوی حقوق زن و مرد صریحاً اعلام شد.

در همه نهضتهای اجتماعی غرب، از قرن هفدهم تا قرن حاضر، محور اصلی دو چیز بوده «آزادی» و «تساوی» و نظر به اینکه نهضت حقوق زن در غرب، دنباله ی سایر نهضت ها بود، و بعلاوه تاریخ حقوق زن در اروپا از نظر آزادی ها و برابری ها فوق العاده مرارتبار بود، در این مورد نیز، جز درباره «آزادی» و «تساوی» سخن نرفت.

پیشگامان این نهضت، آزادی زن و متساوی حقوق او با مرد مکمل و متصم نهضت حقوق بشر که از قرن هفدهم عنوان شده بود دانستند و مدعی شدند که بدون تأمین آزادی زن و تساوی حقوق او با مرد سخن از آزادی و حقوق بشر بی معنی است، و بعلاوه، همه ی مشکلات خانوادگی ناشی از عدم آزادی زن و عدم تساوی حقوق او با مرد است و با تأمین این جهت، مشکلات خانوادگی یک جا حل می شود.

آنچه اذهان را به خود معطوف ساخته بود همان تعمیم اصل آزادی و اصل تساوی در مورد زنان نسبت به مردان بود. به عبارت دیگر: در مورد حقوق زن نیز تنها موضوع بحث «حقوق طبیعی و فطری و غیر قابل سلب بشر» بود و بس. همه ی سخن مادر اطراف این یک مطلب دور زد که زن با مرد در انسانیت شریک است و یک انسان تمام عیار است. پس باید از حقوق فطری و غیر قابل ساب بشر، مانند مرد، و برابر با او برخوردار شود.

زن از آن جهت که انسان است مانند هر انسان دیگر آزاد آفریده شده است و از حقوق مساوی بهرمند است، ولی زن انسانی است با چگونگی های خاص و مورد انسانی است با چکونگی های دیگر، زن و مرد در انسانیت «برابرند» ولی دو گونه

دانلود پروژه جامعه شناسی روستایی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

باز تعریف جامعه شناسی روستایی

آن چه جامعه شناسی روستایی را تکان داده و هنوز هم می لرزاند، مباحثات برآمده از تو جهات گوناگونی است که هر یک از آن ها موضوع گیری نظری ویژه ای دارد و البته هیچ یک از آن موضع گیری ها بی طرفانه نیست. در این مباحثات غالباً روستایی و شهری را همچون دو پدیده جداگانه در مقابل هم قرار می دهند. این تقابل که جنبه بیانی و آکادمیک آن مهم تر از جنبه واقعی آن است, یک موضوع تاریخی به شمار می‌رود و با واقعیت کنونی, که شهری و روستایی در حیطه نفوذ یکدیگر قرار گرفته اند, همخوانی ندارد, زیرا این معنی بیشتر از آن که حاصل یک بینش تحلیلی همه جانبه باشد, از یک مفهوم فضایی و یک برش جغرافیایی به دست آمده است.

شکل گیری جامعه شناسی روستایی و انشعاب آن از جامعه شناسی عمومی در دوره ای اتفاق افتاد که آغاز آن سال های پایانی قرن نوزدهم و انجام آن مقارن پیدایش رکود اقتصادی 1930 است.

در این دوره, جامعه شناسی روستایی در فهم جوامع روستایی و جهان کشاورزی مشارکت نمود.

تا وقتی که جامعه روستایی بر حیات ملی سیطره داشت و دورنمای اصلی را تشکیل می داد, مورد غفلت بود, ولی زمانی که این جامعه دستخوش تغییر شد ((موضوعی برای علم)) گردید.

محیط روستایی برای جامعه شناسی همیشه یک مشغله ثانویه تلقی می شد؛ زیرا تاسیس این شاخه علمی به موازات توسعه فزاینده محیط های شهری و مراکز صنعتی صورت گرفت.

1-2. جامعه شناسی روستایی چیست؟

یکی از مشکلات عمده ای که در جامعه شناسی روستایی مطرح می شود، دقیقاً معنا و مفهوم آن و تعیین حدود میدان تحقیق آن است.

اندیشه مطالعات و بررسی های روستایی, امروزه به دام سیاهه‌ای که ما از قبل در ذهن خود داشته‌ایم، افتاده است. و ما نام این گونه مطالعات و بررسی ها را جامعه شناسی روستایی، اقتصاد روستایی، و از نظایر آن که شناخته شده‌اند، می گذاریم. یک چنین شیوه تشخیصی، فقط امکان توسل به تحلیل‌های افواهی و نظری را برای ما فراهم می سازد. اگر بخواهیم کار بهتری ارائه دهیم, شایسته است که ابتدا در اندیشه تعیین کردن تعدادی ((مسیر نماهای هادی)) باشیم و سپس راه های جدیدی را که با ضوابط موجود تقریباً مورد بی اعتنایی‌اند و با معیارهای کنونی اهمیت درجه دومی دارند امتحان کنیم.

در چنین تحلیلی شاید مناسب تر باشد که به جای تاکید بر بعد کمی امور، بیشتر به بعد کیفی آن ها پرداخته شود.

شایسته است که نخست مفهوم اصطلاح کلیدی ((محیط روستایی)) را مشخص کنیم. این اصطلاح معانی متعددی دارد و معانی متعدد این اصطلاح به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

1-معنای محیط روستای در گذشته و در نزد جامعه سنتی کنونی. 2-معنای محیط روستایی در اندیشه طرفداران روستاگرایی جدید (نئورورالیسم). 3-معنای محیط روستایی در ناکجا آباد جامعه روستایی در حال فروپاشی یا فروپاشی شده.

((برای این که محیط روستایی را از دیدگاه جامعه شناسی معنی کنیم باید از منطق گفت و شنودهای کنشگران دست برداریم.))

2-1.مارکس و سرمایه داری ارضی

از دیدگاه مارکس، تاریخ کشاورزی، تاریخ سلب مالکیت از روستاییان و ادغام ناگزیر آن ها در شیوه تولید سرمایه داری است. مارکس خاطرنشان می کند که ویژگی های تولید سرمایه داری در روستا, همان ویژگی های سرمایه داری در شهرند, یعنی سرمایه, در هر دو جا, در مقابل کار قرار دارد.

با وجود این, به نظر می رسد که نظریه پردازان مارکسیست بعدی, به واقعیت های روستایی عصر خودشان توجه کمی مبذول داشته‌اند.

جامعه شناسی روستایی غیر مارکسیستی از وقتی که تحولات در کشاورزی جدید خودنمایی کردند, به توصیف جامعه روستایی و روستاییانی که حالا طبقه متوسط جدید را تشکیل می دادند، پرداختند.

تحلیل این گروه اجتماعی جدید التاسیس، متوقف بر تحلیل هنجارهای رفتاری این گروه، ارزش های آن‌ها و طرز تلقی هایشان و از این قبیل ارزش ها, یعنی همان اموری است که دیگر تضادی با امور مشابه شهری ندارند. به سخن دیگر گروه های روستایی و شهری جدید, فقط در همان اموری اختلاف دارند که ((معمولاً اعضای دو گروه متعلق به یک جامعه و یک تمدن با هم اختلاف دارند))

روستاییانی که به کارفرمایان اقتصادی تبدیل شده‌اند، دیگر ((علاوه بر دنیای سنتی، بر دنیای جدید هم اشراف دارند, زیرا در عین حال که گرفتار ساختارهای قدیمی روستا هستند, مجذوب شهر و پدیده نو بوده، به ترقی و پیشرفت فکر می کنند)).

((نکته ضروری این است که یک سیاست اقتصادی مناسب برای ده ها هزار واحد بهره برداری بی‌نقص و عالی، طراحی شود)).

جریانات نظری یاد شده، به رغم اختلافات بنیادین شان، در یک نکته اتفاق نظر دارند. آن‌ها تصور می‌کنند که استحاله کشاورزی و تبدیل آن به بنگاه های تولیدی سرمایه داری، اجتناب ناپذیر است و هیچ چیزی نمی‌تواند جلو این استحاله را بگیرد.

با وجود این می‌بینیم که باز هم اختلاف نمایان بین و اقعیت‌ها و نتایج این گونه تحلیل‌ها که در واقع فقط همین‌ها, دگرگونی می‌پذیرند, وجود دارد. تکامل این تحلیل‌ها, در عین این که از مسیر تحلیل‌های پیشین، منحرف می‌شوند، در جهت تعبیر و تفسیرهای سیر می کنند که هر کدام با دیگری تا حدودی متفاوت است.

در آخر به منظور فراهم کردن افقی انتقادی در مطالعات روستایی، سه عنصر معنی دار زیر را یادآوری می‌کنیم:

1-نخست این که، مناسبات کار زراعی به عنوان مناسبات خانوادگی تلقی شود که در این صورت بهره‌برداری خانوادگی زراعی قابل مقایسه با بنگاه تولیدی صنعتی نخواهد بود.

2-دوم این که، بین طبقات مختلف و مناسبات تولیدی مختلف در کشاورزی کشورهای غربی, جداسازی و تفاوت گزاری صورت گیرد.

3-و سوم این که، هرگاه در اثر کشاورزی صنعتی, محیط صدمه ببیند، باید در این باره که: این نوع کشاورزی، یگانه الگوی ارزشمند و خلاق است، تجدید نظر شود.

باید گفت که پدید آوردن الگوهای جدید برای تولید, مصرف و زندگی, برای مجموعه جامعه, کار دشواری است. فراوانی پایدار سازی‌ها و ابداعات تازه, و اصالتی که این روزها در زمینه ابتکارات مربوط به رابطه کاری و ساختار قدرت بروز می‌کند, دست آوردهایی هستند که کشاورزی را, برای ایجاد گزینه‌ای دیگر و یا گزینه‌هایی