لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 121
احادیث نماز
معراج مؤمن
پیامبر (ص ) :
الصلوة ، معراج المؤمن
نماز، معراج مؤمن است .
( کشف الاسرار، ج 2، ص .676 سرالصلوة ، ص 7، اعتقادات مجلسی ، ص 29 )
نماز نور مؤمن
پیامبر (ص ) :
الصلوة نور المؤمن
نماز نور مؤمن است .
( شهاب الاخبار، ص .50 نهج الفصاحه ، ص 396 )
نشانه ایمان
پیامبر (ص ) :
علم الایمان الصلوة
علامت و نشانه ایمان نمازاست .
( شهاب الاخبار، ص 59 )
نماز ستون دین
پیامبر (ص ) :
الصلوة عماد دینکم
نماز، پایه و ستون دین شماست .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 370 )
تقرب به وسیله نماز
امام کاظم (ع ) :
افضل ما یتقرب به العبد الی الله بعد المعرفة به ، الصلوة
بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب
پیدا می کند، نماز است .
( تحت العقول ، ص 455 )
پرچم اسلام
پیامبر (ص ) :
علم الاسلام الصلاة
نماز، پرچم اسلام است .
( کنز العمال ، ج 7، ص ,279 حدیث 1887 )
نماز وسیله تقرب مؤمن
پیامبر (ص ) :
ان الصلوة قربان المؤمن
همانانماز خواندن وسیله نزدیکی مؤمن به خداست .
( کنز العمال ، حدیث 18907 )
نماز و پایه های دین
امام باقر (ع ) :
بنی الاسلام علی خمس : الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولایة
اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است : نماز، روزه ،زکات ، حج ، ولایت .
( کافی ، ج 2، ص 17 )
اهل بیت (ع ) و اقامه نماز
امام حسین (ع ) :
"الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة " قال : هذه فینا اهل البیت
(در تفسیر آیه ) "کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم ،
نماز را به پا می دارند" فرمود: این در مورد ماخاندان اهل بیت است .
( بحار الانوار، ج ,24 ص 166 )
نماز آخرین توصیه انبیاء
امام صادق (ع ) :
احب الاعمال الی الله - عز وجل - الصلوة و هی اخر وصایا الأنبیاء
نماز، بهترین کارها نزد خداوند و آخرین وصیتهای پیامبران الهی است .
( میزان الحکمة ، ج 5، ص 397 )
جایگاه نماز
پیامبر (ص ) :
موضع الصلوة من الدین کموضع الرأس من الجسد
جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است .
( کنز العمال ، ج 7، حدیث 18972 )
سیمای دین
امام علی (ع ) :
لکل شی ء وجه و وجه دینکم الصلاة
هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 227 )
وصیت امیرالمؤمنین (ع )
امام علی (ع ) :
الله ، الله فی الصلوة ، فانها عموددینکم
خدا را، خدا را درباره نماز، چرا که ستون دین شماست .
( نهج البلاغه ، نامه ها، ص 47 )
کلید بهشت
پیامبر (ص ) :
الصلوة مفتاج الجنة
نماز کلید بهشت است .
( نهج الفصاحه ، حدیث 1588 )
تداوم نماز و انتظار
پیامبر (ص ) :
لا یزال العبد فی صلوة ما انتظر الصلوة
بنده مادام که منتظر نماز است در حال نماز است .
( نهج الفصاحه ، ص ,527 حدیث 2538 )
روشنایی چشم پیامبر (ص )
پیامبر (ص ) :
قره عینی فی الصلاة
روشنی چشم من در نماز است .
( نهج الفصاحه ، ص ,283 حدیث .1343 بحار الانوار، ج ,82 ص 193 )
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 71 صفحه
قسمتی از متن .doc :
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد مشهد
موضوع :
گرد آورنده :
فریبا ظفرخواه
استاد راهنما :
جناب آقای شیرازی
تیرماه 85
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار 3
مقدمه 5
فصل اول
نقش نماز در شخصیت جوانان 8
اهمیت دوره جوانی 12
نیازهای غریزی و فطری جوانان و پاسخ به آنها 16
نقش نماز و تعالیم دینی در شخصیت جوان 19
نماز بارزترین مصداق ذکر خدا 24
فصل دوم
علل کم توجهی یا بی توجهی برخی از جوانان به نماز 42
محیط خانواده و بی توجهی والدین 43
سستی و تنبلی 45
رفتار نامناسب مبلغان دینی 50
ملاک و معیار انتخاب دوست 62
منابع و مأخذ 71
پیشگفتار
قال الامام علىّ بن ابى طالب(علیه السلام): «الله الله فى الصّلوة فإنّها عمود دینکم»
«خدا را، خدا را درنظر گیرید در توجه به نماز، که پایدارى دینتان به نماز باشد.»
گر چه هر یک از احکام و فرائض دینى به جاى خود از اهمیت و ارزش خاصى برخوردار است، امّا در این میان بعد از معرفت الهى هیچ فریضهاى به والایى مرتبه نماز نرسد. چرا که این، تنها نماز است که معراج مؤمن و عامل تقرب انسان وارسته، به خدا شناخته شده و معیار پذیرش همه واجبات قرار گرفته است. به این جهت آخرین پیام سفیران الهى، سفارش به نماز، این استوانه استوار دین بوده، چنانچه پرسش نخستین روز رستاخیز هم از آن خواهد بود.
آرى نماز، تنها محبوبِ دلدادگان به حضرت حق و روشنى دیده و چراغ راه پویندگان کوى دوست و محفل انس خلوت نشینان وادى عرفان است. آنان که زندگى را بی یاد او نخواهند و رستگارى خویش را با شهادت در محراب نماز بینند «فزت ورب الکعبة» و با تمام وجود در راه زنده داشتن نام و یاد خداى خویش و اقامه نماز و راز و نیاز با او کوشند و سرانجام خود فدایى راه نماز شوند «اشهد انّک قد اقمت الصلوة» این همه، جایگاه ویژه و عظمت فوق العاده این فرضیه الهى را روشن می سازد و همگان را به تعظیم این عالیترین نمونه شعائر الهى وادار می کند، که هم خود، اهل نماز و راز و نیاز باشند و هم در جهت اشاعه فرهنگ نورانى نماز در جامعه تلاشى پیگیر نمایند، (الذین إن مکنّاهم فى الأرض اقاموا الصلوة)، تا به وظیفه دینى خود عمل نموده باشند و همواره مشمول رحمت بی پایان الهى قرار گیرند. و در این راستا فضلاى اهل قلم حوزه، رسالتى بس عظیم دارند که با تألیف و انتشار آثار ارزشمند دینى، فرهنگ نماز و انس با خداوند متعال را در جامعه دینى ترویج دهند و رایحه دلپذیر معنویت را به فضاى جان همگان بویژه نسل جوان برسانند. چنانچه تاکنون آثار فراوانى را در این رابطه منتشر نموده اند که از آن جمله است اثر گرانقدر فاضل گرامى جناب حجة الاسلام والمسلمین آقاى مصطفى خلیلى، تحت عنوان «نقش نماز، در شخصیت جوانان». و ما خادمان فرهنگى آستانه مقدّسه مفتخریم که در آغازین روزهاى سالى که به نام اوّلین شهید محراب، «حضرت امام على بن ابى طالب(علیه السلام)» نامگذارى شده، با عنایات کریمه اهلبیت حضرت فاطمه معصومه(علیها السلام) و مساعدتهاى تولیت معظم حضرت آیة الله مسعودى و معاون امور ادارى، مالى ایشان جناب آقاى فقیه میرزایى موفق به چاپ و نشر این اثر گرانمایه شدیم; باشد که گامى در جهت ترویج فرهنگ دینى برداشته و از اقامه کنندگان نماز باشیم.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 52 صفحه
قسمتی از متن .doc :
فصل سوم: علل ترک نماز
کم توجهی یا بی توجهی برخی از افراد به نماز
علل فردی عدم گرایش به نماز
علل مربوط به خانواده
علل اجتماعی عدم گرایش به نماز
کم توجهی یا بی توجهی برخی از افراد به نماز
علی رغم این همه توجه اسلام به عبادت مخصوصا نماز متاسفانه از واقعیت های موجود در جامعه بی توجهی به معنویات مخصوصا در امر عبادت و نماز است که بیشتر در نسل جوان و نوپای امروزی وجود دارد.
لذا وظیفه ایجاب می کند تا ریشه ها و علل این بی توجهی را کشف نموده و راه کارهای مناسب برای آن بیان کنیم و تا این ریشه ها کشف نشود هر راهبرد و راهکاری بی اثر و بی فایده است و نمی توانیم در آن زمینه اقدامی سازنده داشته باشیم و اگر بدون کشف ریشه های بی توجهی نوجوانان و جوانان به امر نماز به زور و کتک و اعمال قدرت متوسط شویم و از آن ها خواستار انجام عبادت شویم، یقینا نه تنها موثر واقع نخواهد شد بلکه اثرات منفی به دنبال خواهد داشت لذا قبل از هرگونه تصمیم گیری و قضاوت در مورد تارکان نماز باید ریشه های ترک نماز را پیدا کرده؛ چرا نماز نمی خوانند؟ دلیل و نظرشان چیست؟ آیا مدعی هستند که هنوز واجب نشده است؟ آیا نماز را عملی بیهوده و بی فایده می دانند؟ آیا از الگوهای دینی و مبلغان دین بیزاری پیدا کرده اند؟ آیا احساس تنبلی و سستی می کنند؟
شایان ذکر است که نسل نوجوان و جوان ما در دورانی بسیار مهم، مبهم که زمینه ی مناسبی برای شکل گیری شخصیت و هویت فرد از جهات جسمی، روحی و روانی است قرار گرفته اند. تحول اخلاقی و دگرگونی های عظیم روحی – جسمی موجب می شود تا خمیر مایه هویت یک فرد در این مرحله شکل گیرد. در این دوران، فطرت انسان به ویژه فرد مسلمان، می تواند با تربیت صحیح، محیط مناسب تربیتی، الگوهای مذهبی و منسجم به تکامل برسد. به هر حال شکل گیری بدن، سلامت روانی، رشد عاطفی، اخلاقی، اجتماعی، منطقی و دینی و عادت های مذهبی در او قالبی دایمی ایجاد می کند. به طور مثال، نوجوان و جوانی که ترک نماز در این دوران برای او به صورت عادت در آمده و روحیه طغیان گری و عصیان در او قوی است، مسلما نمی توان وجود فردی نمازگزار و مقید به اخلاق حسنه را، در دوران میان سالی و بعد از آن از او انتظار داشت. زیرا نوجوان در مرحله بی ثبات زندگی خود، مانند خمیری شکل پذیر و منعطف است. که می تواند دارای قالبی متعالی و یا برعکس حالتی طغیان گرا و لاابالی شود.
هر چند که در این فصل، هدف ما بررسی عوامل ترک نماز به طور عام است ولی با توجه به مطالب بالا، یک چنین نسلی می طلبد که اهمیت ویژه ای به او مبذول شود. به همین خاطر علل مورد بررسی بیشتر معطوف به جوان، نوجوان است، اگر چه که با گاهی دقیق تر، مراحل دیگر از حیات انسان را نیز شامل می شود.
بنابراین بررسی های ناشی از مصاحبه، سوال و جواب ها، مشاهده ها و حتی آزمایش ها و همچنین استفاده از تجارب دست اندرکاران تحقیقات روانشناسان تربیتی، کسب اطلاع از والدین و معلمان اطلاعاتی را در زمینه علل در اختیار می گذارد که مهمترنی آن ها عبارتند از:
1- علل فردی عدم گرایش به نماز
الف) عدم آشنایی به فلسفه و اسرار نماز: وقتی از بعضی افراد سوال می کنیم: چرا نماز نمی خوانید؟ می گویند: «خودمان هم نمی دانیم» از این جواب معلوم می شود که از دلایل ترک نماز، عدم آشنایی با فلسفه و آثار نماز و عدم احساس نیاز به نماز است؛ زیرا با خود می گوید: من که زندگی می کنم و در آن عقل خود را راهنمای زندگی خود قرار می دهم؛ چه نیازی به نماز دارم؟ نماز چه ربطی به زندگی من دارد، چه نقشی دارد؟ چه نماز بخوانم چه نخوانم، سودی عاید من نمی شود، نماز برای آخرت است و نه برای دنیا و من در دنیا هستم نه در آخرت.
نماز تجسم باوری از نیازهای درونی انسان است. بنابراین به پاداشتن آن مبتنی بر درک صحیح از اسرار فلسفه آن است. انسانی که نمی داند چرا باید نماز بخواند و چه اثری بر آن مترتب است و چه مضامینی در این گفتگوهای مکرر مورد بازگویی قرار می گیرد؟ طبعا نسبت به این عبادت فاقد انگیزه و رغبت است. نه تنها نماز بلکه انسان صرفا در برابر اعمالی تمکین می کند که اگر چه ناروا و غلط، تصویر و باور قانع کننده ای از آن داشته باشد و جسم و روح و روان خود را محتاج به آن بداند. اصولا هر انسانی برای انجام هر حرکت و عملی به دنبال دلیل و علت می گردد و در حقیقت بدون چون و چرا عملی را انجام نمی دهد، زیرا هر عملی به عاملی تعلق دارد و هر انگیخته ای به انگیزه ای بر می گردد، پس برای ایجاد انگیخته، انگیزه و محرک لازم نیازمند است، مخصوصا نسل امروز و جدید که از امور تعبدی و تکلیفی تنفر داشته و به شدت از آن فرار می کند. نسل امروز با نسل دیروز از لحاظ فکر و اندیشه و روحیات تفاوت دارد، با دقت در تاریخ می توان تفاوت آشکار این نسل را فهمید که مذهبی دیروز خیلی از مسائل را بدون چون وچرا پذیرفته و عملی کرده است، ولی مذهبی امروز همان مسائل را با تحقیق و حداقب با منطق قابل قبول می پذیرد زیرا چون وچرا از خصوصیات این نسل نو و جدید است.
استاد مطهری در مورد نسال جوان امروز فرموده:
نسل جوان ما مزایایی دارد و عیب هایی، زیرا این نسل یک نوع ادراکات و احساساتی دارد که در گذشته نبود و از این جهت باید به او حق داد. در عین حال یک انحرافات فکری و اخلاقی دارد و باید آنها را چاره کرد؛ چاره کردن این انحرافات بدون در نظر گرفتن مزایا؛ یعنی ادراکات و احساسات و آرمان های عالی که دارد و بدون احترام گذاشتن به این ادراکات و احساسات میسر نیست، باید به این جهات احترام گذاشت. در نسل گذشته فکرها این اندازه باز نبود، این احساسات با این آرمان های عالی نبود، باید به این آرمان ها احترام گذاشت. اسلام به این امور احترام گذاشته است. اگر ما بخواهیم به این امور بی اعتنا باشیم محال است که بتوانیم جلوی انحراف های فکری و اخلاقی نسل آینده را بگیریم، روشی که ما فعلا در مقابل این نسل گرفته ایم، روش دهان کجی و انتقاد صرف و مذمت است ... در قدیم سطح فکر مردم پائین بود، کمتر در
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 41 صفحه
قسمتی از متن .doc :
مقدمه
نماز مراسم مخصوصی برای پرستش خدا و راز ونیاز با او است که درآن جنبههای ارزنده و آموزنده خاصی درنظرگرفته شده و به همین جهت شکل مخصوصی به خود گرفته است.
سرود توحید ویکتاپرستی
سرود فضیلت وپاکی
نماز سرود توحید ویکتاپرستی وسرود فضیلت وپاکی است که باید فکر وروح مارا دربرابر عوامل شرک زا وآلوده کننده یی که درزندگی روزمره با آنها سروکارداریم پاک ویکتاپرست نگهدارد.
هریک از مادرزندگی روزانه خود سرگرم کاروهدف خویش است وکمتربه چیز دیگربه جز آن میاندیشد.
سرگرمی به کاروتلاش روزانه درراه زندگی برای بشر امری طبیعی وضروری است، به جسم وجانش نشاط میبخشد، راههای جدید زندگی را به روی او میگشاید واورا درراه علم وهنر وصنعت وایجاد وسایل گوناگون بهتر زیستن به جلو میراند، ولی درعین حال اورا چنان درخود وآرزوهایش فرو میبرد که گهگاه برای رسیدن به این آرزوها دربرابراین وآن به چم وخم اش وا میدارد، از خود وشخصیت واقعی وانسانی خود بیگانه اش میسازد وجسم وجانش را آلوده میکند.
ضرورت نماز
نماز از انسان بالغ وعاقل واجد شرایط درهیچ حالی ساقط نمیشود حتی درحال درگیری مسلحانه، حمله دزد یا درنده به هرشکل ممکن باید نماز خودرا بخواند اگر ممکن باشد ایستاده وگرنه نشسته یا درحال راه رفتن، پیاده یا سواره یا خوابیده وباید تاممکن است تکبیره الاحرام را روبه قبله بگوید وبقیه نماز را هم هرقدرکه میتواند روبه قبله انجام دهد واگرنمیتواند رکوع وسجود را به طورکامل بجا آورد با اشاره انجام دهد.
و چنانچه نماز خواندن برای او به این اندازه هم ممکن نباشد، بنابر احتیاط باید پس از نیت، تکبیره الاحرام را به قصد مافیالذمه (1) بگوید وبه جای هررکعت یک سبحان الله والحمدلله ولاله الاالله والله اکبر گفته وبه دنبال آن دعای دیگری هم بخواند وسپس با تشهد وسلام نماز را تمام نماید و اگر به وظیفه خود عمل نماید نمازش اعاده یا قضا ندارد.
اگر به جهت ضرورت، بعضی از نماز را به عنوان مثال درحال راه رفتن یا سواره بخواند ودربین نماز ضرورت برطرف شود، باید باقیمانده نماز را برطبق وظیفه فعلی تمام وکامل بجا آورد واگر وقت باقی است بنابر احتیاط دوباره نماز را به طور کامل بخواند. همچنین اگربعضی از نماز را کامل انجام داده ودربین آن خوف وضرورت پیدا شده است، باقیمانده را برطبق ضرورت بجا آورد.
درقرآن کریم وسیره اهل بیت (ع) امت اسلامی به برپاداشتن نماز دعوت شده اند وهمانگونه که عدالت اجتماعی نماد حکومت دینی دراموردنیایی است، اقامه نماز نیز نماد حکومت دینی در امور معنوی جامعه است بدین جهت است که مسئولان ومدیران حکومت درهررده ای که باشند به برپاداشتن نماز دراجتماع ونه صرفاً خواندن نماز، توصیه وتوصیف شده اند.
انقلاب اسلامی ایران نیز که درراه آرمانهای حکومت دینی گام برمی دارد از آغاز تا امروز توجه بسیاری به نماز داشته است. ولی این توجه کمتردارای نظام وهماهنگی بوده است. لذا ضرورت ایجاد انسجام بیشتر دراقامه نماز درجامعه وخصوصاً دردانشگاه ها احساس میشود.
اهمیت و ضرورت فریضه نماز
اهمیت وضرورت فریضه نماز به قدری مهم است که قرآن بعد از ایمان آن را متذکرشده است «یقیمون الصلوه» از این جا به اهمیت نماز پی میبریم زیرا یکی از پایههای دین شمرده شده است ودررأس همه عبادتها نماز است، اسلام بدون نماز هرگز معنایی ندارد، نماز خود سازی است، قرآن عجیب سخن میگوید «ای اهل ایمان ! ازنماز استمداد کنید، اگرشما میخواهید دراجتماع یک مسلمان واقعی باشید ومی خواهید یک مجاهد نیرومند باشید. باید نماز خوان خالص ومخلص باشید» واهمیت نماز درجریان اجتماعی شدن نیز بسیار مهم است. عمده ترین فریضه مذهبی که درفرآیند اجتماعی شدن، افکارنگرش ورفتارهای مذهبی کودکان ونوجوانان راتحت تأثیر قرارمیدهد نماز است اگر ما بتوانیم نماز را به عنوان یک هنجارمذهبی دررفتاروکردارفرزندان خود درونی سازیم قدم اساس برا تربیت دینی آنها برداشته ایم نماز درایجاد وحفظ شخصیت سالم مذهبی افراد جامعه نقش دارد ودارای اثرات مثبت اجتماعی است نکته مهم: توجه دادن جوان به نماز، ایجاد رابطه انس او با خدا احساسات مذهبی اورا اقناع میکند. تمایلات طبیعی وهواهای نفسانی اورا مهارکرده ورفتار اورا تحت کنترل درمی آورد.
آیات واحادیث وروایات معتبر
نماز را برپادارید که نماز (انسان را) از زشتی ها وگناه باز میدارد ویاد خدا بزرگتراست وخداوند میداند که شما چه کارهای را انجام میدهید. پیامبر اکرم (ص) فرمود: برای هرچیز چراغی است وچراغ قلب مؤمن نمازهای پنجگانه است. حضرت علی (ع) فرمود: کسی که نماز بخواند وحق نماز را بشناسد گناهش بخشوده خواهد شد.
در عصرروز تاسوعا وقتی که دشمن تصمیم گرفت حمله به لشگریان امام حسین (ع) را آغاز کند، حضرت به برادرش حضرت ابوالفضل (ع) فرمود: «به سوی آنان بروواگر میتوانی کاررا به فردا واگذار. تا امشب رابه نماز وطلب آمرزش از اوسپری کنیم خدا میداند که من نماز، تلاوت قرآن، بسیاری دعا ودرخواست آمرزش را دوست دارم».
امام سجاد (ع) فرمود: «فرزندان خردسالش را دستورمیدادکه نمازهای واجب رابخوانند ودرمورد خواندن نمازهای مستحب برآنان سخت گیری نمیکرد»
امام محمد باقر(ع) به یکی از یارانش فرمود: «آیا ریشه وشاخه وبلندترین قله اسلام را به تو معرفی کنم؟ عرض کردفدایت شوم بفرمایید: حضرت فرمود: ریشه اش نماز است وشاخه اش زکات وقله مرتفعش جهاد است»
امام صادق (ع) فرمود: «هنگامی که وقت نماز فرا میرسد شیعیان مارا آزمایش کنید وببینید اهمیت دادن آنان به نماز اول وقت چگونه است». امام رضا (ع) فرمود: «خواند قرآن درنماز واجب است».
حضرت مهدی (عج) فرمود: «هیچ چیزی مانند نماز بینی شیطان را به خاک نمی ساید، پس نماز بخوان وبینی ابلیس را به خاک بمال».
فواید نماز:
قرآن فواید فراوانی برای نماز ذکرمی کند: «ان الصلوه تنهی عن الفحشاء والمنکر»
نماز جلوی زشتی را میگیرد، زیرا طهارت است شرایط وعادات وآدابی دارد طهارت مکان وطهارت لباس میطلبد. بعضی شرطند، بعضی وجوب است وبعضی مستحبی وبعضی ادب و دستوروسنت را دارد. این مجموعه نماز را میسازد البته چون جهان طبیعت جهان تأثیر وتأثر متقابل است وکسی که اهل فحشاء ومنکر است توفیق خواندن نماز را ندارد. اینها یک تضاد متقابل دارند ممکن نیست که نماز جلوی فحشاء را بگیرد ولی فحشاء اثر منفی درمورد نماز نگذارد، همان طورکه نمازگذارازفحشاء منزه است انسان فاحش یا بد عمل هم توفیق انجام دادن نماز را ندارد. اگر نمازی جلوی معصیت را میگیرد، معصیت هم توفیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .docx ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 5 صفحه
قسمتی از متن .docx :
اسرار نماز در کلام امام خمینی(ره)
مقدمه:
قال علی ـ علیه السّلام ـ : «الله الله فی الصلوه فَانّها عمود دینکم.»
سخن گفتن درباره نماز که دریچه عروج به عالم قدس و معنویت است در توان هر کسی نیست. شایستهتر آن است که بیان حقیقت این نشانه بزرگ الهی و ستون دین مبین اسلام را به زبان و بیان واصلان این طریق، واگذاریم.
در این نوشتار برآنیم که دیدگاه و روش حضرت امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ، این نمازگزار حقیقی را درباره نماز از گفتار و کردار او بیان کنیم. با نگاهی به آثار مکتوب امام ـ رحمه الله علیه ـ و مشاهده عینی شاهدان احوال ایشان، میتوان گفت که در دیدگاه ایشان، نماز در میان عبادات به مثابه «اسم اعظم و بلکه خود اسم اعظم»[1] در میان دیگر اسماء الهی.
افزون بر آن، دیدگاه حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ نسبت به نماز در حقیقت حکایت مسافر و طریق سفر است. در این میان، مهمترین مسأله بیان نماز و تفسیر آن بر اساس سفر معراج پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ (تطبیق دادن جریان سفر نماز با سفر معراج) است. بنابراین، دیدگاه امام ـ رحمه الله علیه ـ به نماز، دیدگاهی عرفانی است؛ به گونهای که مراحل اسفار اربعهی عرفانی و احوال سالک و مسافر طریق وصل حق را در طول حیات و سلوک وی در یک رکعت نماز واقعی بیان میکند. خلاصه آنکه نماز مؤمن خود معراج و سفری واقعی است که حالتها و مراتب و مقامات خاص خود را دارد. سالکان این طریق نیز به تناسب حال و مقام خویش، از حقیقت این سفر آگاه میشوند. از نظر امام ـ رحمه الله علیه ـ توحید به معنای واقعی آن ـ که مقصد اصلی دعوت پیامبران است ـ در نماز محقّق میشود.
در این گفتار، دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ در چند عنوان آمده است.
توصیف و تعریف نماز از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ :
ابتدا برای آگاهی از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ نمونههایی از توصیفهای آن نمازگزار حقیقی را دربارهی نماز بیان میکنیم، شاید بتوان گفت کاملترین سخن ایشان دربارهی نماز این جمله است که میفرمایند: سرمایههای سعادت عالم آخرت و وسیلهی زندگانی روزگارهای غیر متناهی نماز است.[2]
تعبیر دیگر ایشان، عبارت «نسخهی جامعه» است، نسخهای که پروردگار برای رهایی جان قدسی انسان از قفس طبیعت، تجویز کرده است. ایشان میفرمایند: معلوم میشود که حقیقت این عبادت الهی و نسخهی جامعه که برای خلاصی این طایرهای قدسی از قفس تنگنای طبیعت به کشف تام محمّدی ترتیب داده شده و به قلب مقدسشان نازل گردیده ...[3]
در سخنی دیگر بیان میکنند که این نسخهی کامل «ترکیب قدسی» الهی است و همانند دیگر افعال و احکام الهی بر پایهی حکمت و قوانین حضرت حق بنا نهاده شده است. ایشان میفرمایند: نماز که یکی از ترکیبات قدسیه است که بیدّی الجلال و الجمال فراهم آمده است و تسویه شده است ...[4]
پس از آنکه حضرت آدم و حوا ـ علیهما السلام ـ از جوار پروردگار به عالم خاک هبوط کردند، یزدان مهربان دریچهی ذکر خویش را به روی آدم و حوا گشود و مرکبی فراهم کرد تا آنان این فاصله را با مراتب و منازلش از مبدأ طبیعت تا مقصد قرب الهی بپیمایند.
خداوند همان گونه که پیامبر خود را به معراج قربش برد و حقایق ملک و ملکوت را به او شناساند، حضرت آدم ـ علیه السّلام ـ و همهی فرزندان او را که دور افتادگان از عالم قدساند به واسطهی نماز به محضر انس خویش بار داد. امام ـ رحمه الله علیه ـ در این باره میفرمایند: نماز، مرکب سلوک و براق سیر الی الله است.[5]
و نیز میفرمایند: براق سیر و رفرف عروج اهل معرفت، نماز است.[6]
حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ در تعبیری براق (اسبی است که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ را به معراج رساند) و رفرف را دربارهی نماز بسیار به کار بردهاند. نکتهی مهم آن است که قدرت و توان این مرکب و میزان بهرهمندی از آن، به ظرفیت و توان معنوی سالک و راکب آن بستگی دارد. حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ در ادامه میفرمایند: و هر کسی از اهل سیر و سلوک الی الله را نمازی مختصّ به خود او و حظ و نصیبی است از آن، حسب مقام خود ...[7]
هنگامی که دریافتیم نماز «نسخهی جامعهی» الهی برای انسان است، جایگاه نماز در بین عبادتهای دیگر آشکار میشود. آیات و اخبار، مشهورترین مرتبه نماز را «عمودیت» آن برمیشمارند. حدیث امام علی ـ علیه السّلام ـ در ابتدای مقاله، گویای این مرتبه و لوازم ویژه است. امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ با اشاره به این نکته میفرمایند: ... نماز که در بین عبادات و مناسک الهیه، سمت جامعیت و عمودیت دارد ...[8]
یا این که:
و در جمع عبادات، خصوصاً نماز که سمت جامعیت دارد و منزلهی آن در عبادات، منزله ی انسان کامل است و منزلهی اسم اعظم، بلکه خود اسم اعظم است ...[9]
راز این جامعیت همان است که در حدیث پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ بیان شده است: «لانَّ الصلاه تسبیحٌ و تهلیلٌ و تحمیدٌ و تکبیرٌ و تمجیدٌ و تقدیسٌ و قولٌ و دعوه»[10] زیرا نماز هم تسبیح است و هم تهلیل و هم ستایش و هم تکبیر و هم تقدیس و هم گفتار است و هم خواستن.
یکی دیگر از تعابیر امام ـ رحمه الله علیه ـ دربارهی نماز «معجون الهی» و «حبل متین» است. ایشان میفرمایند: اگر روزگار به عارفی ربانی مهلت دهد، میتواند تمام منازل سائرین و معارج عارفین را از منزلگاه یقظه تا اقصای منزل توحید از این معجون الهی و حبل متین بین خلق و خالق خارج کند.[11]
حقیقت و واقعیت نماز از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ :
مطلب اساسی در شناخت هر پدیدهای، شناخت حقیقت آن است. دربارهی نماز نیز شناخت حقیقت آن از اساسیترین اموری است که هر مسلمان باید بدان آگاه باشد. امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ حقیقت نماز را «سفر»ی میداند که مبدأ آن بیت نفس و الی الله و فی الله و من الله است: از آن چه مذکور شد از سرّ صلوه که حقیقت آن عبارت است از سفر الی الله و فی الله و من الله است...[12]
همچنین ایشان در این باره میفرمایند: ... و آن عبارت است از حصول معراج حقیقی و قرب معنوی و وصول به مقام فنای ذاتی که در اوضاع به سجدهی ثانیه که فنای از فنا است و در اذکار به «ایاک نعبد» که مخاطبهی حضوری است، حاصل میشود.[13]
نکتهی دیگر دربارهی حقیقت نماز، این است که نماز را غیر از این ظاهر «باطنی» است؛ یعنی حقیقت نماز، همان باطن آن است: نماز بلکه جمیع عبادات را غیر از این صورت و قشر و مجاز، باطن و لُب و حقیقتی است و این از طریق عقل معلوم است و از طریق نقل، شواهد کثیره دارد.[14]
در حدیثی آمده است که فردی شقی به نام «رزام مولی خالد بن عبدالله» دربارهی حدود نماز از امام صادق ـ علیه السّلام ـ پرسش میکند. ایشان در پاسخ میفرمایند: «نماز چهار هزار حدّ دارد که تو نمیتوانی یکی از آنها را ادا کنی». حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ با بیان این حدیث، آن را دلیلی بر وجود باطن و حدود باطنی نماز میداند. و استنباط میکند که: اگر