دانلود تحقیق آثار نماز و پاداش نمازگزاران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

آثار نماز و پاداش نمازگزاران

جلب رحمت خدا

خداوند در سوره ی نور می فرماید: وَ اقیمُواالصَّلاةَ وَ اتواالزَّکاة وَ اَطیعُواالرَّسوُلَ لعَلکُمْ ترْحَمُونَ. (نور/ 56) " و نماز را بر پا دارید و زکات بدهید و رسول را اطاعت کنید تا مشمول رحمت شوید."

خداوند در این آیه اولین شرط برای داخل شدن در رحمت را برپایی نماز برمی شمارد.

طلب یاری از نماز

وَاستعینُوا بِالصَّبْرِ والصَّلاةِ وَ اِنَّها لکبیرِةٌ اِلاّ عَلی الخاشِعینَ. (بقره/ 45) " و از صبر و نماز یاری بجویید و این کار جز از برای خاشعان گران است."

کلمه استعانت به معنای طلب کمک است و این هنگامی است که انسان به تنهایی نمی تواند مشکلی را به دلخواه حل کند. چرا که در حقیقت یاوری جز خدای یگانه وجود ندارد. این دو، بهترین وسایل برای پیروزی هستند. چون صبر هر بلایی را هر چند عظیم، کوچک و ناچیز می کند و نماز که التجاء به خدا است، ایمان را در درون زنده ساخته و به آدمی می فهماند که به جایی تکیه دارد که انهدام ناپذیر است و به ریسمانی دست زده که پاره شدنی نیست و به این ترتیب با ایجاد پایگاه درونی و تکیه گاه برونی که برای پیروزی برمشکلات لازم است، راه غلبه بر گرفتاریها آسانتر می شود و نیز می فرماید: یا اَیُّها الَّذینَ آمَنُوااسْتعینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلوةِ اِنَ الله مَعَ الصّابِرینَ. (بقره/ 153) " ای کسانی که ایمان آورده اید از صبر و نماز استعانت جوئید که خدا با صابرین است."

در این آیه نیز برای پیروزی بر مشکلات به یاری جستن از یکی از بزرگترین ملکات (صبر) و یکی از بزرگترین عبادات (نماز) دعوت می کند.

آرامش

خداوند در سوره رعد فقط یاد خدا را آرام بخش دلها می داند: اَلا بِذکرِ اللهِ تطمَئِنُّ القلوبُ (رعد/ 28) "آگاه باشید که تنها یاد خدا آرامش بخش دلهاست. در سوره ی طه، هنگام اولین وحی به موسی(ع) می فرماید: … وَاَقِمِ الصَّلوةَ لِذِکْری (طه / 14) "… و نماز را برای یاد من به پادار." و این گونه نماز را از مظاهر یاد خود برمی شمارد. حال چرا در دل چنین کسانی ترس و غم جای داشته باشد. اِنَّ الَّذینَ امَنُوا وَ عَمِلُواالصّالِحاتِ وَ اَقامُواالصَّلاةَ وَ اتُواالزَّکاةََ لَهُمْ اجْرُهُمْ عِنْدَ رَبّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ. (بقره/ 277) "کسانی که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند و نماز برپا داشتند و زکات را پرداختند اجرشان نزد پروردگارشان است و نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین می شوند."

برای مردم با ایمانی که با نماز یاد خدا را زنده نگه می دارند و با پرداخت زکات از بروز اختلاف طبقاتی جلوگیری می کنند، آرامشی است که دیگران از درکش عاجزند و پاداشی که فقط نزد پروردگار است.

بازداشتن از فحشا و منکر

… وَ اَقِمِ الصَّلاةَ اِنَّ الصُّلاةَ تنهی عَنِ الفحشاءِ وَالمُنکَرِ وَ لَذِکرُاللهِ اَکْبَرُ واللهُ یَعلمُ ما تصنعُون.(عنکبوت/45 ) "… و نماز را برپا دار که نماز انسان را از زشتی ها و منکرات باز می دارد و ذکر خدا بزرگتر است و خدا به هر چه کنید آگاه است."

طبیعت نماز از آنجا که انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده یعنی اعتقاد به مبدأ و معاد می اندازد، دارای اثر بازدارندگی از فحشا و منکر است. نماز، کسی را که به انواع وسایل هوسرانی مجهز و پایه های حکومت غرایز طغیانگر در کانون وجودش مستحکم و پابرجاست و برای آنها مرزی نمی شناسد، کنتر ل می کند. در هر روز پنج بار ادای نماز کردن، صبح بعد از برخاستن از خواب (که انسان از همه چیز غافل است)، وسط روز (هنگامی که غرق در زندگی مادی است)، در پایان روز و آغاز شب، می تواند جامعه ای صالح ایجاد نماید. نمازی که برای انجام آن از ابتدا، انسان خود را از هرگونه آلودگی پاک کرده و حرام و غضب را از خود دور می سازد و با حمد، تسبیح، تکبیر و سلام بر بندگان صالح خدا، خدا، مقام اولیاء، درجات مردان خدا، عذاب الهی، کیفر خطاکاران، حسابهای دقیق و بی اشتباه روز رستاخیز را به یاد می آورد و با قیام در مقابل خدا، او را از هر چیز برتر و بالاتر می شمرد و با یاد نعمتهایش او را سپاس می گوید و از او صراط مستقیم را می طلبد، بدون شک انسان را متوجه جهان معنوی کرده و در درونش جنبشی به سوی حق و پاکی پیدا می شود و او را از خودخواهی و دنیاپرستی باز می دارد و با تواضع در مقابل ذات لایزال الهی، عشق به جاه و مقام، کنار می رود. نمازگزار با توجه به معانی آیاتی که در نماز می خواند، قهراً از مواعظش پند گرفته، به امر و فرمانش تن داده و خود را از گناهان باز می دارد. مسلماً ذکری که متضمن یاد خدا و خشوع در برابر او و تلاوت قرآن (که بر وعده ثواب، عذاب و هدایت مشتمل است) می باشد با گناهان سازش ندارد. البته میزان اثر نماز به درجه خلوص نمازگزار بستگی دارد و این که چه مقدار موانع را از بین برده باشد. بدیهی است هر چه موانع بر سر راه ارتباط انسان با خدا کمتر باشد، اثر آن بیشتر و بر عکس هر چه موانع بیشتر باشد، اثر نماز کمتر است. چرا که بازدارندگی از گناه، اثر طبیعی نماز است.

دانلود تحقیق آثار تربیتی نماز

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

آثار تربیتی نماز

نـمـاز در لـغت به معنای پرستش, نیاز, سجود, بندگی و اطاعت, خم شـدن بـرای اظـهـار بـندگی و اطاعت و یکی از فرایض دین و عبادت مـخصوصی است که مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا می آورند.

معنا و مفهوم نماز نـمـاز در لـغت به معنای پرستش, نیاز, سجود, بندگی و اطاعت, خم شـدن بـرای اظـهـار بـندگی و اطاعت و یکی از فرایض دین و عبادت مـخصوصی است که مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا می آورند. نـماز یعنی خدمت و بندگی, فرمان برداری, سر فرود آوردن و تعظیم کردن به نشانه احترام. نماز, داروی نسیان و وسیله ذکر خداوند است. نـمـاز, رابـطه معنوی مخلوق با خالق است. نماز یعنی دل کندن از مـادیـات و پـرواز دادن روح; یـعـنی پا را فراتر از دیدنی ها و شنیدنی ها نهادن. نماز در قرآن و حدیث فـلـسـفـه, فایده و آثار, شرایط و آداب و اوصاف نماز در آیات و روایـات بـسـیاری آمده که پرداختن به همه آن ها در این جا ممکن نـیـسـت, لـکـن بـه طور مختصر قطره ای از دریای معارف اسلامی را درباره نماز بازگو می کنیم. نماز, بزرگ ترین عبادت و مهم ترین سفارش انبیا است. لقمان حکیم پـسـرش را بـه نـمـاز تـوصـیه می کند.۱ حضرت عیسی(ع) در گهواره فـرمـود: خـدایـم مـرا بـه نـماز و زکات سفارش کرده است.۲ حضرت ابـراهـیـم(ع) هـمـسر و کودک خویش را در بیابان های داغ مکه آن هـنـگـام که هیچ آب و گیاهی نداشت, برای به پا داشتن نماز مسکن داد.۳ پـیـشـوایـان مـعـصوم ـ علیهم السلام ـ هنگام نماز رنگ می باختند. گـرچـه بـعـضـی نـمـاز را به خاطر بهشت یا ترس از عذاب جهنم می خـوانند, اما حضرت علی(ع) نه برای تجارت و ترس از آتش, بلکه به خاطر شایستگی خدا برای عبادت نماز می خواند.۴ نـمـاز, اهرم استعانت در غم ها و مشکلات است. خداوند می فرماید: از صبر و نماز در مشکلات کمک بگیرید و بر آن ها پیروز شوید. نـمـاز بـه مـنزله پرچم و نشانه مکتب اسلام است. پیامبر اکرم می فرماید: علم الاسلام الصلوه نـماز به منزله سر نسبت به تن است. پیامبر)ص(می فرماید: موضع الصلوه من الدین کموضع الراس من الجسد نـمـاز بـرای اولـیای خدا شیرین و برای غیر آنان دشوار و سنگین است. قرآن می فرماید: وانها لکبیره الا علی الخاشعیندر اهـمـیـت نـمـاز همین بس که حضرت علی(ع)در جنگ صفین و امام حـسین(ع) در ظهر عاشورا دست از جنگ کشیدند و به نماز ایستادند. و آن گـاه کـه بـه عـلی(ع) ایراد گرفتند که چه هنگام نماز است؟ ایـشـان فرمود: ما برای همین می جنگیم تا مردم اهل نماز باشند. در زیـارت نـامـه وارث مـی خـوانیم اشهد انک قد اقمت الصلوه; شهادت می دهم که تو نماز را برپا داشتی حضرت علی)ع(درباره نماز بارها سخن به میان آورده که در این جا به چند نمونه اشاره می کنیم. الـف درباره برکات نماز می فرماید: فرشتگان, آنان را در بر می گیرند و آرامش بر آنان نازل می شود, درهای آسمان بر آنان گشوده و جایگاه خوبی برایشان آماده می شودب) در خـطـبـه ۱۹۶ نهج البلاغه گوشه هایی از مفاسد اخلاقی هم چون کـبر و سرکشی و ظلم را برمی شمارد و آن گاه می فرماید: نماز به هـمـه وجـود انـسـان آرامـش می بخشد, چشم ها را خاضع و خاشع می گـردانـد, نـفس سرکش را رام و دل ها را نرم و تکبر و بزرگ منشی را محو می کند. ج)هـم چـنین در نامه ای به محمد بن ابی بکر می نویسد: نماز را در وقـت مـعین آن به جای آر و به خاطر آسوده بودن از کار نماز, پیش از وقت معین آن را برپای مدار و آن را واپس مینداز.۸ آداب نماز و آثار تربیتی آن شـرایـط و آداب نماز به قدری زیاد است که تمام نظام ها و روابط انـسـانـی را بـه طور خودکار تنظیم و اصلاح می کند. توجه به همه آثـار تـربیتی نماز کار مشکلی است ولی ما چند نمونه آن را بیان می کنیم: ۱. ادب در بـرابـر سـخـن امـام جماعت; در نماز جماعت وقتی امام مشغول خواندن حمد و سوره است باید ساکت باشیم. ۲. مـراعات حقوق دیگران; آب وضو, مکان نمازگزار و لباس او باید حـلال و از مـال دیگران و غصبی نباشد; حتی اگر از مال خمس نداده لباس تهیه کند, نمازش باطل است. ۳. تـغـذیـه و بهداشت نمازگزار; اگر نمازگزار از مشروبات الکلی اسـتـفـاده کـرده باشد, تا چهل روز نمازش مورد قبول نیست. لباس نـمـازگـزار نیز باید پاک باشد و بهتر است به هنگام نماز عطر و مسواک زد و موها را شانه کرد. ۴. همسرداری کسی که به همسر خود نیش بزند, نمازش قبول نیست. ۵. ولایت کسی که اهل نماز است ولی تسلیم طاغوت ها است و ولایت و حـکـومـت رهـبـران اسلامی را پذیرا نیست, نمازش قبول نیست; گرچه تمام عمر در کنار کعبه باشد. ۶. نـظـم و ترتیب; در تمام کلمات و کارهای نماز نظم و ترتیب به چشم می خورد. ۷. انـعطاف و هم آهنگی; امام جماعت باید با مردم هم آهنگ باشد; بـه ایـن معنا که مراعات ضعیف ترین افراد را بکند. اگر کسی دیر بـه جماعت رسید, امام باید

تحقیق در مورد نماز شناسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 35 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

فهرست

مقدمه ـــــــــــــــــــــــــــــــ2

فصل اول: آثار بهداشتی و درمانی ـــــــــ9

بهداشت عمومی بدن ـــــــــــــــــــ10

نمـاز و نیایـش و اثر شفا بخش ـــــــــ12

فصل دوم: آثار روحی و روانی ــــــــــ15

بهداشت روانی در اسلام ـــــــــــــــــ16

تاثیر نماز در درمان بیماریهاــــــــــ17

نماز چگونه ایجاد امنیت روانی میکند ــــ18

نماز مائده ای آسمانی برای روح بشر ـــــ20

تاثیر نمازدر تلطیف روح و روان ــــــــ21

فصل سوم: آثار اخلاقی و تربیتی ــــــــ24

نماز، نظم و انضباط ــــــــــــــــــ25

تاثیر تسبیحات در تمرکز ـــــــــــــــ26

تاثیر تربیت نماز در پذیرش مرگ ــــــــ27

تاثیر نماز در نشاط عقلانی ــــــــــــــ28

نمازو بازداری از فحشا و منکر ــــــــ29

تطهیر در نظام تکوین و تشریع ـــــــــ30

فصل چهارم:آثار فکری اعتقادی عرفانی ــ34

استقامت اراده و اندیشه ـــــــــــــ35

حفظ دین ــــــــــــــــــــــــــــ37

منابع و ماخذ ـــــــــــــــــــــــ40

مقدمه

نماز داراى ابعاد گوناگون و ژرفایی بس عمیق است که با دو سه گام پیمودن، محیط و اطراف آن طی نمی شود و تمام گوهرهای آن صید نمی گردد. بلکه همگان را بایسته است از عامی و عارف پیوسته و مکرر درباره نماز بیاندیشند تا به قدر وسع و تلاش به بخشی از معارف نماز و اسرار آن وقوف یابند. البته این تکرار همانند تکرار خود نماز هیچ گاه ایجاد دلزدگی نمی کند.به یقین در هر مرتبه از اندیشیدن دریچه ای فراختر به باغ سبز نیایش باز می شود و رایحه روح و ریحان بهشت نماز،سجاده نشینان کوی دوست را به خود طلب می کند. گام ها شتابناک تر در پیمودن و بازوان پر توان تر در دست یافتن به حقایق آن می شوند و دل با شادابی بیشتر طراوت بهار جاودان نماز را احساس می کند.

امید است این تلاش در دیده اهل نظر مورد قبول واقع شود و موجبات خرسندی خاطر صاحب نماز را،که نور چشم او در آن است، فراهم آورد.

نماز، نیازی حقیقی و ضروری

نماز،یک نیاز حقیقی و ضروری انسان است و به میزان ضرورتی که برای فرد و اجتماع دارد،دارای فایده ها و آثار نیکوی فردی و جمعی است،و به همان نسبت که وجود آن منشا برکات و خیرات است فقدان آن نیز زیانبار است.

در آیات قرآنی و روایات اسلامی،هم بسیاری از فواید آثار نیکوی آن مذکور است و هم زیانهای فردی و جمعی ناشی از ترک آن آمده است.اما این نکته در خور تحقیق است که آیا آن آثار نیکو بر همه نماز هایی که خوانده می شود مترتب است یا فقط نماز های مقبول دارای چنین آثاری است.

قدر مسلم در آیات و روایات،نفس نماز،مورد نظر بوده است.یعنی نمازی که مطلوب دین باشد اما اگر نمازی که مطلوب اسلام است،دارای حداکثر این آثار است،باید همه نماز های حقیقی که برای خدا خوانده می شود و از نظر کیفی در سطوح پایین تری هستند،به تناسب کیفیت خود دارای آن فواید و آثار نیکو باشند به جز نماز های ساختگی و ریایی که هیچ گونه عقیده و انگیزه خدایی در آنها نیست و ما در تقسیم نماز ها آن نماز را بی اثر نامیدیم.

اقسام نماز،بر حسب آثار

از بررسی آیات و روایات مربوط به صلات،به دست می آید که نماز ها از حیث اثر گذاری بر پنج گونه اند.البته این تقسیم بر اساس کیفیت نماز ها و اقسام نماز گذاران است.

1ـنماز ناب:نماز ناب،نمازی است که با بالاترین درجه از عشق و معرفت و بیشترین خضوع و خشوع و حضور خوانده شود.نمازی که در آن خاطر نماز گذار آنی غافل از خدا و معطوف به دنیا نشود.و نماز کننده به گونه ای در آن غرق شود که اگر تیر از پایش در آورند،متوجه نشود.نماز ناب،مخصوص انبیا و اوصیاست و مقام والایشان مرهون همین نماز است.آری نماز ناب چنین اثری دارد.عارفی،چون محمد و علی و علی بن حسین باید که چنین نماز بگزارد. انسان های معصوم و بر گزیده که دسترسی به مقام نماز آنان برای دیگران میسر نیسست.

2ـنماز پر آثار:نمازی است که آگاهانه و عاشقانه بگزارند.نمازی ناب و پر از حضور،توسط انسان های خالص و ناب.اینگونه نماز ها در انسان سازی و جامعه سازی نظیر ندارند و مخصوص عارفان و بندگان صالح خدا هستند.افسوس که عارفان در جامعه بسیار اندکند.

پروردگارا،عرفان نماز را به ما عطا فرما و ما را به گزاردن نماز عارفانه موفق ساز.

3ـنماز مؤثر: چنانچه آفات نماز یعنی «جهل»،«ضعف»،«سهو»، و «ریا» را به «آگاهی»،«ایمان»،«توجه» و اخلاص بدل سازیم،نمازمان نماز مؤثر تری خواهد بود.

آنان که نماز مؤثر و سازنده به جای می آورند،بسیار کمتر از کسانی هستند که نماز کم اثر می خوانند.این نماز،نماز مؤمنانی است که اهل علم و معرفتند.

فلسفه نماز جماعت

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 58

فلسفه نماز جماعت

قرآن دستور دیگری بریا یهود صادر میکند که نماز را به پا دارند و زکات را بدهند تا هماهنگی بین مسلمانان وآنها ایجاد گردد همانطور که روش پیامبران می باشد که مردم را به دین واحد دعوت می کنند. قران نیز می خواهد با این دستور تشتت واختلاف را از میان آنان بردارد و همه را به سوی وحدت دعوت کند .

ولی شاید نکته این که از میان تمام افعال نماز رکوع را تذکر می دهد و می گوید با رکوع کنندگان رکوع نماید. این باشد که خواسته است نوع کامل نماز را که در اسلام مقرر شده است بیان نماید و بدانند که مقصود از انجام نماز نمازی است که مسلمین می خوانند نه نمازی که در بین خود آنها مرسوم ا ست که هیچ رکوع ندارد. به علاوه این عبادت اشاره به نماز جماعت که روح اجتماع نماز به عالیترین صورت در آن جلوه گر است نیز می باشد.

سوگند به آنها که صف کشیده اند سوگند به صفوف نمازگزاران بعضی از مفسران می فرمایند منظور از صفوف رزمندگان و مجاهدان راه خدا و یا صفوف نمازگزاران وعبادت کنندگان است.

تاکید پیامبر(ص) نسبت به شرکت در صف اول نماز جماعت در حدیثی می خوانیم که پیامبر (ص) تاکید فراوانی در زمینه شرکت در صف اول نماز جماعت فرمود وگفت: خداوند و فرشتگان درود می فرستند بر آنهایی که پیشگامند در این صفوف و به دنبال این تاکید مردم برای شرکت در صف اول فشار آوردند قبیله بنام بنی عذره بودند که حماسه هایشان از مسجد دور بودگفتند ما خانه هایمان را می فروشیم و خانه هایی نزدیک مسجد پیامبر(ص) خریداری می کنیم تا به صف اول برسیم آیه ی فوق نازل شد و به آنها گوشزد کرد که خدا نیات شما را می اند حتی اگر در صف آخر قرار گیرید وچون تصمیم براین دارید که در صف اول باشید پاداشی نیت خود را خواهید داشت.

جنبه های اجتماعی نماز

ذکر صیغه ی جمع در نعبد ونعستین و همچنین آیات بعد که همه به صورت جمع است نشان میدهد که اساس عبادت مخصوصا نماز بر پایه ی جمع وجماعت است حتی به هنگامی که بنده در برابر خدا راز و نیاز بر می خیزد باید خود را میان جمع و جماعت بینید تا چه رسد به سایر کارهای زندگیش به این ترتیب هر گونه فردگرایی و تک روی و انزواطلبی ومانند اینها مفاهیمی مردود از نظر قرآن و اسلام شناخته می شود. مخصوصا نماز از اذان واقامه که دعوت به اجتماع برای نماز است گرفته لاحی علی الصلاه بشتاب به سوی نماز .. تا سوره ی حمد که آغازگر نماز است. السلام علیکم که پایان آن است همه دلیل بر این است که عبادت در اصل جنبه ی اجتماعی دارد یعنی باید به صورت جماعت انجام شود. درست است که نماز فرادی نیز در اسلام صحیح است اما عبادت فردی جنبه ی فرعی و درجه ی دوم را دارد.

کتاب نمازشناسی نویسنده: حسن راشدی

«اهمیت وفضیلت نماز جماعت»

اولین و بهترین نشان فضلیت نماز جماعت این است که خدای تعالی، در سه موضع از قرآن صریحا آن امر فرموده است:

در سوره بقره فرمود:

یا بنی اسرائل !… و امنوا بماانزلت .. و

مقاله نقش نماز در شخصیت جوانان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

نقش نماز در شخصیت جوانان

برای پرداختن به این موضوع که نماز در ساختار شخصیت جوان، موجد چه آثاری بوده و نقش و تأثیر آن تا چه حدی است به نظر میرسد که تبیین و توضیح چند مطلب در این باب لازم و ضروری باشد. نخست حقیقت و روح نماز است و دیگری اهمیت دوران نوجوانی و جوانی و نیز روحیه انفعالی و تأثیر پذیری این نسل (نسل جوان) در مقابل عوامل خارجی است.

به نظر میرسد تا وقتی که مطالب و مسائل مزبور روشن نشود و جایگاه خود را پیدا نکنند فواید و آثار این امر عبادی یعنی نماز در زندگی جوانان در پردهای از ابهام خواهد ماند و قطعاً موضوع مورد بحث، موضع و جایگاه حقیقی خود را پیدا نکند. لذا به همین خاطر ابتدا به مطالب مزبور پرداخته، سپس ارتباط نماز با تعدیل و تکامل شخصیتی و ایفای نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی جوانان را بیان خواهیم کرد.

روح و حقیقت نماز

نماز لفظ و واژهای است که در متون دینی ما بعنوان «صلاة» از آن یاد شده و دارای معانی متعدّدی بوده که یکی از آن معانی، همین عمل مخصوصی است که به نام «نماز» در دین اسلام تشریع شده است. این لفظ در برخی از آیات به معنای سلام و تحیت آمده است آنجا که خداوند در قرآن میفرمایند:

إنَّ الله وملائکته یصلّون علی النّبی یا ایّها الذین آمنوا صلّوا علیه وسلّموا تسلیماً.

«همانا خداوند و فرشتگان بر پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) درود میفرستند شما هم ای اهل ایمان بر او صلوات و درود بفرستید و با تعظیم بر او سلام گوئید».

و در آیه دیگر با اشاره به همین معنی میفرمایند: هو الذی یصلی علیکم وملائکته «اوست خدایی که هم او و هم فرشتگانش بر شما تحیت و رحمت میفرستند».

وبه معنای دعا هم در برخی از آیات آمده است. آنجا که به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)دستور گرفتن زکات داده میشود خداوند میفرماید بعد از گرفتن زکات برای آنها و در حقشان دعا کن. خذ من اموالهم صدقة تطهّرهم وتزکیهم بها وصلّ علیهم إنّ صلواتک سکن لهم.

«ای رسول ما، تو از مؤمنان صدقات را بگیر تا بدان واسطه نفوس آنان را پاکیزه سازی و آنها را به دعای خیر یاد کن همانا دعای تو در حق آنان، موجب تسلی خاطر

آنهاست».

«صلاة» به هر دو معنای مزبور که در حقیقت به معنای واحد بر میگردند که همان دعا باشد مورد بحث ما نیست بلکه مراد از «صلاة» همان معنایی است که با طریق مشخص و با ارکان مخصوص و جزئیات معین از طرف شارع مقدس، حقیقت پیدا کرده است و پیامبر خاتم(صلی الله علیه وآله وسلم)آن حقیقت نازله را در عمل تشریع و خود، آن را تحقق عملی بخشید. نه تنها شخص پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در طول عمرش به عمل بدان پای بند بود بلکه همه مسلمین موظف بودند که آن را شبانه روز پنج بار بجای آورند. اَقم الصلاة لدلوک الشمس الی غسق اللیل.

«نماز را از زوال خورشید تا نهایت تاریکی شب برپا دار».

که این آیه اشاره اجمالی به نمازهای پنج گانه دارد. نماز با این شیوه مرسوم که مصداق آن برای همه مسلمین روشن و آشکار است چیزی نیست که مورد فهم و درک نباشد چون آنچه که از سنّت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم)و اهل بیتش استفاده میشود پر واضح است که این تلقی از نماز یعنی اعمال مخصوصهای که با تکبیرة الاحرام شروع و به سلام ختم میگردد. و این است معنای دیگری که از آیات استفاده میشود. آنچه که مسلّم است این است که این عمل ظاهری که اصطلاحاً بدان نماز گفته میشود تمام حقیقت نماز نیست بلکه این صورت و چهره ظاهری آن است. نماز امری

است الهی که تحقق آن همانند سایر امور دارای ظاهر و باطن است که در متون دینی به هر دو جهت آن اشارت رفته است. تصویر ظاهری نماز همان است که با اعمال مخصوصه انجام گیرد و حفظ آن نیز فرض و واجب است امّا روح و باطن نماز عبارتست از: اخلاص، حضور قلب، ذکر خداوند و تعظیم در مقابل او، امید و دلبستگی به ذات ربوبی، اعتماد و رکون به وجود سرمدی و محو شدن در مقابل ذات یکتایی که در مقابل عظمت و جلالت او قیام نموده است.

حقیقت نماز اعم از معنای ظاهر و باطن است و محدود و محصور نمودن آن به ظاهر، چون محدود نمودن حقیقت انسان و انسانیت او به جسم مادی است. همانطور که حقیقت انسان در این جسم خاکی و هیکل مادی قالب گیری شده و به اطوار مختلف و گوناگون درآمده و به این شکل ظاهری وجود یافته است چنانچه خداوند فرماید: وقد خلقتکم اطواراً «وبه تحقیق شما را به صورت گوناگون آفرید».

حقیقت نماز هم چون سایر امور در باطن و روح او نهفته شده که این قالب و صورت را پذیرا شده است هرگاه آن حقیقت بخواهد در عالم خارج تحقق یابد قطعاً باید در همین طور و قالب خاص باشد و در غیر این صورت نماز نبوده بلکه پدیده دیگری است.

هرگاه این قالب خاص و صورت ظاهری نماز با روح و باطن آن آمیخته و قرین گردد نماز حقیقت خود را یافته و تأثیر خود را میگذارد. در چنین

صورتی است که این امر الهی، ستون دین، معراج مؤمنین، روشنگر چهره مسلمین، مقرِّب متقین

مکمّل اخلاص مخلصین، مبعِّد خصائص ملحدین، مسوِّد چهره شیاطین، وممیّز مؤمنین از کافرین، قرار میگیرد.

پس نمازی که فقط ظاهر داشته باشد و فاقد روح باشد مُعطی شی نخواهد بود. بنابر این قیام به ظاهر آن، تحرکی در نماز گزار ایجاد نخواهد کرد و از سوی ذات باری به