حوادث بعد از مرگ نادر و ظهور سلسله ی زندیه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 25

حوادث بعد از مرگ نادر و ظهور سلسله ی زندیه

بعد از قتل نادرشاه سپاهی که توسط او به وجود آمده بود متلاشی شد. قتل نادر مورد قبول و تأئید همة سران سپاه قرار گرفت جز احمدخان درانی که با نیروی ده هزار نفری خود و با دست اندازی به قسمتی از غنایم به دست آمده از هندوستان، تمام ایالت افغانستان را زیر فرمان خود در آورد و هرات و مشهد را نیز تسخیر کرد. از طرف دیگر عادل شاه، برادر زاده ی نادر، با انتشار اعلامیه ای مسدولیت قتل ظالمی مثل نادر را خود بر عهده گرفت و با کشتار تمام اعضای خانواده نادر (جز شاهرخ میرزا فرزند چهارده ساله رضا قلی میرزا) خود را عادل شاه نامید؛ ولی پس از سلطنتی کوتاه و بی حادثه، به دست برادرش کور شد و بعد هر دو توسط سربازان خود اسیر و معدوم شدند و نوبت به پادشاهی شاهرخ میرزای نوجوان رسید که آن هم در نبرد با مدعی دیگری کور گشت و مدعی بعدی که محمد نامی بود هم نتوانست کاری از پیش برد و توسط یوسفعلی خان از سرداران شاهرخ کشته شد و زمانی بعد دو مدعی دیگر، یوسفعلی خان را که نایب السلطنه ی شاهرخ شده بود خلع و طبق معمول کور کردند و کمی بعد خود این دو رئیس با یکدیگر به جنگ پرداخته و علم خان، جد خاندان علم، جعفرخان را مغلوب نمود، تا نام وی بر فهرست اسامی کوران قبلی افزوده شود.

چندی بعد خود میرعلم خان از احمدشاه درانی شکست خورد و نمی دانم کور یا غیر کور کشته شد. این بخش دردناک و فاجعه بار از آن جهت نوشته شد تا نسل حاضر بداند که پدران وی در چه شرایطی مبارزه و زندگی می کردند؟

به راستی وقتی که رهبران و مدیران مملکت در کمتر از یک سال و نیم این همه کور و کشته می شوند، وضع کشور و مردم عادی و مفلوک را می توان مجسم کرد. یعنی وقتی چنین بلبشویی در رأس مملکت است ملسم بدانید در هر کوره دهی هم همین بساط در مقیاس کوچک تری برپاست.بی خبری اکثر مردم از گذشته، موجب توقع های عجیب و غریب شده است؛ به راستی اگر دیروزمان و امروزمان را نشنامسی، چه گونه می توانیم فردایمان را بنا کنیم؟

مدعی دیگر قدرت و سلطنت، محمد حسن خان قاجار فرزند فتحعلی خان قاجار از سران ایل قاجار بود که درش به دست نادر مقتول شده بود. او استرآباد (گرگان فعلی) را تصرف کرد و به مخالفت با احمد شاه درانی پرداخت. در همین حال سرباز گمنام دیگری به کمک استعداد ذاتی خویش توانست خودی نشان بدهد و عده ای را به دور خود جمع کند و در خدمت علیمردان خان از رؤسای ایل بختیاری در بیاید و منتظر بماند تا بعد از مرگ علیمردان خان فرمانروای جنوب ایران بشود. این شخص همان کریم خان زند پایه گذار سلسله ی کوتاه عمر زندیان است. کریم خان توانست طی چند سال تمامی مدعیان داخلی سلطنت را سرکوب کرده با آوازه ای که از رفتار انسانی خود یافته بود مورد توجه ایرانیان قرار گیرد. وی در سال 1750 در شیراز به تخت سلطنت نشست و مورد محبت مردم بود و به جای لقب شاه، خودش را «وکیل الرعایا» نامید. روی هم رفته وی به لحاظ رفتار مهربانانه از معدود پادشاهان خوشنام کشور است. او از سواد بی بهره بود ولی در عین حال از هوشمندی و زیرکی خاصی برخوردار بود. در طول سلطنت بیست و نه

مقاله ظهور و به قدرت رسیدن حکومت عیلام

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

ظهور و به قدرت رسیدن حکومت عیلام (ایلام)

از رویدادهای مهم فرهنگی و سیاسی ایران در هزارهی سوم پیش از میلاد، ظهور و قدرت یافتن حکومت و امپراتوری عیلام است که نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران داشته است و به عبارتی : «تا پیش از مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران به تقریب منحصر به تاریخ عیلام بوده است.»

براساس یافته‌های باستانشناسی قرن اخیر، رد پای فرهنگ و تمدن عیلامی را از شرق رودخانهی دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات ابرسن مرکزی تا بوشهر می‌توان سراغ گرفت. گرچه سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بویژه شوش متمرکز بوده است، خاستگاه و نژاد عیلامیان و اینکه از چه نژادی بوده‌اند هنوز مشخص و روشن نیست. تا این اندازه گفته‌اند که آنان نه سامی نژادند و نه آریایی (هند و ایرانی) !!! و به گفتهی «والتر هینتس» : «نژادی هستند با استقلالی خدشه‌ناپذیر».(30) شاید بتوان آنان را ساکنان اولیهی دشت خوزستان دانست.

سرزمین اصلی عیلام شامل ایالات شوش، آوان، سیماش، انشان (انزان)، پارسوماش بود که جز شوش و انشان هنوز محل دقیق ایالات نامبرده مشخص نگردیده و عیلام‌شناسان هرکدام برای تعیین محل آنها به حدس و گمان پرداخته‌اند.(31) در تاریخ عیلام بجز دورهی آغازین و چند دورهی متناوب، شوش همواره به عنوان مرکز فرمانروایی و پایتخت عیلام بوده و ایالات مختلف که به صورت فدرال اداره می‌شدند، از آن تبعیت می‌کردند.

پیدایش نگارش و ورود ایران به ادوار تاریخی، خود با ظهور و پیدایش دولت عیلام همراه بود و می‌توان عیلامیها را نخستین مخترعان خط در ایران به شمار آورد.

اما از 3200 ق.م، تمدنی در ایران به وجود آمد که به آن ( عیلام آغازین ) می گویند.

معلوم شده است که اجتماعات شهری و تشکیل شهر ها در این زمان شروع شده است. در واقع بشر زندگی کوچ نشینی و غار نشینی را رها کرده و با کار کشاورزی در یک منطقه، زمین گیر شده است.

مهم ترین مناطق که متعلق به عیلامی ها بوده و اکنون آثار آن ها در این مناطق به دست آمده است عبارت اند از شوش، هفت تپه، و چغازنبیل در دشت خوزستان می باشد

معماری عیلامی ها

زیگورات چغازنبیل در استان خوزستان و در فاصله 40 کیلومتری جنوب شرقی شوش و 20 کیلومتری هفت‌تپه و در نزدیکی کرانه غربی رود دز جای گرفته است.

این زیگورات نیایشگاهی است که در سال1250 پیش از میلاد در دوره عیلامیان به فرمان پادشاه مشهور عیلامی به نام «اونتاش‌ گال» (1265- 1245 پیش از میلاد) در میانه شهر «دور اونتاشی» ساخته شده است.

زیگورات چغازنبیل که از بزرگترین بناهای باستانی ایران به شمار می‌رود، به تمامی از خشت و آجر در زمینی به مساحت 11000 متر مربع و در 5 طبقه ساخته شده و ارتفاع آن در زمان آبادانی به قریب 50 متر و سطح زیربنای آن به 25000 متر مربع می‌رسیده است. هم اکنون نیمی از ارتفاع این بنا از بین رفته است.

در سه سوی زیگورات چغازنبیل سه بنای کوچک آجری دایره‌ای شکل ساخته شده است که تنها یکی از آنها که در سوی شمال غربی قرار دارد تا حدودی سالم باقی مانده بود و دیگری که در سوی جنوب غربی قرار دارد به دست مرمتگران عضو هیئت کاوش فرانسوی شبیه به نمونه سالمِ شمال غربی بازسازی شد. در این بازسازی تنها نیمی از بنا ساخته شد و از بازسازی نیمه دیگر صرفنظر شد. بنای شمال شرقی کاملاً از بین رفته و تنها شالوده آن باقی مانده است.

در باره کاربرد این سه بنا نظریه‌های متفاوتی عرضه شده بود. رومان گیرشمن سرپرست هیئت کـاوش چغـازنبیـل و نیز آندره پـارو از آن به عنوان «پـوستامنـت» ‌به معنای پایه مجسمه نام برده‌اند. عده‌ای دیگر آنرا سکو، نیمکت، مذبح، محراب و قربانگاه دانسته‌اند؛ و بعضی دیگر به دلیل شکل نیم‌دایره‌ای بنای بازسازی شده از آن به عنوان تریبون سخنرانی یاد کرده‌اند. غافل از آنکه شکل نیم‌دایره‌ای آن تنها به این سبب بوده که تنها یک نیمه آن به دست مرمتگران بازسازی شده است. البته و بی‌گمان احتمال «پایه مجسمه» بودن این بنا منافاتی با کاربرد تقویمی آن ندارد.

در چهار سوی این سه بنا، چهار آفتاب‌سنج آجری به شکل تاق‌نما یا پنجره‌نما ساخته شده است که با آفتاب‌سنج‌های رصدخانه نقش‌رستم شباهت ظاهری دارند.

به گمان این نگارنده، این سه بنا که بر روی هم مجموعه واحدی را تشکیل می‌دهند، یک رصدخانه یا تقویم آفتابی برای سنجش گردش خورشید و به تبع آن نگهداشتن حساب سال و سالشماری و استخراج تقویم و تشخیص روزهای اول

دانلود تحقیق ظهور و به قدرت رسیدن حکومت عیلام

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

ظهور و به قدرت رسیدن حکومت عیلام (ایلام)

از رویدادهای مهم فرهنگی و سیاسی ایران در هزارهی سوم پیش از میلاد، ظهور و قدرت یافتن حکومت و امپراتوری عیلام است که نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران داشته است و به عبارتی : «تا پیش از مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران به تقریب منحصر به تاریخ عیلام بوده است.»

براساس یافته‌های باستانشناسی قرن اخیر، رد پای فرهنگ و تمدن عیلامی را از شرق رودخانهی دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات ابرسن مرکزی تا بوشهر می‌توان سراغ گرفت. گرچه سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بویژه شوش متمرکز بوده است، خاستگاه و نژاد عیلامیان و اینکه از چه نژادی بوده‌اند هنوز مشخص و روشن نیست. تا این اندازه گفته‌اند که آنان نه سامی نژادند و نه آریایی (هند و ایرانی) !!! و به گفتهی «والتر هینتس» : «نژادی هستند با استقلالی خدشه‌ناپذیر».(30) شاید بتوان آنان را ساکنان اولیهی دشت خوزستان دانست.

سرزمین اصلی عیلام شامل ایالات شوش، آوان، سیماش، انشان (انزان)، پارسوماش بود که جز شوش و انشان هنوز محل دقیق ایالات نامبرده مشخص نگردیده و عیلام‌شناسان هرکدام برای تعیین محل آنها به حدس و گمان پرداخته‌اند.(31) در تاریخ عیلام بجز دورهی آغازین و چند دورهی متناوب، شوش همواره به عنوان مرکز فرمانروایی و پایتخت عیلام بوده و ایالات مختلف که به صورت فدرال اداره می‌شدند، از آن تبعیت می‌کردند.

پیدایش نگارش و ورود ایران به ادوار تاریخی، خود با ظهور و پیدایش دولت عیلام همراه بود و می‌توان عیلامیها را نخستین مخترعان خط در ایران به شمار آورد.

اما از 3200 ق.م، تمدنی در ایران به وجود آمد که به آن ( عیلام آغازین ) می گویند.

معلوم شده است که اجتماعات شهری و تشکیل شهر ها در این زمان شروع شده است. در واقع بشر زندگی کوچ نشینی و غار نشینی را رها کرده و با کار کشاورزی در یک منطقه، زمین گیر شده است.

مهم ترین مناطق که متعلق به عیلامی ها بوده و اکنون آثار آن ها در این مناطق به دست آمده است عبارت اند از شوش، هفت تپه، و چغازنبیل در دشت خوزستان می باشد

معماری عیلامی ها

زیگورات چغازنبیل در استان خوزستان و در فاصله 40 کیلومتری جنوب شرقی شوش و 20 کیلومتری هفت‌تپه و در نزدیکی کرانه غربی رود دز جای گرفته است.

این زیگورات نیایشگاهی است که در سال1250 پیش از میلاد در دوره عیلامیان به فرمان پادشاه مشهور عیلامی به نام «اونتاش‌ گال» (1265- 1245 پیش از میلاد) در میانه شهر «دور اونتاشی» ساخته شده است.

زیگورات چغازنبیل که از بزرگترین بناهای باستانی ایران به شمار می‌رود، به تمامی از خشت و آجر در زمینی به مساحت 11000 متر مربع و در 5 طبقه ساخته شده و ارتفاع آن در زمان آبادانی به قریب 50 متر و سطح زیربنای آن به 25000 متر مربع می‌رسیده است. هم اکنون نیمی از ارتفاع این بنا از بین رفته است.

در سه سوی زیگورات چغازنبیل سه بنای کوچک آجری دایره‌ای شکل ساخته شده است که تنها یکی از آنها که در سوی شمال غربی قرار دارد تا حدودی سالم باقی مانده بود و دیگری که در سوی جنوب غربی قرار دارد به دست مرمتگران عضو هیئت کاوش فرانسوی شبیه به نمونه سالمِ شمال غربی بازسازی شد. در این بازسازی تنها نیمی از بنا ساخته شد و از بازسازی نیمه دیگر صرفنظر شد. بنای شمال شرقی کاملاً از بین رفته و تنها شالوده آن باقی مانده است.

در باره کاربرد این سه بنا نظریه‌های متفاوتی عرضه شده بود. رومان گیرشمن سرپرست هیئت کـاوش چغـازنبیـل و نیز آندره پـارو از آن به عنوان «پـوستامنـت» ‌به معنای پایه مجسمه نام برده‌اند. عده‌ای دیگر آنرا سکو، نیمکت، مذبح، محراب و قربانگاه دانسته‌اند؛ و بعضی دیگر به دلیل شکل نیم‌دایره‌ای بنای بازسازی شده از آن به عنوان تریبون سخنرانی یاد کرده‌اند. غافل از آنکه شکل نیم‌دایره‌ای آن تنها به این سبب بوده که تنها یک نیمه آن به دست مرمتگران بازسازی شده است. البته و بی‌گمان احتمال «پایه مجسمه» بودن این بنا منافاتی با کاربرد تقویمی آن ندارد.

در چهار سوی این سه بنا، چهار آفتاب‌سنج آجری به شکل تاق‌نما یا پنجره‌نما ساخته شده است که با آفتاب‌سنج‌های رصدخانه نقش‌رستم شباهت ظاهری دارند.

به گمان این نگارنده، این سه بنا که بر روی هم مجموعه واحدی را تشکیل می‌دهند، یک رصدخانه یا تقویم آفتابی برای سنجش گردش خورشید و به تبع آن نگهداشتن حساب سال و سالشماری و استخراج تقویم و تشخیص روزهای اول

تحقیق در مورد ظهور امام مهدی 28 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 29 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مقدمه

در قرآن کریم درباره ی مسائل آینده ی دوران و حوادث آخر الزّمان و استیلای خوبی و خوبان بر جهان و حاکمیّت صالحان گاه به اشاره و گاه به تصریح سخن گفته شده است. اینگونه آیات را مفسّران اسلامی طبق مدارک حدیثی و تفسیری مربوط به مهدی و ظهور آخر الزمان دانسته اند.

همچنین از روزگاران کهن داستان ظهور مصلح در آخر الزمان اصلی اساسی بوده که گذشتگان پیوسته آن رابه یادها می آوردند در کتاب های مقدس و دیگر آثار پیشینیان درباره ی مهدی و ظهور موعود پیشگویی های فراوانی رسیده است. ما در این رابطه سعی کرده ایم که ابتدا به برخی از آیاتی که در قرآن به این موضوع مهم اشاره نموده است را عنوان نموده وبا استفاده از بعضی از تفاسیر اهل سنت و تشیع آن رابه رشته ی تحریر درآوریم و در ادامه به آیاتی که در کتب عهد عتیق و عهد جدید در ارتباط با موعود آخرالزمان به آن تصریح شده را نیز عنوان نماییم. امید است که این چند برگ از تحقیق مقدمه ای باشد برای حرکت به سوی شناخت هر چه ببیشتر امام عصر و پیروی از آن امام بزرگوار.

آیه اوّ ل :

ولقد کتبنا فی الذّ بور ، من بعد الذّ کراَنّالارضَ یرثها عبادی الصّالحون .

انبیاء / 105

مادر زبورداود ،پس از ذکر (تورات)، نوشتیم که سرانجام زمین را بندگان صالح من میراث برند

وصاحب شوند .

امام محمد باقر(ع) فرمود:

این بندگان شایسته که وارثان زمین شونداصحاب مهدی هستند در آخرالزمان .

شیخ طبرسی پس از نقل این حدیث می گوید :

حدیثی که شیعه سنی از پیامبر (ص) روایت کرده اند ، بر گفته ی امام باقر (ع) دلالت دارد ، حدیث این است( لَو لَم یَبقَ مِن الدّنیا الاّ یَومٌ،لَطَوَّلَ الله ذلکَ الیَوم حتّی یَبعَثَ فیه رَجُلاً مِنّی000)

اگر از عمر جهان باقی نماند مگر یک روز، خداوند همان یک روزرا چنان بلند گرداند تا مردی ازخاندان من برانگیزد000(1)

این روایت در مسند احمد جلد 6 صفحه ی 383/21946 و سنن ابن ماجع جلد 2 صفحه ی 1304 /3952 نیز آمده است0

درباره ی قسمت اول آیه سه نظر در تفسیر مجمع البیان آمده است :

به باور پاره ای واژۀ زبور به مفهوم کتابهای آسمانی پیامبران است با این بیان منظور اینست که ما در کتابهای همه ی پیامبران پس از لوح محفوظ نوشته ایم 0

اما به باور پاره ای دیگر «زبور» به مفهوم کتابهایی است که پس از تورات فرود آمده و واژۀ ذکر به مفهوم خود تورات است پس منظور این است که ما پس از تورات در زبور نوشتیم 0

از دید گاه برخی زبور کتاب داود و ذکر کتاب موسی است0وبرخی دیگر واژۀ ذکر را به مفهوم قرآن گرفته اند و وازۀ (بعد) را به مفهوم (قبل)که در این صورت منظور این است که ما پیش از قرآن در زبور نوشتیم (2)

1-خورشید مغرب – محمدرضا حکیمی –چاپ دهم 1376- چابخانۀ دقتر نشر فرهنگ اسلامی – ص 115

2-تفسیر مجمع البیان – شیخ ابوعلی فضل بن حسن طبرسی - ترجمۀ آیات و تحقیق و نگارش از قرآن پژوحجة الاسلام و المسلمین علی کرمی – تاریخ انتشار پاییز 1379جلد18-17 ، ص 189 0

درباره ی قسمت دوم آیه انَّ الاَرضَ یَرِثُها عبادی الصّاحون سه نظر درتفسیرآمده است: 1- زمین بهشت را بندگان شایسته کردار من به ارث می برند0

2- به باور برخی منظور از وراثت زمین به ارث بردن همین زمین است که سرانجام کران تا کران آن در قلمرو قدرت است اسلام و پیروان محمد قرار خواهد گرفت و دین آسمان او جهان گستر خواهد شد0

3- حضرت باقر (ع)در تقسیر آیه شریفه فرمود منظور از اینان که زمین را به ارث خواهند برد یاران حضرت مهدی هستند که در واپسین حرکت تاریخ وآخر الزّمان خواهند بود 0(1)

در تقسیر المیزان به نقل از تفسیر قمی آمده که کتابهای آسمانی همه ذکر هستند در ذیل عبارت اَنَّ الاَرضَ یَرِثُها عبادی الصّالحون فرمودند:

درباره ی قائم و اصحاب او است ونیز فرمودند زبور مشتمل بر پیشگیریها و حمد و تمجید و دعا بوده است0 همچنین صاحب تفسیرالمیزان فرمودند که روایت در باب مهدی(ع) و ظهور او و پر کردنش زمین را ازعدل بعد از پرشدنش از ظلم جور چه از طریق عامه وچه از طریق خاصه و چه از رسول خدا(ص) و چه از ائمه هدی آن قدر زیاد است که به حدّ تواتر رسیده0(2)

آیه دوم:

وعَدَالله الذینَ آمنو مِنکُم وَ عَمِلو الصّالحات،لَیَستَخلِفَنَّهم فِی الارَض کَما استَخلِفَ الَّذینَ مِن قَبلِهم،وَلَیُمَکّنَنََّ لهُم دینَهُم الّذی ارتَضی لَهُم و لَیُبَدّلَنّهُم مِن بعد خَوفِهِم امنَا000

خداوند ،آنان را که گرویدنداز شما و نیکیها کردند ،وعده داد که به یقین ایشان را خلیفه کند در زمین چنان که آنان از پیش بودند خلیفه ساخت و دینشان را باز بگستراند ، آن دین که بپسندید برای آنان و هم آنان را از پسبیمی که دارند ، بی بیمی دهد و ایمنی 000 (3)

1-مجمع البیان –ص189 – جلد 18-17

2-تفسیرالمیزان – علامه طباطبایی جزء17

3-سوره نورآیه56

برخی آورده اند هنگامی که پیامبر گرامی وارد مدینه گردید و مردم آن سامان از آن حضرت استقبال کرده وبا پناه دادن به یاران او همه ی قدرت و امکانات خویش را در راه هدف مقدّس و آرمان بلند و آزادمنشانه اش به کار گرفتند همۀعرب به دشمنی با مردم مدینه برخواستند به همین جهت آنان هماره در حال آماده باش بودند و لحظه ای از سلاح خویش جدا نمی شدندآنان شبهامسلّح ومجهزمی خوابیدند و روزها از سلاح خوش غفلت نمی کردند و با این احساس خطر و ناامنی هماره می گفتند:خدایا آیا روزی

دانلود تحقیق: ظهور و به قدرت رسیدن حکومت عیلام

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

ظهور و به قدرت رسیدن حکومت عیلام (ایلام)

از رویدادهای مهم فرهنگی و سیاسی ایران در هزارهی سوم پیش از میلاد، ظهور و قدرت یافتن حکومت و امپراتوری عیلام است که نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران داشته است و به عبارتی : «تا پیش از مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران به تقریب منحصر به تاریخ عیلام بوده است.»

براساس یافته‌های باستانشناسی قرن اخیر، رد پای فرهنگ و تمدن عیلامی را از شرق رودخانهی دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات ابرسن مرکزی تا بوشهر می‌توان سراغ گرفت. گرچه سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بویژه شوش متمرکز بوده است، خاستگاه و نژاد عیلامیان و اینکه از چه نژادی بوده‌اند هنوز مشخص و روشن نیست. تا این اندازه گفته‌اند که آنان نه سامی نژادند و نه آریایی (هند و ایرانی) !!! و به گفتهی «والتر هینتس» : «نژادی هستند با استقلالی خدشه‌ناپذیر».(30) شاید بتوان آنان را ساکنان اولیهی دشت خوزستان دانست.

سرزمین اصلی عیلام شامل ایالات شوش، آوان، سیماش، انشان (انزان)، پارسوماش بود که جز شوش و انشان هنوز محل دقیق ایالات نامبرده مشخص نگردیده و عیلام‌شناسان هرکدام برای تعیین محل آنها به حدس و گمان پرداخته‌اند.(31) در تاریخ عیلام بجز دورهی آغازین و چند دورهی متناوب، شوش همواره به عنوان مرکز فرمانروایی و پایتخت عیلام بوده و ایالات مختلف که به صورت فدرال اداره می‌شدند، از آن تبعیت می‌کردند.

پیدایش نگارش و ورود ایران به ادوار تاریخی، خود با ظهور و پیدایش دولت عیلام همراه بود و می‌توان عیلامیها را نخستین مخترعان خط در ایران به شمار آورد.

اما از 3200 ق.م، تمدنی در ایران به وجود آمد که به آن ( عیلام آغازین ) می گویند.

معلوم شده است که اجتماعات شهری و تشکیل شهر ها در این زمان شروع شده است. در واقع بشر زندگی کوچ نشینی و غار نشینی را رها کرده و با کار کشاورزی در یک منطقه، زمین گیر شده است.

مهم ترین مناطق که متعلق به عیلامی ها بوده و اکنون آثار آن ها در این مناطق به دست آمده است عبارت اند از شوش، هفت تپه، و چغازنبیل در دشت خوزستان می باشد

معماری عیلامی ها

زیگورات چغازنبیل در استان خوزستان و در فاصله 40 کیلومتری جنوب شرقی شوش و 20 کیلومتری هفت‌تپه و در نزدیکی کرانه غربی رود دز جای گرفته است.

این زیگورات نیایشگاهی است که در سال1250 پیش از میلاد در دوره عیلامیان به فرمان پادشاه مشهور عیلامی به نام «اونتاش‌ گال» (1265- 1245 پیش از میلاد) در میانه شهر «دور اونتاشی» ساخته شده است.

زیگورات چغازنبیل که از بزرگترین بناهای باستانی ایران به شمار می‌رود، به تمامی از خشت و آجر در زمینی به مساحت 11000 متر مربع و در 5 طبقه ساخته شده و ارتفاع آن در زمان آبادانی به قریب 50 متر و سطح زیربنای آن به 25000 متر مربع می‌رسیده است. هم اکنون نیمی از ارتفاع این بنا از بین رفته است.

در سه سوی زیگورات چغازنبیل سه بنای کوچک آجری دایره‌ای شکل ساخته شده است که تنها یکی از آنها که در سوی شمال غربی قرار دارد تا حدودی سالم باقی مانده بود و دیگری که در سوی جنوب غربی قرار دارد به دست مرمتگران عضو هیئت کاوش فرانسوی شبیه به نمونه سالمِ شمال غربی بازسازی شد. در این بازسازی تنها نیمی از بنا ساخته شد و از بازسازی نیمه دیگر صرفنظر شد. بنای شمال شرقی کاملاً از بین رفته و تنها شالوده آن باقی مانده است.

در باره کاربرد این سه بنا نظریه‌های متفاوتی عرضه شده بود. رومان گیرشمن سرپرست هیئت کـاوش چغـازنبیـل و نیز آندره پـارو از آن به عنوان «پـوستامنـت» ‌به معنای پایه مجسمه نام برده‌اند. عده‌ای دیگر آنرا سکو، نیمکت، مذبح، محراب و قربانگاه دانسته‌اند؛ و بعضی دیگر به دلیل شکل نیم‌دایره‌ای بنای بازسازی شده از آن به عنوان تریبون سخنرانی یاد کرده‌اند. غافل از آنکه شکل نیم‌دایره‌ای آن تنها به این سبب بوده که تنها یک نیمه آن به دست مرمتگران بازسازی شده است. البته و بی‌گمان احتمال «پایه مجسمه» بودن این بنا منافاتی با کاربرد تقویمی آن ندارد.

در چهار سوی این سه بنا، چهار آفتاب‌سنج آجری به شکل تاق‌نما یا پنجره‌نما ساخته شده است که با آفتاب‌سنج‌های رصدخانه نقش‌رستم شباهت ظاهری دارند.

به گمان این نگارنده، این سه بنا که بر روی هم مجموعه واحدی را تشکیل می‌دهند، یک رصدخانه یا تقویم آفتابی برای سنجش گردش خورشید و به تبع آن نگهداشتن حساب سال و سالشماری و استخراج تقویم و تشخیص روزهای اول